„Kannski ég læri að prjóna sokka“

Kára Stefánssyni var skyndilega sagt upp störfum eftir tæplega þrjá áratugi hjá Íslenskri erfðagreiningu. Fyrirtækið stofnaði hann og hafði setið í forstjórastólnum þar frá upphafi. Fyrr í dag sendi hann frá sér tilkynningu þar sem hann fór yfir ástæður brotthvarfs síns. Þar sagði hann að gróusaga um að hann hygðist gera allt sem í hans valdi stæði til að koma í veg fyrir innlimun Íslenskrar erfðagreiningar inn í Amgen, lyfja- og líftæknirisann sem keypti Íslenska erfðagreiningu árið 2012.

Óþægur ljár í þúfu

Hann ræddi uppsögnina og hver væru hans næstu skref í kvöldfréttum Stöðvar 2 í kvöld. Hann er 76 ára gamall en er hvergi af baki dottinn og stefnir alls ekki á frí.

„Mér kom það ekkert á óvart að þeir vildu breyta um stjórn vegna þess að ég hafði reynst þeim mjög óþægur ljár í þúfu,“ sagði Kári.

Það sem kom honum á óvart, að hans sögn, var með hvaða hætti það var gert, nefnilega fyrirvaralaust.

„Ég sagði aldrei að mér hefði verið sagt upp vegna lygasögu, síður en svo. Það sem ég sagði var að aðferðin sem þeir notuðu hefði kannski átt rætur sínar í því að þeim hefði borist saga sem ég kannast ekki við. sem að gerði að að verkum að þeim fannst þeir verða að vinna hratt og ég er eiginlega sammála þeim. Ef sagan hefði reynst rétt hefði verið mjög skynsamlegt af þeim að brýna þessa öxi svolítið meira og höggva af mér höfuðið sem þeir og gerðu,“ sagði hann.

Hann sagðist leggja áherslu á það að hann væri ekki að yfirgefa Íslenska erfðagreiningu í reiði eða fýlu. Hann væri þess í stað stoltur og hamingjusamur yfir því að hafa tekið þátt í að búa fyrirtækið og „séð til þess að fyrirtækið leiddi heiminn í mannerfðafræði í þrjá áratugi.“

Ósamræmanlegar sýnir

Kári sagðist þar að auki skilja aðgerðir Amgen. Það sé reginmunur á áherslum fyrirtækis eins og Íslenskrar erfðagreiningar og lyfjaframleiðandans.

„Við höfum verið dálítið mikið í því að gera erfðafræði uppgötvanir og dreifa þessu út um allt, skrifa vísindagreinar eins og maður gerir þegar maður gerir uppgötvun. Amgen er ekki í því að dreifa þekkingu. Amgen er í því að gera lyf og þeir þurfa að vera fókuseraðir á annan máta heldur en við. Einfaldlega, sú sýn sem ég hafði á framtíð fyrirtækisins og sú sýn sem þeir hafa, þetta passaði ekki nægilega vel saman. Ég geng frá þessu býsna kátur og glaður,“ sagði Kári Stefánsson.

Getur verið að þeir hafi fundið til þessa lygasögu til að finna afsökun til að losna við þig?

„Þeir þurftu enga afsökun til að losna við mig, ekki nokkra.“

„Það eru engin vonbrigði hjá mér. Ég hef tekið þátt í því að skrifa í kringum 100 þúsund vísindagreinar sem búið er að vitna í 350 þúsund sinnum af fólki sem er að skrifa aðrar vísindagreinar. Ég er gífurlega mikils metinn í vísindasamfélaginu almennt og ég er bara ánægður. Þetta hefur gengið mjög vel. Vegna þess að ég hef raunverulega ekkert að gera núna nota ég hendurnar til að berja mér á brjósti yfir öllu sem ég hef gert og það má vera að ég rifbeinsbrotni fyrir vikið,“ sagði Kári.

Á erfitt með að sitja auðum höndum

Hann sagði tímann kannski kominn til að aðrir tækju við stjórnartaumunum.

„Núna er þetta í höndunum á alveg einstöku fólki, geysilega góðum vísindamönnum, ofboðslega góðu, ljúfu, yndislegu fólki sem þjóðin getur verið stolt af. “

Hver eru næstu skref?

„Ég hef síðastliðinn 28, 29 ár unnið sjö daga í viku. Síðast tók ég mér sumarleyfi sem var sex dagar í júlímánuði 2022 og skammast mín enn þá fyrir það. Mér er ekkert sérstaklega auðvelt að sitja auðum höndum. Ég reikna með því að sitjast niður og fari að skrifa svolítið. Ég er með nokkur verkefni þar í gangi. Svo veit maður aldrei hvað gerist, kannski ég læri að prjóna sokka,“ sagði Kári Stefánsson.