Ísland gæti þurft að kaupa losunarheimildir fyrir milljarða til að standa við skuldbindingar Elín Margrét Böðvarsdóttir skrifar 12. september 2025 11:54 Jóhann Páll Jóhannsson, umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra. Vísir/Anton Brink Að óbreyttu stefnir í að Ísland þurfi að kaupa losunarheimildir fyrir að minnsta kosti ellefu milljarða króna til að geta staðið við skuldbindingar í loftslagsmálum, þar sem ekki hefur tekist að halda í við markmið á síðustu árum. Ráðherra hefur gert tillögu að nýju landsákvörðuðu framlagi Íslands til Parísarsamningsins fyrir árið 2035, þar sem meðal annars er stefnt að 50-55 prósenta samdrætti í samfélagslosun og umtalsverðum samdrætti í losun frá landi. Þetta kom fram í máli Jóhanns Páls Jóhannssonar, umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra, sem kynnti í dag áherslur og forgangsaðgerðir ríkisstjórnarinnar í loftslagsmálum og landsákvörðuðu framlagi Íslands gagnvart Parísarsamningnum. Um er að ræða bæði leiðrétt markmið til ársins 2030 og nýtt markmið til 2035. Ekki nóg að Ísland hengi sig á ESB Jóhann Páll segist boða nýja nálgun og ný vinnubrögð í loftslagsmálum. Það komi ekki annað til greina til að ná árangri á þessu sviði. Vísir greindi frá því á dögunum að íslensk stjórnvöld þurfi að setja sér sitt eigið losunarmarkmið gagnvart Parísarsamkomulaginu eftir að í ljós kom að þau gátu ekki látið duga að vísa til samstarfs síns við Evrópusambandið. Stjórnvöldum hafi borið að uppfæra markmiðið sem átti að skila síðasta vetur, en íslensk stjórnvöld hafi nýtt sér ýtrasta frest til að skila. Parísarsamkomulagið gerir ráð fyrir að ríki skili inn svonefndum landsákvörðuðum framlögum um samdrátt í losun gróðurhúsalofttegunda. Ísland hefur verið í samstarfi við Evrópusambandið og Noreg um sameiginlegt losunarmarkmið sem kveður nú á um 55 prósent samdrátt í losun fyrir árið 2030 miðað við árið 1990. Þegar Ísland skilaði inn fyrsta uppfærða landsákvarðaða framlagi sínu til úttektarnefndar loftslagssamningsins árið 2021 lögðu stjórnvöld ekki fram eigið markmið heldur vísuðu þau til sameiginlega markmiðsins með ESB og Noregi. Hins vegar kom í ljós að ekki nægir fyrir Ísland að skila inn sameiginlegu markmiði, heldur þurfi að skýra sitt eigið landsmarkmið og skila inn uppfærðu markmiði fyrir árið 2035 núna í haust. Leggur áherslu á heildstæð markmið Þessu er nú verið að bregðast við að sögn Jóhanns Páls. „Ég legg áherslu á að við setjum okkar eigin markmið,“ sagði Jóhann Páll. „Ég legg til að við setjum okkur markmið sem taka til allrar losunar, að við nálgumst loftslagsmálin með heildrænum hætti frekar en að hengja okkur utan í Evrópusambandið.“ Hann boðar nýtt markmið fyrir Ísland sem nú hefur verið birt í samráðsgátt. Þar er í fyrsta lagi lagt til að Ísland setji sér, í fyrsta sinn, tölulegt markmið í samdrætti í losun frá landi, sem verði fjögur til fimm hundruð þúsund tonna samdráttur fyrir árið 2035 miðað við árið í ár. Í öðru lagi verði stefnt markvisst að samdrætti í losun í ETS-kerfinu svokallaða, viðskiptakerfi ESB, en það verði gert meðal annars með föngun koltvísýrings frá stóryðju. Í þriðja lagi verði sett markmið í samfélagslosun, þar er lagður til 50-55 prósenta samdrætti. Áfram samstarf við ESB og Ísland þurfi að gera betur Markmiðin eiga að mati Jóhanns Páls að ná til heildarlosunar og ekki dugi til að elta markmið ESB í þessum efnum. Ekki megi þó spenna bogann of hátt og gera óraunsæ markmið sem ekki sé raunhægt að standa við. Áfram verði þó unnið náið með ESB, en hlutdeild Íslands í samdráttarmarkmiði ESB er 41% samdráttur í samfélagslosun fyrir 2030, miðað við árið 2005. „Staðan er hins vegar sú að miðað við bráðabirgðatölur ársins 2024 að þá erum við bara búin að ná 7,9% samdrætti frá árinu 2005. Þannig að við eigum langt í land og losun í öllum bókhaldsflokkum jókst í fyrra. Þannig að óbreyttu stefnir í að við þurfum að kaupa losunarheimildir fyrir að minnsta kosti ellefu milljarða króna vegna tímabilsins 2021 til 2030,“ sagði Jóhann Páll. „Þannig að ný ríkisstjórn tekur við erfiðu búi í loftslagsmálum og það er kominn tími á tiltekt í þessum málaflokki.“ Það skipti öllu máli hvernig „hátekjuríki“ eins og Ísland standi sig í loftslagsmálum. Það sé ekki hægt að ganga út frá því að Ísland sé „of lítið“ til að hafa raunveruleg áhrif á loftslagsmál. Drög komin í samráðsgátt Drög að landsákvörðuðu framlagi Íslands 2035 til Parísarsamningsins sem nú hafa verið birt í samráðsgátt má sjá í heild sinni hér að neðan. „Ísland stefnir að áframhaldandi samvinnu við Evrópusambandið, á grundvelli núverandi samstarfs í loftslagsmálum. Töluleg markmið Íslands eru tvö og ná annars vegar til losunar frá landi og hins vegar til samfélagslosunar. Ísland skuldbindur sig til að ná fram 50-55% samdrætti í nettólosun gróðurhúsalofttegunda árið 2035 miðað við árið 2005, í þeim geirum sem eru nú skilgreindir í reglugerð um samfélagslosun (ESR), þar á meðal losun frá vegasamgöngum, orkuvinnslu, sjávarútvegi, landbúnaði og úrgangsstjórnun. Ísland skuldbindur sig til að ná fram 400-500 kt CO2 íg. samdrætti í losun frá landi (LULUCF) árið 2035 miðað við árið 2025. Auk þeirra tölulegu markmiða sem sett eru fram hér að framan, verður unnið að samdrætti í losun frá staðbundum iðnaði sem fellur undir ETS kerfið, með stuðningi við tæknilausnir til föngunar, hagnýtingar og niðurdælingar. Með þessum aðgerðum nær landsframlag Íslands yfir allt hagkerfið, þar sem þessar þrjár meginstoðir loftslagssamstarfs við ESB (ESR, LULUCF, ETS) taka til losunar allra geira og gróðurhúsalofttegunda“ Loftslagsmál Umhverfismál Samfylkingin Ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur Mest lesið Búningsklefar minna á fatagám: „Þetta mun aldrei breytast, því miður“ Innlent Á leið til Suður-Afríku með syni sína í meðferð vegna úrræðaleysis Innlent Umferð stýrt eftir að ekið var á grindverk á Austurvegi Innlent Leigubílstjóri grunaður um stórfellda líkamsárás rekinn Innlent Farþegi á bak og burt þegar björgunaraðilar mættu Innlent Nýkjörinn bæjarstjóri alvarlega særður eftir stunguárás Erlent Óánægja með stjórnarandstöðu í hæstu hæðum Innlent Þriðjungur telur sumarfrí grunnskólabarna of langt Innlent Skorið á hjólbarða og spreyjað á bifreiðar Innlent Ekki áfellisdómur yfir kerfinu að farið sé með börn í meðferð í Suður-Afríku Innlent Fleiri fréttir „Þýðir ekki bara að moka yfir hlutina“ Segir stöðuna á sjúkrahúsinu á Akureyri grafalvarlega „Það þarf að gera meira og hraðar“ Ekki áfellisdómur yfir kerfinu að farið sé með börn í meðferð í Suður-Afríku Snjór í Esjunni en ekki víst að hann festist Farþegi á bak og burt þegar björgunaraðilar mættu „Munum fagna þegar riðu hefur verið útrýmt á Íslandi“ „Ekki svo að allir bændur séu að kvarta“ Tvö ár liðin frá árásum Hamas og alvarlegt rútuslys á Snæfellsnesi Vilja heimili á markað en ekki uppboð við nauðungarsölu Þriðjungur telur sumarfrí grunnskólabarna of langt Óánægja með stjórnarandstöðu í hæstu hæðum Mótmæla við ríkisstjórnarfund og kalla eftir aðgerðum Á leið til Suður-Afríku með syni sína í meðferð vegna úrræðaleysis Umferð stýrt eftir að ekið var á grindverk á Austurvegi Skorið á hjólbarða og spreyjað á bifreiðar Búningsklefar minna á fatagám: „Þetta mun aldrei breytast, því miður“ Leigubílstjóri grunaður um stórfellda líkamsárás rekinn Telja að eitt prósent þjóðarinnar sé haldið barnagirnd Maður dvaldi í Alþingishúsinu yfir nótt Vilja að Reykjavík lögsæki ríkið „Við viljum bara grípa þau fyrr“ Risaskuld, nýr flokkur og áheyrnarprufur hunda Enginn slasaðist alvarlega þegar rútu hvolfdi á Snæfellsnesi Rúða brotin og flugeld kastað inn Riða staðfest á Kirkjuhóli Hafa þurft að sjóða vatnið í 79 daga Ágreiningur við ríkisstarfsmenn kostaði 642 milljónir á tíu árum Handtekinn fyrir stórfellda líkamsárás í Dugguvogi Farið yfir framboð hjá Miðflokknum Sjá meira
Þetta kom fram í máli Jóhanns Páls Jóhannssonar, umhverfis-, orku- og loftslagsráðherra, sem kynnti í dag áherslur og forgangsaðgerðir ríkisstjórnarinnar í loftslagsmálum og landsákvörðuðu framlagi Íslands gagnvart Parísarsamningnum. Um er að ræða bæði leiðrétt markmið til ársins 2030 og nýtt markmið til 2035. Ekki nóg að Ísland hengi sig á ESB Jóhann Páll segist boða nýja nálgun og ný vinnubrögð í loftslagsmálum. Það komi ekki annað til greina til að ná árangri á þessu sviði. Vísir greindi frá því á dögunum að íslensk stjórnvöld þurfi að setja sér sitt eigið losunarmarkmið gagnvart Parísarsamkomulaginu eftir að í ljós kom að þau gátu ekki látið duga að vísa til samstarfs síns við Evrópusambandið. Stjórnvöldum hafi borið að uppfæra markmiðið sem átti að skila síðasta vetur, en íslensk stjórnvöld hafi nýtt sér ýtrasta frest til að skila. Parísarsamkomulagið gerir ráð fyrir að ríki skili inn svonefndum landsákvörðuðum framlögum um samdrátt í losun gróðurhúsalofttegunda. Ísland hefur verið í samstarfi við Evrópusambandið og Noreg um sameiginlegt losunarmarkmið sem kveður nú á um 55 prósent samdrátt í losun fyrir árið 2030 miðað við árið 1990. Þegar Ísland skilaði inn fyrsta uppfærða landsákvarðaða framlagi sínu til úttektarnefndar loftslagssamningsins árið 2021 lögðu stjórnvöld ekki fram eigið markmið heldur vísuðu þau til sameiginlega markmiðsins með ESB og Noregi. Hins vegar kom í ljós að ekki nægir fyrir Ísland að skila inn sameiginlegu markmiði, heldur þurfi að skýra sitt eigið landsmarkmið og skila inn uppfærðu markmiði fyrir árið 2035 núna í haust. Leggur áherslu á heildstæð markmið Þessu er nú verið að bregðast við að sögn Jóhanns Páls. „Ég legg áherslu á að við setjum okkar eigin markmið,“ sagði Jóhann Páll. „Ég legg til að við setjum okkur markmið sem taka til allrar losunar, að við nálgumst loftslagsmálin með heildrænum hætti frekar en að hengja okkur utan í Evrópusambandið.“ Hann boðar nýtt markmið fyrir Ísland sem nú hefur verið birt í samráðsgátt. Þar er í fyrsta lagi lagt til að Ísland setji sér, í fyrsta sinn, tölulegt markmið í samdrætti í losun frá landi, sem verði fjögur til fimm hundruð þúsund tonna samdráttur fyrir árið 2035 miðað við árið í ár. Í öðru lagi verði stefnt markvisst að samdrætti í losun í ETS-kerfinu svokallaða, viðskiptakerfi ESB, en það verði gert meðal annars með föngun koltvísýrings frá stóryðju. Í þriðja lagi verði sett markmið í samfélagslosun, þar er lagður til 50-55 prósenta samdrætti. Áfram samstarf við ESB og Ísland þurfi að gera betur Markmiðin eiga að mati Jóhanns Páls að ná til heildarlosunar og ekki dugi til að elta markmið ESB í þessum efnum. Ekki megi þó spenna bogann of hátt og gera óraunsæ markmið sem ekki sé raunhægt að standa við. Áfram verði þó unnið náið með ESB, en hlutdeild Íslands í samdráttarmarkmiði ESB er 41% samdráttur í samfélagslosun fyrir 2030, miðað við árið 2005. „Staðan er hins vegar sú að miðað við bráðabirgðatölur ársins 2024 að þá erum við bara búin að ná 7,9% samdrætti frá árinu 2005. Þannig að við eigum langt í land og losun í öllum bókhaldsflokkum jókst í fyrra. Þannig að óbreyttu stefnir í að við þurfum að kaupa losunarheimildir fyrir að minnsta kosti ellefu milljarða króna vegna tímabilsins 2021 til 2030,“ sagði Jóhann Páll. „Þannig að ný ríkisstjórn tekur við erfiðu búi í loftslagsmálum og það er kominn tími á tiltekt í þessum málaflokki.“ Það skipti öllu máli hvernig „hátekjuríki“ eins og Ísland standi sig í loftslagsmálum. Það sé ekki hægt að ganga út frá því að Ísland sé „of lítið“ til að hafa raunveruleg áhrif á loftslagsmál. Drög komin í samráðsgátt Drög að landsákvörðuðu framlagi Íslands 2035 til Parísarsamningsins sem nú hafa verið birt í samráðsgátt má sjá í heild sinni hér að neðan. „Ísland stefnir að áframhaldandi samvinnu við Evrópusambandið, á grundvelli núverandi samstarfs í loftslagsmálum. Töluleg markmið Íslands eru tvö og ná annars vegar til losunar frá landi og hins vegar til samfélagslosunar. Ísland skuldbindur sig til að ná fram 50-55% samdrætti í nettólosun gróðurhúsalofttegunda árið 2035 miðað við árið 2005, í þeim geirum sem eru nú skilgreindir í reglugerð um samfélagslosun (ESR), þar á meðal losun frá vegasamgöngum, orkuvinnslu, sjávarútvegi, landbúnaði og úrgangsstjórnun. Ísland skuldbindur sig til að ná fram 400-500 kt CO2 íg. samdrætti í losun frá landi (LULUCF) árið 2035 miðað við árið 2025. Auk þeirra tölulegu markmiða sem sett eru fram hér að framan, verður unnið að samdrætti í losun frá staðbundum iðnaði sem fellur undir ETS kerfið, með stuðningi við tæknilausnir til föngunar, hagnýtingar og niðurdælingar. Með þessum aðgerðum nær landsframlag Íslands yfir allt hagkerfið, þar sem þessar þrjár meginstoðir loftslagssamstarfs við ESB (ESR, LULUCF, ETS) taka til losunar allra geira og gróðurhúsalofttegunda“
Loftslagsmál Umhverfismál Samfylkingin Ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur Mest lesið Búningsklefar minna á fatagám: „Þetta mun aldrei breytast, því miður“ Innlent Á leið til Suður-Afríku með syni sína í meðferð vegna úrræðaleysis Innlent Umferð stýrt eftir að ekið var á grindverk á Austurvegi Innlent Leigubílstjóri grunaður um stórfellda líkamsárás rekinn Innlent Farþegi á bak og burt þegar björgunaraðilar mættu Innlent Nýkjörinn bæjarstjóri alvarlega særður eftir stunguárás Erlent Óánægja með stjórnarandstöðu í hæstu hæðum Innlent Þriðjungur telur sumarfrí grunnskólabarna of langt Innlent Skorið á hjólbarða og spreyjað á bifreiðar Innlent Ekki áfellisdómur yfir kerfinu að farið sé með börn í meðferð í Suður-Afríku Innlent Fleiri fréttir „Þýðir ekki bara að moka yfir hlutina“ Segir stöðuna á sjúkrahúsinu á Akureyri grafalvarlega „Það þarf að gera meira og hraðar“ Ekki áfellisdómur yfir kerfinu að farið sé með börn í meðferð í Suður-Afríku Snjór í Esjunni en ekki víst að hann festist Farþegi á bak og burt þegar björgunaraðilar mættu „Munum fagna þegar riðu hefur verið útrýmt á Íslandi“ „Ekki svo að allir bændur séu að kvarta“ Tvö ár liðin frá árásum Hamas og alvarlegt rútuslys á Snæfellsnesi Vilja heimili á markað en ekki uppboð við nauðungarsölu Þriðjungur telur sumarfrí grunnskólabarna of langt Óánægja með stjórnarandstöðu í hæstu hæðum Mótmæla við ríkisstjórnarfund og kalla eftir aðgerðum Á leið til Suður-Afríku með syni sína í meðferð vegna úrræðaleysis Umferð stýrt eftir að ekið var á grindverk á Austurvegi Skorið á hjólbarða og spreyjað á bifreiðar Búningsklefar minna á fatagám: „Þetta mun aldrei breytast, því miður“ Leigubílstjóri grunaður um stórfellda líkamsárás rekinn Telja að eitt prósent þjóðarinnar sé haldið barnagirnd Maður dvaldi í Alþingishúsinu yfir nótt Vilja að Reykjavík lögsæki ríkið „Við viljum bara grípa þau fyrr“ Risaskuld, nýr flokkur og áheyrnarprufur hunda Enginn slasaðist alvarlega þegar rútu hvolfdi á Snæfellsnesi Rúða brotin og flugeld kastað inn Riða staðfest á Kirkjuhóli Hafa þurft að sjóða vatnið í 79 daga Ágreiningur við ríkisstarfsmenn kostaði 642 milljónir á tíu árum Handtekinn fyrir stórfellda líkamsárás í Dugguvogi Farið yfir framboð hjá Miðflokknum Sjá meira