Vafasöm COVID-umræða í gangi; staðir smita ekki, heldur menn Ole Anton Bieltvedt skrifar 21. október 2020 13:02 Í gær eða fyrradag lagði sóttvarnalæknir að heilbrigðisráðherra með það, að líkamsræktarstövum yrði lokað. Ástæðan var sú, að fyrir nokkru hefðu komið upp tiltekinn fjöldi smita á líkamsræktarstöðvum, sem síðan hefði valdið öðrum smitum. Fyrir mér var þetta vafasamur málflutningur; verustaðir, vinnustaðir eða þjónustustaðir, sem slíkir, smita ekki. Það er bara fólk, sem smitar fólk. Auðvitað kann hættan að vera meiri, þar sem fleiri koma saman, en, í reynd, snýst þetta ekki um fjölda, heldur framferði; nota menn andlitsgrímur, eins og frekast er unnt, halda menn fjarlægð, er loftræsting góð, er fyllsta hreinlætis gætt? Þetta eru ráðandi atriði. Við getum tekið flugvélar, þar sem mikið er af fólki og oft þétt setið - hver upp í öðrum - tímum saman, en a) grímuskylda gildir b) loftræsting er góð. Ekki hefur komið framan, að menn hafi smitast mikið þar, en undirritaður var sjálfur í fjórum svona flugum nýlega. Hin hlið málsins Það kom fram í fréttum, að jafnvel fleiri stundi líkamsrækt í líkamsræktarstöðvum höfuðborgarsvæðisins, en nemendur skóla eru á svæðinu, og, ef þetta er rétt, þá sýnir það, hversu líkamsrækt er mörgum mikilvæg, og, auðvitað, er hún afar dýrmæt fyrir almennt heilsufar. Líkamsrækt er að sjálfsögðu af hinu góða og hluti af því heilbrigða líferni, sem æskilegt er, að þjóðin ástundi. Af þessu má sjá, að sóttvarnalæknir virðist fátt sjá, nema COVID, og það - fyrir mér - með þröngum sjónarvinkli, heldur ekki önnur heilbrigðismál, eins og hér. Sem betur fer tók heilbrigðisráðherra loks af skarið Í fyrstu bylgju, sem var auðvitað mjög alvarleg og illviðráðanleg, enda urðu þá 7 af hverjum 100, sem smituðust, að fara á spítala, og margir í gjörgæzlu, fyrir utan það, að 10 létust, sem var auðvitað það alvarlegasta, þá var eðlilegt, að ráðherra og ríkisstjórn létu sóttvarnasjónarmið ráða, á kostnað nánast alls annars. En nú, í annari bylgju, sem er miklu veikari, aðeins 2 af hverjum 100 þurfa á innlögn að halda, örfáir fara á gjörgæzlu og aðeins 1 hefur látizt, verður vitaskuld að skoða heildarmyndina í vaxandi mæli; ekki aðeins það litla myndbrot mann- og atvinnulífs, sem COVID er. Það var því mikið gleðiefni að sjá, að Svandís Svararsdóttir ákvað nú loks, að taka stjórnvölinn í sínar hendur, og stjórna á grundvelli samræmis og skv. stærri mynd, en bara COVID. Nú þarf hún og ríkisstjórn, að yfirtaka heildarstjórnun, eins og þau voru kjörin til, sóttvarnalæknir heldur auðvitað áfram, að koma með sínar tillögur, eins og hann var ráðinn til, en vonandi fara þær smám saman meira yfir á grundvöll meðalhófs og samræmis. Og, ekki stóð á sumum fjölmiðlum að taka þátt í ruglinu Þegar ráðherra ákvað að fylgja sinni dómgreind og vinna á grundvelli samræmis og meðalhófs, snéru sumir fjölmiðlar sér að ráðherra nánast með ásökunum fyrir það, að hafa ekki fylgt tillögum sóttvarnalæknis. Sumir virðast halda að hann sé nýr kóngur landsins. Í þessu sambandi verður að vekja athygli á því, hversu passívur fréttaflutningur sumra fjölmiðla hefur verið í COVID-málum, meira páfagauks fréttaflutningur, en gagnrýninn og krefjandi fréttaflutningur, eins og fyllstu efni standa til, enda margur fréttamaðurinn fremur ungur, að því er virðist lítið reyndur, og, það, sem verst er; margur fréttamaðurinn virðist lítið skoða eða rannsaka málin, þannig, að hann geti byggt um eiginn vitneskju og þekkingu og krafið sóttvarnalækni og stjórnvöld svara og skýringa á sterkum þekkingarlegum grunni. Sannast þetta bezt á ruglinu um þriðju bylgjuna, sem engin er; við eru enn í annari bylgju. Auðvitað eru frá þessu vanhöldum fréttamanna góðar undan-tekningar, þar sem öflugir fréttamenn eru á ferð og láta sterkleg að sér kveða. „Thank god“. Frekari dæmi um veikingu veirunnar Í gær var það í fréttum, að 5 íbúar á öldrunarheimilinu Eir, væntanlega fólk á áttræðis- eða níræðisaldri, hefði smitast af COVID, án þess að fá afgerandi einkenni eða veikjast alvarlega. Í fyrstu bylgju er hætt við, að þetta hefði getað farið verr, en, sem betur fer, hefur veiran mildast mikið, þannig, að jafnvel þessi aldurshópur, sem er talinn í mestri hættu, slapp áffallalítið frá veirunni. Eins var það í fréttum, að togari hefði komið að landi, með 19 smitaða sjómenn, eftir margra vikna útilegu, og, að enginn hefði veikst alvarlega. Áður hafði komið fram hjá Íslenskri erfðagreiningu, að helmingur smitaðra, nú í annari bylgju, væri einkennalaus. Það hlýtur að fara að koma að því, að sóttvarnalæknir og ráðamenn - hér og annars staðar - fari að skilja, að fjöldi smita, einn sér, hefur litla þýðingu, heldur aðeins fjöldi þeirra, sem veikjast alvarlega, svo og dauðsföll, en þetta hvorttveggja er, nú í annari bylgju, vart svipur hjá sjón, miðað við það, sem var í fyrstu bylgju. Samkomutakmarkanir ekki endilega af hinu góða 11 veitingamenn í Berlin kærðu opnunar- og afgreiðslu-takmarkanir til dómsstóla þar. Dómur gekk þeim í vil og voru þessar takmarkanir sjórnvalda þar felldar úr gildi. Rökin skildust mér vera þessi: Annars vegar var hér gengið á rétt fólks til samkomu, samveru og athafna, og, hins vegar - og það var fyrir mér stóra málið - taldi dómstóllinn, að smithætta væri í raun minni á veitingastað, eða bar, þar sem grímuskylda, fjarlægðatakmarkanir og faglegar sóttvarnir giltu, enda strangt eftirlit með þeim, en heima fyrir, ef menn væru „hraktir“ þangað, frá veitingastöðum og börum, löngu áður en samveruvilja og samverugleði hefði verið fullnægt; einmitt heimapartí og einkasamkvæmi, þar sem engar reglur giltu og ekkert eftirlit væri, væru helztu smitmiðstöðvarnar (hot spots). Það eru 6 hliðar á teningnum. Höfundur er formaður ÍslandiAllt, félagasamtaka um samfélagsmál og betra jarðlíf. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ole Anton Bieltvedt Faraldur kórónuveiru (COVID-19) Mest lesið Lygin lekur niður á hökuna Jón Daníelsson Skoðun Ríkisfyrirtæki sem virðir ekki æðsta valdið Bryndís Haraldsdóttir Skoðun Líflínan Ingibjörg Isaksen Skoðun Neikvæðni í garð sjávarútvegs á Íslandi – orsakir og afleiðingar Kristín Þórarinsdóttir Skoðun D-vítamín mín besta forvörn Auður Elisabet Jóhannsdóttir Skoðun Hvað skiptir okkur mestu máli? Dóra Guðrún Guðmundsdóttir Skoðun Leiðréttingin leiðrétt Sigurgeir Brynjar Kristgeirsson Skoðun Ríkisstofnun rassskellt Björn Ólafsson Skoðun Við vitum alveg upphafið Guðný Níelsen Skoðun Áður en það verður of seint María Rut Kristinsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Áður en það verður of seint María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Lygin lekur niður á hökuna Jón Daníelsson skrifar Skoðun Líflínan Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Ríkisfyrirtæki sem virðir ekki æðsta valdið Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Neikvæðni í garð sjávarútvegs á Íslandi – orsakir og afleiðingar Kristín Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Við erum hafið Guillaume Bazard skrifar Skoðun Deja Vu Sverrir Agnarsson skrifar Skoðun Mun mannkynið lifa af gervigreindina? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Ríkisstofnun rassskellt Björn Ólafsson skrifar Skoðun Gjaldfrjálsar skólamáltíðir – margþættur ávinningur Ludvig Guðmundsson,Guðrún E. Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Orkuöflun á eyjaklösum - Vestmannaeyjar og Orkneyjar Gísli Stefánsson skrifar Skoðun Hugrekki getur af sér hugrekki Þorbjörg Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun D-vítamín mín besta forvörn Auður Elisabet Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Húmanisminn í kærleikanum og kærleikurinn í húmanismanum Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Helför gyðinga gegn íbúum Palestínu Birgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Leiðréttingin leiðrétt Sigurgeir Brynjar Kristgeirsson skrifar Skoðun Hvað skiptir okkur mestu máli? Dóra Guðrún Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægt skref til sáttar Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Staðið með þjóðinni Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Við vitum alveg upphafið Guðný Níelsen skrifar Skoðun Betri nýting á tíma og fjármunum Reykjavíkurborgar 3/3 Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Varalitur á skattagrísinum Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Við eigum ekki efni á vonleysi né uppgjöf Magnús Magnússon skrifar Skoðun Hingað og ekki lengra Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Kafli eitt: Tómlæti Íslendinga Hannes Örn Blandon skrifar Skoðun Þegar líða fer að jólum Ísak Hilmarsson skrifar Skoðun Svansvottaðar íbúðir – fjárfesting í lífsgæðum Bergþóra Góa Kvaran skrifar Skoðun D-vítamín mín besta forvörn Auður Elisabet Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Hættulegt tal Sjálfstæðisflokksins og Viðskiptaráðs Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Þetta má ekki gerast aftur! - Álag á útsvar Sveinn Ægir Birgisson skrifar Sjá meira
Í gær eða fyrradag lagði sóttvarnalæknir að heilbrigðisráðherra með það, að líkamsræktarstövum yrði lokað. Ástæðan var sú, að fyrir nokkru hefðu komið upp tiltekinn fjöldi smita á líkamsræktarstöðvum, sem síðan hefði valdið öðrum smitum. Fyrir mér var þetta vafasamur málflutningur; verustaðir, vinnustaðir eða þjónustustaðir, sem slíkir, smita ekki. Það er bara fólk, sem smitar fólk. Auðvitað kann hættan að vera meiri, þar sem fleiri koma saman, en, í reynd, snýst þetta ekki um fjölda, heldur framferði; nota menn andlitsgrímur, eins og frekast er unnt, halda menn fjarlægð, er loftræsting góð, er fyllsta hreinlætis gætt? Þetta eru ráðandi atriði. Við getum tekið flugvélar, þar sem mikið er af fólki og oft þétt setið - hver upp í öðrum - tímum saman, en a) grímuskylda gildir b) loftræsting er góð. Ekki hefur komið framan, að menn hafi smitast mikið þar, en undirritaður var sjálfur í fjórum svona flugum nýlega. Hin hlið málsins Það kom fram í fréttum, að jafnvel fleiri stundi líkamsrækt í líkamsræktarstöðvum höfuðborgarsvæðisins, en nemendur skóla eru á svæðinu, og, ef þetta er rétt, þá sýnir það, hversu líkamsrækt er mörgum mikilvæg, og, auðvitað, er hún afar dýrmæt fyrir almennt heilsufar. Líkamsrækt er að sjálfsögðu af hinu góða og hluti af því heilbrigða líferni, sem æskilegt er, að þjóðin ástundi. Af þessu má sjá, að sóttvarnalæknir virðist fátt sjá, nema COVID, og það - fyrir mér - með þröngum sjónarvinkli, heldur ekki önnur heilbrigðismál, eins og hér. Sem betur fer tók heilbrigðisráðherra loks af skarið Í fyrstu bylgju, sem var auðvitað mjög alvarleg og illviðráðanleg, enda urðu þá 7 af hverjum 100, sem smituðust, að fara á spítala, og margir í gjörgæzlu, fyrir utan það, að 10 létust, sem var auðvitað það alvarlegasta, þá var eðlilegt, að ráðherra og ríkisstjórn létu sóttvarnasjónarmið ráða, á kostnað nánast alls annars. En nú, í annari bylgju, sem er miklu veikari, aðeins 2 af hverjum 100 þurfa á innlögn að halda, örfáir fara á gjörgæzlu og aðeins 1 hefur látizt, verður vitaskuld að skoða heildarmyndina í vaxandi mæli; ekki aðeins það litla myndbrot mann- og atvinnulífs, sem COVID er. Það var því mikið gleðiefni að sjá, að Svandís Svararsdóttir ákvað nú loks, að taka stjórnvölinn í sínar hendur, og stjórna á grundvelli samræmis og skv. stærri mynd, en bara COVID. Nú þarf hún og ríkisstjórn, að yfirtaka heildarstjórnun, eins og þau voru kjörin til, sóttvarnalæknir heldur auðvitað áfram, að koma með sínar tillögur, eins og hann var ráðinn til, en vonandi fara þær smám saman meira yfir á grundvöll meðalhófs og samræmis. Og, ekki stóð á sumum fjölmiðlum að taka þátt í ruglinu Þegar ráðherra ákvað að fylgja sinni dómgreind og vinna á grundvelli samræmis og meðalhófs, snéru sumir fjölmiðlar sér að ráðherra nánast með ásökunum fyrir það, að hafa ekki fylgt tillögum sóttvarnalæknis. Sumir virðast halda að hann sé nýr kóngur landsins. Í þessu sambandi verður að vekja athygli á því, hversu passívur fréttaflutningur sumra fjölmiðla hefur verið í COVID-málum, meira páfagauks fréttaflutningur, en gagnrýninn og krefjandi fréttaflutningur, eins og fyllstu efni standa til, enda margur fréttamaðurinn fremur ungur, að því er virðist lítið reyndur, og, það, sem verst er; margur fréttamaðurinn virðist lítið skoða eða rannsaka málin, þannig, að hann geti byggt um eiginn vitneskju og þekkingu og krafið sóttvarnalækni og stjórnvöld svara og skýringa á sterkum þekkingarlegum grunni. Sannast þetta bezt á ruglinu um þriðju bylgjuna, sem engin er; við eru enn í annari bylgju. Auðvitað eru frá þessu vanhöldum fréttamanna góðar undan-tekningar, þar sem öflugir fréttamenn eru á ferð og láta sterkleg að sér kveða. „Thank god“. Frekari dæmi um veikingu veirunnar Í gær var það í fréttum, að 5 íbúar á öldrunarheimilinu Eir, væntanlega fólk á áttræðis- eða níræðisaldri, hefði smitast af COVID, án þess að fá afgerandi einkenni eða veikjast alvarlega. Í fyrstu bylgju er hætt við, að þetta hefði getað farið verr, en, sem betur fer, hefur veiran mildast mikið, þannig, að jafnvel þessi aldurshópur, sem er talinn í mestri hættu, slapp áffallalítið frá veirunni. Eins var það í fréttum, að togari hefði komið að landi, með 19 smitaða sjómenn, eftir margra vikna útilegu, og, að enginn hefði veikst alvarlega. Áður hafði komið fram hjá Íslenskri erfðagreiningu, að helmingur smitaðra, nú í annari bylgju, væri einkennalaus. Það hlýtur að fara að koma að því, að sóttvarnalæknir og ráðamenn - hér og annars staðar - fari að skilja, að fjöldi smita, einn sér, hefur litla þýðingu, heldur aðeins fjöldi þeirra, sem veikjast alvarlega, svo og dauðsföll, en þetta hvorttveggja er, nú í annari bylgju, vart svipur hjá sjón, miðað við það, sem var í fyrstu bylgju. Samkomutakmarkanir ekki endilega af hinu góða 11 veitingamenn í Berlin kærðu opnunar- og afgreiðslu-takmarkanir til dómsstóla þar. Dómur gekk þeim í vil og voru þessar takmarkanir sjórnvalda þar felldar úr gildi. Rökin skildust mér vera þessi: Annars vegar var hér gengið á rétt fólks til samkomu, samveru og athafna, og, hins vegar - og það var fyrir mér stóra málið - taldi dómstóllinn, að smithætta væri í raun minni á veitingastað, eða bar, þar sem grímuskylda, fjarlægðatakmarkanir og faglegar sóttvarnir giltu, enda strangt eftirlit með þeim, en heima fyrir, ef menn væru „hraktir“ þangað, frá veitingastöðum og börum, löngu áður en samveruvilja og samverugleði hefði verið fullnægt; einmitt heimapartí og einkasamkvæmi, þar sem engar reglur giltu og ekkert eftirlit væri, væru helztu smitmiðstöðvarnar (hot spots). Það eru 6 hliðar á teningnum. Höfundur er formaður ÍslandiAllt, félagasamtaka um samfélagsmál og betra jarðlíf.
Skoðun Neikvæðni í garð sjávarútvegs á Íslandi – orsakir og afleiðingar Kristín Þórarinsdóttir skrifar
Skoðun Gjaldfrjálsar skólamáltíðir – margþættur ávinningur Ludvig Guðmundsson,Guðrún E. Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Húmanisminn í kærleikanum og kærleikurinn í húmanismanum Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar