Nokkrar spurningar og svör um málefni Suður-Kínahafs Zhang Weidong skrifar 3. júní 2016 07:00 Ég hef fundið fyrir því að marga á Íslandi þyrstir í meiri þekkingu um deiluna í Suður-Kínahafi og af hverju Kína viðurkennir ekki niðurstöðu í dómsmáli vegna þessarar deilu. Það er með mikilli gleði sem ég svara hér nokkrum spurningum til að stuðla að gagnkvæmum skilningi.Spurning 1 Hvernig stendur á þessum deilum? Eyjarnar á Suður-Kínahafi hafa verið kínverskt landsvæði frá örófi alda. Kínverjar voru fyrstir til að uppgötva þessar eyjar, gefa þeim nöfn, byggja þær upp og hafa yfir þeim lögsögu. Alþjóðasamfélagið hefur almennt viðurkennt eignarhald Kína yfir eyjum í Suður-Kínahafi og ekkert land hefur gert kröfu um annað eins og staðfestist í flestum þeim kortum og alfræðibókum sem gefin hafa verið út um allan heim. Fyrir 8. áratug síðustu aldar var ekkert deilt um þetta svæði og á því ríkti friður og stöðugleiki. Rót deilunnar í Suður-Kínahafi má rekja til þess að upp frá 8. áratug síðustu aldar hófu ákveðin ríki innrás og ólöglegar landtökur á eyjum og rifum sem tilheyra Kína til að nýta sér náttúruauðlindir á svæðinu. Með þessu gjörbreyttu þau stefnu sinni gagnvart Suður-Kínahafi og reyndu með kröfum sínum um lögsögu að hafna forræði Kínverja yfir eyjunum. Því er ljóst að Kína er fórnarlamb í þessu máli. Þrátt fyrir það, og til að viðhalda stöðugleika og friði á svæðinu, hefur Kína alla tíð haldið aftur af sér og lagt sig í líma við að leysa deiluna með viðræðum og samráði.Spurning 2 Af hverju er niðurstaða dómsins ólögmæt? Þann 22. janúar 2013 höfðuðu Filippseyjar einhliða dómsmál gagnvart Kína fyrir Alþjóðlega hafréttardómstólnum. Kína hefur tekið það skýrt fram við ýmis tækifæri að þessi aðgerð Filippseyja sé andstæð alþjóðalögum. Kína sættir sig ekki við og tekur ekki þátt í dómsmálinu og mun aldrei viðurkenna hinn svokallaða úrskurð. Að lágmarki fjórar forsendur þurfa að liggja fyrir þannig að hægt sé að fara með mál fyrir dóminn. Í fyrsta lagi skuli hann einungis vera notaður til að leysa deilur um túlkun og framkvæmd hafréttarsáttmála Sameinuðu þjóðanna. Málefni fullveldis er ekki þar á meðal og er því ekki lögbundið hlutverk dómstólsins. Í öðru lagi ef deilan inniheldur hafréttarlega lögsögu, sögulegar hafnir eða eignarhald og hernaðarlega aðgerð til að halda uppi lögum og reglu hefur viðkomandi ríki rétt til að lýsa því yfir að það sé ekki bundið af úrskurði dómsins. Slík undantekning hefur réttarleg áhrif á viðkomandi ríki. Í þriðja lagi, ef deilendur velja að leysa viðkomandi deilumál sín á milli á annan hátt kemur gerðardómurinn ekki til framkvæmda. Í fjórða lagi, aðilar tengdir málinu skulu fyrst skiptast á skoðunum um aðferð til lausnar deilunni. Ef ekki skulu þeir eigi hafa frumkvæði að því að leggja málið fyrir dóm. Það er augljóst, miðað við atburði sem hafa átt sér stað í Suður-Kínahafi í gegnum árin, að allar deilur snúast um lögsögu og réttindi yfir eyjum í Suður-Kínahafi og hafsvæðið í kringum þær. Með því að leggja málið fyrir dómstólinn hefur stjórn Filippseyja brotið alþjóðalög þar sem kröfur hennar hafa að gera með fullveldi yfir landsvæði og eru því í andstöðu við hafréttarsáttmála Sameinuðu þjóðanna. Í öðru lagi, jafnvel þótt við gefum okkur að einhverjar af kröfunum hafi að gera með túlkun og framkvæmd sáttmálans, myndu þær samt vera óaðskiljanlegur hluti af afmörkun landhelgi sem hefur verið undanskilin af hálfu Kína með yfirlýsingunni frá 2006 sem gefin var út ásamt 30 öðrum löndum og er þar af leiðandi ekki tækt til skuldbindandi meðferðar. Í þriðja lagi, þar sem Kína og Filippseyjar hafa samþykkt að leysa deilur sínar í Suður-Kínahafi með viðræðum kemur það í veg fyrir að Filippseyjar geti einhliða sent málið fyrir dómstólinn. Í fjórða lagi hafa Filippseyingar brugðist þeirri skyldu sinni að skiptast á skoðunum við Kína um lausn ágreiningsins. Samkvæmt ofansögðu er sú ákvörðun Filippseyja að senda málið einhliða fyrir dómstólinn ólögleg. Með því að taka við málinu og fjalla um það er dómstóllinn kominn út fyrir valdsvið sitt og því í eðli sínu misnotkun á valdi. Hinn svokallaði „úrskurður“ dómsins er því ekki bindandi.Spurning 3 Hver er afstaða Kína til málefna Suður-Kínahafs? Afstaða Kína til málefna Suður-Kínahafs hefur verið stöðug og skýr. Kína mun standa fast á fullveldi sínu og réttindum og hagsmunum í Suður-Kínahafi og er staðfast í því að leysa deiluna með friðsamlegum hætti með samráði og viðræðum við lönd sem eiga beinan hlut að máli á grunni sagnfræðilegra staðreynda og samkvæmt alþjóðalögum. Kína hefur jafnframt lagt fram tillögu um að deilan verði lögð til hliðar og farið verði saman í þróun svæðisins og hefur látið í ljós þá von að deilan megi leysast við þau lönd sem í hlut eiga þegar réttar aðstæður eru fyrir hendi. Kína styður frelsi til siglinga og flugumferðar yfir Suður-Kínahafi sem er ómetanlegt fyrir öll stærstu efnahagssvæði heimsins, þar á meðal Kína. Staðreyndin er sú að ekki eitt einasta atvik hefur átt sér stað hingað til sem hindrað hefur siglingar og flugumferð yfir Suður-Kínahafi. Kína vonast til að lönd utan svæðisins geti skapað hagstæð skilyrði og umhverfi fyrir friðsamlega lausn á deilunni en hræri ekki í til að dýpka gjána sem er á milli aðila og auka með því erfiðleika í deilunni. Ég vona að ég hafi gefið ykkur gott yfirlit og vonast til að þið megið skilja og styðja tilraunir Kínverja til að leita friðsamlegrar lausnar á deilunni með samningum og samráði.Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu 3. júní. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Mest lesið Viltu borga 200 þús á mánuði eða 600 þús á mánuði af íbúðinni? Hildur Þórðardóttir Skoðun Sjálfstæðismenn boða víst skattalækkanir á þá efnamestu Haukur V. Alfreðsson Skoðun ESB kærir sig ekkert um Ísland í jólagjöf Ole Anton Bieltvedt Skoðun Fellur helsti stuðningsmaður menningarmála af þingi? Magnús Logi Kristinsson Skoðun Vímuefnið VONÍUM Haraldur Ingi Haraldsson Skoðun Svartir föstudagar í boði íslenskra stjórnvalda Haukur Guðmundsson Skoðun Þegar náttúruvinir hitta frambjóðendur. Hjálpartæki kjósandans Stefán Jón Hafstein Skoðun Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun BRCA Elín Íris Fanndal Jónasdóttir Skoðun Eitt heimili, ein fjölskylda og ein heilsa Pétur Heimisson Skoðun Skoðun Skoðun Það sem ekki má fjalla um fyrir kosningar til Alþingis Árni Jensson skrifar Skoðun Launafólk sýndi ábyrgð – Hvað með bankana og fjármagnseigendur? Finnbjörn A. Hermannsson skrifar Skoðun Sjálfstæðar konur? Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Fullveldinu er fórnað með aðild að Evrópusambandinu Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Endurhugsum dæmið, endurnýtum textíl Guðbjörg Rut Pálmadóttir skrifar Skoðun Betri Strætó 2025 og (svo) Borgarlína Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Um kosningar, gulrætur og verðbólgu Jean-Rémi Chareyre skrifar Skoðun Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar Skoðun Fellur helsti stuðningsmaður menningarmála af þingi? Magnús Logi Kristinsson skrifar Skoðun Sjálfstæðismenn boða víst skattalækkanir á þá efnamestu Haukur V. Alfreðsson skrifar Skoðun Vímuefnið VONÍUM Haraldur Ingi Haraldsson skrifar Skoðun Viltu borga 200 þús á mánuði eða 600 þús á mánuði af íbúðinni? Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Þegar náttúruvinir hitta frambjóðendur. Hjálpartæki kjósandans Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Svartir föstudagar í boði íslenskra stjórnvalda Haukur Guðmundsson skrifar Skoðun Eitt heimili, ein fjölskylda og ein heilsa Pétur Heimisson skrifar Skoðun BRCA Elín Íris Fanndal Jónasdóttir skrifar Skoðun ESB kærir sig ekkert um Ísland í jólagjöf Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Að kjósa með nútíma hugsunarhætti Ragnhildur Katla Jónsdóttir skrifar Skoðun Í upphafi skal endinn skoða.. Sigurður F. Sigurðarson skrifar Skoðun Stjórnvöld, virðið frumbyggjaréttinn í íslensku samfélagi Sæmundur Einarsson skrifar Skoðun Handleiðsla og vellíðan í starfi Sveindís Anna Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Eldgos og innviðir: Tryggjum öryggi Suðurnesja Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Er aukin einkavæðing lausnin? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Samfélag á krossgötum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Hvað er vandamálið? Alexandra Briem skrifar Skoðun Au pair fyrirkomulagið – barn síns tíma? Hlöðver Skúli Hákonarson skrifar Skoðun Fontur – hiti þrjú stig Stefán Steingrímur Bergsson skrifar Skoðun Bankinn gefur, bankinn tekur Breki Karlsson skrifar Skoðun Hægt og hljótt Dofri Hermannsson skrifar Skoðun Kennaraverkfall – sparka í dekkin eða setja meira bensín á bílinn? Melkorka Mjöll Kristinsdóttir skrifar Sjá meira
Ég hef fundið fyrir því að marga á Íslandi þyrstir í meiri þekkingu um deiluna í Suður-Kínahafi og af hverju Kína viðurkennir ekki niðurstöðu í dómsmáli vegna þessarar deilu. Það er með mikilli gleði sem ég svara hér nokkrum spurningum til að stuðla að gagnkvæmum skilningi.Spurning 1 Hvernig stendur á þessum deilum? Eyjarnar á Suður-Kínahafi hafa verið kínverskt landsvæði frá örófi alda. Kínverjar voru fyrstir til að uppgötva þessar eyjar, gefa þeim nöfn, byggja þær upp og hafa yfir þeim lögsögu. Alþjóðasamfélagið hefur almennt viðurkennt eignarhald Kína yfir eyjum í Suður-Kínahafi og ekkert land hefur gert kröfu um annað eins og staðfestist í flestum þeim kortum og alfræðibókum sem gefin hafa verið út um allan heim. Fyrir 8. áratug síðustu aldar var ekkert deilt um þetta svæði og á því ríkti friður og stöðugleiki. Rót deilunnar í Suður-Kínahafi má rekja til þess að upp frá 8. áratug síðustu aldar hófu ákveðin ríki innrás og ólöglegar landtökur á eyjum og rifum sem tilheyra Kína til að nýta sér náttúruauðlindir á svæðinu. Með þessu gjörbreyttu þau stefnu sinni gagnvart Suður-Kínahafi og reyndu með kröfum sínum um lögsögu að hafna forræði Kínverja yfir eyjunum. Því er ljóst að Kína er fórnarlamb í þessu máli. Þrátt fyrir það, og til að viðhalda stöðugleika og friði á svæðinu, hefur Kína alla tíð haldið aftur af sér og lagt sig í líma við að leysa deiluna með viðræðum og samráði.Spurning 2 Af hverju er niðurstaða dómsins ólögmæt? Þann 22. janúar 2013 höfðuðu Filippseyjar einhliða dómsmál gagnvart Kína fyrir Alþjóðlega hafréttardómstólnum. Kína hefur tekið það skýrt fram við ýmis tækifæri að þessi aðgerð Filippseyja sé andstæð alþjóðalögum. Kína sættir sig ekki við og tekur ekki þátt í dómsmálinu og mun aldrei viðurkenna hinn svokallaða úrskurð. Að lágmarki fjórar forsendur þurfa að liggja fyrir þannig að hægt sé að fara með mál fyrir dóminn. Í fyrsta lagi skuli hann einungis vera notaður til að leysa deilur um túlkun og framkvæmd hafréttarsáttmála Sameinuðu þjóðanna. Málefni fullveldis er ekki þar á meðal og er því ekki lögbundið hlutverk dómstólsins. Í öðru lagi ef deilan inniheldur hafréttarlega lögsögu, sögulegar hafnir eða eignarhald og hernaðarlega aðgerð til að halda uppi lögum og reglu hefur viðkomandi ríki rétt til að lýsa því yfir að það sé ekki bundið af úrskurði dómsins. Slík undantekning hefur réttarleg áhrif á viðkomandi ríki. Í þriðja lagi, ef deilendur velja að leysa viðkomandi deilumál sín á milli á annan hátt kemur gerðardómurinn ekki til framkvæmda. Í fjórða lagi, aðilar tengdir málinu skulu fyrst skiptast á skoðunum um aðferð til lausnar deilunni. Ef ekki skulu þeir eigi hafa frumkvæði að því að leggja málið fyrir dóm. Það er augljóst, miðað við atburði sem hafa átt sér stað í Suður-Kínahafi í gegnum árin, að allar deilur snúast um lögsögu og réttindi yfir eyjum í Suður-Kínahafi og hafsvæðið í kringum þær. Með því að leggja málið fyrir dómstólinn hefur stjórn Filippseyja brotið alþjóðalög þar sem kröfur hennar hafa að gera með fullveldi yfir landsvæði og eru því í andstöðu við hafréttarsáttmála Sameinuðu þjóðanna. Í öðru lagi, jafnvel þótt við gefum okkur að einhverjar af kröfunum hafi að gera með túlkun og framkvæmd sáttmálans, myndu þær samt vera óaðskiljanlegur hluti af afmörkun landhelgi sem hefur verið undanskilin af hálfu Kína með yfirlýsingunni frá 2006 sem gefin var út ásamt 30 öðrum löndum og er þar af leiðandi ekki tækt til skuldbindandi meðferðar. Í þriðja lagi, þar sem Kína og Filippseyjar hafa samþykkt að leysa deilur sínar í Suður-Kínahafi með viðræðum kemur það í veg fyrir að Filippseyjar geti einhliða sent málið fyrir dómstólinn. Í fjórða lagi hafa Filippseyingar brugðist þeirri skyldu sinni að skiptast á skoðunum við Kína um lausn ágreiningsins. Samkvæmt ofansögðu er sú ákvörðun Filippseyja að senda málið einhliða fyrir dómstólinn ólögleg. Með því að taka við málinu og fjalla um það er dómstóllinn kominn út fyrir valdsvið sitt og því í eðli sínu misnotkun á valdi. Hinn svokallaði „úrskurður“ dómsins er því ekki bindandi.Spurning 3 Hver er afstaða Kína til málefna Suður-Kínahafs? Afstaða Kína til málefna Suður-Kínahafs hefur verið stöðug og skýr. Kína mun standa fast á fullveldi sínu og réttindum og hagsmunum í Suður-Kínahafi og er staðfast í því að leysa deiluna með friðsamlegum hætti með samráði og viðræðum við lönd sem eiga beinan hlut að máli á grunni sagnfræðilegra staðreynda og samkvæmt alþjóðalögum. Kína hefur jafnframt lagt fram tillögu um að deilan verði lögð til hliðar og farið verði saman í þróun svæðisins og hefur látið í ljós þá von að deilan megi leysast við þau lönd sem í hlut eiga þegar réttar aðstæður eru fyrir hendi. Kína styður frelsi til siglinga og flugumferðar yfir Suður-Kínahafi sem er ómetanlegt fyrir öll stærstu efnahagssvæði heimsins, þar á meðal Kína. Staðreyndin er sú að ekki eitt einasta atvik hefur átt sér stað hingað til sem hindrað hefur siglingar og flugumferð yfir Suður-Kínahafi. Kína vonast til að lönd utan svæðisins geti skapað hagstæð skilyrði og umhverfi fyrir friðsamlega lausn á deilunni en hræri ekki í til að dýpka gjána sem er á milli aðila og auka með því erfiðleika í deilunni. Ég vona að ég hafi gefið ykkur gott yfirlit og vonast til að þið megið skilja og styðja tilraunir Kínverja til að leita friðsamlegrar lausnar á deilunni með samningum og samráði.Greinin birtist fyrst í Fréttablaðinu 3. júní.
Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun
Skoðun Launafólk sýndi ábyrgð – Hvað með bankana og fjármagnseigendur? Finnbjörn A. Hermannsson skrifar
Skoðun Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar
Skoðun Kennaraverkfall – sparka í dekkin eða setja meira bensín á bílinn? Melkorka Mjöll Kristinsdóttir skrifar
Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon Skoðun