Mótmælti nýja kerfinu í fyrra en fagnaði því í dag Sólrún Dögg Jósefsdóttir skrifar 1. september 2025 19:39 Nýja örorku- og endurhæfingakerfið byggir á lögum sem Inga Sæland mótmælti þegar hún sat í stjórnarandstöðu í fyrra. Vísir/Anton Brink Inga Sæland, félags- og húsnæðismálaráðherra, andmælti áður frumvarpi til laga sem fól í sér breytingar á almannatryggingakerfinu sem tóku gildi í dag. Í ræðustól Alþingis í júní 2024 sagði hún að Flokkur fólksins myndi aldrei greiða atkvæði með frumvarpinu en í dag sagði hún nýja kerfið betra og sanngjarnara. Í dag tóku gildi stærstu breytingar sem gerðar hafa verið á örorku- og endurhæfingarkerfinu undanfarna áratugi. Nýja kerfið er sagt einfaldara, greiðslur hækka og að dregið er úr tekjutengingu. Þá er fólki gert auðveldara að taka þátt á vinnumarkaði vilji það gera það. „Nýtt kerfi er betra, manneskjulegra og sanngjarnara. Við tökum núna betur utan um fólkið okkar og þann mannauð sem í því býr. Aukningin til öryrkja eru 18.000 milljónir króna á ári sem eru mesta kjarabætur sem þessi hópur hefur fengið í áratugi. Ég þekki af eigin raun hversu óréttlátt og flókið gamla kerfið var og er afar stolt á þessum tímamótum,“ var haft eftir Ingu Sæland félags- og húsnæðismálaráðherra í fréttatilkynningu í dag. Meðal nýmæla í nýja kerfinu er samþætt sérfræðimat, samhæfingarteymi, virknistyrkur, nýjar greiðslur og hlutaörorkulífeyrir. Lítilsvirðing og aðför gegn öryrkjum Þann 22. júní 2024 var frumvarp um breytingu á ýmsum lögum vegna endurskoðunar örorkulífeyriskerfis almannatrygginga samþykkt og byggir nýja örorku- og endurhæfingarkerfið sem kynnt var í dag á þeim lögum. Fyrr þann sama dag, þegar málið var enn í annarri umræðu, steig Inga Sæland þáverandi stjórnarandstöðuþingmaður í pontu og gagnrýndi frumvarpið til breytinga á almannatryggingalögum harðlega. Ræðuna má nálgast hér. Hún sagði að það eina jákvæða sem hún sæi við frumvarpið, sem innihéldi að hennar sögn annmarka, væri að með því væri kerfið einfaldað. „Þannig að hugsanlega munu jafnvel starfsmenn Tryggingastofnunar skilja það fyrir rest, því að þeir gera það ekki í dag. [...]. Þetta frumvarp ber engu að síður með sér þá lítilsvirðingu og þá ítrekuðu aðför sem viðhöfð hefur verið hér gegn öryrkjum þessa lands,“ sagði Inga í pontu. Í ræðunni gagnrýnir hún ákvæði um virknistyrk, sem nú er hluti af nýja kerfinu og felur í sér að þeir sem eigi rétt á hlutaörorkulífeyri geta fengið greiddan virknistyrk frá Vinnumálastofnun í allt að 24 mánuði á meðan þeir eru í virkri atvinnuleit með aðstoð Vinnumálastofnunar. Hún leggur virknistyrkinn sem um ræðir í frumvarpinu að jöfnu við starfsgetumat, hugmynd sem flokkurinn og Öryrkjabandalagið hafa lagst hart gegn. „Það sem þau kalla hér í dag virknistyrk er ekkert annað en starfsgetumat, hvorki meira né minna. Allt í lagi, það er enginn á móti því að fólk sem er bært til þess að sinna einhverjum störfum geri það. Það fólk á ekki að vera á framfæri íslenskra skattgreiðenda. Ef það getur hjálpað sér sjálft, þá á fólk að sjálfsögðu að gera það,“ sagði Inga í ræðunni. Greiddi ekki atkvæði Þá gagnrýndi hún að samkvæmt frumvarpinu sé framfærslugeta öryrkja aukin í 385 þúsund krónur á mánuði fyrir skatt en samkvæmt breytingum dagsins er sú upphæð orðin rúmlega 396 þúsund krónur á mánuði fyrir skatt án heimilisuppbótar, og rúmlega 462 þúsund krónur á mánuði fyrir skatt með heimilisuppbót. „Við skulum átta okkur á því að allt það sem hér er talað um í krónum og aurum er fyrir skatt. Við höldum áfram að skattleggja fátækt fólk. Það er staðreynd sem ekki verður umflúin,“ segir Inga og bætir við: „Ég veit nákvæmlega hvernig það er að láta klippa lappirnar neðan af fjölskyldunni og þurfa að reiða sig á ölmusu frá þessu fólki sem ræður hér ríkjum á hinu háa Alþingi. Og það get ég aðeins sagt: Ég mun aldrei treysta þeim til að gera bætur og betrumbæta það kerfi sem öryrkjar þurfa í raun og veru að búa við í dag,“ segir Inga og endar ræðuna á að segja: „En við í Flokki fólksins munum aldrei, aldrei vera á grænum takka við þetta frumvarp.“ Þess má geta að þingmenn Flokks fólksins, þar á meðal Inga, greiddu ekki atkvæði í lokaatkvæðagreiðslunni þegar frumvarpið varð að lögum. Flokkur fólksins Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur (2017-2024) Heilbrigðismál Félagsmál Vinnumarkaður Málefni fatlaðs fólks Tryggingar Ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur Mest lesið Sést til dróna við fjóra flugvelli í Danmörku Erlent Hegðun Helga kunni að skýra skort á símtölum Innlent Hafnar fullyrðingum þingmanns um innrætingu Innlent Ástæða til að kanna betur tengsl ofurhlaupa og ristilkrabba Innlent Heiðra Íslendinga með því að gera 17. júní að fánadegi Innlent Enska verði orðin ráðandi í atvinnulífi um miðja öld Innlent Óskaði aðstoðar með gríðarstóran hníf Innlent Skorar á Ingu Sæland að taka slaginn Innlent Hélt ræðu gráti nær Innlent Fullorðinn karlmaður lést í bílslysi Innlent Fleiri fréttir 3,2 stiga skjálfti í Mýrdalsjökli Óskaði aðstoðar með gríðarstóran hníf Hegðun Helga kunni að skýra skort á símtölum Enska verði orðin ráðandi í atvinnulífi um miðja öld Heiðra Íslendinga með því að gera 17. júní að fánadegi Hafnar fullyrðingum þingmanns um innrætingu Skrítið að vita af ósprunginni handsprengju í næstu götu Skorar á Ingu Sæland að taka slaginn Ástæða til að kanna betur tengsl ofurhlaupa og ristilkrabba Löng bið Haraldar, umdeild kynjafræði og íslenska í útrýmingarhættu Borgin leggur bílstjórum línurnar Rafmagn aftur komið á í öllum hverfum Hélt ræðu gráti nær Gripnir glóðvolgir með íslensk lundaegg í Hollandi Stúdentar leggjast gegn sameiningunni Ekki slys á gangandi vegfaranda í „hættulegum beygjuvösum“ í tuttugu ár Fullorðinn karlmaður lést í bílslysi Nýtt stjórnsýslustig framhaldsskóla: „Þetta er eins og vont trúðaleikrit“ Bein útsending: Gervigreind og vísindamiðlun Gular viðvaranir vegna úrkomu og aukin skriðuhætta Aðferðum svipi til þeirra hjá Quang Le Leiðbeinandinn á Múlaborg í gæsluvarðhaldi í mánuð í viðbót Jarðvarmi enn mikilvægari en áður var talið Hyggst leggja af jafnlaunavottun í núverandi mynd Framkvæmdum að ljúka á gatnamótum sem gera Árbæinga gráhærða Bein útsending: Jarðhiti jafnar leikinn Látinn laus en rannsókn enn í fullum gangi „Ég var svolítið bara sett til hliðar“ Sýknudómur í máli Aðalsteins gegn Páli stendur Séra Yrsa Þórðardóttir er látin Sjá meira
Í dag tóku gildi stærstu breytingar sem gerðar hafa verið á örorku- og endurhæfingarkerfinu undanfarna áratugi. Nýja kerfið er sagt einfaldara, greiðslur hækka og að dregið er úr tekjutengingu. Þá er fólki gert auðveldara að taka þátt á vinnumarkaði vilji það gera það. „Nýtt kerfi er betra, manneskjulegra og sanngjarnara. Við tökum núna betur utan um fólkið okkar og þann mannauð sem í því býr. Aukningin til öryrkja eru 18.000 milljónir króna á ári sem eru mesta kjarabætur sem þessi hópur hefur fengið í áratugi. Ég þekki af eigin raun hversu óréttlátt og flókið gamla kerfið var og er afar stolt á þessum tímamótum,“ var haft eftir Ingu Sæland félags- og húsnæðismálaráðherra í fréttatilkynningu í dag. Meðal nýmæla í nýja kerfinu er samþætt sérfræðimat, samhæfingarteymi, virknistyrkur, nýjar greiðslur og hlutaörorkulífeyrir. Lítilsvirðing og aðför gegn öryrkjum Þann 22. júní 2024 var frumvarp um breytingu á ýmsum lögum vegna endurskoðunar örorkulífeyriskerfis almannatrygginga samþykkt og byggir nýja örorku- og endurhæfingarkerfið sem kynnt var í dag á þeim lögum. Fyrr þann sama dag, þegar málið var enn í annarri umræðu, steig Inga Sæland þáverandi stjórnarandstöðuþingmaður í pontu og gagnrýndi frumvarpið til breytinga á almannatryggingalögum harðlega. Ræðuna má nálgast hér. Hún sagði að það eina jákvæða sem hún sæi við frumvarpið, sem innihéldi að hennar sögn annmarka, væri að með því væri kerfið einfaldað. „Þannig að hugsanlega munu jafnvel starfsmenn Tryggingastofnunar skilja það fyrir rest, því að þeir gera það ekki í dag. [...]. Þetta frumvarp ber engu að síður með sér þá lítilsvirðingu og þá ítrekuðu aðför sem viðhöfð hefur verið hér gegn öryrkjum þessa lands,“ sagði Inga í pontu. Í ræðunni gagnrýnir hún ákvæði um virknistyrk, sem nú er hluti af nýja kerfinu og felur í sér að þeir sem eigi rétt á hlutaörorkulífeyri geta fengið greiddan virknistyrk frá Vinnumálastofnun í allt að 24 mánuði á meðan þeir eru í virkri atvinnuleit með aðstoð Vinnumálastofnunar. Hún leggur virknistyrkinn sem um ræðir í frumvarpinu að jöfnu við starfsgetumat, hugmynd sem flokkurinn og Öryrkjabandalagið hafa lagst hart gegn. „Það sem þau kalla hér í dag virknistyrk er ekkert annað en starfsgetumat, hvorki meira né minna. Allt í lagi, það er enginn á móti því að fólk sem er bært til þess að sinna einhverjum störfum geri það. Það fólk á ekki að vera á framfæri íslenskra skattgreiðenda. Ef það getur hjálpað sér sjálft, þá á fólk að sjálfsögðu að gera það,“ sagði Inga í ræðunni. Greiddi ekki atkvæði Þá gagnrýndi hún að samkvæmt frumvarpinu sé framfærslugeta öryrkja aukin í 385 þúsund krónur á mánuði fyrir skatt en samkvæmt breytingum dagsins er sú upphæð orðin rúmlega 396 þúsund krónur á mánuði fyrir skatt án heimilisuppbótar, og rúmlega 462 þúsund krónur á mánuði fyrir skatt með heimilisuppbót. „Við skulum átta okkur á því að allt það sem hér er talað um í krónum og aurum er fyrir skatt. Við höldum áfram að skattleggja fátækt fólk. Það er staðreynd sem ekki verður umflúin,“ segir Inga og bætir við: „Ég veit nákvæmlega hvernig það er að láta klippa lappirnar neðan af fjölskyldunni og þurfa að reiða sig á ölmusu frá þessu fólki sem ræður hér ríkjum á hinu háa Alþingi. Og það get ég aðeins sagt: Ég mun aldrei treysta þeim til að gera bætur og betrumbæta það kerfi sem öryrkjar þurfa í raun og veru að búa við í dag,“ segir Inga og endar ræðuna á að segja: „En við í Flokki fólksins munum aldrei, aldrei vera á grænum takka við þetta frumvarp.“ Þess má geta að þingmenn Flokks fólksins, þar á meðal Inga, greiddu ekki atkvæði í lokaatkvæðagreiðslunni þegar frumvarpið varð að lögum.
Flokkur fólksins Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur (2017-2024) Heilbrigðismál Félagsmál Vinnumarkaður Málefni fatlaðs fólks Tryggingar Ríkisstjórn Kristrúnar Frostadóttur Mest lesið Sést til dróna við fjóra flugvelli í Danmörku Erlent Hegðun Helga kunni að skýra skort á símtölum Innlent Hafnar fullyrðingum þingmanns um innrætingu Innlent Ástæða til að kanna betur tengsl ofurhlaupa og ristilkrabba Innlent Heiðra Íslendinga með því að gera 17. júní að fánadegi Innlent Enska verði orðin ráðandi í atvinnulífi um miðja öld Innlent Óskaði aðstoðar með gríðarstóran hníf Innlent Skorar á Ingu Sæland að taka slaginn Innlent Hélt ræðu gráti nær Innlent Fullorðinn karlmaður lést í bílslysi Innlent Fleiri fréttir 3,2 stiga skjálfti í Mýrdalsjökli Óskaði aðstoðar með gríðarstóran hníf Hegðun Helga kunni að skýra skort á símtölum Enska verði orðin ráðandi í atvinnulífi um miðja öld Heiðra Íslendinga með því að gera 17. júní að fánadegi Hafnar fullyrðingum þingmanns um innrætingu Skrítið að vita af ósprunginni handsprengju í næstu götu Skorar á Ingu Sæland að taka slaginn Ástæða til að kanna betur tengsl ofurhlaupa og ristilkrabba Löng bið Haraldar, umdeild kynjafræði og íslenska í útrýmingarhættu Borgin leggur bílstjórum línurnar Rafmagn aftur komið á í öllum hverfum Hélt ræðu gráti nær Gripnir glóðvolgir með íslensk lundaegg í Hollandi Stúdentar leggjast gegn sameiningunni Ekki slys á gangandi vegfaranda í „hættulegum beygjuvösum“ í tuttugu ár Fullorðinn karlmaður lést í bílslysi Nýtt stjórnsýslustig framhaldsskóla: „Þetta er eins og vont trúðaleikrit“ Bein útsending: Gervigreind og vísindamiðlun Gular viðvaranir vegna úrkomu og aukin skriðuhætta Aðferðum svipi til þeirra hjá Quang Le Leiðbeinandinn á Múlaborg í gæsluvarðhaldi í mánuð í viðbót Jarðvarmi enn mikilvægari en áður var talið Hyggst leggja af jafnlaunavottun í núverandi mynd Framkvæmdum að ljúka á gatnamótum sem gera Árbæinga gráhærða Bein útsending: Jarðhiti jafnar leikinn Látinn laus en rannsókn enn í fullum gangi „Ég var svolítið bara sett til hliðar“ Sýknudómur í máli Aðalsteins gegn Páli stendur Séra Yrsa Þórðardóttir er látin Sjá meira