Á eyrinni Einar Már Jónsson skrifar 29. júní 2009 06:00 Ef menn áttu leið á Ráðhústorgið í París í vor mætti augum þeirra undarleg sýn: þar gekk hópur manna hring eftir hring, án afláts bæði dag og nótt. Göngumennirnir báru spjöld, einstaka sinnum stöðvuðust þeir andartak áður en þeir tóku til við hringgönguna á ný; þá mynduðu spjöldin í sameiningu setninguna „Endalaus hringganga hinna þrjósku hefur nú staðið yfir í … klukkutíma", og var talan krotuð á svarta töflu með krít. Þegar ég kom þangað fyrst stóð „389 klukkustundir" á töflunni, síðar var talan komin rétt upp fyrir 900, og enn var gengið. Menn komu og snerust nokkra hringi, svo fóru þeir og aðrir komu í staðinn. Stundum voru þeir yfir hundrað, en á nóttunni lækkaði talan. Þessi mikla hringganga hófst á hádegi 23. mars, og var hún liður í mótmælaaðgerðum kennara, stúdenta og vísindamanna gegn breytingum sem háskólamálaráðherrann, Valérie Pécresse, ætlaði að gera á háskólum og vísindastofnunum í landinu, að undirlagi Sarkozys sjálfs. Kannske varð Ráðhústorgið fyrir valinu vegna þess að það er mjög miðsvæðis í París, eins og liggur í hlutarins eðli, steinsnar frá Vorrar frúar kirkju, en það hafði vafalaust sitt að segja að þessi staður heitir réttu nafni „Eyrartorg". Þegar verkamenn lögðu niður vinnu áður fyrr tóku þeir sér þar stöðu og hreyfðu sig hvergi, þeir voru sem sé um kyrrt „á eyrinni" og af þeim sökum hefur verkfall æ síðan verið kallað „eyri" (greve) á frönsku. Ekki bar á öðru en þessi hringganga fengi góðar undirtektir meðal þeirra fjölmörgu sem áttu leið um torgið; borgarstjórinn í París bauð göngumönnum að koma á skrifstofuna til sín og drekka með sér te ef þeim yrði kalt, en þeir vildu ekki nema staðar. Einu sinni fengu þeir símskeyti, og á því stóð „Og samt snýst hún. Haldið áfram!" Undirskriftin var Galileo Galilei. En þessi hringganga var einungis sýnilegur hluti þessara aðgerða, því annað og meira var að gerast á öðrum vettvangi. Í byrjun febrúar hófst mótmælabylgja í háskólum og vísindastofnunum um allt Frakkland, farið var í mótmælagöngur með vissu millibili, víða féll öll háskólakennsla niður og sums staðar var byggingunum jafnvel lokað. Þar sem janúar er prófmánuður, hefur alls engin kennsla farið fram í ýmsum háskólum síðan fyrir jól, þar á meðal einum háskóla í París að minnsta kosti. Ástæðurnar fyrir þessu eru margvíslegar. Að undanförnu hefur háskólaráðherrann Valérie Pécresse verið að mylgra út alls kyns tilskipunum og lagafrumvörpum um endurskipun háskóla og rannsóknarstofnana, einkum á sumrin þegar háskólamenn eru gjarnan í fríi og háskólastofnanir lokaðar. Ein lögin stefndu að því að gera háskóla sjálfstæða og fólust einkum í þeim aukin völd til handa háskólaforsetum, svo kom tilskipun sem átti að endurskipuleggja starf háskólakennara og skilja að einhverju leyti í sundur kennslu og rannsóknir. Af því gat leitt að mönnum yrði mjög mismunað; kennara átti að vega og meta, og ef t.d. háskólaforseta leist ekki vel á rannsóknir eins eða annars gat hann sett þann hinn sama alfarið í kennslu. En í heild sýndist mönnum að þessar nýskipanir væru einkum leið til meiri frjálshyggju: ríkið myndi nú nota þetta „sjálfstæði" háskólanna til að draga úr fjárveitingu til þeirra og mismuna þeim um leið, og láta svo háskólaforsetana um að finna það aukafjármagn sem er nauðsynlegt til að halda uppi starfinu. Það hefur heyrst að þeir þurfi nú þegar að vera úti um hvippinn og hvappinn á höttunum eftir „sponsorum". Þetta þótti kennurum illt, en svo bætti Valérie Pécresse gráu ofan á svart með því að tilkynna að á næsta skólaári yrðu 900 kennarastöður lagðar niður í háskólum. Smiðshöggið rak svo Sarkozy í ræðu sem hann flutti 22. janúar og mikill hvellur varð út af. Þar hæddist hann nokkuð gróflega að frönskum vísindamönnum, sem lifðu þægilegu lífi á kostnað ríkisins en gerðu aldrei neinar uppgötvanir. Af þessum sökum jókst andstaðan æ meir, ýmsir sem voru fylgjandi fyrstu ráðstöfunum Valérie Pécresse snerust síðan gegn þeim þegar þeir sáu framhaldið. En mér er þó nær að halda að annað og meira sé á bak við: um langt skeið hafa yfirvöld sífellt verið að vega að háskólunum með alls kyns ruglingslegum „umbótum" sem gera kennurum starfið sífellt erfiðara, og nú var mælirinn fullur. Menn velta því jafnvel fyrir sér hvort þessir síðustu atburðir séu ekki með ráðum gerðir: Valérie Pécresse hafi leitast við að koma illindum af stað til að eiga auðveldara með að brjóta háskólamenn á bak aftur, líkt og Járnlafðin fór að með verklýðsfélög. Því er nú mikill óhugur í mönnum, hringgöngunni var hætt eftir nákvæmlega 1000 klukkustundir, skólaárið virðist víða ætla að fara fyrir lítið, og yfirvöldin verða sífellt digurbarkalegri. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Einar Már Jónsson Mest lesið Væri ekki í lagi að gefa Sjálfstæðisflokknum, Framsóknarflokknum og Vinstri-grænum frí? Kjartan Eggertsson Skoðun Glæðing vonar - ekki hjúkrunargreiningin Karen Ósk Björnsdóttir Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson Skoðun Séreignarsparnaður nauðsynlegur valkostur til að létta greiðslubyrði Kolbrún Halldórsdóttir Skoðun Falleinkunn fyrrum forseta Vilhjálmur Þorsteinsson,Viktor Orri Valgarðsson Skoðun Vitsmunaleg vanstilling í boði ungra Sjálfstæðiskvenna Erna Mist Skoðun Glundroði Sjálfstæðisflokksins bitnar á hagstjórn og innviðum Árni Rúnar Þorvaldsson Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Glæðing vonar - ekki hjúkrunargreiningin Karen Ósk Björnsdóttir skrifar Skoðun Væri ekki í lagi að gefa Sjálfstæðisflokknum, Framsóknarflokknum og Vinstri-grænum frí? Kjartan Eggertsson skrifar Skoðun 60% landsmanna á móti vopnakaupunum Hildur Þórðardóttir skrifar Skoðun Glundroði Sjálfstæðisflokksins bitnar á hagstjórn og innviðum Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen skrifar Skoðun Afkastadrifin menntun og verðgildi nemenda Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Ég er deildarstjóri í leikskóla Helga Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Draumastarfið Arnfríður Hermannsdóttir skrifar Skoðun Hjartsláttur sjávarbyggðanna Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Erum við tilbúin til að bæta menntakerfið okkar? Jónína Einarsdóttir skrifar Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Búum til „vandamál“ – leysum það með samræmdum prófum Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir skrifar Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Hvar er mannúðin? Davíð Sól Pálsson skrifar Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Vill íslenska þjóðin halda í einmenninguna? Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Inngilding eða „aðskilnaður“? Jasmina Vajzović Crnac skrifar Skoðun Vonin má aldrei deyja Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh skrifar Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Fólk eða fífl? Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Eru til lausnir við mönnunarvanda heilsugæslunnar? Gunnlaugur Már Briem skrifar Skoðun Er eitthvað mál að handtaka börn? Elsa Bára Traustadóttir skrifar Skoðun Er ferðaþjónusta útlendingavandamál? Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Sjá meira
Ef menn áttu leið á Ráðhústorgið í París í vor mætti augum þeirra undarleg sýn: þar gekk hópur manna hring eftir hring, án afláts bæði dag og nótt. Göngumennirnir báru spjöld, einstaka sinnum stöðvuðust þeir andartak áður en þeir tóku til við hringgönguna á ný; þá mynduðu spjöldin í sameiningu setninguna „Endalaus hringganga hinna þrjósku hefur nú staðið yfir í … klukkutíma", og var talan krotuð á svarta töflu með krít. Þegar ég kom þangað fyrst stóð „389 klukkustundir" á töflunni, síðar var talan komin rétt upp fyrir 900, og enn var gengið. Menn komu og snerust nokkra hringi, svo fóru þeir og aðrir komu í staðinn. Stundum voru þeir yfir hundrað, en á nóttunni lækkaði talan. Þessi mikla hringganga hófst á hádegi 23. mars, og var hún liður í mótmælaaðgerðum kennara, stúdenta og vísindamanna gegn breytingum sem háskólamálaráðherrann, Valérie Pécresse, ætlaði að gera á háskólum og vísindastofnunum í landinu, að undirlagi Sarkozys sjálfs. Kannske varð Ráðhústorgið fyrir valinu vegna þess að það er mjög miðsvæðis í París, eins og liggur í hlutarins eðli, steinsnar frá Vorrar frúar kirkju, en það hafði vafalaust sitt að segja að þessi staður heitir réttu nafni „Eyrartorg". Þegar verkamenn lögðu niður vinnu áður fyrr tóku þeir sér þar stöðu og hreyfðu sig hvergi, þeir voru sem sé um kyrrt „á eyrinni" og af þeim sökum hefur verkfall æ síðan verið kallað „eyri" (greve) á frönsku. Ekki bar á öðru en þessi hringganga fengi góðar undirtektir meðal þeirra fjölmörgu sem áttu leið um torgið; borgarstjórinn í París bauð göngumönnum að koma á skrifstofuna til sín og drekka með sér te ef þeim yrði kalt, en þeir vildu ekki nema staðar. Einu sinni fengu þeir símskeyti, og á því stóð „Og samt snýst hún. Haldið áfram!" Undirskriftin var Galileo Galilei. En þessi hringganga var einungis sýnilegur hluti þessara aðgerða, því annað og meira var að gerast á öðrum vettvangi. Í byrjun febrúar hófst mótmælabylgja í háskólum og vísindastofnunum um allt Frakkland, farið var í mótmælagöngur með vissu millibili, víða féll öll háskólakennsla niður og sums staðar var byggingunum jafnvel lokað. Þar sem janúar er prófmánuður, hefur alls engin kennsla farið fram í ýmsum háskólum síðan fyrir jól, þar á meðal einum háskóla í París að minnsta kosti. Ástæðurnar fyrir þessu eru margvíslegar. Að undanförnu hefur háskólaráðherrann Valérie Pécresse verið að mylgra út alls kyns tilskipunum og lagafrumvörpum um endurskipun háskóla og rannsóknarstofnana, einkum á sumrin þegar háskólamenn eru gjarnan í fríi og háskólastofnanir lokaðar. Ein lögin stefndu að því að gera háskóla sjálfstæða og fólust einkum í þeim aukin völd til handa háskólaforsetum, svo kom tilskipun sem átti að endurskipuleggja starf háskólakennara og skilja að einhverju leyti í sundur kennslu og rannsóknir. Af því gat leitt að mönnum yrði mjög mismunað; kennara átti að vega og meta, og ef t.d. háskólaforseta leist ekki vel á rannsóknir eins eða annars gat hann sett þann hinn sama alfarið í kennslu. En í heild sýndist mönnum að þessar nýskipanir væru einkum leið til meiri frjálshyggju: ríkið myndi nú nota þetta „sjálfstæði" háskólanna til að draga úr fjárveitingu til þeirra og mismuna þeim um leið, og láta svo háskólaforsetana um að finna það aukafjármagn sem er nauðsynlegt til að halda uppi starfinu. Það hefur heyrst að þeir þurfi nú þegar að vera úti um hvippinn og hvappinn á höttunum eftir „sponsorum". Þetta þótti kennurum illt, en svo bætti Valérie Pécresse gráu ofan á svart með því að tilkynna að á næsta skólaári yrðu 900 kennarastöður lagðar niður í háskólum. Smiðshöggið rak svo Sarkozy í ræðu sem hann flutti 22. janúar og mikill hvellur varð út af. Þar hæddist hann nokkuð gróflega að frönskum vísindamönnum, sem lifðu þægilegu lífi á kostnað ríkisins en gerðu aldrei neinar uppgötvanir. Af þessum sökum jókst andstaðan æ meir, ýmsir sem voru fylgjandi fyrstu ráðstöfunum Valérie Pécresse snerust síðan gegn þeim þegar þeir sáu framhaldið. En mér er þó nær að halda að annað og meira sé á bak við: um langt skeið hafa yfirvöld sífellt verið að vega að háskólunum með alls kyns ruglingslegum „umbótum" sem gera kennurum starfið sífellt erfiðara, og nú var mælirinn fullur. Menn velta því jafnvel fyrir sér hvort þessir síðustu atburðir séu ekki með ráðum gerðir: Valérie Pécresse hafi leitast við að koma illindum af stað til að eiga auðveldara með að brjóta háskólamenn á bak aftur, líkt og Járnlafðin fór að með verklýðsfélög. Því er nú mikill óhugur í mönnum, hringgöngunni var hætt eftir nákvæmlega 1000 klukkustundir, skólaárið virðist víða ætla að fara fyrir lítið, og yfirvöldin verða sífellt digurbarkalegri.
Væri ekki í lagi að gefa Sjálfstæðisflokknum, Framsóknarflokknum og Vinstri-grænum frí? Kjartan Eggertsson Skoðun
Séreignarsparnaður nauðsynlegur valkostur til að létta greiðslubyrði Kolbrún Halldórsdóttir Skoðun
Skoðun Væri ekki í lagi að gefa Sjálfstæðisflokknum, Framsóknarflokknum og Vinstri-grænum frí? Kjartan Eggertsson skrifar
Skoðun Glundroði Sjálfstæðisflokksins bitnar á hagstjórn og innviðum Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar
Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen skrifar
Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar
Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar
Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar
Væri ekki í lagi að gefa Sjálfstæðisflokknum, Framsóknarflokknum og Vinstri-grænum frí? Kjartan Eggertsson Skoðun
Séreignarsparnaður nauðsynlegur valkostur til að létta greiðslubyrði Kolbrún Halldórsdóttir Skoðun