45 ár frá upphafi eldgoss í Heimaey Birgir Olgeirsson skrifar 23. janúar 2018 15:33 Mynd sem tekin var í janúar 1973. Horft er yfir hafnarsvæðið og byggðina í Heimaey, flutningur búslóða heimamanna til lands í fullum gangi. Búslóðaflutningur, skip liggur við bryggju, vörubílar og kassar á bryggjunni, fólk að störfum við að koma kössunum um borð í skipið. Vísir/GVA Almannavarnadeild Ríkislögreglustjóra minnir á að í dag eru liðin 45 ár frá upphafi eldgossins á Heimaey. Gosið hófst á öðrum tímanum aðfaranótt 23. janúar og var því lýst lokið þann 3. júlí sama ár. Á þeim tíma sem gosið hófst kom það eins og gefur að skilja flatt upp á Eyjamenn sem voru flestir gegnir til náða og vísindamenn voru ekki tækjum búnir til að geta séð það fyrir. Á Vísindavef Háskóla Íslands er að finna svar eftir Þorstein Vilhjálmsson prófessor emeritus þar sem segir að eftir á gátu menn séð að að gosið hafði í rauninni gert boð á undan sér um þrjátíu klukkustundum fyrr. Þorsteinn segir að ef eldgos á borð við Heimaeyjargosið 1973 kæmi nú á dögum væru yfirgnæfandi líkur á að það geri boð á undan sér sem vísindamenn munu finna. Olgeir Sigmarsson, jarðfræðingur hjá raunvísindastofnun Háskóla Íslands, hefur einnig birt svar um gosið í Heimaey en hann segir að draga megi þann lærdóm af gosum í Vestmannaeyjum að ef gos verður í nálægð við Heimaey þá er allt eins líklegt að það gjósi einnig á Heimaey. Jafnframt megi reikna með gosi hvenær sem er í Vestmanneyjaeldstöðinni en það sama eigi reyndar við um Reykjanesskagann og þá gæti Hafnarfjörður legið í því, eins og Olgeir segir svari sínu. Í grein sem birtir á vef almannavarnadeildar Ríkislögreglustjóra kemur fram að verkefnin sem gosið í Heimaey leiddi af sér voru mjög lærdómsrík. Eldgosið hafi þannig verið frumraun almannavarnakerfisins en þar var fyrst beitt í stórri aðgerð því neyðaráætlunarskipulagi sem unnið hafði verið að koma á í almannavörnum frá því á árinu 1971. Séð yfir hafnarsvæðið og byggðina í Heimaey á öðrum degi gossins VestmannaeyjagosVísir/GVA „Fyrsta neyðaráætlun þessarar gerðar var tilbúin í ársbyrjun 1972 og var unnin fyrir Húsavíkurkaupstað. Sama ár voru unnar neyðaráætlanir fyrir Ísafjarðarkaupstað og viðbragðsáætlun vegna eldgoss í Kötlu í Mýrdalsjökli. Teknir voru til umfjöllunar í þessum neyðaráætlunum allir helstu hættuþættir, sem ógnað gætu öryggi hins almenna borgara á viðkomandi svæði og settar fram nákvæmar leiðbeiningar um virkjun neyðarþjónustunnar með tilheyrandi gátlistum,“ segir í greininni sem birtist á vef almannavarnadeildarinnar. Þar kemur fram að eldgosið í Heimaey árið 1973 hafi reynt verulega á almannavarnastarfið á Íslandi. Það undirstrikaði nauðsyn almannavarnaskipulagsins, bæði hvað varðaði brottflutning eyjaskeggja, móttöku þeirra á fastalandið og varnaraðgerðir meðan gosið stóð. Á vefnum Heimaslóð kemur fram að Vestmanneyingar voru 2,5 prósent landsmanna á þessum tíma og þurfti að koma börnum fyrir í skóla, fólki í vinnu og útvega húsnæði. Nýja fellið sem myndaðist á Heimaey fékk nafnið Eldfell. Á vef Heimaslóðar kemur fram að af 1.350 húsum bæjarins fóru 417 eignir undir hraun og aðrar 400 skemmdust að einhverju eða miklu leyti. Um miðjan september árið 1973 fluttu 1.200 bæjarbúar aftur til Eyja en í nóvember sama ár höfðu rúmlega 2.000 manns snúið til baka. Almannavarnir Eldgos og jarðhræringar Vestmannaeyjar Heimaeyjargosið 1973 Tengdar fréttir Eyjamenn lýsa því hvernig var að vakna upp við eldgos Þegar eldsprungan opnaðist á Heimaey þann 23. janúar fyrir fjörutíu árum í austurjaðri byggðarinnar þá var fjarlægðin frá næstu íbúðarhúsum litlu meiri en vegalengdin yfir Arnarhól í Reykjavík. 5200 manns í Vestmannaeyjum upplifðu þar einhverja ógnþrungnustu nótt Íslandssögunnar. Þennan atburð ætlar Stöð 2 næstu sunnudagskvöld að rifja upp í þættinum "Um land allt" með hjálp Eyjamanna sem stóðu í eldlínunni en fyrsti þátturinn var sýndur í kvöld. 20. janúar 2013 19:30 BBC rýnir í eldgos framtíðarinnar á Íslandi Nú þegar fjörtíu ár upp á dag eru liðin frá því eldgosið mikla hófst í Heimaey, er ekki úr vegi að skoða heimildarmynd Katie Humble, sem framleidd var fyrir BBC í fyrra. Í myndinni er farið yfir Eyjafjallagosið, Heimaeyjargosið og fleiri stórgos í sögu Íslands, og reynt að rýna í framtíðina varðandi stórgos sem gætu vofað yfir Íslandi og Evrópu. 23. janúar 2013 14:21 Mest lesið Vaktin: Tillagan samþykkt og annarri umræðu um veiðigjöld lokið Innlent Vændiskaupendur séu oftast fjölskyldufeður á leið til vinnu eða fundar Innlent „Hann er að eigna sér eitthvað sem hann á ekki“ Innlent Fordæmalaus ákvörðun sem gæti breytt Alþingi til framtíðar Innlent Lögregla rannsakar alvarlegt slys í Lágafellslaug Innlent Hóta að loka svæðinu við Seljalandsfoss Innlent Velti bílnum við Fjarðarhraun Innlent Indversk tenniskona skotin til bana af föður sínum við morgunverðarborðið Erlent Lögregla rannsakar slys í sundlauginni í Stykkishólmi Innlent Krefjast bóta verði ekki fallið frá áformum um skólaþorp Innlent Fleiri fréttir Opinberar gamalt ástarsamband við táningsstúlku „Liggur alveg ljóst fyrir að þetta frumvarp er drasl“ Forstöðumaður spilar og syngur fyrir gesti Sundlaugar Akureyrar Sögulegur dagur á Alþingi og vændi í Airbnb-íbúðum Árekstur bíls og vespu á Hafnarfjarðarvegi Sögulegur dagur á Alþingi: Lýðræðisákvæði eða kjarnorkusprengja? Varðskipið Þór heldur heim frá Noregi í næstu viku Frumvarpið komið yfir erfiðasta hjallann en gæti átt nóg eftir Einn handtekinn í mansalsrannsókn lögreglunnar Vændiskaupendur séu oftast fjölskyldufeður á leið til vinnu eða fundar Lögregla rannsakar slys í sundlauginni í Stykkishólmi Kristrún fái ef til vill að bragða á eigin meðali fyrr en síðar Hóta að loka svæðinu við Seljalandsfoss „Hann er að eigna sér eitthvað sem hann á ekki“ „Hræðilegar fréttir fyrir lýðræðið á Íslandi“ Fordæmalaus ákvörðun sem gæti breytt Alþingi til framtíðar Dramatík á Alþingi og bílastæðablús hjá World Class Velti bílnum við Fjarðarhraun Flytja hluta starfsemi SAk vegna myglu Sjá ekki fyrir endann á umfangsmikilli rannsókn á fíkniefnaframleiðslu „Þetta er alvarlegur áfellisdómur yfir forsætisráðherra“ Vaktin: Tillagan samþykkt og annarri umræðu um veiðigjöld lokið Fundu 36 hugsanlega þolendur mansals á Íslandi í alþjóðlegri lögregluaðgerð „Eftir þetta hvassviðri í þinginu í gær heldur lífið áfram“ Tekjur af laxveiði í Borgarfirði eru vel yfir 50% af tekjum landbúnaðar á svæðinu Krefjast bóta verði ekki fallið frá áformum um skólaþorp Halda áfram að ræða veiðigjöldin Tekur önnur Íslendinga þátt í erfiðustu og lengstu kappreið í heimi Draga Dettifoss til Reykjavíkur Sleginn í andlitið með hnúajárni Sjá meira
Almannavarnadeild Ríkislögreglustjóra minnir á að í dag eru liðin 45 ár frá upphafi eldgossins á Heimaey. Gosið hófst á öðrum tímanum aðfaranótt 23. janúar og var því lýst lokið þann 3. júlí sama ár. Á þeim tíma sem gosið hófst kom það eins og gefur að skilja flatt upp á Eyjamenn sem voru flestir gegnir til náða og vísindamenn voru ekki tækjum búnir til að geta séð það fyrir. Á Vísindavef Háskóla Íslands er að finna svar eftir Þorstein Vilhjálmsson prófessor emeritus þar sem segir að eftir á gátu menn séð að að gosið hafði í rauninni gert boð á undan sér um þrjátíu klukkustundum fyrr. Þorsteinn segir að ef eldgos á borð við Heimaeyjargosið 1973 kæmi nú á dögum væru yfirgnæfandi líkur á að það geri boð á undan sér sem vísindamenn munu finna. Olgeir Sigmarsson, jarðfræðingur hjá raunvísindastofnun Háskóla Íslands, hefur einnig birt svar um gosið í Heimaey en hann segir að draga megi þann lærdóm af gosum í Vestmannaeyjum að ef gos verður í nálægð við Heimaey þá er allt eins líklegt að það gjósi einnig á Heimaey. Jafnframt megi reikna með gosi hvenær sem er í Vestmanneyjaeldstöðinni en það sama eigi reyndar við um Reykjanesskagann og þá gæti Hafnarfjörður legið í því, eins og Olgeir segir svari sínu. Í grein sem birtir á vef almannavarnadeildar Ríkislögreglustjóra kemur fram að verkefnin sem gosið í Heimaey leiddi af sér voru mjög lærdómsrík. Eldgosið hafi þannig verið frumraun almannavarnakerfisins en þar var fyrst beitt í stórri aðgerð því neyðaráætlunarskipulagi sem unnið hafði verið að koma á í almannavörnum frá því á árinu 1971. Séð yfir hafnarsvæðið og byggðina í Heimaey á öðrum degi gossins VestmannaeyjagosVísir/GVA „Fyrsta neyðaráætlun þessarar gerðar var tilbúin í ársbyrjun 1972 og var unnin fyrir Húsavíkurkaupstað. Sama ár voru unnar neyðaráætlanir fyrir Ísafjarðarkaupstað og viðbragðsáætlun vegna eldgoss í Kötlu í Mýrdalsjökli. Teknir voru til umfjöllunar í þessum neyðaráætlunum allir helstu hættuþættir, sem ógnað gætu öryggi hins almenna borgara á viðkomandi svæði og settar fram nákvæmar leiðbeiningar um virkjun neyðarþjónustunnar með tilheyrandi gátlistum,“ segir í greininni sem birtist á vef almannavarnadeildarinnar. Þar kemur fram að eldgosið í Heimaey árið 1973 hafi reynt verulega á almannavarnastarfið á Íslandi. Það undirstrikaði nauðsyn almannavarnaskipulagsins, bæði hvað varðaði brottflutning eyjaskeggja, móttöku þeirra á fastalandið og varnaraðgerðir meðan gosið stóð. Á vefnum Heimaslóð kemur fram að Vestmanneyingar voru 2,5 prósent landsmanna á þessum tíma og þurfti að koma börnum fyrir í skóla, fólki í vinnu og útvega húsnæði. Nýja fellið sem myndaðist á Heimaey fékk nafnið Eldfell. Á vef Heimaslóðar kemur fram að af 1.350 húsum bæjarins fóru 417 eignir undir hraun og aðrar 400 skemmdust að einhverju eða miklu leyti. Um miðjan september árið 1973 fluttu 1.200 bæjarbúar aftur til Eyja en í nóvember sama ár höfðu rúmlega 2.000 manns snúið til baka.
Almannavarnir Eldgos og jarðhræringar Vestmannaeyjar Heimaeyjargosið 1973 Tengdar fréttir Eyjamenn lýsa því hvernig var að vakna upp við eldgos Þegar eldsprungan opnaðist á Heimaey þann 23. janúar fyrir fjörutíu árum í austurjaðri byggðarinnar þá var fjarlægðin frá næstu íbúðarhúsum litlu meiri en vegalengdin yfir Arnarhól í Reykjavík. 5200 manns í Vestmannaeyjum upplifðu þar einhverja ógnþrungnustu nótt Íslandssögunnar. Þennan atburð ætlar Stöð 2 næstu sunnudagskvöld að rifja upp í þættinum "Um land allt" með hjálp Eyjamanna sem stóðu í eldlínunni en fyrsti þátturinn var sýndur í kvöld. 20. janúar 2013 19:30 BBC rýnir í eldgos framtíðarinnar á Íslandi Nú þegar fjörtíu ár upp á dag eru liðin frá því eldgosið mikla hófst í Heimaey, er ekki úr vegi að skoða heimildarmynd Katie Humble, sem framleidd var fyrir BBC í fyrra. Í myndinni er farið yfir Eyjafjallagosið, Heimaeyjargosið og fleiri stórgos í sögu Íslands, og reynt að rýna í framtíðina varðandi stórgos sem gætu vofað yfir Íslandi og Evrópu. 23. janúar 2013 14:21 Mest lesið Vaktin: Tillagan samþykkt og annarri umræðu um veiðigjöld lokið Innlent Vændiskaupendur séu oftast fjölskyldufeður á leið til vinnu eða fundar Innlent „Hann er að eigna sér eitthvað sem hann á ekki“ Innlent Fordæmalaus ákvörðun sem gæti breytt Alþingi til framtíðar Innlent Lögregla rannsakar alvarlegt slys í Lágafellslaug Innlent Hóta að loka svæðinu við Seljalandsfoss Innlent Velti bílnum við Fjarðarhraun Innlent Indversk tenniskona skotin til bana af föður sínum við morgunverðarborðið Erlent Lögregla rannsakar slys í sundlauginni í Stykkishólmi Innlent Krefjast bóta verði ekki fallið frá áformum um skólaþorp Innlent Fleiri fréttir Opinberar gamalt ástarsamband við táningsstúlku „Liggur alveg ljóst fyrir að þetta frumvarp er drasl“ Forstöðumaður spilar og syngur fyrir gesti Sundlaugar Akureyrar Sögulegur dagur á Alþingi og vændi í Airbnb-íbúðum Árekstur bíls og vespu á Hafnarfjarðarvegi Sögulegur dagur á Alþingi: Lýðræðisákvæði eða kjarnorkusprengja? Varðskipið Þór heldur heim frá Noregi í næstu viku Frumvarpið komið yfir erfiðasta hjallann en gæti átt nóg eftir Einn handtekinn í mansalsrannsókn lögreglunnar Vændiskaupendur séu oftast fjölskyldufeður á leið til vinnu eða fundar Lögregla rannsakar slys í sundlauginni í Stykkishólmi Kristrún fái ef til vill að bragða á eigin meðali fyrr en síðar Hóta að loka svæðinu við Seljalandsfoss „Hann er að eigna sér eitthvað sem hann á ekki“ „Hræðilegar fréttir fyrir lýðræðið á Íslandi“ Fordæmalaus ákvörðun sem gæti breytt Alþingi til framtíðar Dramatík á Alþingi og bílastæðablús hjá World Class Velti bílnum við Fjarðarhraun Flytja hluta starfsemi SAk vegna myglu Sjá ekki fyrir endann á umfangsmikilli rannsókn á fíkniefnaframleiðslu „Þetta er alvarlegur áfellisdómur yfir forsætisráðherra“ Vaktin: Tillagan samþykkt og annarri umræðu um veiðigjöld lokið Fundu 36 hugsanlega þolendur mansals á Íslandi í alþjóðlegri lögregluaðgerð „Eftir þetta hvassviðri í þinginu í gær heldur lífið áfram“ Tekjur af laxveiði í Borgarfirði eru vel yfir 50% af tekjum landbúnaðar á svæðinu Krefjast bóta verði ekki fallið frá áformum um skólaþorp Halda áfram að ræða veiðigjöldin Tekur önnur Íslendinga þátt í erfiðustu og lengstu kappreið í heimi Draga Dettifoss til Reykjavíkur Sleginn í andlitið með hnúajárni Sjá meira
Eyjamenn lýsa því hvernig var að vakna upp við eldgos Þegar eldsprungan opnaðist á Heimaey þann 23. janúar fyrir fjörutíu árum í austurjaðri byggðarinnar þá var fjarlægðin frá næstu íbúðarhúsum litlu meiri en vegalengdin yfir Arnarhól í Reykjavík. 5200 manns í Vestmannaeyjum upplifðu þar einhverja ógnþrungnustu nótt Íslandssögunnar. Þennan atburð ætlar Stöð 2 næstu sunnudagskvöld að rifja upp í þættinum "Um land allt" með hjálp Eyjamanna sem stóðu í eldlínunni en fyrsti þátturinn var sýndur í kvöld. 20. janúar 2013 19:30
BBC rýnir í eldgos framtíðarinnar á Íslandi Nú þegar fjörtíu ár upp á dag eru liðin frá því eldgosið mikla hófst í Heimaey, er ekki úr vegi að skoða heimildarmynd Katie Humble, sem framleidd var fyrir BBC í fyrra. Í myndinni er farið yfir Eyjafjallagosið, Heimaeyjargosið og fleiri stórgos í sögu Íslands, og reynt að rýna í framtíðina varðandi stórgos sem gætu vofað yfir Íslandi og Evrópu. 23. janúar 2013 14:21