Rödd mannréttinda, jöfnuðar og jafnréttis þarf að hljóma á Alþingi Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar 26. nóvember 2024 12:12 Við sem erum fötluð lendum flest í þeim ósköpum að þurfa að reiða okkur á almannatryggingakerfið til framfærslu. Það kerfi var almenningur sammála um að setja á, til að mæta þeim erfiðu en eðlilegu atburðum að fólk slasist á vinnustöðum, veikist alvarlega, slasist í frítíma eða eignist fötluð börn. Allt eru þetta eðlilegir hlutar samfélags sem er allskonar, og þannig eigum við að líta á það. Um er að ræða eitt af mikilvægustu jöfnunartækjum samfélagsins sem þarf stöðugt að viðhalda, vaka yfir og bæta svo það grípi örugglega þau sem þurfa á að halda. Vinstri græn settu fram áherslur í ríkisstjórnarsamstarfinu um virðingu fyrir mannréttindum fatlaðs fólks þar sem markmiðið var að bæta lífskjör og lífsgæði þessa hóps og unnu markvisst að því að samningur Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks yrði innleiddur og lögfestur. Ný, óháð mannréttindastofnun var hluti af því ferli og mun hún að taka til starfa á vordögum. Á árinu lagði þáverandi félags- og vinnumarkaðsráðherra Guðmundur Ingi Guðbrandsson fram frumvarp til laga um nýtt og breytt almannatryggingakerfi. Þar er m.a. horft til þess að fólk fái tíma til að jafna sig eftir áföll og til að nýta endurhæfingu til að komast aftur út í lífið. Þá er tryggt að það hafi framfærslu á þeim tíma. Þar er líka horft til þess að fólk geti farið að hluta til á vinnumarkaðinn fái það starf við hæfi, án þess að launin renni að mestu í vasa ríkisins. Aðdragandi þess að frumvarpið var lagt fram til Alþingis var langur, nokkrir áratugir. En síðustu þrjú ár breytti þáverandi félags- og vinnumarkaðsráðherra vinnulaginu og ákvað að efni frumvarpsins skyldi reglulega borið undir hagsmunasamtök fatlaðs fólks, sem gátu þá spurt spurninga, gagnrýnt og lýst sínum áhyggjum. Þau gátu einnig bent á það sem betur mætti fara o.s.frv. Frumvarpið leit dagsins ljós í haust en þá var enn ýmislegt sem heildarsamtök fatlaðs fólks hafði við það að athuga. ÖBÍ lagði fram 13 mikilvægar breytingatillögur og óskaði eftir að tekið yrði tillit til þeirra. Ekki fengust allar tillögurnar samþykktar en tekið var tillit til nokkurra. Frumvarpið varð að lögum í júní og tekur gildi 1. september 2025. Mikil ábyrgð fylgir því að taka ákvarðanir um líf, heilsu og framfærslu einstaklinga. Tækifæri þeirra til samfélagsþátttöku og sjálfsagðra réttinda. Ég upplifði að bæði fyrrverandi forsætisráðherra og félags- og vinnumarkaðsráðherra vönduðu sig, og í snúnu samstarfi með öðrum stjórnarflokkum náðu þau að sigla þessu stóra máli í höfn. Félags- og vinnumarkaðsráðherra setti jafnframt fram metnaðarfulla áætlun um innleiðingu allra greina samnings Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks svokallaða landsáætlun í málefnum fatlaðs fólks, til ársins 2030. Ég tel að fáir félagsmálaráðherrar hafa sett sig jafn vel inn í málaflokkinn og Guðmundur Ingi Guðbrandsson gerði. Ég tel að hann hafi unnið frumvarpið af heilindum og með það í huga að þau sem þurfa á almannatryggingakerfinu að halda geti treyst því að það grípi þau. Þá er innbyggt í lagafrumvarpið að endurskoðun skuli fara fram á fyrstu þremur árunum svo bregðast megi við þeim annmörkum sem upp kunna að koma við innleiðingu þess, og það er mikilvægt. Í tíð Svandísar Svavarsdóttur þá heilbrigðisráðherra má nefna að hún hækkaði greiðsluþátttöku ríkisins í tannlækningum öryrkja og eldri borgara eða í 75%. Þannig lækkaði tannlæknakostnaður þessara hópa verulega og það skipti miklu máli. Ég treysti öflugu forystufólki VG til góðra verka í þágu samfélagsins. Guðmundur Ingi Guðbrandsson hefur sýnt að hann beitir sér gegn óréttlæti, mismunun og jaðarsetningu. Hann setur mannréttindi, náttúru og umhverfis og loftslagsmál í fyrsta sæti. Hann viðurkennir líka að hann muni ekki geta lifað af örorkulífeyrinum eins og hann er í dag og að enn muni þurfa að lagfæra og leiðrétta almannatryggingakerfið. Það verður verkefni nýrrar ríkisstjórnar að hækka lífeyrinn og bæta líf og kjör þeirra sem hann þurfa að nýta. Hvort nýtt kerfi virki eins og því er ætlað að gera, verða notendur að dæma um þegar lögin taka gildi og ný ríkisstjórn fer með framkvæmdina. Það er mikilvægt að rödd mannréttinda, jöfnuðar og jafnréttis hljómi á Alþingi, það er mikilvægt að kvenréttindi séu virt. Það er mikilvægt að mannúð sé höfð að leiðarljósi og það er mikilvægt að standa vörð um náttúruna en um leið að nýta auðlindir þjóðarinnar í hennar þágu. Þátttaka VG í ríkisstjórn undanfarin sex ár hefur skipt verulegu máli, þau stóðu vörð um hagsmuni almennings og náttúrunnar. Vegna þessa alls er mikilvægt að rödd Vinstri grænna verði á Alþingi. Höfundur er formaður Sjálfsbjargar lsh., í 10 sæti á lista VG í Reykjavíkurkjördæmi norður. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þuríður Harpa Sigurðardóttir Skoðun: Alþingiskosningar 2024 Vinstri græn Mest lesið Snorri Másson er ekki vandinn – hann er viðvörun Helen Ólafsdóttir Skoðun Drúsar og hörmungarnar í Suwayda Armando Garcia Skoðun Að vera séður og heyrður getur bjargað lífi – Gulur september minnir okkur á að hlúa að hjartanu Kristín Magdalena Ágústsdóttir Skoðun Okkar eigin Don Kíkóti Kjartan Jónsson Skoðun Laugarnestangi - til allrar framtíðar Líf Magneudóttir Skoðun 90 milljarða vannýtt útflutningstækifæri Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Rangfærslur um atburðina á Gaza Egill Þ. Einarsson Skoðun Menntamorð – um gjöreyðingu menntakerfisins á Gaza sem liður í allsherjar þjóðarmorði Ísrael á Palestínumönnum Kristján Þór Sigurðsson Skoðun Öflugt atvinnulíf í Hafnarfirði Valdimar Víðisson Skoðun Sýnum í verki að okkur er ekki sama Anna Sigga Jökuls Ragnheiðardóttir Skoðun Skoðun Skoðun Laugarnestangi - til allrar framtíðar Líf Magneudóttir skrifar Skoðun Að vera séður og heyrður getur bjargað lífi – Gulur september minnir okkur á að hlúa að hjartanu Kristín Magdalena Ágústsdóttir skrifar Skoðun Rangfærslur um atburðina á Gaza Egill Þ. Einarsson skrifar Skoðun Öryggi geðheilbrigðis Guðrún Karls Helgudóttir skrifar Skoðun Mjóddin og pólitík pírata Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Okkar eigin Don Kíkóti Kjartan Jónsson skrifar Skoðun Sýnum í verki að okkur er ekki sama Anna Sigga Jökuls Ragnheiðardóttir skrifar Skoðun Snorri Másson er ekki vandinn – hann er viðvörun Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Drúsar og hörmungarnar í Suwayda Armando Garcia skrifar Skoðun Hjarta samfélagsins í Þorlákshöfn slær við höfnina Grétar Ingi Erlendsson skrifar Skoðun Marserum fyrir jafnrétti í íþróttum Willum Þór Þórsson skrifar Skoðun Tímamóta umbætur í nýju kerfi almannatrygginga Huld Magnúsdóttir,Sigríður Dóra Magnúsdóttir,Unnur Sverrisdóttir,Vigdís Jónsdóttir skrifar Skoðun Öflugt atvinnulíf í Hafnarfirði Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Persónudýrkun vinstrisins Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Menntamorð – um gjöreyðingu menntakerfisins á Gaza sem liður í allsherjar þjóðarmorði Ísrael á Palestínumönnum Kristján Þór Sigurðsson skrifar Skoðun Reykjavík - barnvæn höfuðborg? Einar Þorsteinsson,Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Magnús og hálfsannleikurinn Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Það sem gerist þegar formúlur og fordómar hafa of mikil áhrif Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Látum verkin tala fyrir börnin á Gaza Gunnar Axel Axelsson skrifar Skoðun 90 milljarða vannýtt útflutningstækifæri Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Tvær sögur Egill Þ. Einarsson skrifar Skoðun Stærsta kjarabót öryrkja í áratugi Ingjibjörg Isaksen skrifar Skoðun Að bjarga þjóð Jón Baldvin Hannibalsson skrifar Skoðun Háskóli Íslands. Opinn og alþjóðlegur? Styrmir Hallsson,Abdullah Arif skrifar Skoðun Nýtt örorkulífeyriskerfi Inga Sæland skrifar Skoðun Það er heldur betur vitlaust gefið á Íslandi Jónas Yngvi Ásgrímsson skrifar Skoðun Að bera harm sinn í hljóði Gunnhildur Ólafsdóttir skrifar Skoðun Velferð sem virkar Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Gleðileg ný fiskveiðiáramót …von eða ótti? Arnar Laxdal skrifar Skoðun „Hristir í stoðum“ RÚV? Hermann Stefánsson skrifar Sjá meira
Við sem erum fötluð lendum flest í þeim ósköpum að þurfa að reiða okkur á almannatryggingakerfið til framfærslu. Það kerfi var almenningur sammála um að setja á, til að mæta þeim erfiðu en eðlilegu atburðum að fólk slasist á vinnustöðum, veikist alvarlega, slasist í frítíma eða eignist fötluð börn. Allt eru þetta eðlilegir hlutar samfélags sem er allskonar, og þannig eigum við að líta á það. Um er að ræða eitt af mikilvægustu jöfnunartækjum samfélagsins sem þarf stöðugt að viðhalda, vaka yfir og bæta svo það grípi örugglega þau sem þurfa á að halda. Vinstri græn settu fram áherslur í ríkisstjórnarsamstarfinu um virðingu fyrir mannréttindum fatlaðs fólks þar sem markmiðið var að bæta lífskjör og lífsgæði þessa hóps og unnu markvisst að því að samningur Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks yrði innleiddur og lögfestur. Ný, óháð mannréttindastofnun var hluti af því ferli og mun hún að taka til starfa á vordögum. Á árinu lagði þáverandi félags- og vinnumarkaðsráðherra Guðmundur Ingi Guðbrandsson fram frumvarp til laga um nýtt og breytt almannatryggingakerfi. Þar er m.a. horft til þess að fólk fái tíma til að jafna sig eftir áföll og til að nýta endurhæfingu til að komast aftur út í lífið. Þá er tryggt að það hafi framfærslu á þeim tíma. Þar er líka horft til þess að fólk geti farið að hluta til á vinnumarkaðinn fái það starf við hæfi, án þess að launin renni að mestu í vasa ríkisins. Aðdragandi þess að frumvarpið var lagt fram til Alþingis var langur, nokkrir áratugir. En síðustu þrjú ár breytti þáverandi félags- og vinnumarkaðsráðherra vinnulaginu og ákvað að efni frumvarpsins skyldi reglulega borið undir hagsmunasamtök fatlaðs fólks, sem gátu þá spurt spurninga, gagnrýnt og lýst sínum áhyggjum. Þau gátu einnig bent á það sem betur mætti fara o.s.frv. Frumvarpið leit dagsins ljós í haust en þá var enn ýmislegt sem heildarsamtök fatlaðs fólks hafði við það að athuga. ÖBÍ lagði fram 13 mikilvægar breytingatillögur og óskaði eftir að tekið yrði tillit til þeirra. Ekki fengust allar tillögurnar samþykktar en tekið var tillit til nokkurra. Frumvarpið varð að lögum í júní og tekur gildi 1. september 2025. Mikil ábyrgð fylgir því að taka ákvarðanir um líf, heilsu og framfærslu einstaklinga. Tækifæri þeirra til samfélagsþátttöku og sjálfsagðra réttinda. Ég upplifði að bæði fyrrverandi forsætisráðherra og félags- og vinnumarkaðsráðherra vönduðu sig, og í snúnu samstarfi með öðrum stjórnarflokkum náðu þau að sigla þessu stóra máli í höfn. Félags- og vinnumarkaðsráðherra setti jafnframt fram metnaðarfulla áætlun um innleiðingu allra greina samnings Sameinuðu þjóðanna um réttindi fatlaðs fólks svokallaða landsáætlun í málefnum fatlaðs fólks, til ársins 2030. Ég tel að fáir félagsmálaráðherrar hafa sett sig jafn vel inn í málaflokkinn og Guðmundur Ingi Guðbrandsson gerði. Ég tel að hann hafi unnið frumvarpið af heilindum og með það í huga að þau sem þurfa á almannatryggingakerfinu að halda geti treyst því að það grípi þau. Þá er innbyggt í lagafrumvarpið að endurskoðun skuli fara fram á fyrstu þremur árunum svo bregðast megi við þeim annmörkum sem upp kunna að koma við innleiðingu þess, og það er mikilvægt. Í tíð Svandísar Svavarsdóttur þá heilbrigðisráðherra má nefna að hún hækkaði greiðsluþátttöku ríkisins í tannlækningum öryrkja og eldri borgara eða í 75%. Þannig lækkaði tannlæknakostnaður þessara hópa verulega og það skipti miklu máli. Ég treysti öflugu forystufólki VG til góðra verka í þágu samfélagsins. Guðmundur Ingi Guðbrandsson hefur sýnt að hann beitir sér gegn óréttlæti, mismunun og jaðarsetningu. Hann setur mannréttindi, náttúru og umhverfis og loftslagsmál í fyrsta sæti. Hann viðurkennir líka að hann muni ekki geta lifað af örorkulífeyrinum eins og hann er í dag og að enn muni þurfa að lagfæra og leiðrétta almannatryggingakerfið. Það verður verkefni nýrrar ríkisstjórnar að hækka lífeyrinn og bæta líf og kjör þeirra sem hann þurfa að nýta. Hvort nýtt kerfi virki eins og því er ætlað að gera, verða notendur að dæma um þegar lögin taka gildi og ný ríkisstjórn fer með framkvæmdina. Það er mikilvægt að rödd mannréttinda, jöfnuðar og jafnréttis hljómi á Alþingi, það er mikilvægt að kvenréttindi séu virt. Það er mikilvægt að mannúð sé höfð að leiðarljósi og það er mikilvægt að standa vörð um náttúruna en um leið að nýta auðlindir þjóðarinnar í hennar þágu. Þátttaka VG í ríkisstjórn undanfarin sex ár hefur skipt verulegu máli, þau stóðu vörð um hagsmuni almennings og náttúrunnar. Vegna þessa alls er mikilvægt að rödd Vinstri grænna verði á Alþingi. Höfundur er formaður Sjálfsbjargar lsh., í 10 sæti á lista VG í Reykjavíkurkjördæmi norður.
Að vera séður og heyrður getur bjargað lífi – Gulur september minnir okkur á að hlúa að hjartanu Kristín Magdalena Ágústsdóttir Skoðun
Menntamorð – um gjöreyðingu menntakerfisins á Gaza sem liður í allsherjar þjóðarmorði Ísrael á Palestínumönnum Kristján Þór Sigurðsson Skoðun
Skoðun Að vera séður og heyrður getur bjargað lífi – Gulur september minnir okkur á að hlúa að hjartanu Kristín Magdalena Ágústsdóttir skrifar
Skoðun Tímamóta umbætur í nýju kerfi almannatrygginga Huld Magnúsdóttir,Sigríður Dóra Magnúsdóttir,Unnur Sverrisdóttir,Vigdís Jónsdóttir skrifar
Skoðun Menntamorð – um gjöreyðingu menntakerfisins á Gaza sem liður í allsherjar þjóðarmorði Ísrael á Palestínumönnum Kristján Þór Sigurðsson skrifar
Skoðun Það sem gerist þegar formúlur og fordómar hafa of mikil áhrif Matthildur Björnsdóttir skrifar
Að vera séður og heyrður getur bjargað lífi – Gulur september minnir okkur á að hlúa að hjartanu Kristín Magdalena Ágústsdóttir Skoðun
Menntamorð – um gjöreyðingu menntakerfisins á Gaza sem liður í allsherjar þjóðarmorði Ísrael á Palestínumönnum Kristján Þór Sigurðsson Skoðun