Sam­fé­lags­lega mikil­væg innviðafjárfesting að efla ís­lenska tungu

Það kom Höllu Hrund í opna skjöldu við lestur fjárlagafrumvarpsins til 2026 að til standi að skerða greiðslur til íslenskukennslu fyrir útlendinga. Eiríkur Rögnvaldsson, prófessor emeritus, gerði þessar breytingar að umfjöllunarefni í pistli sem hann birti á Substack og var á meðal þeirra fyrstu til að gagnrýna breytingarnar.

Eiríkur sagðist hafa gaumgæft frumvarpið í þeirri von að þar fyndi hann vísbendingar um eflingu íslenskrar tungu en eftir lesturinn hafi honum orðið ljóst að hið gagnstæða væri staðreynd. Hann nefndi nokkra liði þar sem skorið er niður í fjárveitingum til að efla íslensku.

Halla segist taka undir með Eiríki og vill að þingheimur hugsi um íslenska tungu sem innviði á borð við samgöngur og orkumál. Hún segir að það margborgi sig að fjárfesta í innviðum.

„Sú breytingartillaga sem ég mun leggja til snýr að því að við þurfum akkúrat núna að horfa fram á veginn, auka íslenskukennsluna, við vitum að margir hafa flutt hingað til lands á undanförnum árum, 50.000 bara frá 2017 og það hefur reynt á tungumálið okkar.“

Niðurskurður gæti haft áhrif til langrar framtíðar

Þjóðin standi á tímamótum og því dugi ekki að horfa til næsta árs, heldur næstu áratuga. Það skipti sköpum fyrir samheldni þjóðarinnar.

„Breytingartillagan snýr líka að því að auka framlag til grunnskólanna, það er að segja tungumálakennslu innan grunnskólanna. Þar er mikil þörf í ljósi þess að fjöldi nemenda með erlendan bakgrunn hefur aukist mikið.“

Fjöldinn nemi í dag í kringum þrjátíu prósent.

Vill fjárfesta í „samfélagslíminu“

„Ég segi líka að þetta snýst um fjárfestingu í því sem límir okkur saman. Tungumálið er svo mikill lykill að því að við séum ekki að búa til „við“ og „hinir“ menningu. Fólk á að tengjast. Heilt yfir tengist þetta líka árangri okkar í menntun og getu samfélagsins á stærra sviði til lengri tíma.“

Er það þín skoðun að það muni koma okkur í koll seinna að skera niður í þessum málaflokki núna?

„Alveg eins og þegar við fjárfestum í vegasamgöngum þá nýtast vegirnir jafnvel áratugi fram í tímann. Þó það séu dýrar framkvæmdir í byrjun þá munum við njóta góðs af því til lengri tíma. Sama gildir um fjárfestingar í orkumálum og svo mætti áfram telja. Ég myndi segja að fjárfesting í tungumálinu okkar sé gríðarlega mikilvæg samfélagsleg innviðafjárfesting og ef við gerum þetta rétt núna þá munum við uppskera næstu áratugina í sterkari og samheldnari þjóð.“

Breytingartillaga Höllu Hrundar er margþætt.

„Hún snýr annars vegar að því að bæta í þegar kemur að því að auka íslenskukennslu fyrir fullorðna en hún snýr líka að því að skoða hvata til þess að vinnustaðir geti sótt fram á þessu sviði og svo snýr hún að því að grunnskólar fái aukinn stuðning og fjármagn til að börn sem hafa annan bakgrunn nái meiri árangri í íslensku og geti þar af leiðandi orðið enn öflugri og betur tengdari inn í okkar góða samfélag.“