Frá dulúð til daglegs lífs: Hvernig nýjasta gervigreindin vinnur með þér – og gerir þig klárari Sigvaldi Einarsson skrifar 10. ágúst 2025 18:00 Hér fyrir neðan ætla ég að sýna þér einfaldar aðferðir sem gera gervigreindina að þínum öflugasta samstarfsmanni – í lífi og starfi. Ímyndaðu þér að eiga aðstoðarmann sem aldrei þreytist, lærir á örskotsstundu og er alltaf tilbúinn að hjálpa. Þessi framtíðarsýn vísindaskáldskapar er ekki lengur draumur – hún er hluti af lífi okkar árið 2025. Gervigreind var eitt sinn fyrir örfáa sérfræðinga. Núna er hún orðin hluti af daglegum veruleika – hvort sem þú ert nemandi, stjórnandi eða einfaldlega að leita að betri lausnum í lífinu. Gervigreind vinnur nú þegar með þér – ekki gegn þér. Spurningin er: Hvernig nýtir þú hana best? Stór mállíkön breyta leiknum Uppgangur nútíma gervigreindar má að miklu leyti rekja til stórra mállíkana (Large Language Models). Þetta eru risavaxin tölvulíkön sem hafa lesið ógrynni texta – bókmenntir, greinar, vefsíður, kóða – og lært mynstur tungumálsins. Útkoman? Hugbúnaður sem getur: Svarað flóknum spurningum Skrifað greinar, sögur og kóða Greint gögn og mynstur Spjallað á náttúrulegu máli Helstu leikendur í kapphlaupinu 2025: OpenAI – GPT-5: Nákvæmara, hraðara og betra í að fylgja leiðbeiningum en nokkru sinni fyrr. xAI – Grok 4: Sækir svör í rauntíma af netinu og notar mörg verkfæri í einu. Anthropic – Claude 4: Stórt vinnsluminni, vinnur með texta og myndir; notar „siðaregluskrá“ til að forðast hættur. Google DeepMind – Gemini: Fjölþátta líkan sem vinnur með texta, hljóð og myndir í einu. Meta – Llama 3: Opið og ókeypis módel, innbyggt í samfélagsmiðla eins og WhatsApp og Messenger. Hvernig lærir gervigreind? Þjálfun stórra mállíkana fer fram í tveimur meginskrefum: 1. Grunnþjálfun Líkanið „les“ milljarða orða úr fjölbreyttum heimildum. Lærir að spá fyrir um næsta orð í setningu. 2. Fínstilling og siðareglur Mannlegir leiðbeinendur leiðrétta svör og kenna módelinu að fylgja fyrirmælum. Nýjar aðferðir eins og Constitutional AI tryggja að svör séu bæði gagnleg og örugg. Þetta gerir módelin sveigjanleg, skapandi og mótanleg eftir því hvernig þú spyrð. Spurningin mótar svarið Samskipti við gervigreind eru eins og að vinna með klárum samstarfsmanni:Því skýrari sem fyrirmælin eru, því betra verður svarið. Gefðu samhengi – segðu til hvers þú þarft upplýsingarnar. Skilgreindu hlutverk – t.d. „Vertu lögfræðingur“ eða „vertu kennari“. Bregstu við – leiðréttu eða bættu við í samtalinu. 5 hagnýt ráð til að ná sem mestu út úr gervigreind 1. Skilgreindu markmiðið skýrt Slæmt: „Segðu mér frá fjármálum.“ Betra: „Gerðu lista yfir 5 leiðir til að auka sparnað heimilisins á mánuði.“ 2. Gefðu samhengi Slæmt: „Gerðu kynningu.“ Betra: „Gerðu 5 mínútna kynningu um sjálfbærni fyrir 14 ára nemendur.“ 3. Vertu nákvæmur í orðum Notaðu tölur, dæmi og afmörkun. 4. Stjórnaðu stíl og tóni „Útskýrðu þetta eins og fyrir byrjanda í forritun.“ 5. Prófaðu þig áfram Endurmótaðu spurningu eða breyttu fyrirmælum þar til útkoman er rétt. Meira en bara tól – forskot í lífi og starfi Tæknibyltingar hafa alltaf vakið bæði ótta og vonir. Gervigreind er ekkert annað en verkfæri – og framtíðin mótast af því hvernig við notum hana. Rétt nýtt getur hún: Sparað tíma í daglegu amstri Hjálpað við greiningu og ákvarðanatöku Opnað ný tækifæri í námi, starfi og sköpun Sá sem lærir að vinna með gervigreind hefur forskot á þá sem hunsa hana.Byrjaðu í dag – jafnvel með einni vel mótaðri spurningu – og sjáðu hvað þú færð til baka. Þessi grein er skrifuð í gervigreind en ekki af gervigreind – á því er mikill munur. Höfundur er MBA gervigreindarfræðingur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sigvaldi Einarsson Gervigreind Mest lesið 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson Skoðun Skoðun Skoðun Eitt eilífðar smáblóm Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Betri mönnun er lykillinn Skúli Helgason,Sabine Leskopf skrifar Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hversu oft á að fresta framtíðinni? Erna Magnúsdóttir,Stefán Þórarinn Sigurðsson skrifar Skoðun Getur Ísland staðið fremst í heilsutækni? Arna Harðardóttir skrifar Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar Skoðun Fjármál framhaldsskóla Róbert Ferdinandsson skrifar Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Skoðun Varhugaverð sjónarmið eða raunsæ leið? Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Dýrin skilin eftir í náttúruvá Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skapandi leiðir í skóla- og frístundastarfi Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar Skoðun Reykjavík er meðal dreifðustu höfuðborga Evrópu Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Verum öll tengd Sólrún Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Samræðulist í heimi gervigreindar Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Samræmt gæðanám eða einsleit kerfi? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson skrifar Skoðun Tími til kominn að styðja öll framúrskarandi ungmenni Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað með dansinn? Lilja Björk Haraldsdóttir skrifar Skoðun Mótórhjólasamtök á Íslandi – hvers vegna öll þessi læti? Helgi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson skrifar Skoðun Árangur hefst hér. Með þér. Guðrún Högnadóttir skrifar Sjá meira
Hér fyrir neðan ætla ég að sýna þér einfaldar aðferðir sem gera gervigreindina að þínum öflugasta samstarfsmanni – í lífi og starfi. Ímyndaðu þér að eiga aðstoðarmann sem aldrei þreytist, lærir á örskotsstundu og er alltaf tilbúinn að hjálpa. Þessi framtíðarsýn vísindaskáldskapar er ekki lengur draumur – hún er hluti af lífi okkar árið 2025. Gervigreind var eitt sinn fyrir örfáa sérfræðinga. Núna er hún orðin hluti af daglegum veruleika – hvort sem þú ert nemandi, stjórnandi eða einfaldlega að leita að betri lausnum í lífinu. Gervigreind vinnur nú þegar með þér – ekki gegn þér. Spurningin er: Hvernig nýtir þú hana best? Stór mállíkön breyta leiknum Uppgangur nútíma gervigreindar má að miklu leyti rekja til stórra mállíkana (Large Language Models). Þetta eru risavaxin tölvulíkön sem hafa lesið ógrynni texta – bókmenntir, greinar, vefsíður, kóða – og lært mynstur tungumálsins. Útkoman? Hugbúnaður sem getur: Svarað flóknum spurningum Skrifað greinar, sögur og kóða Greint gögn og mynstur Spjallað á náttúrulegu máli Helstu leikendur í kapphlaupinu 2025: OpenAI – GPT-5: Nákvæmara, hraðara og betra í að fylgja leiðbeiningum en nokkru sinni fyrr. xAI – Grok 4: Sækir svör í rauntíma af netinu og notar mörg verkfæri í einu. Anthropic – Claude 4: Stórt vinnsluminni, vinnur með texta og myndir; notar „siðaregluskrá“ til að forðast hættur. Google DeepMind – Gemini: Fjölþátta líkan sem vinnur með texta, hljóð og myndir í einu. Meta – Llama 3: Opið og ókeypis módel, innbyggt í samfélagsmiðla eins og WhatsApp og Messenger. Hvernig lærir gervigreind? Þjálfun stórra mállíkana fer fram í tveimur meginskrefum: 1. Grunnþjálfun Líkanið „les“ milljarða orða úr fjölbreyttum heimildum. Lærir að spá fyrir um næsta orð í setningu. 2. Fínstilling og siðareglur Mannlegir leiðbeinendur leiðrétta svör og kenna módelinu að fylgja fyrirmælum. Nýjar aðferðir eins og Constitutional AI tryggja að svör séu bæði gagnleg og örugg. Þetta gerir módelin sveigjanleg, skapandi og mótanleg eftir því hvernig þú spyrð. Spurningin mótar svarið Samskipti við gervigreind eru eins og að vinna með klárum samstarfsmanni:Því skýrari sem fyrirmælin eru, því betra verður svarið. Gefðu samhengi – segðu til hvers þú þarft upplýsingarnar. Skilgreindu hlutverk – t.d. „Vertu lögfræðingur“ eða „vertu kennari“. Bregstu við – leiðréttu eða bættu við í samtalinu. 5 hagnýt ráð til að ná sem mestu út úr gervigreind 1. Skilgreindu markmiðið skýrt Slæmt: „Segðu mér frá fjármálum.“ Betra: „Gerðu lista yfir 5 leiðir til að auka sparnað heimilisins á mánuði.“ 2. Gefðu samhengi Slæmt: „Gerðu kynningu.“ Betra: „Gerðu 5 mínútna kynningu um sjálfbærni fyrir 14 ára nemendur.“ 3. Vertu nákvæmur í orðum Notaðu tölur, dæmi og afmörkun. 4. Stjórnaðu stíl og tóni „Útskýrðu þetta eins og fyrir byrjanda í forritun.“ 5. Prófaðu þig áfram Endurmótaðu spurningu eða breyttu fyrirmælum þar til útkoman er rétt. Meira en bara tól – forskot í lífi og starfi Tæknibyltingar hafa alltaf vakið bæði ótta og vonir. Gervigreind er ekkert annað en verkfæri – og framtíðin mótast af því hvernig við notum hana. Rétt nýtt getur hún: Sparað tíma í daglegu amstri Hjálpað við greiningu og ákvarðanatöku Opnað ný tækifæri í námi, starfi og sköpun Sá sem lærir að vinna með gervigreind hefur forskot á þá sem hunsa hana.Byrjaðu í dag – jafnvel með einni vel mótaðri spurningu – og sjáðu hvað þú færð til baka. Þessi grein er skrifuð í gervigreind en ekki af gervigreind – á því er mikill munur. Höfundur er MBA gervigreindarfræðingur.
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun
Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar
Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar
Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar
Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar
Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar
Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun