Í ólgusjó bandarískra hlutabréfa 13. október 2005 19:33 Kári Stefánsson, forstjóri Íslenskrar erfðagreiningar, móðurfélags deCODE genetics, var kátur á miðvikudagsmorgun í New York þegar hann opnaði Nasdaq-markaðinn fyrstur Íslendinga. Tilefnið var að fimm ár eru liðin frá því að félagið var skráð á markað ytra. Er það fyrsta og eina fyrirtækið sem það hefur gert. Síðan fyrir fimm árum hefur rekstrarumhverfi líftæknifyrirtækja gjörbreyst. Sú bjartsýni sem ríkti meðal fjárfesta í garð þessara fyrirtækja er horfin að mestu leyti en mikill taprekstur hefur einkennt geirann. Áður en deCODE var skráð hafði nýtt hlutafé verið boðið út fyrir sautján milljarða króna á genginu átján dalir á hlut. Lokagengi fyrsta viðskiptadags hjá fyrirtækinu var 25,44 dalir á hlut. Síðan hefur verð á hlutabréfum í félaginu fallið um sextíu prósent og er nú rétt undir tíu dölum. Í samanburði við önnur líftæknifyrirtæki hefur deCODE þó spjarað sig vel. Transgenomic er líftæknifyrirtæki sem var skráð á Nasdaq sama dag og deCODE og var lokagengi þess fyrsta daginn um 24 dalir á hvern hlut. Gengi þess hefur á þessum fimm árum fallið um 95 prósent og er komið undir einn dal. Árið 2003 var sérlega hagstætt fyrir hluthafa fyrirtækisins. Félagið hækkaði um 350 prósent frá byrjun árs til ársloka. Síðasta eina og hálfa árið hefur verðið veriðað sveiflast eins og oft áður frá genginu fimm til tíu. Frá áramótum er hækkunin 22 prósent en sá sem keypti hlut í deCODE í byrjun apríl hefur náð um sjötíu prósent ávöxtun. Markaðsvirði deCODE stendur nú í 34 milljörðum króna sem er svipað og verðmæti FL Group þar sem Hannes Smárason, fyrrum aðstoðarforstjóri deCODE, ræður ríkjum. Fjárfestar þurfa því að vera kjarkaðir til þess að ráðast í fjárfestingu í deCODE, enda um áhættufjárfestinu að ræða. Bréfin hækka og lækka hratt.Enginn dvergmarkaður Margir hafa eflaust velt fyrir sér af hverju Kári og félagar ákváðu að skrá fyrirtækið í Bandaríkjunum en ekki á Íslandi. Kröfurnar þar í landi eru gríðarlegar til skráðra fyrirtækja og samkeppnin um fjármagn mikil. Á Íslandi virðist vera lítið mál að reka fyrirtæki sem skráð er á markað og skiptir engu máli hvaða fréttir berast; hlutabréfaverð hækkar. Á það við þegar sex stjórnarmenn segja af sér og reynsla hverfur úr stjórnun félags eins og gerðist í tilviki FL Group nýlega. Ekki skiptir heldur máli þótt upplýsingagjöf sé ábótavant eða grunur um meintan upplýsingaleka sé óupplýstur, eins og í tilviki Icelandic Group, SÍF og Actavis. Vissulega er mikil einföldum að segja að íslenski hlutabréfamarkaðurinn fari bara upp en ekki niður sama hvað gengur á. Kári sagði í samtali við Fréttablaðið á fimmtudaginn að Ísland væri dvergmarkaður í samanburði við þann bandaríska. Forréttindi væri að starfa í fyrirtæki sem skráð væri á Nasdaq-markaðinn og viðskiptaumhverfið væri með allt öðrum hætti. Þetta væri harðari heimur og ekki alltaf dans á rósum. Um leið væri umhverfið hvetjandi, veitti aðhald og krefðist þess að allir leggðu sig fram við að skapa gott og framsækið fyrirtæki. Með skráningu á Nasdaq fengi deCODE aðgang að peningum, erlendir greiningaraðilar fjölluðu um fyrirtækið og skoðuðu það á gagnrýninn hátt og bandaríska fjármálaeftirlitið tryggði ákveðinn trúverðugleika. "Það er mikilvægt atriði fyrir rekstur fyrirtækis og fyrir það er ég þakklátur," sagði Kári. Hann sagði þetta hafa verið mikla ævintýraför, spurður um það hvað stæði uppúr síðustu fimm ár. Gaman væri að horfa til baka frá því að fyrirtækið var stofnað fyrir níu árum. Sambærileg fyrirtæki, sem voru stofnuð á svipuðum tíma, væru ekki lengur starfandi. Fyrst fyrirtækja hefði deCODE náð að einangra meingen og í kjölfarið þróað lyf sem nú væri í klínískum prófunum.Taprekstur öll árin Eins og áður var getið hefur sagan undanfarin fimm ár ekki verið dans á rósum. Mikill taprekstur hefur einkennt öll rekstrarár deCODE og hefur - ef eitthvað er - aukist síðustu misserin. Stjórnendur félagsins hafa þó oftast verið bjartsýnir og stæra sig ávallt af áföngum, sem og áfangagreiðslum með reglulegu millibili. Á síðasta ári nam tapið 57,3 milljónum Bandaríkjadala eða um 3,5 milljörðum króna samanborið við 35 milljarða dala tap árið áður. Á fyrsta ársfjórðungi þessa árs nam tapið tæpum einum milljarði króna sem var umfram áætlanir stjórnenda. Tekjur voru einnig undir markmiðum. Gengi félagsins ræðst þó líklega meira af sveiflum á gengi líftæknifyrirtækja almennt en eigin rekstraráföngum. Einnig hafa jákvæðar fréttir borist frá fyrirtækinu af ýmis konar byltingum á sviði læknisrannsókna sem vega upp á móti sífelldum taprekstri. Þó er full ástæða til að fylgjast með framgangi fyrirtækisins í náinni framtíð. Lyfjaþróun , sem byggð er á erfðarannsóknum, er vaxandi þáttur í starfsemi þess. Tilkynnt var í vikunni um þrjá nýja starfsmenn á þessu sviði sem hafa mikla reynslu af slíkri vinnu. Ef árangur næst í þessu starfi verður vöxtur deCODE ævintýralegur. Eins og svo oft gildir um fjárfestingar sem fela í sér mikla áhættu er vonin um mikla ávöxtun mikil. Aðhald Nasdaq-markaðarins mun sjá til þess að Kári haldi sínu starfsfólki vel við efnið svo deCODE sigli áfram á ólgusjó bandaríska hlutabréfamarkaðarins en sökkvi ekki.Björgvin Guðmundsson -bjorgvin@frettabladid.is Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Björgvin Guðmundsson Í brennidepli Mest lesið Sjö staðreyndir í útlendingamálum Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir Skoðun Svargrein: Ísland á víst að íhuga aðild að ESB Ágúst Ólafur Ágústsson Skoðun „Er allt í lagi?“ Olga Björt Þórðardóttir Skoðun Úr skotgröfum í netkerfin: Netárásir á innviði Vesturlanda Ýmir Vigfússon Skoðun Sjálfstæðisstefnan og frelsið Helgi Áss Grétarsson Skoðun Einmanaleiki: Skortir þig tengsl við þig eða aðra? Sigrún Þóra Sveinsdóttir Skoðun Sumarfríinu aflýst Sigurður Helgi Pálmason Skoðun Fordómar gagnvart hinsegin fólki – Reynslusaga Geir Gunnar Markússon Skoðun Ákall til íslenskra stjórnmálamanna Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Gerir háskólanám þig að grunnskólakennara? Davíð Már Sigurðsson Skoðun Skoðun Skoðun Sjálfstæðisstefnan og frelsið Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Sjö staðreyndir í útlendingamálum Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Þegar fjölbreytileikinn verður ógn: Afneitun, andstaða og ótti við hið mannlega Haukur Logi Jóhannsson skrifar Skoðun Einmanaleiki: Skortir þig tengsl við þig eða aðra? Sigrún Þóra Sveinsdóttir skrifar Skoðun Svargrein: Ísland á víst að íhuga aðild að ESB Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Fjölbreytni í endurhæfingu skiptir máli Hólmfríður Einarsdóttir skrifar Skoðun Sumarfríinu aflýst Sigurður Helgi Pálmason skrifar Skoðun Úr skotgröfum í netkerfin: Netárásir á innviði Vesturlanda Ýmir Vigfússon skrifar Skoðun Fordómar gagnvart hinsegin fólki – Reynslusaga Geir Gunnar Markússon skrifar Skoðun „Er allt í lagi?“ Olga Björt Þórðardóttir skrifar Skoðun Göngum í Haag hópinn Þórhildur Sunna Ævarsdóttir skrifar Skoðun Kirkjuklukkur hringja Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Gerir háskólanám þig að grunnskólakennara? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Stríð skapar ekki frið Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Íslenska stóðhryssan og Evrópa Hallgerður Ljósynja Hauksdóttir skrifar Skoðun Hvammsvirkjun – Skyldur ráðherra og réttur samfélagsins Eggert Valur Guðmundsson skrifar Skoðun Norska leiðin er fasismi Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Um mýkt, menntun og von Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Höfum alla burði til þess Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Tímabær rannsókn dómsmálaráðuneytisins Sigmundur Davíð Gunnlaugsson skrifar Skoðun Umsókn krefst ákvörðunar – ekki ákalls Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Hjálp, barnið mitt spilar Roblox! Kristín Magnúsdóttir skrifar Skoðun Líkindi með guðstrú og djöflatrú Gunnar Björgvinsson skrifar Skoðun Ævinlega þakkláti flóttamaðurinn Zeljka Kristín Klobucar skrifar Skoðun Vér vesalingar Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Leikrit Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Við þurfum ekki að loka landinu – við þurfum að opna augun Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Svona eða hinsegin, hvert okkar verður næst? Unnar Geir Unnarsson skrifar Skoðun Reynisfjara og mannréttindasáttmáli Evrópu Róbert R. Spanó skrifar Skoðun Að hlúa að foreldrum: Forvörn sem skiptir máli Áróra Huld Bjarnadóttir skrifar Sjá meira
Kári Stefánsson, forstjóri Íslenskrar erfðagreiningar, móðurfélags deCODE genetics, var kátur á miðvikudagsmorgun í New York þegar hann opnaði Nasdaq-markaðinn fyrstur Íslendinga. Tilefnið var að fimm ár eru liðin frá því að félagið var skráð á markað ytra. Er það fyrsta og eina fyrirtækið sem það hefur gert. Síðan fyrir fimm árum hefur rekstrarumhverfi líftæknifyrirtækja gjörbreyst. Sú bjartsýni sem ríkti meðal fjárfesta í garð þessara fyrirtækja er horfin að mestu leyti en mikill taprekstur hefur einkennt geirann. Áður en deCODE var skráð hafði nýtt hlutafé verið boðið út fyrir sautján milljarða króna á genginu átján dalir á hlut. Lokagengi fyrsta viðskiptadags hjá fyrirtækinu var 25,44 dalir á hlut. Síðan hefur verð á hlutabréfum í félaginu fallið um sextíu prósent og er nú rétt undir tíu dölum. Í samanburði við önnur líftæknifyrirtæki hefur deCODE þó spjarað sig vel. Transgenomic er líftæknifyrirtæki sem var skráð á Nasdaq sama dag og deCODE og var lokagengi þess fyrsta daginn um 24 dalir á hvern hlut. Gengi þess hefur á þessum fimm árum fallið um 95 prósent og er komið undir einn dal. Árið 2003 var sérlega hagstætt fyrir hluthafa fyrirtækisins. Félagið hækkaði um 350 prósent frá byrjun árs til ársloka. Síðasta eina og hálfa árið hefur verðið veriðað sveiflast eins og oft áður frá genginu fimm til tíu. Frá áramótum er hækkunin 22 prósent en sá sem keypti hlut í deCODE í byrjun apríl hefur náð um sjötíu prósent ávöxtun. Markaðsvirði deCODE stendur nú í 34 milljörðum króna sem er svipað og verðmæti FL Group þar sem Hannes Smárason, fyrrum aðstoðarforstjóri deCODE, ræður ríkjum. Fjárfestar þurfa því að vera kjarkaðir til þess að ráðast í fjárfestingu í deCODE, enda um áhættufjárfestinu að ræða. Bréfin hækka og lækka hratt.Enginn dvergmarkaður Margir hafa eflaust velt fyrir sér af hverju Kári og félagar ákváðu að skrá fyrirtækið í Bandaríkjunum en ekki á Íslandi. Kröfurnar þar í landi eru gríðarlegar til skráðra fyrirtækja og samkeppnin um fjármagn mikil. Á Íslandi virðist vera lítið mál að reka fyrirtæki sem skráð er á markað og skiptir engu máli hvaða fréttir berast; hlutabréfaverð hækkar. Á það við þegar sex stjórnarmenn segja af sér og reynsla hverfur úr stjórnun félags eins og gerðist í tilviki FL Group nýlega. Ekki skiptir heldur máli þótt upplýsingagjöf sé ábótavant eða grunur um meintan upplýsingaleka sé óupplýstur, eins og í tilviki Icelandic Group, SÍF og Actavis. Vissulega er mikil einföldum að segja að íslenski hlutabréfamarkaðurinn fari bara upp en ekki niður sama hvað gengur á. Kári sagði í samtali við Fréttablaðið á fimmtudaginn að Ísland væri dvergmarkaður í samanburði við þann bandaríska. Forréttindi væri að starfa í fyrirtæki sem skráð væri á Nasdaq-markaðinn og viðskiptaumhverfið væri með allt öðrum hætti. Þetta væri harðari heimur og ekki alltaf dans á rósum. Um leið væri umhverfið hvetjandi, veitti aðhald og krefðist þess að allir leggðu sig fram við að skapa gott og framsækið fyrirtæki. Með skráningu á Nasdaq fengi deCODE aðgang að peningum, erlendir greiningaraðilar fjölluðu um fyrirtækið og skoðuðu það á gagnrýninn hátt og bandaríska fjármálaeftirlitið tryggði ákveðinn trúverðugleika. "Það er mikilvægt atriði fyrir rekstur fyrirtækis og fyrir það er ég þakklátur," sagði Kári. Hann sagði þetta hafa verið mikla ævintýraför, spurður um það hvað stæði uppúr síðustu fimm ár. Gaman væri að horfa til baka frá því að fyrirtækið var stofnað fyrir níu árum. Sambærileg fyrirtæki, sem voru stofnuð á svipuðum tíma, væru ekki lengur starfandi. Fyrst fyrirtækja hefði deCODE náð að einangra meingen og í kjölfarið þróað lyf sem nú væri í klínískum prófunum.Taprekstur öll árin Eins og áður var getið hefur sagan undanfarin fimm ár ekki verið dans á rósum. Mikill taprekstur hefur einkennt öll rekstrarár deCODE og hefur - ef eitthvað er - aukist síðustu misserin. Stjórnendur félagsins hafa þó oftast verið bjartsýnir og stæra sig ávallt af áföngum, sem og áfangagreiðslum með reglulegu millibili. Á síðasta ári nam tapið 57,3 milljónum Bandaríkjadala eða um 3,5 milljörðum króna samanborið við 35 milljarða dala tap árið áður. Á fyrsta ársfjórðungi þessa árs nam tapið tæpum einum milljarði króna sem var umfram áætlanir stjórnenda. Tekjur voru einnig undir markmiðum. Gengi félagsins ræðst þó líklega meira af sveiflum á gengi líftæknifyrirtækja almennt en eigin rekstraráföngum. Einnig hafa jákvæðar fréttir borist frá fyrirtækinu af ýmis konar byltingum á sviði læknisrannsókna sem vega upp á móti sífelldum taprekstri. Þó er full ástæða til að fylgjast með framgangi fyrirtækisins í náinni framtíð. Lyfjaþróun , sem byggð er á erfðarannsóknum, er vaxandi þáttur í starfsemi þess. Tilkynnt var í vikunni um þrjá nýja starfsmenn á þessu sviði sem hafa mikla reynslu af slíkri vinnu. Ef árangur næst í þessu starfi verður vöxtur deCODE ævintýralegur. Eins og svo oft gildir um fjárfestingar sem fela í sér mikla áhættu er vonin um mikla ávöxtun mikil. Aðhald Nasdaq-markaðarins mun sjá til þess að Kári haldi sínu starfsfólki vel við efnið svo deCODE sigli áfram á ólgusjó bandaríska hlutabréfamarkaðarins en sökkvi ekki.Björgvin Guðmundsson -bjorgvin@frettabladid.is
Skoðun Þegar fjölbreytileikinn verður ógn: Afneitun, andstaða og ótti við hið mannlega Haukur Logi Jóhannsson skrifar
Skoðun Við þurfum ekki að loka landinu – við þurfum að opna augun Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar