Lokun Leo Seafood - Afleiðing tvöföldunar veiðigjalda Sigurgeir B. Kristgeirsson skrifar 7. september 2025 14:00 Af eðlilegum ástæðum skapaðist mikil umræða um lokun Vinnslustöðvarinnar á Leo Seafood og hafa þingmenn og ráðherrar tjáð sig. Umræðan sneri einkum að því hvort veiðigjöld væri ástæða lokunar eða ekki. Atvinnuvegaráðherra tjáði sig með mismunandi hætti og taldi annars vegar að veiðigjöld gætu ekki verið ástæðan eins og hún sagði í viðtali í fréttum RÚV,,af því að þessi veiðigjöld eru náttúrulega ekki komin til framkvæmda fyrr en á næsta ári“ og hins vegar að það gæti vel verið. Í nýlegu viðtali við mbl.is sagði hún ,,Veiðigjöld ein og sér eru ekki meginástæða þessara uppsagna“ og bætti síðar við að það sé ,,einsýnt að slík rekstrarleg ákvörðun eigi sér langan aðdraganda“. Víðir Reynisson tjáði sig einnig eftir forskrift stjórnarliða á vefmiðlinum eyjafréttir.is og sagði: „Uppsagnir hjá Leo Seafood eru því tæplega tengdar þessum breytingum beint.“ En lítum nú til nokkurra staðreynda, rekjum þær hér og útskýrum afleiðingarnar: Hættu vegna hárra veiðigjalda 2022 Fyrir tæpum þremur árum valdi fjölskylda Sigurjóns Óskarssonar Vinnslustöðina sem kaupanda að útgerð sinni og fiskvinnslu því hún treysti félaginu til að halda skipi, kvóta og vinnslu í bænum. Það var með gleði sem Vinnslustöðin tókst á hendur miklar skuldbindingar, bæði fjárhagslegar og samfélagslegar, nokkuð sem stjórn og stjórnendur Vinnslustöðvarinnar gerði sér grein fyrir. Sjálf tók fjölskyldan mikla áhættu og nýtti andvirði sölunnar til uppbyggingar á landeldi í Vestmannaeyjum, sem er án vafa ein stærsta framkvæmd í Eyjum frá upphafi byggðar. Ástæða þess að fjölskyldan ákvað að hætta rekstri sínum á útgerð og fiskvinnslu lýsti Daði Pálsson, fyrrum framkvæmdastjóri Leo Seafood, í sjónvarpsþættinum Landanum(2:20 mín. – 3:20 mín) þann 25. maí síðastliðinn ,,Við vorum að fara að taka ákvörðun um það hvort við ættum að fara að byggja nýtt skip, fjárfesta í kvóta, af því að kvótastaðan var ekki nægjanleg til að halda skipinu á sjó í 12 mánuði og veiðigjöldin voru komin á, þannig að það var lítið eftir í kassanum til að fara í nýfjárfestingar og við vissum að Vinnslustöðin hafði verið að skoða að fara í nýsmíði og byggja upp fiskvinnsluna hjá sér.“ og bætti svo við: ,,Í árslok 2022 var ákveðið að Vinnslustöðin keypti félagið af okkur og héldi öllum störfunum hér. Það var aðal málið“. Ákvörðun fjölskyldunnar byggði því á að þau sáu ekki framtíðina fyrir sér í sjávarútvegi vegna hárra skatta á greinina. Þrátt fyrir jákvæðan rekstur nægði hann ekki til að efla og styrkja félagið vegna skattlagningar sem nú hefur verið tvöfölduð. Rekstur sjávarútvegs byggir á langtímasjónarmiðum Þótt húsakynni Leo Seafood væru ekki ný eða hagkvæm höfðu átt sér stað miklar endurbætur. Þá höfðu fiskvinnslutæki verið endurnýjuð til eflingar fiskvinnslunnar. Við gátum frestað kostnaðarsamri uppbyggingu í botnfiskfrystingu. Okkar ásetningur var að taka við keflinu og efla starfsemina. Hjá félaginu starfaði gott og öflugt fólk með mikla reynslu og þekkingu á fiskvinnslu. Við horfðum inn í framtíðina og ætluðum að halda í hendi okkar söltun á þorski og ufsa í Vinnslustöðinni auk hefðbundinnar frystingar og ferskfiskvinnslu í Leo Seafood. Ástæða þess að félagið vildi halda báðum vinnsluleiðum opnum er sú að Vinnslustöðin veiðir margar fisktegundir auk þess sem stærð fiskjar skiptir máli við val á vinnsluleið og markaðssetningu. Í því augnamiði höfðum við farið í endurbætur á húsnæði Leo Seafood sem snéru meðal annars að undirbúning að IFS vottun ásamt innleiðingu fullkomins rekjanleika í vinnslu með strikamerkingum afurða og fleiri þátta sem snúa að nútímavæðingu fiskvinnslu. Af langri sögu þekkjum við að tímabundið er einn markaður í lægð af ýmsum ástæðum en síðar hressist hann við. Allur farsæll rekstur, hvort heldur í sjávarútvegi eða öðrum rekstri, byggir á langtímasjónarmiðum en ekki skammtímasveiflum. Högg með hækkun skatta á sjávarútveg Ákvörðun um að loka Leo Seafood og segja upp starfsfólkinu byggir alfarið á samþykkt laga um hækkun skatta á sjávarútvegsfyrirtæki, svokölluðum veiðigjöldum. Hækkun þeirra nemur um 850 milljónum króna hjá Vinnslustöðinni á hverju ári þegar þau eru að fullu fram komin. Meðal hagnaður Óss og Leo Seafood sex ár fyrir kaupin (2018 – 2022) nam 430 milljónum króna. Hækkun veiðigjaldanna er því um tvöfaldur hagnaður félaganna. Öllum sem hafa smá innsýn í fjármál má því vera ljóst að höggið sem hækkun veiðigjaldanna veldur verður ekki mætt með öðru en niðurskurði á öðrum sviðum í starfsemi félagsins. Ákvörðun um að loka Leo Seafood Ákvörðunin var ekki einföld eða léttvæg því hún felur í sér margvíslega áhættu fyrir Vinnslustöðina sem og íslenskt samfélag sem eru þessar helstar: ·Með sölu afla á markaði og útflutningi á óunnum afla minnka tekjur á hvert kíló fyrir bæði fyrir Vinnslustöðina og íslenskt þjóðarbú. ·Við lokun tapast verðmæt þekking á rekstri fiskvinnslu á einu bretti sem tekur langan tíma og er kostnaðarsamt að byggja upp. ·Markaðssetning og viðskiptavinir inni á verðmætum mörkuðum tapast og langan tíma tekur að byggja upp traust og viðskipti á ný. ·Tæki og búnaður verður verðlítill ef notagildi þeirra hverfur. Beint fjárhagslegt tjón Vinnslustöðvarinnar er umtalsvert. Leiðir út úr vandanum Líkt og við kynntum fyrir atvinnuveganefnd Alþingis í vor þá á Vinnslustöðin nokkrar leiðir út úr vandanum vegna skattahækkana. ·Í fyrsta lagi verður félagið að hætta við öll framtíðaráform um nýfjárfestingar og endurbætur. ·Í öðru lagi að létta á skuldum og það höfum við gert með því að setja skip Óss, Þórunni Sveinsdóttur, á sölu. ·Í þriðja laga að fara í sársaukafullar hagræðingaraðgerðir. Lokun Leo Seafood er fyrsta skrefið á þeirri vegferð. Vinnslustöðin mun halda áfram. Hún mun leitast við vinna sig út úr þessum vanda. Að hluta til með því að leita leiða til samvinnu eða samstarfs við önnur fyrirtæki, bæði innanlands og erlendis, með markaðssölu, vinnslu og markaðssetningu aflans. En eftir situr: ·sært fyrirtæki sem mun ekki geta staðið undir ábyrgð sinni gagnvart samfélaginu með sama hætti og áður. ·atvinnulaust fólk sem hefur það eitt til sakar unnið að hafa unnið hjá sjávarútvegsfyrirtæki. ·samfélag í Eyjum sem einkenndist af bjartsýni og krafti en breytist í kvíða og óvissu með framtíðina. Svona birtist hin nýja en sorglega atvinnustefna ríkisstjórnar Kristrúnar Frostadóttur fólki við sjávarsíðuna. Höfundur er framkvæmdastjóri Vinnslustöðvar Vestmannaeyjar. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sjávarútvegur Breytingar á veiðigjöldum Vestmannaeyjar Mest lesið Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson Skoðun Skoðun Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson skrifar Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson skrifar Skoðun Við vitum Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Stöndum saman gegn fjölþáttaógnum Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hagræðing á kostnað fjölbreytni og gæðamenntunar Ida Marguerite Semey skrifar Skoðun Umbúðir en ekkert innihald í Hafnarfirði Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Við viljum tala íslensku, en hvernig Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Mansalsmál á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Hættur heimsins virða engin landamæri Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Tímamót í sjálfsvígsforvörnum Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Yfirgangur, yfirlæti og endastöð Strætó Axel Hall skrifar Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson skrifar Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar Skoðun Stjórnendur sem mega ekki stjórna Stefán Vagn Stefánsson skrifar Skoðun Stokkhólmseinkenni sem við ættum að forðast Aðalsteinn Júlíus Magnússon skrifar Skoðun Eflum iðnlöggjöfina og stöðvum brotin Hilmar Harðarson skrifar Skoðun Pjattkratar taka til Þorsteinn Sæmundsson skrifar Sjá meira
Af eðlilegum ástæðum skapaðist mikil umræða um lokun Vinnslustöðvarinnar á Leo Seafood og hafa þingmenn og ráðherrar tjáð sig. Umræðan sneri einkum að því hvort veiðigjöld væri ástæða lokunar eða ekki. Atvinnuvegaráðherra tjáði sig með mismunandi hætti og taldi annars vegar að veiðigjöld gætu ekki verið ástæðan eins og hún sagði í viðtali í fréttum RÚV,,af því að þessi veiðigjöld eru náttúrulega ekki komin til framkvæmda fyrr en á næsta ári“ og hins vegar að það gæti vel verið. Í nýlegu viðtali við mbl.is sagði hún ,,Veiðigjöld ein og sér eru ekki meginástæða þessara uppsagna“ og bætti síðar við að það sé ,,einsýnt að slík rekstrarleg ákvörðun eigi sér langan aðdraganda“. Víðir Reynisson tjáði sig einnig eftir forskrift stjórnarliða á vefmiðlinum eyjafréttir.is og sagði: „Uppsagnir hjá Leo Seafood eru því tæplega tengdar þessum breytingum beint.“ En lítum nú til nokkurra staðreynda, rekjum þær hér og útskýrum afleiðingarnar: Hættu vegna hárra veiðigjalda 2022 Fyrir tæpum þremur árum valdi fjölskylda Sigurjóns Óskarssonar Vinnslustöðina sem kaupanda að útgerð sinni og fiskvinnslu því hún treysti félaginu til að halda skipi, kvóta og vinnslu í bænum. Það var með gleði sem Vinnslustöðin tókst á hendur miklar skuldbindingar, bæði fjárhagslegar og samfélagslegar, nokkuð sem stjórn og stjórnendur Vinnslustöðvarinnar gerði sér grein fyrir. Sjálf tók fjölskyldan mikla áhættu og nýtti andvirði sölunnar til uppbyggingar á landeldi í Vestmannaeyjum, sem er án vafa ein stærsta framkvæmd í Eyjum frá upphafi byggðar. Ástæða þess að fjölskyldan ákvað að hætta rekstri sínum á útgerð og fiskvinnslu lýsti Daði Pálsson, fyrrum framkvæmdastjóri Leo Seafood, í sjónvarpsþættinum Landanum(2:20 mín. – 3:20 mín) þann 25. maí síðastliðinn ,,Við vorum að fara að taka ákvörðun um það hvort við ættum að fara að byggja nýtt skip, fjárfesta í kvóta, af því að kvótastaðan var ekki nægjanleg til að halda skipinu á sjó í 12 mánuði og veiðigjöldin voru komin á, þannig að það var lítið eftir í kassanum til að fara í nýfjárfestingar og við vissum að Vinnslustöðin hafði verið að skoða að fara í nýsmíði og byggja upp fiskvinnsluna hjá sér.“ og bætti svo við: ,,Í árslok 2022 var ákveðið að Vinnslustöðin keypti félagið af okkur og héldi öllum störfunum hér. Það var aðal málið“. Ákvörðun fjölskyldunnar byggði því á að þau sáu ekki framtíðina fyrir sér í sjávarútvegi vegna hárra skatta á greinina. Þrátt fyrir jákvæðan rekstur nægði hann ekki til að efla og styrkja félagið vegna skattlagningar sem nú hefur verið tvöfölduð. Rekstur sjávarútvegs byggir á langtímasjónarmiðum Þótt húsakynni Leo Seafood væru ekki ný eða hagkvæm höfðu átt sér stað miklar endurbætur. Þá höfðu fiskvinnslutæki verið endurnýjuð til eflingar fiskvinnslunnar. Við gátum frestað kostnaðarsamri uppbyggingu í botnfiskfrystingu. Okkar ásetningur var að taka við keflinu og efla starfsemina. Hjá félaginu starfaði gott og öflugt fólk með mikla reynslu og þekkingu á fiskvinnslu. Við horfðum inn í framtíðina og ætluðum að halda í hendi okkar söltun á þorski og ufsa í Vinnslustöðinni auk hefðbundinnar frystingar og ferskfiskvinnslu í Leo Seafood. Ástæða þess að félagið vildi halda báðum vinnsluleiðum opnum er sú að Vinnslustöðin veiðir margar fisktegundir auk þess sem stærð fiskjar skiptir máli við val á vinnsluleið og markaðssetningu. Í því augnamiði höfðum við farið í endurbætur á húsnæði Leo Seafood sem snéru meðal annars að undirbúning að IFS vottun ásamt innleiðingu fullkomins rekjanleika í vinnslu með strikamerkingum afurða og fleiri þátta sem snúa að nútímavæðingu fiskvinnslu. Af langri sögu þekkjum við að tímabundið er einn markaður í lægð af ýmsum ástæðum en síðar hressist hann við. Allur farsæll rekstur, hvort heldur í sjávarútvegi eða öðrum rekstri, byggir á langtímasjónarmiðum en ekki skammtímasveiflum. Högg með hækkun skatta á sjávarútveg Ákvörðun um að loka Leo Seafood og segja upp starfsfólkinu byggir alfarið á samþykkt laga um hækkun skatta á sjávarútvegsfyrirtæki, svokölluðum veiðigjöldum. Hækkun þeirra nemur um 850 milljónum króna hjá Vinnslustöðinni á hverju ári þegar þau eru að fullu fram komin. Meðal hagnaður Óss og Leo Seafood sex ár fyrir kaupin (2018 – 2022) nam 430 milljónum króna. Hækkun veiðigjaldanna er því um tvöfaldur hagnaður félaganna. Öllum sem hafa smá innsýn í fjármál má því vera ljóst að höggið sem hækkun veiðigjaldanna veldur verður ekki mætt með öðru en niðurskurði á öðrum sviðum í starfsemi félagsins. Ákvörðun um að loka Leo Seafood Ákvörðunin var ekki einföld eða léttvæg því hún felur í sér margvíslega áhættu fyrir Vinnslustöðina sem og íslenskt samfélag sem eru þessar helstar: ·Með sölu afla á markaði og útflutningi á óunnum afla minnka tekjur á hvert kíló fyrir bæði fyrir Vinnslustöðina og íslenskt þjóðarbú. ·Við lokun tapast verðmæt þekking á rekstri fiskvinnslu á einu bretti sem tekur langan tíma og er kostnaðarsamt að byggja upp. ·Markaðssetning og viðskiptavinir inni á verðmætum mörkuðum tapast og langan tíma tekur að byggja upp traust og viðskipti á ný. ·Tæki og búnaður verður verðlítill ef notagildi þeirra hverfur. Beint fjárhagslegt tjón Vinnslustöðvarinnar er umtalsvert. Leiðir út úr vandanum Líkt og við kynntum fyrir atvinnuveganefnd Alþingis í vor þá á Vinnslustöðin nokkrar leiðir út úr vandanum vegna skattahækkana. ·Í fyrsta lagi verður félagið að hætta við öll framtíðaráform um nýfjárfestingar og endurbætur. ·Í öðru lagi að létta á skuldum og það höfum við gert með því að setja skip Óss, Þórunni Sveinsdóttur, á sölu. ·Í þriðja laga að fara í sársaukafullar hagræðingaraðgerðir. Lokun Leo Seafood er fyrsta skrefið á þeirri vegferð. Vinnslustöðin mun halda áfram. Hún mun leitast við vinna sig út úr þessum vanda. Að hluta til með því að leita leiða til samvinnu eða samstarfs við önnur fyrirtæki, bæði innanlands og erlendis, með markaðssölu, vinnslu og markaðssetningu aflans. En eftir situr: ·sært fyrirtæki sem mun ekki geta staðið undir ábyrgð sinni gagnvart samfélaginu með sama hætti og áður. ·atvinnulaust fólk sem hefur það eitt til sakar unnið að hafa unnið hjá sjávarútvegsfyrirtæki. ·samfélag í Eyjum sem einkenndist af bjartsýni og krafti en breytist í kvíða og óvissu með framtíðina. Svona birtist hin nýja en sorglega atvinnustefna ríkisstjórnar Kristrúnar Frostadóttur fólki við sjávarsíðuna. Höfundur er framkvæmdastjóri Vinnslustöðvar Vestmannaeyjar.
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun
Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun
Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun
Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar
Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar
Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun
Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson Skoðun
Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun