Lítum fordómalaust í spegil Anna Sigurlín Tómasdóttir skrifar 28. október 2019 12:30 Var ekki há í loftinu þegar ég man fyrst eftir mér á leið heim úr skólanum útgrátin. Það skildi mig enginn og þegar ég yrði stór ætlaði ég sko að segja þessu fullorðna fólki til syndanna. Ég var bara að syngja og dansa og þessi skóli bara kjánalegur. Má maður ekki bara vera eins og maður er? Kennarinn hafði sagt að ég væri vitlaus. Skammað mig fyrir læti en sagði ekkert við strákana. Á þessum tíma hafði þessi unga dama lítinn áhuga á námi, takmarkaða athygli á námsefninu og ekki bætti úr skák allar skammirnar sem fylgdu. Seinna á lífsleiðinni flosnaði hún upp úr námi. Hvers vegna skyld það vera? Vissulega var hún dugleg, hávær og athafnasöm með afbrigðum og miðað við hversu nett hún var fór ótrúlega mikið fyrir henni. Nú telst ég víst orðin fullorðin. Ég er gleymin fyrir allan peninginn og alltaf að. Ég er líka með bjagað tímaskyn, stundum er bara eins og tíminn renni mér úr greipum. Líkt og lækur sem æðir til sjávar í leysingum. Hvers vegna? Að umheimurinn skilji mann ekki, ekki frekar en ég sjálf, er ótrúlega þrúgandi tilfinning og nokkuð sem ég hef alla tíð burðast með gegnum lífið. Ég er fullorðin kona og tveggja barna móðir. Bý í frekar fordómafullu samfélagi eða öllu heldur mannlegu. Þvi við eigum jú öll erfitt með að skilja það sem við ekki þekkjum. Ég vildi óska að ég gæti sagt að ég væri laus við alla fordóma. En þá væri ég ekki mjög sannsögul.Spegla sig barni Leið mín til að skilja hver ég í raun er, var að kynnast barninu mínu betur. Barninu sem gekk ekki hætis hót betur í skóla en sjálfri mér á sínum tíma. Ég get speglað mig í svo mörgu í fari þess. Í upphafi var ég handviss um að lesblinda ætti alla sök. Ræddi þetta við kennara barnsins og við vorum sammála um að vinna þyrfti með lesblinduna. Svo segir kennarinn „eigum við ekki líka að athuga með ADHD“. Á mig kom smá hik, svara svo um hæl að ég sé alveg til í að athugað með ADHD, en „ég ætla sko ekki að setja mín börn á nein ADHD lyf! Þarna greip ég í hnakkadrambið á sjálfri mér. Með eigin fordóma glymjandi milli eyrna mér varð ég hálf hissa að heyra sjálfa mig segja þetta. Ég ákvað að fræðast, las allar rannsóknir um ADHD sem ég fann , t,d. frá Harvard og álíka virtum stofnunum, og áttaði mig fljótlega á að ég væri liklega sjálf með ADHD.Nýtt líf í kjölfar ADHD greiningar Ég komst að hjá frábærum geðlækni sem breytti lifi mínu. Loksins, loksins skildi ég hvers vegna ég var og er eins og er. Þetta er ástæðan fyriri að systir mín bauð mér i afmæli klukkustund á undan hinum. Þetta var og er ástæða þess að ég finn símann stundum í ísskápnum. Listinn er langur og ég þyrfti örugglega annan pistil til, ef ekki marga. Eg er semsagt með ADHD. ADHD er taugaþroskaröskun, sem þýðir að taugar i ákveðnum heilastöðvum í framheila senda ekki boð á sama máta og gengur og gerist. Röskunin er af líffræðilegum toga og liggur oftast í ættum. En sama hversu drullu erfitt getur verið „að fitta ekki inn“ eða haga sér öðruvísi en samfélagið vill að maður geri, þá má ekki gleyma að ADHD á sér margar góðar hliðar. Margt af okkar fremsta íþróttafólki er með ADHD og jafnvel þó lyf geti skipt sköpum i meðferð einstaklinga með ADHD þá er fátt sem hjálpar manni jafn mikið og hreyfing. Margir frumkvöðlar eru með ADHD sem og tónlistarmenn og leikarar. Listinn er langur, enda finnast einstaklingar með ADHD allstaðar.ADHD snillingar Í einu samtali við geðlækninn sagðist ég vera svo endalaust vitlaus, alltaf að gleyma einhverju eða framkvæma án þess að hugsa. „Þú ert snillingur Anna“ svaraði hann, þú átt bara eftir að sjá það sjálf“. Bætti svo við að ég væri svolítið eins og prófessorarnir við HÍ. „Margir kunna að reikna flókinn reiknisdæmi sem engin annar skilur, en geta svo ekki reimað skóna. Þínar gáfur eru kannski ekki á bókina en þú ert svo langt frá að vera vitlaus.“ Stundum er ég og verð örugglega áfram misskilin fyrir allan peninginn. Í dag er ég þó fyrst og fremst þakklát fyrrir að skilja hvers vegna ég er eins og ég er. Að geta stutt börnin mín og frætt aðra til að komandi kynslóðir með sömu raskanir mæti skilning frá samfélaginu er mikilvægt verkefni. Þú getur líka og ættir að leggja þitt af mörkum. Með skilningi og fræðslu tryggjum við að komandi kynslóð verði sterkari og betur i stak búnar til að mæta hindrunum sem á vegi verða.Höfundur er einstaklingur með ADHD. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Heilbrigðismál Tengdar fréttir Ég skil þig ekki! Veistu, ég skil þig ekki, sagði yfirmaður við mig fyrir hálfum öðrum áratug. Hann horfði stíft í andlit mér og hélt áfram. 15. október 2019 11:30 ADHD kemur það mér við? Einstaklingar með ADHD eru hluti af samfélaginu. Oft eru þetta kraftmiklir, frumlegir og hæfileikaríkir einstaklingar. Skilningur skiptir sköpum og kemur í veg fyrir fordóma og mýtur. 22. október 2019 11:30 Mest lesið Grasker mannréttinda á degi hinna framliðnu Anna Kristín Jensdóttir Skoðun Treystir þú konum? Hópur 72 kvenna úr sex stjórnmálaflokkum Skoðun Heilbrigðiskerfið logar og er að hrynja: Þú áttir betra skilið Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Að vera ung kona á Íslandi árið 2024 Eden Ósk Eyjólfsdóttir Skoðun Græðgin er komin út fyrir öll mörk Sigurjón Þórðarson Skoðun Fræðsluskylda í stað skólaskyldu Eldur Smári Kristinsson Skoðun Hvað er Arne Slot þjálfari Liverpool að gera rétt?–vangaveltur frá sálfræðingi Andri Hrafn Sigurðsson Skoðun Ummæli borgarstjóra og óbragð í munni Kristín Björnsdóttir Skoðun Á að banna rauða jólasveininn? Stefán Vagn Stefánsson Skoðun Billy bókahilla og börnin mín Þorbjörg Marínósdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Hvað er Arne Slot þjálfari Liverpool að gera rétt?–vangaveltur frá sálfræðingi Andri Hrafn Sigurðsson skrifar Skoðun Billy bókahilla og börnin mín Þorbjörg Marínósdóttir skrifar Skoðun Á að banna rauða jólasveininn? Stefán Vagn Stefánsson skrifar Skoðun Er skárra að kasta upp um dómsniðurstöðuna en að dómarinn dæmi? Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Píratar hafa metnaðarfyllstu umhverfis- og loftslagsstefnuna Kristín Vala Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Svör við atvinnuumsóknum – Ákall til atvinnurekenda Valgerður Rut Jakobsdóttir skrifar Skoðun Umræða á villigötum Diljá Matthíasardóttir skrifar Skoðun Treystir þú konum? Hópur 72 kvenna úr sex stjórnmálaflokkum skrifar Skoðun Eigum við ekki bara að klára þetta Hafdís Hrönn Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Löggilding iðngreina stuðlar að auknum gæðum og öryggi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Draumalandið Björn Þorláksson skrifar Skoðun Að vera ung kona á Íslandi árið 2024 Eden Ósk Eyjólfsdóttir skrifar Skoðun Ferðaþjónusta og orkuvinnsla fara vel saman Guðmundur Finnbogason skrifar Skoðun Hvaða aukna aðgengi, Willum Þór? Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Hvers vegna skortir hjúkrunarrými á Íslandi? Jónína Björk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Þegar Vestfjörðum gengur vel, gengur Íslandi vel Jón Páll Hreinsson skrifar Skoðun Ummæli borgarstjóra og óbragð í munni Kristín Björnsdóttir skrifar Skoðun Þegar að nauðsynjar snúast um viðskipti Davíð Routley skrifar Skoðun Grasker mannréttinda á degi hinna framliðnu Anna Kristín Jensdóttir skrifar Skoðun Sköpun er efnahagsmál: Tími fyrir öðruvísi nálgun Björn Leví Gunnarsson skrifar Skoðun Ungt fólk er að missa trúna á stjórnmálum – og um leið á framtíðinni París Anna Bergmann skrifar Skoðun Máttur orðanna: Breyting á orðavali getur breytt hugarfarinu Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Fræðsluskylda í stað skólaskyldu Eldur Smári Kristinsson skrifar Skoðun Ríkisstjórn með útgjaldablæti er vandamál fyrir fólkið í landinu Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Þetta lítur ekki vel út Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfið logar og er að hrynja: Þú áttir betra skilið Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Græðgin er komin út fyrir öll mörk Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Glæðing vonar - ekki hjúkrunargreiningin Karen Ósk Björnsdóttir skrifar Skoðun Væri ekki í lagi að gefa Sjálfstæðisflokknum, Framsóknarflokknum og Vinstri-grænum frí? Kjartan Eggertsson skrifar Skoðun 60% landsmanna á móti vopnakaupunum Hildur Þórðardóttir skrifar Sjá meira
Var ekki há í loftinu þegar ég man fyrst eftir mér á leið heim úr skólanum útgrátin. Það skildi mig enginn og þegar ég yrði stór ætlaði ég sko að segja þessu fullorðna fólki til syndanna. Ég var bara að syngja og dansa og þessi skóli bara kjánalegur. Má maður ekki bara vera eins og maður er? Kennarinn hafði sagt að ég væri vitlaus. Skammað mig fyrir læti en sagði ekkert við strákana. Á þessum tíma hafði þessi unga dama lítinn áhuga á námi, takmarkaða athygli á námsefninu og ekki bætti úr skák allar skammirnar sem fylgdu. Seinna á lífsleiðinni flosnaði hún upp úr námi. Hvers vegna skyld það vera? Vissulega var hún dugleg, hávær og athafnasöm með afbrigðum og miðað við hversu nett hún var fór ótrúlega mikið fyrir henni. Nú telst ég víst orðin fullorðin. Ég er gleymin fyrir allan peninginn og alltaf að. Ég er líka með bjagað tímaskyn, stundum er bara eins og tíminn renni mér úr greipum. Líkt og lækur sem æðir til sjávar í leysingum. Hvers vegna? Að umheimurinn skilji mann ekki, ekki frekar en ég sjálf, er ótrúlega þrúgandi tilfinning og nokkuð sem ég hef alla tíð burðast með gegnum lífið. Ég er fullorðin kona og tveggja barna móðir. Bý í frekar fordómafullu samfélagi eða öllu heldur mannlegu. Þvi við eigum jú öll erfitt með að skilja það sem við ekki þekkjum. Ég vildi óska að ég gæti sagt að ég væri laus við alla fordóma. En þá væri ég ekki mjög sannsögul.Spegla sig barni Leið mín til að skilja hver ég í raun er, var að kynnast barninu mínu betur. Barninu sem gekk ekki hætis hót betur í skóla en sjálfri mér á sínum tíma. Ég get speglað mig í svo mörgu í fari þess. Í upphafi var ég handviss um að lesblinda ætti alla sök. Ræddi þetta við kennara barnsins og við vorum sammála um að vinna þyrfti með lesblinduna. Svo segir kennarinn „eigum við ekki líka að athuga með ADHD“. Á mig kom smá hik, svara svo um hæl að ég sé alveg til í að athugað með ADHD, en „ég ætla sko ekki að setja mín börn á nein ADHD lyf! Þarna greip ég í hnakkadrambið á sjálfri mér. Með eigin fordóma glymjandi milli eyrna mér varð ég hálf hissa að heyra sjálfa mig segja þetta. Ég ákvað að fræðast, las allar rannsóknir um ADHD sem ég fann , t,d. frá Harvard og álíka virtum stofnunum, og áttaði mig fljótlega á að ég væri liklega sjálf með ADHD.Nýtt líf í kjölfar ADHD greiningar Ég komst að hjá frábærum geðlækni sem breytti lifi mínu. Loksins, loksins skildi ég hvers vegna ég var og er eins og er. Þetta er ástæðan fyriri að systir mín bauð mér i afmæli klukkustund á undan hinum. Þetta var og er ástæða þess að ég finn símann stundum í ísskápnum. Listinn er langur og ég þyrfti örugglega annan pistil til, ef ekki marga. Eg er semsagt með ADHD. ADHD er taugaþroskaröskun, sem þýðir að taugar i ákveðnum heilastöðvum í framheila senda ekki boð á sama máta og gengur og gerist. Röskunin er af líffræðilegum toga og liggur oftast í ættum. En sama hversu drullu erfitt getur verið „að fitta ekki inn“ eða haga sér öðruvísi en samfélagið vill að maður geri, þá má ekki gleyma að ADHD á sér margar góðar hliðar. Margt af okkar fremsta íþróttafólki er með ADHD og jafnvel þó lyf geti skipt sköpum i meðferð einstaklinga með ADHD þá er fátt sem hjálpar manni jafn mikið og hreyfing. Margir frumkvöðlar eru með ADHD sem og tónlistarmenn og leikarar. Listinn er langur, enda finnast einstaklingar með ADHD allstaðar.ADHD snillingar Í einu samtali við geðlækninn sagðist ég vera svo endalaust vitlaus, alltaf að gleyma einhverju eða framkvæma án þess að hugsa. „Þú ert snillingur Anna“ svaraði hann, þú átt bara eftir að sjá það sjálf“. Bætti svo við að ég væri svolítið eins og prófessorarnir við HÍ. „Margir kunna að reikna flókinn reiknisdæmi sem engin annar skilur, en geta svo ekki reimað skóna. Þínar gáfur eru kannski ekki á bókina en þú ert svo langt frá að vera vitlaus.“ Stundum er ég og verð örugglega áfram misskilin fyrir allan peninginn. Í dag er ég þó fyrst og fremst þakklát fyrrir að skilja hvers vegna ég er eins og ég er. Að geta stutt börnin mín og frætt aðra til að komandi kynslóðir með sömu raskanir mæti skilning frá samfélaginu er mikilvægt verkefni. Þú getur líka og ættir að leggja þitt af mörkum. Með skilningi og fræðslu tryggjum við að komandi kynslóð verði sterkari og betur i stak búnar til að mæta hindrunum sem á vegi verða.Höfundur er einstaklingur með ADHD.
Ég skil þig ekki! Veistu, ég skil þig ekki, sagði yfirmaður við mig fyrir hálfum öðrum áratug. Hann horfði stíft í andlit mér og hélt áfram. 15. október 2019 11:30
ADHD kemur það mér við? Einstaklingar með ADHD eru hluti af samfélaginu. Oft eru þetta kraftmiklir, frumlegir og hæfileikaríkir einstaklingar. Skilningur skiptir sköpum og kemur í veg fyrir fordóma og mýtur. 22. október 2019 11:30
Hvað er Arne Slot þjálfari Liverpool að gera rétt?–vangaveltur frá sálfræðingi Andri Hrafn Sigurðsson Skoðun
Skoðun Hvað er Arne Slot þjálfari Liverpool að gera rétt?–vangaveltur frá sálfræðingi Andri Hrafn Sigurðsson skrifar
Skoðun Er skárra að kasta upp um dómsniðurstöðuna en að dómarinn dæmi? Jörgen Ingimar Hansson skrifar
Skoðun Píratar hafa metnaðarfyllstu umhverfis- og loftslagsstefnuna Kristín Vala Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Löggilding iðngreina stuðlar að auknum gæðum og öryggi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar
Skoðun Ungt fólk er að missa trúna á stjórnmálum – og um leið á framtíðinni París Anna Bergmann skrifar
Skoðun Ríkisstjórn með útgjaldablæti er vandamál fyrir fólkið í landinu Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar
Skoðun Heilbrigðiskerfið logar og er að hrynja: Þú áttir betra skilið Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar
Skoðun Væri ekki í lagi að gefa Sjálfstæðisflokknum, Framsóknarflokknum og Vinstri-grænum frí? Kjartan Eggertsson skrifar
Hvað er Arne Slot þjálfari Liverpool að gera rétt?–vangaveltur frá sálfræðingi Andri Hrafn Sigurðsson Skoðun