Það borgar sig að bíða Hildur Eiríksdóttir skrifar 15. janúar 2025 10:01 Núna þegar við bjóðum nýtt ár velkomið er tilvalið að líta yfir síðasta ár á verðbréfamörkuðum. Ef horft er út fyrir landsteinana var árið 2024 heilt yfir hagfellt. Árið 2022 var þungt með „bjarnarmarkaði“ en sú skilgreining er oft notuð þegar markaður hefur lækkað um 20% eða meira frá nýlegu hágildi. Við tóku 2023 og síðasta ár sem voru hagfelld á helstu mörkuðum með „bolamarkaði“ þar sem hagvöxtur var jákvæður, verðbólga á undanhaldi og seðlabankar hófu vaxtalækkunarferli í Evrópu og Bandaríkjunum. Þá sýndu uppgjör félaga heilt yfir góðar rekstrarniðurstöður. Þó er erfitt að horfa á erlenda markaði án þess að hafa í huga að enn geysa átök bæði í Úkraínu og á Gaza með þeim hörmulegu afleiðingum sem fylgja. Áhrif á verðbréfamarkaði eru venjulega mest í aðdraganda átaka, en leita svo leita markaðir yfirleitt fyrra jafnvægis þegar átök hafa brotist út. Innlendi hlutabréfamarkaðurinn átti nokkuð undir högg að sækja framan af síðasta ári eftir nokkuð snarpa hækkun í kjölfar tilkynningar um yfirtökutilboð JBT í Marel undir árslok 2023. Svo kom í ljós 20. desember síðastliðinn að yfir 90% hlutahafa Marel samþykktu tilboðið. Í upphafi nýs árs var svo uppgjör á einum stærstu fyrirtækjakaupum sem átt hafa sér stað á innlendum hlutabréfamarkaði. Eigendur Marel fengu ýmist greitt fyrir hlutabréfin sín með reiðufé eða í hlutabréfum í sameinuðu félagi, JBT Marel. Mikil eftirvænting er fólgin í því að halda inn í nýtt ár þar sem töluvert fjármagn hefur skipt um hendur og þá mögulega fjármagn sem á eftir að leita inn á verðbréfamarkaðinn hér heima. Tíðindalítið fram að vaxtalækkunum Innlendi hlutabréfamarkaðurinn fór í rauninni ekki að taka við sér á síðasta ári fyrr en verðbólgan hafði gefið nægilega eftir til að Seðlabanki Íslands gæti hafið vaxtalækkunarferlið. Það er skiljanlegt að mikið fjármagn hafi setið á háum vöxtum á innlánsreikningum bankastofnanna með tilliti til þess að við vorum í heilt ár í hágildi stýrivaxta. En þegar vaxtalækkunarferlið var hafið tóku bæði hluta- og skuldabréf að hækka í verði. Hægt er að tryggja sér vexti til lengri tíma með því að fjárfesta í skuldabréfum. Skuldabréf hafa átt undir högg að sækja í vaxtahækkunarferlinu sem hófst árið 2021 en kærkomið er að sjá að vaxtalækkunarferlið er hafið. Ef horft er yfir síðasta ár á innlendum hlutabréfamarkaði má sjá að það eru hefðbundin félög eins og fasteignafélögin Heimar, Kaldalón og Reitir sem röðuðu sér í nokkur af efstu sætunum þegar kemur að gengishækkunum. Amaroq og Oculis hækkuðu einnig vel en Oculis var skráð á aðalmarkað á síðasta ári. Þar að auki var Festi í fimmta sæti þegar kemur að mestri hækkun ársins en félagið hækkaði afkomuspá fjórum sinnum á árinu. Eins og sagði áður var tíðindalítið á innlendum hlutabréfamarkaði þar til vaxtalækkanir litu dagsins ljós. Yfirleitt þegar markaðurinn hefur átt undir högg að sækja þá á leiðrétting sér oft stað í snörpum hækkunardögum eins og sjá mátti á síðasta ársfjórðungi 2024. Góð uppgjör á þriðja ársfjórðungi studdu við sterkan hlutabréfamarkað síðasta ársfjórðunginn. Aukin upplýsingagjöf Hættan við að fara út af hlutabréfamarkaðnum er því sú að verða af hækkunardögunum. Í eignastýringarþjónustu er alltaf verið að horfa til langtímaávöxtunar og það sýnir sig í ávöxtunartölum síðasta árs að þeir sem hafa staðið þolinmóðir í gegnum sveiflurnar uppskera nú samhliða viðsnúningi á mörkuðum. Lykillinn er þó alltaf að tekið sé tillit til áhættuþols fjárfestis. Ef fjárfestingar valda vökunóttum þá er ástæða til að draga úr áhættunni. Árið 2023 var innleitt í lög að huga skyldi að upplýsingagjöf um sjálfbærni í fjárfestingum. Á árinu bætist svo við að stór félög og félög með skráð hlutabréf þurfa skila inn ófjárhagslegum upplýsingum í ársskýrslu er lúta að sjálfbærni. Markmiðið með innleiðingu löggjafarinnar er að samræma hvernig upplýsingum er miðlað og nýttar áfram með það að markmiði að stuðla að aukinni sjálfbærni. Dæmin sýna að fjármagn og fjárfestingar geta verið mikilvægt hreyfiafl til góðra verka í þessu samhengi. Auknar nýskráningar í Kauphöll Íslands undanfarin ár og meiri umræða um verðbréfamarkaðinn eru af hinu góða og alltaf bætast við aðilar sem sinna greiningum og upplýsingagjöf um markaðinn, hvort sem er í hlaðvörpum, á samfélagsmiðlum eða í almennri umræðu. Það að upplýsingar séu aðgengilegar og auki áhuga á markaðnum er svo til hagsbóta fyrir okkur öll. Nýsköpun er mikilvæg Ef litið er til Norðurlandanna er almenn eign í verðbréfum mun meiri en hérlendis. Sögulega hefur sparnaður Íslendinga mikið til byggst upp í gegnum fasteignir, en við búum líka yfir sterku lífeyriskerfi og erum í gegnum það öll þátttakendur á verðbréfamarkaði, jafnt innanlands sem utan. Innlán íslenskra heimila jukust mikið á tímum heimsfaraldurs og eru enn að byggjast upp. Gaman verður að sjá þegar vextir taka að lækka enn frekar hvort þessir fjármunir leiti ekki í auknum mæli inn á verðbréfamarkaðinn og styðji þá við starf þeirra öflugu fyrirtækja sem þar eru skráð. Erlendis, og þá sérstaklega á Norðurlöndunum, hafa nýsköpunarfyrirtæki líka tækifæri til að sækja sér fjármagn á minni markaði sem eru ekki ólíkir First North hlutabréfamarkaðnum hér. Mikilvægi nýsköpunar í því að byggja upp hagvöxt til lengri tíma er mikið og oft talað um að hugverkaiðnaðurinn sé fjórða stoð hagkerfisins á eftir sjávarútvegi, ferðaþjónustu og stóriðju. Við horfum bjartsýn til ársins á verðbréfamörkuðum og fögnum aukinni umræðu, fræðslu og almennri þátttöku. Í forgrunni af því sem verður spennandi að fylgjast með á árinu verður þróun vaxta og verðbólgu, útfærslur ríkisstjórnarinnar í efnahagsmálum, fjárfestingaflæði, uppgjör og horfur skráðra hlutafélaga, vertíðin og ferðmenn, og síðast en ekki síst, helstu vonarstjörnunum í Kauphöllinni, Alvotech, Amaroq og Oculis. Fjárfestingar eru til langs tíma Áramót eru jafnan góður tími til að setja sér markmið á mörgum sviðum og þar eru fjárhagsleg markmið ekki undanskilin. Í upphafi síðasta árs sáum við ekki fyrir atburði tengda stöðugum eldsumbrotum og áföllum í Grindavík frekar en við sáum fyrir okkur heimsfaraldur fyrir ekki svo löngu. Fjárfestingum á markaði fylgir jafnan óvissa og það sem við gerum til að draga úr áhættunni er að vera með vel dreift eignasafn, horfa til lengri tíma og stilla af hlutfall skuldabréfa og hlutabréfa. Hafa ber í huga að fjárfestingar eru til langs tíma og fjárfestingastefna í samræmi við áhættuþol hvers og eins er mikilvæg. Sveiflur á markaði geta haft áhrif á fjárfestingar til skamms tíma en síðasta ár hefur sýnt okkur að þolinmæði í gegnum sveiflur skilar nú ávöxtun samhliða viðsnúningi á verðbréfamörkuðum. Höfundur er forstöðumaður eignastýringar Íslandsbanka. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Fjármálamarkaðir Mest lesið Lummuleg áform heilbrigðisráðherra Ragnar Sigurður Kristjánsson Skoðun Hver á að fá súrefnisgrímuna fyrst? Davíð Bergmann. Skoðun Rölt að botninum Smári McCarthy Skoðun Áform um að eyðileggja Ísland! Jóna Imsland Skoðun Lýðskrum Skattfylkingarinnar Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Krabbamein – reddast þetta? Halla Þorvaldsdóttir Skoðun Tekur ný ríkisstjórn af skarið? Árni Einarsson Skoðun Málþóf spillingar og græðgi á Alþingi Jón Frímann Jónsson Skoðun Valdið yfir sjávarútvegsmálunum Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Strandveiðar í gíslingu – Alþingi sveltir sjávarbyggðir Árni Björn Kristbjörnsson Skoðun Skoðun Skoðun Áform um að eyðileggja Ísland! Jóna Imsland skrifar Skoðun Í 1.129 daga hefur Alþingi hunsað jaðarsettasta hóp samfélagsins Grímur Atlason skrifar Skoðun Tekur ný ríkisstjórn af skarið? Árni Einarsson skrifar Skoðun Strandveiðar í gíslingu – Alþingi sveltir sjávarbyggðir Árni Björn Kristbjörnsson skrifar Skoðun Rölt að botninum Smári McCarthy skrifar Skoðun Að fortíð skal hyggja þegar framtíð skal byggja Einar G. Harðarson skrifar Skoðun Málþóf spillingar og græðgi á Alþingi Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Lýðskrum Skattfylkingarinnar Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Krabbamein – reddast þetta? Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Valdið yfir sjávarútvegsmálunum Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Lummuleg áform heilbrigðisráðherra Ragnar Sigurður Kristjánsson skrifar Skoðun Hver á að fá súrefnisgrímuna fyrst? Davíð Bergmann. skrifar Skoðun Baráttan um kjör eldra fólks Jónína Björk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Menntamál íslenskra grunnskólabarna hafa verið til umfjöllunar – sem er vel. Miklu verra er tilefnið Karen Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Elsku Íslendingar, styðjum saman Grindavík Dagmar Valsdóttir skrifar Skoðun Svigrúm Eydísar á fölskum grunni Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Betri vegur til Þorlákshafnar er samkeppnismál Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Óvirðing við lýðræðislegar hefðir, gegn stjórnarskrá, trúnaðarbrot gagnvart kjósendum Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Lík brennd í Grafarvogi Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Er handahlaup valdeflandi? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Á jaðrinum með Jesú Daníel Ágúst Gautason skrifar Skoðun Þeir sem verja stórútgerðina – og heimsvaldastefnuna Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Gervigreindin beisluð Hanna Kristín Skaftadóttir,Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Kúnstin að vera ósammála sjálfum sér Heiða Ingimarsdóttir skrifar Skoðun Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson skrifar Skoðun Geislameðferð sem lífsbjörg Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Þetta eru ekki eðlileg vinnubrögð Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum helvíti á jörðu Birna Þórarinsdóttir,Bjarni Gíslason,Gísli Rafn Ólafsson,Sigríður Schram,Stella Samúelsdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Hversu mikið er nóg? Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Til þeirra sem fagna Sigurður Gísli Bond Snorrason skrifar Sjá meira
Núna þegar við bjóðum nýtt ár velkomið er tilvalið að líta yfir síðasta ár á verðbréfamörkuðum. Ef horft er út fyrir landsteinana var árið 2024 heilt yfir hagfellt. Árið 2022 var þungt með „bjarnarmarkaði“ en sú skilgreining er oft notuð þegar markaður hefur lækkað um 20% eða meira frá nýlegu hágildi. Við tóku 2023 og síðasta ár sem voru hagfelld á helstu mörkuðum með „bolamarkaði“ þar sem hagvöxtur var jákvæður, verðbólga á undanhaldi og seðlabankar hófu vaxtalækkunarferli í Evrópu og Bandaríkjunum. Þá sýndu uppgjör félaga heilt yfir góðar rekstrarniðurstöður. Þó er erfitt að horfa á erlenda markaði án þess að hafa í huga að enn geysa átök bæði í Úkraínu og á Gaza með þeim hörmulegu afleiðingum sem fylgja. Áhrif á verðbréfamarkaði eru venjulega mest í aðdraganda átaka, en leita svo leita markaðir yfirleitt fyrra jafnvægis þegar átök hafa brotist út. Innlendi hlutabréfamarkaðurinn átti nokkuð undir högg að sækja framan af síðasta ári eftir nokkuð snarpa hækkun í kjölfar tilkynningar um yfirtökutilboð JBT í Marel undir árslok 2023. Svo kom í ljós 20. desember síðastliðinn að yfir 90% hlutahafa Marel samþykktu tilboðið. Í upphafi nýs árs var svo uppgjör á einum stærstu fyrirtækjakaupum sem átt hafa sér stað á innlendum hlutabréfamarkaði. Eigendur Marel fengu ýmist greitt fyrir hlutabréfin sín með reiðufé eða í hlutabréfum í sameinuðu félagi, JBT Marel. Mikil eftirvænting er fólgin í því að halda inn í nýtt ár þar sem töluvert fjármagn hefur skipt um hendur og þá mögulega fjármagn sem á eftir að leita inn á verðbréfamarkaðinn hér heima. Tíðindalítið fram að vaxtalækkunum Innlendi hlutabréfamarkaðurinn fór í rauninni ekki að taka við sér á síðasta ári fyrr en verðbólgan hafði gefið nægilega eftir til að Seðlabanki Íslands gæti hafið vaxtalækkunarferlið. Það er skiljanlegt að mikið fjármagn hafi setið á háum vöxtum á innlánsreikningum bankastofnanna með tilliti til þess að við vorum í heilt ár í hágildi stýrivaxta. En þegar vaxtalækkunarferlið var hafið tóku bæði hluta- og skuldabréf að hækka í verði. Hægt er að tryggja sér vexti til lengri tíma með því að fjárfesta í skuldabréfum. Skuldabréf hafa átt undir högg að sækja í vaxtahækkunarferlinu sem hófst árið 2021 en kærkomið er að sjá að vaxtalækkunarferlið er hafið. Ef horft er yfir síðasta ár á innlendum hlutabréfamarkaði má sjá að það eru hefðbundin félög eins og fasteignafélögin Heimar, Kaldalón og Reitir sem röðuðu sér í nokkur af efstu sætunum þegar kemur að gengishækkunum. Amaroq og Oculis hækkuðu einnig vel en Oculis var skráð á aðalmarkað á síðasta ári. Þar að auki var Festi í fimmta sæti þegar kemur að mestri hækkun ársins en félagið hækkaði afkomuspá fjórum sinnum á árinu. Eins og sagði áður var tíðindalítið á innlendum hlutabréfamarkaði þar til vaxtalækkanir litu dagsins ljós. Yfirleitt þegar markaðurinn hefur átt undir högg að sækja þá á leiðrétting sér oft stað í snörpum hækkunardögum eins og sjá mátti á síðasta ársfjórðungi 2024. Góð uppgjör á þriðja ársfjórðungi studdu við sterkan hlutabréfamarkað síðasta ársfjórðunginn. Aukin upplýsingagjöf Hættan við að fara út af hlutabréfamarkaðnum er því sú að verða af hækkunardögunum. Í eignastýringarþjónustu er alltaf verið að horfa til langtímaávöxtunar og það sýnir sig í ávöxtunartölum síðasta árs að þeir sem hafa staðið þolinmóðir í gegnum sveiflurnar uppskera nú samhliða viðsnúningi á mörkuðum. Lykillinn er þó alltaf að tekið sé tillit til áhættuþols fjárfestis. Ef fjárfestingar valda vökunóttum þá er ástæða til að draga úr áhættunni. Árið 2023 var innleitt í lög að huga skyldi að upplýsingagjöf um sjálfbærni í fjárfestingum. Á árinu bætist svo við að stór félög og félög með skráð hlutabréf þurfa skila inn ófjárhagslegum upplýsingum í ársskýrslu er lúta að sjálfbærni. Markmiðið með innleiðingu löggjafarinnar er að samræma hvernig upplýsingum er miðlað og nýttar áfram með það að markmiði að stuðla að aukinni sjálfbærni. Dæmin sýna að fjármagn og fjárfestingar geta verið mikilvægt hreyfiafl til góðra verka í þessu samhengi. Auknar nýskráningar í Kauphöll Íslands undanfarin ár og meiri umræða um verðbréfamarkaðinn eru af hinu góða og alltaf bætast við aðilar sem sinna greiningum og upplýsingagjöf um markaðinn, hvort sem er í hlaðvörpum, á samfélagsmiðlum eða í almennri umræðu. Það að upplýsingar séu aðgengilegar og auki áhuga á markaðnum er svo til hagsbóta fyrir okkur öll. Nýsköpun er mikilvæg Ef litið er til Norðurlandanna er almenn eign í verðbréfum mun meiri en hérlendis. Sögulega hefur sparnaður Íslendinga mikið til byggst upp í gegnum fasteignir, en við búum líka yfir sterku lífeyriskerfi og erum í gegnum það öll þátttakendur á verðbréfamarkaði, jafnt innanlands sem utan. Innlán íslenskra heimila jukust mikið á tímum heimsfaraldurs og eru enn að byggjast upp. Gaman verður að sjá þegar vextir taka að lækka enn frekar hvort þessir fjármunir leiti ekki í auknum mæli inn á verðbréfamarkaðinn og styðji þá við starf þeirra öflugu fyrirtækja sem þar eru skráð. Erlendis, og þá sérstaklega á Norðurlöndunum, hafa nýsköpunarfyrirtæki líka tækifæri til að sækja sér fjármagn á minni markaði sem eru ekki ólíkir First North hlutabréfamarkaðnum hér. Mikilvægi nýsköpunar í því að byggja upp hagvöxt til lengri tíma er mikið og oft talað um að hugverkaiðnaðurinn sé fjórða stoð hagkerfisins á eftir sjávarútvegi, ferðaþjónustu og stóriðju. Við horfum bjartsýn til ársins á verðbréfamörkuðum og fögnum aukinni umræðu, fræðslu og almennri þátttöku. Í forgrunni af því sem verður spennandi að fylgjast með á árinu verður þróun vaxta og verðbólgu, útfærslur ríkisstjórnarinnar í efnahagsmálum, fjárfestingaflæði, uppgjör og horfur skráðra hlutafélaga, vertíðin og ferðmenn, og síðast en ekki síst, helstu vonarstjörnunum í Kauphöllinni, Alvotech, Amaroq og Oculis. Fjárfestingar eru til langs tíma Áramót eru jafnan góður tími til að setja sér markmið á mörgum sviðum og þar eru fjárhagsleg markmið ekki undanskilin. Í upphafi síðasta árs sáum við ekki fyrir atburði tengda stöðugum eldsumbrotum og áföllum í Grindavík frekar en við sáum fyrir okkur heimsfaraldur fyrir ekki svo löngu. Fjárfestingum á markaði fylgir jafnan óvissa og það sem við gerum til að draga úr áhættunni er að vera með vel dreift eignasafn, horfa til lengri tíma og stilla af hlutfall skuldabréfa og hlutabréfa. Hafa ber í huga að fjárfestingar eru til langs tíma og fjárfestingastefna í samræmi við áhættuþol hvers og eins er mikilvæg. Sveiflur á markaði geta haft áhrif á fjárfestingar til skamms tíma en síðasta ár hefur sýnt okkur að þolinmæði í gegnum sveiflur skilar nú ávöxtun samhliða viðsnúningi á verðbréfamörkuðum. Höfundur er forstöðumaður eignastýringar Íslandsbanka.
Skoðun Menntamál íslenskra grunnskólabarna hafa verið til umfjöllunar – sem er vel. Miklu verra er tilefnið Karen Rúnarsdóttir skrifar
Skoðun Óvirðing við lýðræðislegar hefðir, gegn stjórnarskrá, trúnaðarbrot gagnvart kjósendum Arnar Þór Jónsson skrifar
Skoðun Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson skrifar
Skoðun Stöðvum helvíti á jörðu Birna Þórarinsdóttir,Bjarni Gíslason,Gísli Rafn Ólafsson,Sigríður Schram,Stella Samúelsdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar