Áhyggjulaust ævikvöld Jón Ívar Einarsson skrifar 20. nóvember 2020 20:30 Stórslysið á Landakoti þar sem 13 einstaklingar létust hefur beint athyglinni að aðbúnaði aldraðra á Íslandi. Því miður hafa þessi mál lengi verið í lamasessi. Það vakti athygli að heilbrigðisráðherra nefndi í framhaldinu að þetta sýndi fram á hversu mikilvægt það er að byggja nýjan Landspítala. Vissulega er það mikilvægt og fyrir löngu tímabært, en hins vegar vita þeir sem til þekkja að bygging nýs Landspítala leysir ekki þetta vandamál því langflestir sjúklingar Landakots hefðu ekki legið inn á nýja meðferðarkjarna LSP. Maður hefði haldið að ráðherra heilbrigðismála vissi betur. Nú hefur verið sett af stað vinna við nýja þarfagreiningu fyrir hina nýju byggingu LSP, þar sem sú síðasta var gerð fyrir 12 árum síðan. Það er áhugavert að sjá það gerast þegar meðferðarkjarninn er í byggingu, en gott og vel, ekki er ráð nema í tíma sé tekið. Pálmi Jónsson yfirlæknir og prófessor öldrunarlækninga á Landspítala rifjar upp í aðsendri grein í Morgunblaðinu tillögur um að byggja nýtt hús við Hringbraut til að hýsa virka starfsemi öldrunarlækninga. Þetta húsnæði þyrfti að geta hýst 80-100 sjúklinga. Þetta er góð ábending. Húsnæði Landakots er löngu úr sér gengið og hentar ekki til starfsemi sem þessarar. Það hefur úttekt LSH í kjölfar hópsýkingarinnar leitt í ljós. Nú er tækifæri til að búa mynduglega að eldri borgurum þessa lands og ég skora á stjórnvöld að skoða þennan kost af alvöru. Til skemmri tíma þarf hins vegar aðrar lausnir. Það er ljóst að húsnæði Landakots og raunar líka Vífilsstaða hentar ekki og er í raun hættulegt þessum einstaklingum í miðjum heimsfaraldri. Það virðist einsýnt að ríkið hafi ekki getu eða burði til að sinna þessu verkefni til skamms tíma. Heilsuvernd, Sóltún og fleiri aðilar hafa boðið fram þjónustu sína, húsnæði og þjálfað starfsfólk, og bauð Sóltún upp á rými fyrir 77 einstaklinga og Heilsuvernd bauð rými fyrir 100 einstaklinga, reyndar til langs tíma og sem framtíðarlausn. Formaður Velferðarnefndar lét hafa það eftir sér í síðasta mánuði að hún skildi ekki hvað tefur ákvarðanatöku ríkisins um að ganga til samninga við Heilsuvernd því þetta fyrirkomulag myndi ekki bara leysa “fráflæðivanda” heldur líka spara ríkinu talsverða fjármuni. Nú spyr ég aftur, hvað tefur? Það eru liðin 5 ár síðan Heilsuvernd bauð fyrst upp á þessa lausn. Heilbrigðisráðherra sagði nýlega eftirfarandi “mín afstaða er sú að það sé mikilvægast að uppfylla nútímakröfur og að við slökum ekki á kröfum fyrir þennan hóp frekar en aðra hópa.” Um það geta allir verið sammála, en var ekki einmitt slakað á kröfum fyrir þennan hóp á Landakoti í illa loftræstu rými þar sem eru fjölbýli með sameiginleg salerni osfrv? Ég skora á stjórnvöld að ganga hratt og örugglega í þá vinnu að ljúka samningum við þessa aðila til að tryggja öryggi okkar eldri borgara. Sú vinna þolir enga bið enda er hætta á að hið ófullnægjandi húsnæði sem nú er boðið upp á geti aukið líkur á frekari hópsmitum hjá þessum viðkvæma hópi. Hagsmunir sjúklinga eiga að vega þyngst, en ekki hvort þjónustan komi frá ríki eða einkaaðilum. Þetta er mikilvægur hluti þess að vernda áhættuhópa, sennilega sá mikilvægasti, eins og 15% dánarhlutfall smitaðra á Landakoti ber vott um. Að endingu, þá snýst aðbúnaður eldri borgara um val okkar allra. Við höfum sem samfélag ákveðið að eldri borgarar þessa lands eyði síðustu æviárunum við aðstæður sem við myndum flest ekki vilja láta bjóða okkur. Myndir þú lesandi góður vilja eyða síðustu árunum í litlu herbergi með öðrum veikum einstaklingi sem þú þekkir ekki og nýta sama baðherbergi og hann/hún og etv fleiri? Viltu gera það í miðjum heimsfaraldri? Afi minn og uppeldisfaðir, Jón Einarsson, átti afmæli í dag 20 nóvember. Ég man þegar sá tími var kominn að hann gat ekki verið lengur heima vegna veikinda og honum var boðin vist í þeim aðstæðum sem lýst er að ofan. Hann, verandi af gamla skólanum, hefði látið bjóða sér þetta en við, aðstandendur hans, gátum það ekki. Sem betur fer tókst okkur að berjast fyrir því að hann fengi einbýli á Sóltúni þar sem hann eyddi sínum síðustu ævidögum og fékk þar frábæra umönnun og aðbúnað. Við endum flest á þessum stað ef okkur endist ævin til. Gerum við okkur sáttmála sem samfélag um þá lágmarks aðstöðu sem við viljum hafa fyrir okkur öll á þessum tíma. Persónulega finnst mér að einbýli með eigin salernisaðstöðu séu lágmarks mannréttindi. Það ásamt öflugri endurhæfingu og greiðu aðgengi að bestu fáanlegu heilbrigðisþjónustu á að vera leiðarljós og markmið okkar sem samfélag þegar við tryggjum sem flestum áhyggjulaust ævikvöld. Höfundur er prófessor við læknadeild Harvard. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Heilbrigðismál Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Landspítalinn Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Hópsýking á Landakoti Tengdar fréttir Vandamál Landakots leysist ekki með nýjum spítala Félag íslenskra öldrunarlækna (FÍÖ) segir að ekki sé gert ráð fyrir starfsemi öldunarlækningadeilda á nýjum spítala við Hringbraut. 20. nóvember 2020 14:24 Öldrunarþjónusta orðið undir og óheppilegt að sjóður eldri borgara sé nýttur í rekstur 19. nóvember 2020 19:31 Fleiri úrræði í boði ef milljarða sjóður aldraðra hefði verið rétt nýttur Formaður Landssambands eldri borgara segir að fleiri hjúkrunarrými væru í boði ef framkvæmdasjóður aldraðra hefði verið nýttur í uppbyggingu þeirra, líkt og reglur kveða á um. 19. nóvember 2020 12:01 Mest lesið Með baunabyssu í kennaraverkfalli Ólafur Hauksson Skoðun Á að banna rauða jólasveininn? Stefán Vagn Stefánsson Skoðun Það þarf meiri töffara í okkur Davíð Már Sigurðsson Skoðun Treystir þú konum? Hópur 72 kvenna úr sex stjórnmálaflokkum Skoðun Munu bara allir fá dánaraðstoð? Bjarni Jónsson Skoðun Unga fólkið og frjósemi María Rut Baldursdóttir,Sigríður Auðunsdóttir Skoðun Verðum að rannsaka hvað gerðist í Covid Hildur Þórðardóttir Skoðun Hver tilheyrir hverjum? Kristín Davíðsdóttir Skoðun Sagnaarfur Biblíunnar Sigurvin Lárus Jónsson Skoðun Mannsæmandi lífeyrislaun strax Guðmundur Ingi Kristinsson Skoðun Skoðun Skoðun Vanvirðing við einkaframtakið og verðmætasköpun Bessí Þóra Jónsdóttir skrifar Skoðun Samfylkingin ætlar ekki að hækka tekjuskatt Alma D. Möller skrifar Skoðun Hvað eiga eldri borgarar að kjósa? Hjördís Hendriksdóttir skrifar Skoðun Við erum að ná árangri Ásmundur Einar Daðason skrifar Skoðun Verðum að rannsaka hvað gerðist í Covid Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Ég og amma mín sem er dáin Lovísa Oktovía Eyvindsdóttir skrifar Skoðun Spegill eða stjórntæki? Hlutverk skoðanakannana og almenningsálits í stefnumótun og stjórnmálum Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Sagnaarfur Biblíunnar Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Með baunabyssu í kennaraverkfalli Ólafur Hauksson skrifar Skoðun Hver tilheyrir hverjum? Kristín Davíðsdóttir skrifar Skoðun Það þarf meiri töffara í okkur Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Unga fólkið og frjósemi María Rut Baldursdóttir,Sigríður Auðunsdóttir skrifar Skoðun Tryggjum frelsi til handfæraveiða – eflum sjávarbyggðirnar Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Verja þarf friðinn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Mannsæmandi lífeyrislaun strax Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Munu bara allir fá dánaraðstoð? Bjarni Jónsson skrifar Skoðun Hvað er Arne Slot þjálfari Liverpool að gera rétt?–vangaveltur frá sálfræðingi Andri Hrafn Sigurðsson skrifar Skoðun Billy bókahilla og börnin mín Þorbjörg Marínósdóttir skrifar Skoðun Á að banna rauða jólasveininn? Stefán Vagn Stefánsson skrifar Skoðun Er skárra að kasta upp um dómsniðurstöðuna en að dómarinn dæmi? Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Píratar hafa metnaðarfyllstu umhverfis- og loftslagsstefnuna Kristín Vala Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Svör við atvinnuumsóknum – Ákall til atvinnurekenda Valgerður Rut Jakobsdóttir skrifar Skoðun Umræða á villigötum Diljá Matthíasardóttir skrifar Skoðun Treystir þú konum? Hópur 72 kvenna úr sex stjórnmálaflokkum skrifar Skoðun Eigum við ekki bara að klára þetta Hafdís Hrönn Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Löggilding iðngreina stuðlar að auknum gæðum og öryggi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Draumalandið Björn Þorláksson skrifar Skoðun Að vera ung kona á Íslandi árið 2024 Eden Ósk Eyjólfsdóttir skrifar Skoðun Ferðaþjónusta og orkuvinnsla fara vel saman Guðmundur Finnbogason skrifar Skoðun Hvaða aukna aðgengi, Willum Þór? Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Sjá meira
Stórslysið á Landakoti þar sem 13 einstaklingar létust hefur beint athyglinni að aðbúnaði aldraðra á Íslandi. Því miður hafa þessi mál lengi verið í lamasessi. Það vakti athygli að heilbrigðisráðherra nefndi í framhaldinu að þetta sýndi fram á hversu mikilvægt það er að byggja nýjan Landspítala. Vissulega er það mikilvægt og fyrir löngu tímabært, en hins vegar vita þeir sem til þekkja að bygging nýs Landspítala leysir ekki þetta vandamál því langflestir sjúklingar Landakots hefðu ekki legið inn á nýja meðferðarkjarna LSP. Maður hefði haldið að ráðherra heilbrigðismála vissi betur. Nú hefur verið sett af stað vinna við nýja þarfagreiningu fyrir hina nýju byggingu LSP, þar sem sú síðasta var gerð fyrir 12 árum síðan. Það er áhugavert að sjá það gerast þegar meðferðarkjarninn er í byggingu, en gott og vel, ekki er ráð nema í tíma sé tekið. Pálmi Jónsson yfirlæknir og prófessor öldrunarlækninga á Landspítala rifjar upp í aðsendri grein í Morgunblaðinu tillögur um að byggja nýtt hús við Hringbraut til að hýsa virka starfsemi öldrunarlækninga. Þetta húsnæði þyrfti að geta hýst 80-100 sjúklinga. Þetta er góð ábending. Húsnæði Landakots er löngu úr sér gengið og hentar ekki til starfsemi sem þessarar. Það hefur úttekt LSH í kjölfar hópsýkingarinnar leitt í ljós. Nú er tækifæri til að búa mynduglega að eldri borgurum þessa lands og ég skora á stjórnvöld að skoða þennan kost af alvöru. Til skemmri tíma þarf hins vegar aðrar lausnir. Það er ljóst að húsnæði Landakots og raunar líka Vífilsstaða hentar ekki og er í raun hættulegt þessum einstaklingum í miðjum heimsfaraldri. Það virðist einsýnt að ríkið hafi ekki getu eða burði til að sinna þessu verkefni til skamms tíma. Heilsuvernd, Sóltún og fleiri aðilar hafa boðið fram þjónustu sína, húsnæði og þjálfað starfsfólk, og bauð Sóltún upp á rými fyrir 77 einstaklinga og Heilsuvernd bauð rými fyrir 100 einstaklinga, reyndar til langs tíma og sem framtíðarlausn. Formaður Velferðarnefndar lét hafa það eftir sér í síðasta mánuði að hún skildi ekki hvað tefur ákvarðanatöku ríkisins um að ganga til samninga við Heilsuvernd því þetta fyrirkomulag myndi ekki bara leysa “fráflæðivanda” heldur líka spara ríkinu talsverða fjármuni. Nú spyr ég aftur, hvað tefur? Það eru liðin 5 ár síðan Heilsuvernd bauð fyrst upp á þessa lausn. Heilbrigðisráðherra sagði nýlega eftirfarandi “mín afstaða er sú að það sé mikilvægast að uppfylla nútímakröfur og að við slökum ekki á kröfum fyrir þennan hóp frekar en aðra hópa.” Um það geta allir verið sammála, en var ekki einmitt slakað á kröfum fyrir þennan hóp á Landakoti í illa loftræstu rými þar sem eru fjölbýli með sameiginleg salerni osfrv? Ég skora á stjórnvöld að ganga hratt og örugglega í þá vinnu að ljúka samningum við þessa aðila til að tryggja öryggi okkar eldri borgara. Sú vinna þolir enga bið enda er hætta á að hið ófullnægjandi húsnæði sem nú er boðið upp á geti aukið líkur á frekari hópsmitum hjá þessum viðkvæma hópi. Hagsmunir sjúklinga eiga að vega þyngst, en ekki hvort þjónustan komi frá ríki eða einkaaðilum. Þetta er mikilvægur hluti þess að vernda áhættuhópa, sennilega sá mikilvægasti, eins og 15% dánarhlutfall smitaðra á Landakoti ber vott um. Að endingu, þá snýst aðbúnaður eldri borgara um val okkar allra. Við höfum sem samfélag ákveðið að eldri borgarar þessa lands eyði síðustu æviárunum við aðstæður sem við myndum flest ekki vilja láta bjóða okkur. Myndir þú lesandi góður vilja eyða síðustu árunum í litlu herbergi með öðrum veikum einstaklingi sem þú þekkir ekki og nýta sama baðherbergi og hann/hún og etv fleiri? Viltu gera það í miðjum heimsfaraldri? Afi minn og uppeldisfaðir, Jón Einarsson, átti afmæli í dag 20 nóvember. Ég man þegar sá tími var kominn að hann gat ekki verið lengur heima vegna veikinda og honum var boðin vist í þeim aðstæðum sem lýst er að ofan. Hann, verandi af gamla skólanum, hefði látið bjóða sér þetta en við, aðstandendur hans, gátum það ekki. Sem betur fer tókst okkur að berjast fyrir því að hann fengi einbýli á Sóltúni þar sem hann eyddi sínum síðustu ævidögum og fékk þar frábæra umönnun og aðbúnað. Við endum flest á þessum stað ef okkur endist ævin til. Gerum við okkur sáttmála sem samfélag um þá lágmarks aðstöðu sem við viljum hafa fyrir okkur öll á þessum tíma. Persónulega finnst mér að einbýli með eigin salernisaðstöðu séu lágmarks mannréttindi. Það ásamt öflugri endurhæfingu og greiðu aðgengi að bestu fáanlegu heilbrigðisþjónustu á að vera leiðarljós og markmið okkar sem samfélag þegar við tryggjum sem flestum áhyggjulaust ævikvöld. Höfundur er prófessor við læknadeild Harvard.
Vandamál Landakots leysist ekki með nýjum spítala Félag íslenskra öldrunarlækna (FÍÖ) segir að ekki sé gert ráð fyrir starfsemi öldunarlækningadeilda á nýjum spítala við Hringbraut. 20. nóvember 2020 14:24
Öldrunarþjónusta orðið undir og óheppilegt að sjóður eldri borgara sé nýttur í rekstur 19. nóvember 2020 19:31
Fleiri úrræði í boði ef milljarða sjóður aldraðra hefði verið rétt nýttur Formaður Landssambands eldri borgara segir að fleiri hjúkrunarrými væru í boði ef framkvæmdasjóður aldraðra hefði verið nýttur í uppbyggingu þeirra, líkt og reglur kveða á um. 19. nóvember 2020 12:01
Skoðun Spegill eða stjórntæki? Hlutverk skoðanakannana og almenningsálits í stefnumótun og stjórnmálum Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar
Skoðun Hvað er Arne Slot þjálfari Liverpool að gera rétt?–vangaveltur frá sálfræðingi Andri Hrafn Sigurðsson skrifar
Skoðun Er skárra að kasta upp um dómsniðurstöðuna en að dómarinn dæmi? Jörgen Ingimar Hansson skrifar
Skoðun Píratar hafa metnaðarfyllstu umhverfis- og loftslagsstefnuna Kristín Vala Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Löggilding iðngreina stuðlar að auknum gæðum og öryggi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar