Skoðun

„Sið­blinda af­ætan“

Gunnar Dan Wiium skrifar

Ég á vin. Ekki minn elsti, engin æskuvinur en vinur samt sem áður. Við kynntumst árið 2008 í Kaupmannahöfn innan vissra tólf spora samtaka. Hann var að díla við fíknisjúkdóm eins og ég sjálfur hafði gert nokkrum árum áður.

Hann var ungur og snöggur, glaður og spontant. Í raun það hress að maður hafði ekkert mikið í hann. Svolítið eins og spretthlaupari. Ég hef alltaf verið svona meira í tvö þúsund metrunum meðan hann hljóp bara hundrað.

Sagan af þessum gauk er ofur eðlileg. Bjó í húsi sem barn með stórum garði, átti hund sem hét Tinni. Hann á foreldra sem gerðu sitt besta í að ala hann upp, veittu honum ást og umhyggju, öryggi og aðhald.

Hann lærði á Barington horn þar til að hann fékk ofnæmi fyrir munnstykkinu og flutti sig yfir í píanó.

Um sautján, átján ára aldurinn fer hann að sækja í hugarfarsbreytingu. Hraðinn og skörun hugsana er mikil og vanmátturinn gagnvart því algjör. Hass, gras, sveppir í bland við alkóhól. Allt þetta góða stöff, stöffið sem fer með punktinn undir möru hins þjakaða hugarfars.

Hann er greindur með svokallað þunglyndi átján ára sem klíniskt ástand, sem sjúkdóm en ekki sem einkenni eða afleiðing þeirrar neyslu sem hann var komin í.

Í kjölfarið hefst þessi tvöfalda sjúkdómsgreining sem svo hefur fylgt honum æ síðan.

Neyslan eykst jafnt og þétt í bland við fjölgun efna. Fyrstu meðferðina inn á Vogi fer hann í um nítján ára gamall. Það varð fyrsta meðferðin hans af sjö eða átta. Einu sinni kláraði hann heila tuttugu og átta daga meðferð á Staðarfelli og þrisvar fór hann á Krísuvík en aldrei var klárað.

Margar tilraunir innan tólf spora samfélags hafa verið reyndar án árangurs. Lengsti edrú tími sem hann hefur náð er um níu mánuðir.

Síðan 2012 hefur hann lagst sjö sinnum inn á geðdeild Landsspítalans í mislangan tíma. Í öll skipti nema fyrsta hefur hann verið sviptur sjálfræði og nú síðast árið 2018. Sú svipting er enn í gangi og lítur út fyrir að hún verði mögulega til frambúðar. Ástæðan fyrir því er stórmerkileg og kem ég að því síðar.

Afleiðing misnotkunar þessara vímuefna vinar míns eru geðrof og þunglyndi. Það einfaldlega segir sig sjálft. Úrræðin sem svo eru í boði fyrir þennan góða vin minn af hálfu þess heilbrigðiskerfis sem kostað er af skattgreiðendum eru vægast sagt ótrúleg.

Og tekið skal fram að ekki er verið að bjóða honum þessi úrræði, þeim er klínt á hann með valdi og viðurstyggilegu ofbeldi því jú, maðurinn hefur verið sviptur frelsi í hvert skipti.

Listinn yfir þau lyf sem geðheilbrigðiskerfið hefur reynt á hann er svohljóðandi:

  • Lithium
  • Cipralex
  • Zoloft
  • Prozac
  • Wellbutrin
  • Risperdal
  • Zyprexa
  • Invega
  • Clozapine
  • Seroquel
  • Abilify
  • Haldol
  • Peratsin
  • Phenergan
  • Klórprómasin
  • Rítalin
  • Concerta
  • Strattera
  • Librium
  • Sobrill
  • Temestad
  • Rivotrill.
  • Venlaxafine.

Í dag er hann vinur minn, sem er svo langt frá því að vera siðblindur lygari, eins og geðbatteríið meðal annars skilgreinir hann, á eftirfarandi lyfjakúr.

  • Lithium
  • Olanzapine í sprautu, 210mg mánaðarlega
  • Fluanxol 40mg tvisvar í mánuði
  • Invega 3mg á dag
  • Sertral 50mg
  • Librium 75mg á dag
  • Akiniton

Og svo að sjálfsögðu er hann orðinn að eftirspurn blóðþrýstings og sykursýkislyfja. Hann er þrátt fyrir allan þennan töfrakúr þjakaður af þunglyndi, komin í yfirvigt, heldur ekki einbeitingu í einn sjónvarpsþátt og sér í raun ekkert fyrir sig nema að lífið endi haldi þetta áfram.

Kerfið sem hann situr fastur í, frelsissviptur eins og glæpamaður, hefur svikið hann og gjáin milli hans og úræðanna er orðin algjör.

Þetta er sem fangelsisvist krydduð með lyfjatilraunum. Ég er ekki að halda því fram að um illan ásetning sé um að ræða. Mig grunar að málin liggi þannig að viss örvænting grípi heilt kerfi í vanmættinum. Svo er þessi nátenging hins frjálsa geðlyfjamarkaðar við kerfið sem á að vinna fyrir okkur, okkur fólkið, vægast sagt siðlaus. Ásetningur lyfjarisans er náttúrulega bara hagnaður með öllum mögulegum ráðum.

Síðan 2012 hefur vinur minn verið innlagður, sviptur sjálfræði í um 50 af 100 mánuðum.

Þessi innlögn sem nú er í gangi hefur staðið yfir síðan sumarið 2018. Hann var lagður inn í kjölfar geðrofs sem var triggerað af neyslu eins og svo oft áður. Hann var sviptur eins og svo oft áður enda með talsverðar ranghugmyndir sem geta auðveldlega verið honum og samferðafólki til mikillar hættu.

Sviptingin í þetta skipti náði í fyrstu til þriggja mánaða en var svo framlengd til tveggja ára.

Sá tími er nú liðinn en nú í síðasta mánuði var enn framlengt til árs í viðbót.

En það sem svo gerist í byrjun þessarar innlagnar er að inn á bráðageðdeild ræðst vinur minn á starfsmann því hann hafði heyrt hann segja við sig trekk í trekk “þú deyrð, þú deyrð”.

Vinurinn í öllum sínum ranghugmyndum missir þá sáralitlu stjórn sem hann hafði á sjálfum sér og ræðst á starfsmanninn sem hlýtur fyrir vikið mar á hálsi.

Afleiðingin er sú að hann er ákærður fyrir brot gegn valdstjórninni, og það á meðan hann var í geðrofi, útúr lyfjaður undir eftirliti og verndarvæng okkar vanmáttuga geðheilbrigðiskerfis.

Geðlæknirinn hans skrifar um hann 23 blaðsíðna greinargerð. Þessi greinargerð er svo lögð fram sem greining eða faglegt mat á honum fyrir dómi.

Vinurinn var í raun ekki með sjálfræði þegar brotið átti sér stað. Að mati læknisins telur hann að vinurinn hafi ekki verið sakhæfur á þeim tíma sem brotið átti sér stað en samt sem áður bíður hann ákæru sem um heilbrigðan og frjálsan mann sé um að ræða.

Læknirinn sem í raun á að vera læknir, einhver sem læknar, heilar, elskar og vill vel, leggur til í skýrslu sinni til dómsins að vinurinn verði frelsissviptur óákveðið og allt í raun eftir því hvenær og hvernig honum finnst sjúklingnum vegna í sinni líðan.

Hann segir einnig í skýrslunni að þessi mjúki maður, í raun bara drengur í mannslíkama, beri samkvæmt skilgreiningu merki um „siðblinda afætishegðun“.

Vinurinn hins vegar hefur lítið um þetta að segja undir járnhæl þessa kerfis sem virðist aðeins hafa einn margþættan tilgang að leiðarljósi, kvelja og frysta niður alla mögulega eiginleika vitundarinnar til heilunar og leiðréttingar með lyfjum og fangelsisvist.

Ég er með þessari lýsingu að klaga kerfið sem er að bjóða okkur upp á ónýt úrræði við geðheilbrigðisverkefnum. Lyfin auðsýnileg eru ekki að virka sem neitt annað en veldisaukning á vandamálið sem þeim er ætlað að leysa.

Ég er ekki að halda því fram að ég viti nokkuð um hvað lyfin eiga að vera gera fyrir sjúklinginn en augljóst er að læknarnir virðast ekki vita það heldur.

Við erum búin að tapa stríðinu gegn fíkniefnum, sjálfsmorðum hefur fjölgað, kulnun í leik og starfi er að aukast, um fjórðungar íslendinga er á þunglyndislyfjum og þá eru eftir allar hinar greiningarnar, svo sem adhd fyrir börn og fullorðna með tilheyrandi lyfjagjöf. Einnig ber að nefna lyfjagjafir við kvíða og svefnleysi.

Ég er að klaga vanmáttugt geðheilbrigðiskerfi sem í grunninnn er keyrt af styrkjum lyfjafyrirtækja, pakkð í sellófan greiningarrisans.

Vinur minn sem kýs ekki að koma fram undir nafni í þessum pistli, er enginn dýrlingur. Hann hefur glímt við hvatvísi, ranghugmyndir og athyglisbrest sem afleiðing þessa andlega meins sem er einn af þremur þáttum sjúkdómsgreiningar á alkóhólisma. Hann hefur sært sitt samferðarfólk sem hefur alltaf bara elskað hann, enda er hann elskunnar virði. Hann hefur svipt foreldra sína og systkini hugarró síðustu mörg ár ítrekað með einhverjum djöfulsins fíflaskap og vitleysu.

En hann er að glíma við vitundarsjúkdóm sem þarfnast meðferðar, vandamálið er að meðferðin sem þarf til er ekki í boði fyrir hann. Hinsvegar er honum kippt úr umferð eins og sekum manni, beittur ofbeldi, brotinn og svo loks drepinn, en það virðist vera ætlunarverkið.

Vinur minn er fíkill og alkóhólisti og þarfnast hjálpar í formi úrræða sem ekki eru í boði fyrir hann. Hann er orðinn örvæntingarfullur og á í raun ekkert eftir nema að kalla upphátt. Kalla upp sínar aðstæður og vanmátt, innilokaður í hið gaddavírsgirta hús sem honum er gert að búa í.

Þessi grein er skrifuð í fullu samráði við vin minn sem ekki kýs að koma fram undir nafni.

Höfundur er smíðakennari.




Skoðun

Skoðun

Þöggun

Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar

Sjá meira


×