Hljóðlát bylting Ásdísar Höllu Guðmundur Magnússon skrifar 3. mars 2005 00:01 Borgarstjórn Reykjavíkur og málefni höfuðborgarinnar eru stöðugt í sviðsljósi fjölmiðla. Sveitarstjórnarmál annars staðar á landinu eru í skugganum. Jafnvel bæjarstjórnir í nágrenni Reykjavíkur eins og í Kópavogi, Hafnarfirði og Garðabæ fá tiltölulega litla athygli. Þetta er miður því margt athyglisvert er að gerast í minni sveitarfélögum landsins, þar á meðal og ekki síst steinsnar frá landamærum höfuðborgarinnar. Í Garðabæ hefur Ásdís Halla Bragadóttir bæjarstjóri staðið fyrir hljóðlátri byltingu í skólamálum sem ekki hefur verið veitt eftirtekt sem skyldi. Ef það sem gerst hefur í Garðabæ hefði átt sér stað í Reykjavík hefði það ekki aðeins verið í kastljósi fjölmiðla heldur eitt helsta hitamálið í stjórnmálum. Með óvenjulegri pólitískri lagni hefur Ásdísi Höllu hins vegar tekist að skapa víðtæka sátt um róttækar kerfisbreytingar sem sveitarstjórnarmenn um land allt, og kannski ekki síst í Reykjavík þar sem fjölmennið er mest, hefðu gott af að kynna sér. Frá því að Ásdís Halla varð bæjarstjóri í Garðabæ fyrir fimm árum hefur hún markvisst unnið að því að hrinda í framkvæmd skólamálahugmyndum sem lengi hafa verið í þjóðfélagsumræðunni, ekki síst á vettvangi Sjálfstæðisflokksins, en hafa þó ekki náð nægilegu flugi, sérstaklega vegna útbreiddrar andstöðu við þær í vinstri flokkunum, þar á meðal Reykjavíkurlistanum. Hugmyndirnar byggjast á því að stórauka valfrelsi foreldra og annarra forráðamanna skólabarna. Leiðin til þess er aukinn einkarekstur leikskóla og grunnskóla. Segja má að þetta hafi byrjað sumarið 2001 þegar leikskólinn Ásar við Bergás var opnaður. Það var fyrirtækið Hjallastefnan sem tók að sér að reka skólann á grundvelli þjónustusamnings við bæjarstjórnina. Sama ár var framlag bæjarfélagsins til einkarekinna leikskóla hækkað um nær 70% fyrir hvert barn. Hugmyndin var að auka áhuga á þessu rekstrarformi. Garðabær var fyrsta sveitarfélagið sem bauð út í einu lagi byggingu skólahúsnæðis, reksturs þess og innra starf skólans. Um er að ræða nýjan leikskóla í Sjálandshverfi sem tekur til starfa haustið 2006. Verkefnið sem samið var um felst í því að einkaaðili hannar, byggir, fjármagnar, á og rekur leikskólann ásamt öllum búnaði og frágenginni lóð í 25 ár.Þriðjungur barna í leikskólum í Garðabæ er í einkareknum skólum og með skólanum í Sjálandi verður meira en helmingur barna í leikskólum í einkareknum skólum. Í þessu sambandi er rétt að vekja athygli á því að Garðabær er eina stóra sveitarfélagið sem lokar ekki leikskólum sínum yfir sumarmánuðina. Samtök atvinnulífsins nefna þetta sérstaklega á vefsíðu sinni í gær (eins og hér má lesa) en þau hafa gert könnun á sumarlokunum leikskóla í þrettán sveitarfélögunum. Garðabær hefur markað stefnu um notkun upplýsingatækni í skólum bæjarins. Allir kennarar og skólastjórnendur fá fartölvu til afnota í starfi og eiga kost á að sækja námskeið um notkun upplýsingatækni. Í hverjum skóla bæjarins starfa tveir starfsmenn við innleiðingu upplýsingatækni í skólastarfið og eru kennurum innan handar. Fyrir þremur árum samþykkti bæjarstjórn Garðabæjar heildstæða skólastefnu fyrir leikskóla, grunnskóla og tónlistarskóla sveitarfélagsins. Þar er áherslan á að koma til móts við þarfir hvers einstaklings í fyrirrúmi. Hvatt er til aukinnar fjölbreytni í rekstrarformi, hugmyndum og áherslum grunnskólanna. Skólar bæjarins geta farið ólíkar leiðir í því skyni. Í Hofsstaðaskóla hefur til dæmis verið unnið að "færnimiðuðu námi", sem svo er kallað, í stærðfræði og ensku og hefur það fengið góðar undirtektir jafnt meðal nemenda sem foreldra skólabarna. Flataskóli hefur farið svipaða leið en útfært hana á annan hátt. Í Garðaskóla er svokallað "ferðakerfi" sem gerir nemendum klefit að stunda nám í tilteknum námsgreinum á þeim hraða sem þeim hentar og geta dugmiklir nmendur til dæmis tekið framhaldsskólaáfanga í 10. bekk. Í fyrra tóku hvorki fleiri né færri en 40% allra nemenda í Garðaskóla áfanga úr FjölbrautaskólaGarðabæjar. Róttækasta skrefið sem stigið hefur verið í Garðabæ á stjórnarárum Ásdísar Höllu Bragadóttur er sú stefnumörkun bæjarstjórnarinnar að foreldrar hafi frjálst val um hvert börn þeirra sæki nám. Það gildir bæði um grunnskóla Garðabæjar og einkarekna skóla. Börn í Garðabæ eru ekki sjálfkrafa skráð í "hverfisskóla" eins og í öðrum stórum sveitarfélögum. Foreldrar verða að velja milli þeirra skóla sem starfa í bænum. Halda skólarnir opna kynningu árlega í þessu skyni. Þegar íbúar taka að flytjast inn í Sjálandshverfið nýja á næsta ári tekur nýr grunnskóli til starfa í hverfinu. Öll hönnun skólans byggir á því að stuðst verður við einstaklingsmiðaða kennsluhætti og þannig reynt að koma til móts við ólíkar þarfir nemenda. Ekki verða hefðbundnar kennslustofur heldur svokölluð heimasvæði sem hægt verður að skipa í minni einingar eftir þörfum hverju sinni. Samkomulag hefur tekist á milli skólans og Garðabæjar um kjör kennara við skólann og byggir það á ákvæði um tilraunasamninga til eins árs í kjarasamningi Kennarasambands Íslands. Verður vinnutími kennaranna eins og hjá öðrum háskólamenntuðum starfsmönnum sveitarfélaga ef það verður endanlega staðfest í samstarfsnefnd KÍ og LN. Reynsla Garðabæjar af skólamáltilraunum sem Ásdís Halla Bragadóttir og Sjálfstæðisflokkurinn í Garðabæ hafa haft forystu um virðist vera góð. Sátt er um málið í bæjarfélaginu þótt auðvitað séu skoðanir skiptar um einstök atriði. Skýringin á því hvers vegna svona vel hefur til tekist kann að vera sú að hér hefur verið gengið fumlaust og markvisst til verka. Í stað þess að blása í pólitískra lúðra hefur verið unnið að málum í samráði við íbúa og hagsmunaaðila. Full ástæða virðist vera fyrir skólamálayfirvöld í öðrum sveitarfélögum, ekki síst höfuðborginni, að kynna sér fordómalaust hina hljóðlátu skólabyltingu Ásdísar Höllu í Garðabæ.Guðmundur Magnússon -gm@frettabladid.is Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Guðmundur Magnússon Í brennidepli Mest lesið Sjálfstæðismenn boða víst skattalækkanir á þá efnamestu Haukur V. Alfreðsson Skoðun Almageddon? Eyþór Kristleifsson Skoðun Viltu borga 200 þús á mánuði eða 600 þús á mánuði af íbúðinni? Hildur Þórðardóttir Skoðun Fellur helsti stuðningsmaður menningarmála af þingi? Magnús Logi Kristinsson Skoðun Það sem ekki má fjalla um fyrir kosningar til Alþingis Árni Jensson Skoðun ESB kærir sig ekkert um Ísland í jólagjöf Ole Anton Bieltvedt Skoðun Óstjórn í húsnæðismálum Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun Betri Strætó 2025 og (svo) Borgarlína Dagur B. Eggertsson Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir Skoðun Vímuefnið VONÍUM Haraldur Ingi Haraldsson Skoðun Skoðun Skoðun Geðrænn vandi barna og ungmenna Eldur S. Kristinsson skrifar Skoðun Það er kominn verðmiði á fangelsið en hvað má ungmenni í alvarlegum vanda kosta? Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hinn opni tékki samgöngusáttmálans – ljósastýring og Sundabraut Eiríkur S. Svavarsson skrifar Skoðun Eru sumir heppnari en aðrir? Anna Kristín Jensdóttir skrifar Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Kallað eftir fyrirsjáanleika í opinberum framkvæmdum Þorsteinn Víglundsson ,Jónína Guðmundsdóttir,Karl Andreassen skrifar Skoðun Sjálfstætt fólk Kristín Linda Jónsdóttir skrifar Skoðun Óstjórn í húsnæðismálum Ragnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Arfur stjórnmálanna 2024 Elvar Eyvindsson skrifar Skoðun Kjósum rétt(indi) fyrir fatlað fólk! Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Frelsi er allra, ekki fárra útvaldra Jón Óskar Sólnes skrifar Skoðun Menntun og tækifæri: Hvað veljum við fyrir Ísland? Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Skoðun Eyðimerkurganga kosningabaráttunnar? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Krónan eða evran? Kostir og gallar Hilmar Þór Hilmarsson skrifar Skoðun Kjóstu meiri árangur Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hvaða hlekkur ert þú í keðjunni? Ellý Tómasdóttir skrifar Skoðun Laxeldið verður ekki stöðvað Kristinn H. Gunnarsson skrifar Skoðun Þroskamerki þjóðar Tómas Torfason skrifar Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar Skoðun Var stytting náms til stúdentsprófs í þágu ungmenna? Sigurður E. Sigurjónsson skrifar Skoðun Það sem ekki má fjalla um fyrir kosningar til Alþingis Árni Jensson skrifar Skoðun Launafólk sýndi ábyrgð – Hvað með bankana og fjármagnseigendur? Finnbjörn A. Hermannsson skrifar Skoðun Sjálfstæðar konur? Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Fullveldinu er fórnað með aðild að Evrópusambandinu Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Endurhugsum dæmið, endurnýtum textíl Guðbjörg Rut Pálmadóttir skrifar Skoðun Betri Strætó 2025 og (svo) Borgarlína Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Um kosningar, gulrætur og verðbólgu Jean-Rémi Chareyre skrifar Skoðun Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar Skoðun Fellur helsti stuðningsmaður menningarmála af þingi? Magnús Logi Kristinsson skrifar Skoðun Sjálfstæðismenn boða víst skattalækkanir á þá efnamestu Haukur V. Alfreðsson skrifar Sjá meira
Borgarstjórn Reykjavíkur og málefni höfuðborgarinnar eru stöðugt í sviðsljósi fjölmiðla. Sveitarstjórnarmál annars staðar á landinu eru í skugganum. Jafnvel bæjarstjórnir í nágrenni Reykjavíkur eins og í Kópavogi, Hafnarfirði og Garðabæ fá tiltölulega litla athygli. Þetta er miður því margt athyglisvert er að gerast í minni sveitarfélögum landsins, þar á meðal og ekki síst steinsnar frá landamærum höfuðborgarinnar. Í Garðabæ hefur Ásdís Halla Bragadóttir bæjarstjóri staðið fyrir hljóðlátri byltingu í skólamálum sem ekki hefur verið veitt eftirtekt sem skyldi. Ef það sem gerst hefur í Garðabæ hefði átt sér stað í Reykjavík hefði það ekki aðeins verið í kastljósi fjölmiðla heldur eitt helsta hitamálið í stjórnmálum. Með óvenjulegri pólitískri lagni hefur Ásdísi Höllu hins vegar tekist að skapa víðtæka sátt um róttækar kerfisbreytingar sem sveitarstjórnarmenn um land allt, og kannski ekki síst í Reykjavík þar sem fjölmennið er mest, hefðu gott af að kynna sér. Frá því að Ásdís Halla varð bæjarstjóri í Garðabæ fyrir fimm árum hefur hún markvisst unnið að því að hrinda í framkvæmd skólamálahugmyndum sem lengi hafa verið í þjóðfélagsumræðunni, ekki síst á vettvangi Sjálfstæðisflokksins, en hafa þó ekki náð nægilegu flugi, sérstaklega vegna útbreiddrar andstöðu við þær í vinstri flokkunum, þar á meðal Reykjavíkurlistanum. Hugmyndirnar byggjast á því að stórauka valfrelsi foreldra og annarra forráðamanna skólabarna. Leiðin til þess er aukinn einkarekstur leikskóla og grunnskóla. Segja má að þetta hafi byrjað sumarið 2001 þegar leikskólinn Ásar við Bergás var opnaður. Það var fyrirtækið Hjallastefnan sem tók að sér að reka skólann á grundvelli þjónustusamnings við bæjarstjórnina. Sama ár var framlag bæjarfélagsins til einkarekinna leikskóla hækkað um nær 70% fyrir hvert barn. Hugmyndin var að auka áhuga á þessu rekstrarformi. Garðabær var fyrsta sveitarfélagið sem bauð út í einu lagi byggingu skólahúsnæðis, reksturs þess og innra starf skólans. Um er að ræða nýjan leikskóla í Sjálandshverfi sem tekur til starfa haustið 2006. Verkefnið sem samið var um felst í því að einkaaðili hannar, byggir, fjármagnar, á og rekur leikskólann ásamt öllum búnaði og frágenginni lóð í 25 ár.Þriðjungur barna í leikskólum í Garðabæ er í einkareknum skólum og með skólanum í Sjálandi verður meira en helmingur barna í leikskólum í einkareknum skólum. Í þessu sambandi er rétt að vekja athygli á því að Garðabær er eina stóra sveitarfélagið sem lokar ekki leikskólum sínum yfir sumarmánuðina. Samtök atvinnulífsins nefna þetta sérstaklega á vefsíðu sinni í gær (eins og hér má lesa) en þau hafa gert könnun á sumarlokunum leikskóla í þrettán sveitarfélögunum. Garðabær hefur markað stefnu um notkun upplýsingatækni í skólum bæjarins. Allir kennarar og skólastjórnendur fá fartölvu til afnota í starfi og eiga kost á að sækja námskeið um notkun upplýsingatækni. Í hverjum skóla bæjarins starfa tveir starfsmenn við innleiðingu upplýsingatækni í skólastarfið og eru kennurum innan handar. Fyrir þremur árum samþykkti bæjarstjórn Garðabæjar heildstæða skólastefnu fyrir leikskóla, grunnskóla og tónlistarskóla sveitarfélagsins. Þar er áherslan á að koma til móts við þarfir hvers einstaklings í fyrirrúmi. Hvatt er til aukinnar fjölbreytni í rekstrarformi, hugmyndum og áherslum grunnskólanna. Skólar bæjarins geta farið ólíkar leiðir í því skyni. Í Hofsstaðaskóla hefur til dæmis verið unnið að "færnimiðuðu námi", sem svo er kallað, í stærðfræði og ensku og hefur það fengið góðar undirtektir jafnt meðal nemenda sem foreldra skólabarna. Flataskóli hefur farið svipaða leið en útfært hana á annan hátt. Í Garðaskóla er svokallað "ferðakerfi" sem gerir nemendum klefit að stunda nám í tilteknum námsgreinum á þeim hraða sem þeim hentar og geta dugmiklir nmendur til dæmis tekið framhaldsskólaáfanga í 10. bekk. Í fyrra tóku hvorki fleiri né færri en 40% allra nemenda í Garðaskóla áfanga úr FjölbrautaskólaGarðabæjar. Róttækasta skrefið sem stigið hefur verið í Garðabæ á stjórnarárum Ásdísar Höllu Bragadóttur er sú stefnumörkun bæjarstjórnarinnar að foreldrar hafi frjálst val um hvert börn þeirra sæki nám. Það gildir bæði um grunnskóla Garðabæjar og einkarekna skóla. Börn í Garðabæ eru ekki sjálfkrafa skráð í "hverfisskóla" eins og í öðrum stórum sveitarfélögum. Foreldrar verða að velja milli þeirra skóla sem starfa í bænum. Halda skólarnir opna kynningu árlega í þessu skyni. Þegar íbúar taka að flytjast inn í Sjálandshverfið nýja á næsta ári tekur nýr grunnskóli til starfa í hverfinu. Öll hönnun skólans byggir á því að stuðst verður við einstaklingsmiðaða kennsluhætti og þannig reynt að koma til móts við ólíkar þarfir nemenda. Ekki verða hefðbundnar kennslustofur heldur svokölluð heimasvæði sem hægt verður að skipa í minni einingar eftir þörfum hverju sinni. Samkomulag hefur tekist á milli skólans og Garðabæjar um kjör kennara við skólann og byggir það á ákvæði um tilraunasamninga til eins árs í kjarasamningi Kennarasambands Íslands. Verður vinnutími kennaranna eins og hjá öðrum háskólamenntuðum starfsmönnum sveitarfélaga ef það verður endanlega staðfest í samstarfsnefnd KÍ og LN. Reynsla Garðabæjar af skólamáltilraunum sem Ásdís Halla Bragadóttir og Sjálfstæðisflokkurinn í Garðabæ hafa haft forystu um virðist vera góð. Sátt er um málið í bæjarfélaginu þótt auðvitað séu skoðanir skiptar um einstök atriði. Skýringin á því hvers vegna svona vel hefur til tekist kann að vera sú að hér hefur verið gengið fumlaust og markvisst til verka. Í stað þess að blása í pólitískra lúðra hefur verið unnið að málum í samráði við íbúa og hagsmunaaðila. Full ástæða virðist vera fyrir skólamálayfirvöld í öðrum sveitarfélögum, ekki síst höfuðborginni, að kynna sér fordómalaust hina hljóðlátu skólabyltingu Ásdísar Höllu í Garðabæ.Guðmundur Magnússon -gm@frettabladid.is
Skoðun Það er kominn verðmiði á fangelsið en hvað má ungmenni í alvarlegum vanda kosta? Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Hinn opni tékki samgöngusáttmálans – ljósastýring og Sundabraut Eiríkur S. Svavarsson skrifar
Skoðun Við þurfum stjórnmálamenn sem skilja mikilvægi stærstu atvinnugreinar landsins Aðalheiður Ósk Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Kallað eftir fyrirsjáanleika í opinberum framkvæmdum Þorsteinn Víglundsson ,Jónína Guðmundsdóttir,Karl Andreassen skrifar
Skoðun Afvegaleidd umræða um áskoranir heilbrigðiskerfisins Áslaug Arna Sigurbjörnsdóttir skrifar
Skoðun Launafólk sýndi ábyrgð – Hvað með bankana og fjármagnseigendur? Finnbjörn A. Hermannsson skrifar
Skoðun Gæti aukin einkavæðing og skólaval í grunnskólakerfinu bætt námsárangur og aukið jafnrétti? Jón Páll Haraldsson,Linda Heiðarsdóttir,Ómar Örn Magnússon skrifar