Frestur til að skila athugasemdum við nýtt deiliskipulag Heiðmerkur að renna út Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar 1. júlí 2025 09:01 Um þessar mundir er unnið að nýju deiliskipulagi fyrir náttúruperluna og vatnsverndarsvæðið Heiðmörk. Frestur til að skila inn athugasemdum rennur út miðvikudaginn 2. júlí. Mikilvægt er að vel takist til þannig að áfram ríki sátt um þetta mikilvæga og vinsæla svæði borgarinnar. Friðlandið í Heiðmörk er 75 ára á þessu ári. Heiðmörk er eitt helsta útivistarsvæði Reykjavíkur og alls höfuðborgarsvæðissins. Skógræktarfélag Reykjavíkur hefur á undanförnum áratugum unnið metnaðarfullt starf varðandi skógrækt og innviðauppbyggingu í þessari einstöku náttúruperlu í jaðri höfuðborgarsvæðisins. Mikilvæg auðlind Eins og allir vita er Heiðmörk ekki bara vinsælt útivistarsvæði heldur helsta vatnsverndarsvæði Reykjavíkur. Þess vegna er skylda okkar allra að tryggja að sú vernd sé í takt við nútíma kröfur um verndun neysluvatns. Hreint vatn er ein mikilvægasta auðlind hverrar þjóðar. Aðgengi að hreinu neysluvatni er ekki sjálfsagður hlutur þótt við Íslendingar þekkjum varla nokkuð annað. Villta vestrið Mannleg mistök geta auðveldlega valdið skaða á viðkvæmum vatnsverndarsvæðum Heiðmerkur. Í raun má segja að hingað til hafi umgengismál um þetta mikilvæga vatnsverndarsvæði minnt svolítið á „villta vestrið.“ Í gegnum Heiðmörk liggja malarvegir þar sem allar tegundir bíla geta brunað í gegn án nokkurra takmarkana. Umferð olíubíla er þó að sjálfsögðu bönnuð. Þrátt fyrir það eru dæmi um að litlu mátti muna eins og þegar olíubíll valt á afleggjara inn í Heiðmörk á sínum tíma. Dæmi eru um ofsaakstur einkabíla innan Heiðmerkur að nóttu til. Einnig er mikil umferð hesta á reiðstígum á svæðinu. Þess vegna hafa Veitur ásamt Heilbrigðiseftirliti Reykjavíkur lagt fram tillögur til að tryggja enn betur öryggi vatnsverndarsvæða innan Heiðmerkur. Það er ekki bara löngu tímabært heldur umfram allt nauðsynlegt. Mikil fjöldi gesta Rúmlega hálf milljón gesta fer um Heiðmörk á hverju ári. Þrátt fyrir töluverða innviðauppbyggingu er takmörkuð salernisaðstaða til staðar á svæðinu, af augljósum ástæðum. Það er auðvitað nokkuð snúið að sinna viðhaldi og hreinsun á slíkri aðstöðu innan þeirra vatnsverndarsvæða sem hvað vinsælust eru af göngufólki. Þar með er ekki sagt að allur þessi fjöldi fólks sem um viðkvæmustu svæðin fara þurfi ekki á slíkri aðstöðu að halda þegar náttúran kallar. Nýtt deiliskipulag Á vef Reykjavíkurborgar má finna eftirfarandi tilkynningu: „Reykjavíkurborg hefur undanfarna mánuði unnið að mótun nýs deiliskipulags fyrir Heiðmörk í samvinnu við Veitur, Skógræktarfélag Reykjavíkur, Orkuveitu Reykjavíkur og Heilbrigðiseftirlit Reykjavíkur. Áhersla Reykjavíkurborgar er að Heiðmörk verði áfram aðgengilegt og fjölbreytt útivistarsvæði í sátt við vatnsvernd, enda leikur Heiðmörk mikilvægt hlutverk hvað varðar lýðheilsu höfuðborgarbúa.“ Breytingar á aðgengi Það yrði of langt mál að fjalla um allt sem fram kemur í drögum að nýju deiliskipulagi. Það má finna í heild sinni í Skipulagsgátt. Skipulagið gerir ráð fyrir að lokað verði fyrir almenna bílaumferð um grannsvæði vatnsverndar. Það þýðir að fólk getur ekki keyrt eins nálægt sumum þeirra svæða sem hvað vinsælust hafa verið. Flestir sem að þessu koma hjá borginni hafa fullan skilning á að sumum finnist þetta óþarflega mikil skerðing á því frelsi sem fyrir var. Einnig verður um að ræða beina lokun á allri umferð um tiltölulega lítinn hluta vatnstökusvæða. Mikilvægi góðra upplýsinga Það verður því væntanlega hlutverk Veitna og annara samstarfsaðila að upplýsa almenning og hagaðila eins vel og hægt er um mikilvægi þess sem fram undan er varðandi mótun þessa nýja deiliskipulags. Huga þarf enn betur að aðgengismálum inn í Heiðmörkina, sérstaklega varðandi aðkomu fatlaðs fólks og annarra sem erfiðara eiga um gang. Til framtíðar þarf allt aðgengi í Heiðmörk að uppfylla bæði nútímakröfur til vatnsverndar sem og mikilvægi svæðisins til útivistar. Tækifæri til framtíðar Það hefur aldrei verið jafn mikilvægt og nú að tryggja bæði hreinleika og öryggi þeirrar mikilvægu auðlindar sem vatnið í Heiðmörk svo sannarlega er. Nú skiptir öllu máli að vel sé haldið um þá mótunarvinnu sem framundan er og að tekið verði tillit til sjónarmiða sem flestra. Nauðsynlegar aðgerðir varðandi öryggi neysluvatns verða þó alltaf að njóta vafans. Höfundur er fyrsti varaborgarfulltrúi Flokks fólksins og situr í umhverfis- og skipulagsráði og heilbrigðisnefnd. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Heiðmörk Vatnsvernd í Heiðmörk Reykjavík Skipulag Borgarstjórn Flokkur fólksins Mest lesið Köllum Skjöld Íslands réttu nafni: Rasískt götugengi Ian McDonald Skoðun Hverjir eru komnir með nóg? Nichole Leigh Mosty Skoðun Að leigja okkar eigin innviði Halldóra Mogensen Skoðun Evrópusambandsaðild - valdefling íslensks almennings Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Málþóf sem valdníðsla Einar G. Harðarson Skoðun Þið voruð í partýinu líka! Gísli Sigurður Gunnlaugsson Skoðun Hvernig spyr ég gervigreind til að fá besta svarið? Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun Lýðheilsan að veði? Willum Þór Þórsson Skoðun Alltof mörg sveitarfélög á Íslandi! Gunnar Alexander Ólafsson Skoðun Ertu bitur? Björn Leví Gunnarsson Skoðun Skoðun Skoðun Alltof mörg sveitarfélög á Íslandi! Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Lýðheilsan að veði? Willum Þór Þórsson skrifar Skoðun Evrópusambandsaðild - valdefling íslensks almennings Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Köllum Skjöld Íslands réttu nafni: Rasískt götugengi Ian McDonald skrifar Skoðun Hverjir eru komnir með nóg? Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Að leigja okkar eigin innviði Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Málþóf sem valdníðsla Einar G. Harðarson skrifar Skoðun Klaufaskapur og reynsluleysi? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hvernig spyr ég gervigreind til að fá besta svarið? Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Ertu bitur? Björn Leví Gunnarsson skrifar Skoðun Er hægt að læra af draumum? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Afstæði Ábyrgðar Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Klassapróf fína fólksins – eða hvernig erfingjar kenna okkur að lifa Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Fjárhagslegt virði vörumerkja Elías Larsen skrifar Skoðun Við ákærum – hver sveik strandveiðisjómenn? Kjartan Páll Sveinsson skrifar Skoðun Þið voruð í partýinu líka! Gísli Sigurður Gunnlaugsson skrifar Skoðun Af hverju varð heimsókn framkvæmdastjóra ESB að NATO-fundi? Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Veimiltítustjórn og tugþúsundir dáinna barna Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Bragðefni eru ekki vandamálið - Bann við þeim myndi skaða lýðheilsu Abdullah Shihab Wahid skrifar Skoðun Swuayda blæðir: Hróp sem heimurinn heyrir ekki Mouna Nasr skrifar Skoðun Skattar fyrst, svo allt hitt – og hagræðingin sem gleymdist Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Áfangasigur í baráttunni við hernaðinn gegn heimkynnum villta laxins Ingólfur Ásgeirsson,Árni Baldursson skrifar Skoðun Þetta er allt hinum að kenna! Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Þjóðþrifamálin sem stjórnarandstaðan fórnaði á altari útgerðanna Heimir Már Pétursson skrifar Skoðun Sleppir ekki takinu svo auðveldlega aftur Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Opið bréf til fullorðna fólksins Úlfhildur Elísa Hróbjartsdóttir skrifar Skoðun Vill Sjálfstæðisflokkurinn láta taka sig alvarlega? Dagbjört Hákonardóttir skrifar Skoðun Þjórsá í hættu – Hvammsvirkjun og rof á náttúrulegu ástandi árinnar Gunnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Undirbúum börnin fyrir skólann með hjálp gervigreindar Sigvaldi Einarsson skrifar Sjá meira
Um þessar mundir er unnið að nýju deiliskipulagi fyrir náttúruperluna og vatnsverndarsvæðið Heiðmörk. Frestur til að skila inn athugasemdum rennur út miðvikudaginn 2. júlí. Mikilvægt er að vel takist til þannig að áfram ríki sátt um þetta mikilvæga og vinsæla svæði borgarinnar. Friðlandið í Heiðmörk er 75 ára á þessu ári. Heiðmörk er eitt helsta útivistarsvæði Reykjavíkur og alls höfuðborgarsvæðissins. Skógræktarfélag Reykjavíkur hefur á undanförnum áratugum unnið metnaðarfullt starf varðandi skógrækt og innviðauppbyggingu í þessari einstöku náttúruperlu í jaðri höfuðborgarsvæðisins. Mikilvæg auðlind Eins og allir vita er Heiðmörk ekki bara vinsælt útivistarsvæði heldur helsta vatnsverndarsvæði Reykjavíkur. Þess vegna er skylda okkar allra að tryggja að sú vernd sé í takt við nútíma kröfur um verndun neysluvatns. Hreint vatn er ein mikilvægasta auðlind hverrar þjóðar. Aðgengi að hreinu neysluvatni er ekki sjálfsagður hlutur þótt við Íslendingar þekkjum varla nokkuð annað. Villta vestrið Mannleg mistök geta auðveldlega valdið skaða á viðkvæmum vatnsverndarsvæðum Heiðmerkur. Í raun má segja að hingað til hafi umgengismál um þetta mikilvæga vatnsverndarsvæði minnt svolítið á „villta vestrið.“ Í gegnum Heiðmörk liggja malarvegir þar sem allar tegundir bíla geta brunað í gegn án nokkurra takmarkana. Umferð olíubíla er þó að sjálfsögðu bönnuð. Þrátt fyrir það eru dæmi um að litlu mátti muna eins og þegar olíubíll valt á afleggjara inn í Heiðmörk á sínum tíma. Dæmi eru um ofsaakstur einkabíla innan Heiðmerkur að nóttu til. Einnig er mikil umferð hesta á reiðstígum á svæðinu. Þess vegna hafa Veitur ásamt Heilbrigðiseftirliti Reykjavíkur lagt fram tillögur til að tryggja enn betur öryggi vatnsverndarsvæða innan Heiðmerkur. Það er ekki bara löngu tímabært heldur umfram allt nauðsynlegt. Mikil fjöldi gesta Rúmlega hálf milljón gesta fer um Heiðmörk á hverju ári. Þrátt fyrir töluverða innviðauppbyggingu er takmörkuð salernisaðstaða til staðar á svæðinu, af augljósum ástæðum. Það er auðvitað nokkuð snúið að sinna viðhaldi og hreinsun á slíkri aðstöðu innan þeirra vatnsverndarsvæða sem hvað vinsælust eru af göngufólki. Þar með er ekki sagt að allur þessi fjöldi fólks sem um viðkvæmustu svæðin fara þurfi ekki á slíkri aðstöðu að halda þegar náttúran kallar. Nýtt deiliskipulag Á vef Reykjavíkurborgar má finna eftirfarandi tilkynningu: „Reykjavíkurborg hefur undanfarna mánuði unnið að mótun nýs deiliskipulags fyrir Heiðmörk í samvinnu við Veitur, Skógræktarfélag Reykjavíkur, Orkuveitu Reykjavíkur og Heilbrigðiseftirlit Reykjavíkur. Áhersla Reykjavíkurborgar er að Heiðmörk verði áfram aðgengilegt og fjölbreytt útivistarsvæði í sátt við vatnsvernd, enda leikur Heiðmörk mikilvægt hlutverk hvað varðar lýðheilsu höfuðborgarbúa.“ Breytingar á aðgengi Það yrði of langt mál að fjalla um allt sem fram kemur í drögum að nýju deiliskipulagi. Það má finna í heild sinni í Skipulagsgátt. Skipulagið gerir ráð fyrir að lokað verði fyrir almenna bílaumferð um grannsvæði vatnsverndar. Það þýðir að fólk getur ekki keyrt eins nálægt sumum þeirra svæða sem hvað vinsælust hafa verið. Flestir sem að þessu koma hjá borginni hafa fullan skilning á að sumum finnist þetta óþarflega mikil skerðing á því frelsi sem fyrir var. Einnig verður um að ræða beina lokun á allri umferð um tiltölulega lítinn hluta vatnstökusvæða. Mikilvægi góðra upplýsinga Það verður því væntanlega hlutverk Veitna og annara samstarfsaðila að upplýsa almenning og hagaðila eins vel og hægt er um mikilvægi þess sem fram undan er varðandi mótun þessa nýja deiliskipulags. Huga þarf enn betur að aðgengismálum inn í Heiðmörkina, sérstaklega varðandi aðkomu fatlaðs fólks og annarra sem erfiðara eiga um gang. Til framtíðar þarf allt aðgengi í Heiðmörk að uppfylla bæði nútímakröfur til vatnsverndar sem og mikilvægi svæðisins til útivistar. Tækifæri til framtíðar Það hefur aldrei verið jafn mikilvægt og nú að tryggja bæði hreinleika og öryggi þeirrar mikilvægu auðlindar sem vatnið í Heiðmörk svo sannarlega er. Nú skiptir öllu máli að vel sé haldið um þá mótunarvinnu sem framundan er og að tekið verði tillit til sjónarmiða sem flestra. Nauðsynlegar aðgerðir varðandi öryggi neysluvatns verða þó alltaf að njóta vafans. Höfundur er fyrsti varaborgarfulltrúi Flokks fólksins og situr í umhverfis- og skipulagsráði og heilbrigðisnefnd.
Skoðun Öryggi betur tryggt – fangelsismál færð til nútímans Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar
Skoðun Klassapróf fína fólksins – eða hvernig erfingjar kenna okkur að lifa Sigríður Svanborgardóttir skrifar
Skoðun Bragðefni eru ekki vandamálið - Bann við þeim myndi skaða lýðheilsu Abdullah Shihab Wahid skrifar
Skoðun Skattar fyrst, svo allt hitt – og hagræðingin sem gleymdist Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Áfangasigur í baráttunni við hernaðinn gegn heimkynnum villta laxins Ingólfur Ásgeirsson,Árni Baldursson skrifar
Skoðun Þjóðþrifamálin sem stjórnarandstaðan fórnaði á altari útgerðanna Heimir Már Pétursson skrifar
Skoðun Þjórsá í hættu – Hvammsvirkjun og rof á náttúrulegu ástandi árinnar Gunnar Þór Jónsson skrifar