Íslenskt bíóvor Þórarinn Þórarinsson skrifar 29. mars 2005 00:01 Samkvæmt lífseigri goðsögn fara Íslendingar þjóða mest í bíó. Þessi almenni bíóáhugi er vitaskuld afskaplega krúttlegur en er þó ekki ávísun á að Íslendingar séu bíómenningarþjóð þar sem magn og gæði fara ekki saman á íslenskum bíómarkaði, sem er ofhlaðinn Hollywood-framleiðslu. Það standa auðvitað fáir Bandaríkjamönnum framar í kvikmyndaframleiðslu enda hafa þarlendir gert kvikmyndagerð að arðbærri stóriðju. Þar er margt vel gert en hverjum gullmola sem ratar hingað frá Ameríku fylgja óteljandi kílómetrar af filmum með illa leiknu og skrifuðu rusli.Bíóþjóðin hefur þó ekki kippt sér mikið upp við það. Aðalmálið virðist vera að fara í bíó og drepa um það bil tvo klukkutíma í senn. Hvað það er sem er horft á er aukaatriði. Kvikmyndahúsunum hefur verið legið á hálsi að bjóða nær einungis upp á engilsaxneskt afþreyingarefni og það eru ekki mörg ár síðan það var hending að evrópskar, að maður tali ekki um asískar myndir, rötuðu á almennar sýningar í bíóum í Reykjavík. Bíóin ein og sér geta ekki borið alla ábyrgðina enda ekki ríkisstyrkt menningarfyrirtæki. Þau þurfa að standa undir sér og leggja því áherslu á það sem fjöldinn vill sjá. Árni Samúelsson gerði einu sinni virðingarverða tilraun til þess að búa til artí bíóstemningu í miðborg Reykjavíkur þegar hann breytti Nýja bíó í svokallað mánudagsbíóhús með áherslu á listrænar myndir. Betty Blue og Blue Velvet gengu ágætlega en síðan rann tilraunin út í sandinn. Fólkið lét einfaldlega ekki sjá sig. Síðan þá hefur margt breyst og áhugi á jaðarmyndum, litlum sjálfstæðum myndum og myndum úr öllum heimshornum hefur snaraukist. Vel heppnaðar kvikmyndahátíðir, breskir bíódagar, franskir bíódagar, "indí" hátíð, Nordisk Panorama og fleiri bíóveislur hafa sýnt myndir fyrir fullu húsi og vakið meiri athygli og selt fleiri miða en björtustu áætlanir gerðu ráð fyrir. Það er því ljóst að íslenskir bíógestir vilja meiri fjölbreytni og þó að kvikmyndahátíðir séu vissulega góðra gjalda verðar ætti þessi fjölþjóðlega stemning á markaðnum að sýna að "öðruvísi myndir" ættu að geta gengið í almennum sýningum. Kvikmyndahátíðin Iceland International Film Festival 2005 sem hefst þann 7. apríl er ein sú glæsilegasta og safaríkasta sem haldin hefur verið á Íslandi árum saman en á dagskrá hennar eru myndir á borð við La Mala Education, nýjasta mynd spænska leikstjórans Pedro Almódovar, Ett hål i mitt hjärta eftir sænska snillinginn Lukas Moodysson, Downfall þar sem Bruno Ganz fer á kostum í hlutverki Adolfs Hitler, Maria Full of Grace, Hotel Rwanda, Vera Drake, Kinsey, 9 Songs, House of Flying Daggers og The Woodsman. Allar þessar myndir hafa vakið mikla athygli og aðdáendur Almódovars hafa beðið myndar hans með óþreyju frá því í fyrra. Sumar þessara mynda kepptu um Óskarsverðlaunin en samt berast þær Íslendingum ekki fyrr en verðlaunaathöfnin er löngu liðin og til þess þarf kvikmyndahátíð.Moodysson hefur verið að gera allt vitlaust með Ett hål i mitt hjärta, stórmerkilegri en jafnframt átakanlega erfiðri mynd. Sömu sögu er að segja af Michael Winterbottom, sem gengur með 9 Songs lengra í kynlífssenum en "alvöru leikstjórar" hafa áður gert. Þær myndir sem hér eru nefndar hafa allar vakið ýmist hrifningu, sterk viðbrögð eða deilur og það er illt að þurfa að bíða eftir þeim lengur en nauðsynlegt er. Þetta eru vissulega fullsæmdar skrautfjaðrir fyrir hvaða kvikmyndahátíð sem er en það er eitthvað að ef þær geta ekki spjarað sig á almennum sýningum á Íslandi. Þá væri fólki nær að leggja meira púður í baráttuna fyrir bættri bíómenningu frekar en að rembast við að bæta vínmenningu. Það verkefni er vita vonlaust. Það er gósentíð fram undan hjá íslenskum bíófíklum en um helgina verður langþráð mynd um ævi Peter Sellers, The Life and Death of Peter Sellers með Geoffrey Rush í aðalhutverki, og í lok næstu viku skellur stóra kvikmyndahátíðin á með slíkum kræsingum að það verður full vinna að sjá allt sem er í boði. Úrvalið þarna sýnir og sannar að kvikmyndahátíðir munu alltaf vera okkur Íslendingum nauðsynlegar þó að rjómanum af þeim verði fleytt yfir á almennar sýningar til að stytta biðina eftir myndum sem eru funheitar í umræðunni úti um allan heim. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Í brennidepli Þórarinn Þórarinsson Mest lesið Flokkur fólksins eða flokkun fólksins? Halldóra Lillý Jóhannsdóttir Skoðun Íslendingar flytja út fisk og líka ofbeldismenn Guðný S. Bjarnadóttir Skoðun Hver ætlar að bera ábyrgð á mannslífi? Sævar Þór Jónsson Skoðun Betri nýting á tíma og fjármunum Reykjavíkurborgar 2/3 Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun 30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt Skoðun Lægjum öldurnar Halla Hrund Logadóttir Skoðun Horfumst í augu Kristín Thoroddsen Skoðun Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir Skoðun Er aldur bara tala? Teitur Guðmundsson Skoðun Saga Israa á Gaza og hvernig hægt er að verða að liði Katrín Harðardóttir,Israa Saed Skoðun Skoðun Skoðun Flokkur fólksins eða flokkun fólksins? Halldóra Lillý Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Betri nýting á tíma og fjármunum Reykjavíkurborgar 2/3 Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Hver ætlar að bera ábyrgð á mannslífi? Sævar Þór Jónsson skrifar Skoðun Horfumst í augu Kristín Thoroddsen skrifar Skoðun 30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir skrifar Skoðun Saga Israa á Gaza og hvernig hægt er að verða að liði Katrín Harðardóttir,Israa Saed skrifar Skoðun Fordómar frá sálfélagslegu sjónarhorni Sóley Dröfn Davíðsdóttir skrifar Skoðun Er aldur bara tala? Teitur Guðmundsson skrifar Skoðun Íslendingar flytja út fisk og líka ofbeldismenn Guðný S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun Iðjuþjálfar í leik- og grunnskólum: Tækifæri í baráttunni gegn agavanda og skólaforðun Hekla Björt Birkisdóttir,Hrefna Dagbjört Arnardóttir,Inga Fríða Guðbjörnsdóttir,Íris Kristrún Kristmundsdóttir skrifar Skoðun Frans páfi kvaddur eða meðtekinn? Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Lægjum öldurnar Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Að hata einhvern sem þú þarft á að halda? Katrín Pétursdóttir skrifar Skoðun Íslenskar pyndingar Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun SFS, Exit og norska leiðin þeirra Jón Kaldal skrifar Skoðun Friður - í framsöguhætti eða viðtengingarhætti? Bryndís Schram skrifar Skoðun Næringarfræði er lykillinn að betri heilsu, viltu vera með? Guðrún Nanna Egilsdóttir skrifar Skoðun Löngu þarft samtal um hóp sem gleymist! Katarzyna Kubiś skrifar Skoðun Menntun fyrir öll – nema okkur Haukur Guðmundsson skrifar Skoðun Það er ekki hægt að loka augunum fyrir þessum veruleika Davíð Bergmann skrifar Skoðun Kirkjugarðsballið: Eiga Íslendingar að mæta þar? Birgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Að sækja gullið (okkar) Þröstur Friðfinnsson skrifar Skoðun Til hamingju blaðamenn! Hjálmar Jónsson skrifar Skoðun Stormur í Þjóðleikhúsinu Bubbi Morthens skrifar Skoðun Börn í skugga stríðs Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Opið bréf til mennta- og barnamálaráðherra Gunnar Örn Vopnfjörð Þorsteinsson skrifar Skoðun Hvernig gerum við Grundarhverfi enn betra? Ævar Harðarson skrifar Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson skrifar Sjá meira
Samkvæmt lífseigri goðsögn fara Íslendingar þjóða mest í bíó. Þessi almenni bíóáhugi er vitaskuld afskaplega krúttlegur en er þó ekki ávísun á að Íslendingar séu bíómenningarþjóð þar sem magn og gæði fara ekki saman á íslenskum bíómarkaði, sem er ofhlaðinn Hollywood-framleiðslu. Það standa auðvitað fáir Bandaríkjamönnum framar í kvikmyndaframleiðslu enda hafa þarlendir gert kvikmyndagerð að arðbærri stóriðju. Þar er margt vel gert en hverjum gullmola sem ratar hingað frá Ameríku fylgja óteljandi kílómetrar af filmum með illa leiknu og skrifuðu rusli.Bíóþjóðin hefur þó ekki kippt sér mikið upp við það. Aðalmálið virðist vera að fara í bíó og drepa um það bil tvo klukkutíma í senn. Hvað það er sem er horft á er aukaatriði. Kvikmyndahúsunum hefur verið legið á hálsi að bjóða nær einungis upp á engilsaxneskt afþreyingarefni og það eru ekki mörg ár síðan það var hending að evrópskar, að maður tali ekki um asískar myndir, rötuðu á almennar sýningar í bíóum í Reykjavík. Bíóin ein og sér geta ekki borið alla ábyrgðina enda ekki ríkisstyrkt menningarfyrirtæki. Þau þurfa að standa undir sér og leggja því áherslu á það sem fjöldinn vill sjá. Árni Samúelsson gerði einu sinni virðingarverða tilraun til þess að búa til artí bíóstemningu í miðborg Reykjavíkur þegar hann breytti Nýja bíó í svokallað mánudagsbíóhús með áherslu á listrænar myndir. Betty Blue og Blue Velvet gengu ágætlega en síðan rann tilraunin út í sandinn. Fólkið lét einfaldlega ekki sjá sig. Síðan þá hefur margt breyst og áhugi á jaðarmyndum, litlum sjálfstæðum myndum og myndum úr öllum heimshornum hefur snaraukist. Vel heppnaðar kvikmyndahátíðir, breskir bíódagar, franskir bíódagar, "indí" hátíð, Nordisk Panorama og fleiri bíóveislur hafa sýnt myndir fyrir fullu húsi og vakið meiri athygli og selt fleiri miða en björtustu áætlanir gerðu ráð fyrir. Það er því ljóst að íslenskir bíógestir vilja meiri fjölbreytni og þó að kvikmyndahátíðir séu vissulega góðra gjalda verðar ætti þessi fjölþjóðlega stemning á markaðnum að sýna að "öðruvísi myndir" ættu að geta gengið í almennum sýningum. Kvikmyndahátíðin Iceland International Film Festival 2005 sem hefst þann 7. apríl er ein sú glæsilegasta og safaríkasta sem haldin hefur verið á Íslandi árum saman en á dagskrá hennar eru myndir á borð við La Mala Education, nýjasta mynd spænska leikstjórans Pedro Almódovar, Ett hål i mitt hjärta eftir sænska snillinginn Lukas Moodysson, Downfall þar sem Bruno Ganz fer á kostum í hlutverki Adolfs Hitler, Maria Full of Grace, Hotel Rwanda, Vera Drake, Kinsey, 9 Songs, House of Flying Daggers og The Woodsman. Allar þessar myndir hafa vakið mikla athygli og aðdáendur Almódovars hafa beðið myndar hans með óþreyju frá því í fyrra. Sumar þessara mynda kepptu um Óskarsverðlaunin en samt berast þær Íslendingum ekki fyrr en verðlaunaathöfnin er löngu liðin og til þess þarf kvikmyndahátíð.Moodysson hefur verið að gera allt vitlaust með Ett hål i mitt hjärta, stórmerkilegri en jafnframt átakanlega erfiðri mynd. Sömu sögu er að segja af Michael Winterbottom, sem gengur með 9 Songs lengra í kynlífssenum en "alvöru leikstjórar" hafa áður gert. Þær myndir sem hér eru nefndar hafa allar vakið ýmist hrifningu, sterk viðbrögð eða deilur og það er illt að þurfa að bíða eftir þeim lengur en nauðsynlegt er. Þetta eru vissulega fullsæmdar skrautfjaðrir fyrir hvaða kvikmyndahátíð sem er en það er eitthvað að ef þær geta ekki spjarað sig á almennum sýningum á Íslandi. Þá væri fólki nær að leggja meira púður í baráttuna fyrir bættri bíómenningu frekar en að rembast við að bæta vínmenningu. Það verkefni er vita vonlaust. Það er gósentíð fram undan hjá íslenskum bíófíklum en um helgina verður langþráð mynd um ævi Peter Sellers, The Life and Death of Peter Sellers með Geoffrey Rush í aðalhutverki, og í lok næstu viku skellur stóra kvikmyndahátíðin á með slíkum kræsingum að það verður full vinna að sjá allt sem er í boði. Úrvalið þarna sýnir og sannar að kvikmyndahátíðir munu alltaf vera okkur Íslendingum nauðsynlegar þó að rjómanum af þeim verði fleytt yfir á almennar sýningar til að stytta biðina eftir myndum sem eru funheitar í umræðunni úti um allan heim.
30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir Skoðun
Skoðun 30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Iðjuþjálfar í leik- og grunnskólum: Tækifæri í baráttunni gegn agavanda og skólaforðun Hekla Björt Birkisdóttir,Hrefna Dagbjört Arnardóttir,Inga Fríða Guðbjörnsdóttir,Íris Kristrún Kristmundsdóttir skrifar
Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar
30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir Skoðun