Hugsum út fyrir rammann til að leysa húsnæðisvandann Gísli Rafn Ólafsson skrifar 1. október 2024 09:31 Það er óumdeilt að húsnæðisskortur á Íslandi er eitt stærsta samfélagsvandamál okkar tíma. Ungt fólk, fjölskyldur og einstaklingar standa frammi fyrir erfiðum aðstæðum þegar kemur að því að finna sér viðeigandi húsnæði á sanngjörnu verði. Þrátt fyrir mikla uppbyggingu undanfarin ár virðist vandinn ekki minnka, heldur þvert á móti. Það er ljóst að hefðbundnar lausnir hafa ekki dugað til og því þurfum við að hugsa út fyrir rammann. Við megum ekki takmarka okkur við hefðbundnar markaðslausnir heldur leita nýrra leiða til að tryggja fólki þak yfir höfuðið. Það er ekki nóg að treysta á einkaframkvæmdir og vonast til að markaðurinn leysi vandann sjálfkrafa. Við þurfum að horfa til óhagnaðardrifinna lausna sem geta stuðlað að auknu framboði á húsnæði án þess að gróðasjónarmið ráði för. Nauðsynlegt að ríki og sveitarfélög vinni saman Ein slík lausn er húsnæðissamvinnufélög. Í slíkum félögum eiga íbúarnir sjálfir eignarhlut í húsnæðinu og taka þátt í rekstri þess. Þetta eykur ekki aðeins aðgengi að húsnæði heldur stuðlar einnig að félagslegri samheldni og þátttöku íbúa í eigin umhverfi. Húsnæðissamvinnufélög hafa reynst vel í öðrum löndum og geta verið hluti af lausninni hér á landi. Annað dæmi er aukin uppbygging leigufélaga sem ekki eru rekin í hagnaðarskyni. Slík félög geta boðið upp á langtímaleigu á sanngjörnu verði og tryggt þannig stöðugleika fyrir leigjendur. Með því að fjarlægja hagnaðardrifin sjónarmið af leigumarkaðnum getum við skapað öruggari umgjörð fyrir þá sem kjósa að leigja frekar en að kaupa. Til þess að þessar lausnir geti orðið að veruleika er nauðsynlegt að ríki og sveitarfélög vinni saman. Ríkið getur sett lagaramma sem auðveldar stofnun og rekstur slíkra félaga, auk þess að veita fjárhagslegan stuðning. Sveitarfélögin geta lagt til lóðir á hagstæðum kjörum, veitt afslátt af gatnagerðargjöldum og stuðlað að sveigjanlegri skipulagsvinnu. Fleiri þurfa að fá sæti við borðið þegar lausnir eru mótaðar Samvinna milli ríkis og sveitarfélaga er lykilatriði í þessu samhengi. Húsnæðisvandinn er ekki bundinn við einstök svæði heldur er hann þjóðarvandamál sem krefst samstilltra aðgerða. Með sameiginlegu átaki getum við tryggt að lausnirnar séu heildstæðar og taki mið af þörfum allra landsmanna. Það er einnig mikilvægt að huga að nýsköpun í byggingariðnaði. Með því að horfa til nýrra byggingaraðferða og efna getum við lækkað byggingarkostnað og aukið hagkvæmni. Hér gætu ríki og sveitarfélög komið að málum með því að styðja við rannsóknir og þróun á þessu sviði, auk þess að einfalda regluverk og leyfisferli. Við megum ekki heldur gleyma mikilvægi þess að hlusta á raddir þeirra sem vandinn snertir mest. Ungt fólk, námsmenn, lágtekjufólk og aðrir hópar sem standa höllum fæti á húsnæðismarkaðnum þurfa að fá sæti við borðið þegar lausnir eru mótaðar. Með því að taka mið af reynslu og þörfum þeirra getum við tryggt að aðgerðirnar skili raunverulegum árangri. Sýnum hugrekki til að brjóta upp vítahringinn Ég hef trú á því að með því að hugsa út fyrir rammann og horfa til óhagnaðardrifinna lausna getum við brotið upp þann vítahring sem húsnæðisvandinn er orðinn að. Við þurfum að sýna hugrekki til að fara nýjar leiðir og treysta á að samvinna og samstaða geti skilað betri árangri en einkahagsmunir og gróðasjónarmið. Við höfum áður sýnt að við getum tekið á okkur stór verkefni þegar við stöndum saman. Nú er tækifæri til að gera það aftur, að búa til framtíð þar sem allir eiga kost á öruggu og viðeigandi húsnæði. Það er ekki bara spurning um fjármál eða byggingartækni, heldur um mannréttindi og lífsgæði. Það er kominn tími til að ríki og sveitarfélög taki höndum saman og leggi grunn að nýrri húsnæðisstefnu sem byggir á samvinnu, nýsköpun og félagslegu réttlæti. Með því að gera það getum við tryggt að komandi kynslóðir þurfi ekki að búa við sama húsnæðisskort og við sjáum í dag. Verðum að vera óhrædd við að fara nýjar leiðir Við verðum að muna að húsnæði er ekki bara vara á markaði heldur heimili fólks. Það er staðurinn þar sem við lifum lífi okkar, elskum, vinnum og byggjum upp framtíðina. Með því að setja fólkið í forgang getum við skapað betra og réttlátara samfélag fyrir alla. Húsnæðismálin eru ekki einföld en með opnum huga og vilja til að hugsa út fyrir hefðbundnar leiðir getum við fundið lausnir. Við þurfum að vera óhrædd við að prófa nýjar hugmyndir, læra af reynslu annarra þjóða og aðlaga þær að okkar aðstæðum. Að lokum er það ábyrgð okkar allra að taka þátt í þessari vegferð. Með sameiginlegu átaki ríkis, sveitarfélaga og samfélagsins alls getum við breytt stöðunni til hins betra. Við skulum ekki láta tækifærið til að breyta og bæta fram hjá okkur fara. Framtíðin bíður okkar og hún er í okkar höndum. Höfundur er þingmaður Pírata. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Gísli Rafn Ólafsson Píratar Húsnæðismál Mest lesið Hvernig vogar þú þér að gera grín að Möggu Stínu? Elliði Vignisson Skoðun Rúmfatalagerinn, ekki fyrir alla! Ragnar Gunnarsson Skoðun Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson Skoðun Kópavogsmódelið Ragnheiður Ósk Jensdóttir Skoðun Er edrúlífið æðislegt? Jakob Smári Magnússon Skoðun Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir Skoðun Ráðgátan um RÚV Helgi Brynjarsson Skoðun Ísland þarf engan sérdíl Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Í örugga höfn! Örlygur Hnefill Örlygsson,Bergur Elías Ágústsson Skoðun Flækjustig í skjóli einföldunar Kolbrún Georgsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Eflum geðheilsu alla daga Guðbjörg Sveinsdóttir skrifar Skoðun Getur fólk með gigt látið drauma sína rætast? Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Réttlæti hins sterka. Hvernig hinn sterki getur unnið nánast öll dómsmál Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Við sem lifum með POTS höfum verið yfirgefin af kerfinu Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Drifkraftur bata – Alþjóðlegi geðheilbrigðisdagurinn Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar Skoðun Lordinn lýgur! Andrés Pétursson skrifar Skoðun Það er ekki hægt að þykjast með líf barnanna okkar Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Í örugga höfn! Örlygur Hnefill Örlygsson,Bergur Elías Ágústsson skrifar Skoðun Reykjavíkurmódelið er skref í rétta átt – fyrir börnin og starfsfólkið Bozena Raczkowska skrifar Skoðun Varasjóður eða hefðbundið styrkjakerfi? Birgitta Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Geðheilsa á tímum óvissu og áskorana María Heimisdóttir skrifar Skoðun Kópavogsmódelið Ragnheiður Ósk Jensdóttir skrifar Skoðun Villta vestur ólöglegra veðmálaauglýsinga á Íslandi Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir skrifar Skoðun Ísland þarf engan sérdíl Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Er edrúlífið æðislegt? Jakob Smári Magnússon skrifar Skoðun Rúmfatalagerinn, ekki fyrir alla! Ragnar Gunnarsson skrifar Skoðun Að gera ráð fyrir frelsi Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Að þekkja sín takmörk Heiðar Guðjónsson skrifar Skoðun Gervigreind og dómgreind Henry Alexander Henrysson skrifar Skoðun Fjárfesting í réttindum barna bætir fjárhag sveitarfélaga Marín Rós Eyjólfsdóttir skrifar Skoðun Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson skrifar Skoðun Alþjóða geðheilbrigðisdagurinn – réttur til réttrar meðferðar Pétur Maack Þorsteinsson skrifar Skoðun Á að takmarka samfélagsmiðlanotkun barna? María Rut Kristinsdóttir skrifar Skoðun Hvernig vogar þú þér að gera grín að Möggu Stínu? Elliði Vignisson skrifar Skoðun Hvað er í gangi? Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Lausnir í leikskólamálum Kristín Thoroddsen skrifar Skoðun Hjálpum fólki að eignast börn Hildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Ráðgátan um RÚV Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Hvetjandi refsing Reykjavíkurborgar Halla Gunnarsdóttir skrifar Sjá meira
Það er óumdeilt að húsnæðisskortur á Íslandi er eitt stærsta samfélagsvandamál okkar tíma. Ungt fólk, fjölskyldur og einstaklingar standa frammi fyrir erfiðum aðstæðum þegar kemur að því að finna sér viðeigandi húsnæði á sanngjörnu verði. Þrátt fyrir mikla uppbyggingu undanfarin ár virðist vandinn ekki minnka, heldur þvert á móti. Það er ljóst að hefðbundnar lausnir hafa ekki dugað til og því þurfum við að hugsa út fyrir rammann. Við megum ekki takmarka okkur við hefðbundnar markaðslausnir heldur leita nýrra leiða til að tryggja fólki þak yfir höfuðið. Það er ekki nóg að treysta á einkaframkvæmdir og vonast til að markaðurinn leysi vandann sjálfkrafa. Við þurfum að horfa til óhagnaðardrifinna lausna sem geta stuðlað að auknu framboði á húsnæði án þess að gróðasjónarmið ráði för. Nauðsynlegt að ríki og sveitarfélög vinni saman Ein slík lausn er húsnæðissamvinnufélög. Í slíkum félögum eiga íbúarnir sjálfir eignarhlut í húsnæðinu og taka þátt í rekstri þess. Þetta eykur ekki aðeins aðgengi að húsnæði heldur stuðlar einnig að félagslegri samheldni og þátttöku íbúa í eigin umhverfi. Húsnæðissamvinnufélög hafa reynst vel í öðrum löndum og geta verið hluti af lausninni hér á landi. Annað dæmi er aukin uppbygging leigufélaga sem ekki eru rekin í hagnaðarskyni. Slík félög geta boðið upp á langtímaleigu á sanngjörnu verði og tryggt þannig stöðugleika fyrir leigjendur. Með því að fjarlægja hagnaðardrifin sjónarmið af leigumarkaðnum getum við skapað öruggari umgjörð fyrir þá sem kjósa að leigja frekar en að kaupa. Til þess að þessar lausnir geti orðið að veruleika er nauðsynlegt að ríki og sveitarfélög vinni saman. Ríkið getur sett lagaramma sem auðveldar stofnun og rekstur slíkra félaga, auk þess að veita fjárhagslegan stuðning. Sveitarfélögin geta lagt til lóðir á hagstæðum kjörum, veitt afslátt af gatnagerðargjöldum og stuðlað að sveigjanlegri skipulagsvinnu. Fleiri þurfa að fá sæti við borðið þegar lausnir eru mótaðar Samvinna milli ríkis og sveitarfélaga er lykilatriði í þessu samhengi. Húsnæðisvandinn er ekki bundinn við einstök svæði heldur er hann þjóðarvandamál sem krefst samstilltra aðgerða. Með sameiginlegu átaki getum við tryggt að lausnirnar séu heildstæðar og taki mið af þörfum allra landsmanna. Það er einnig mikilvægt að huga að nýsköpun í byggingariðnaði. Með því að horfa til nýrra byggingaraðferða og efna getum við lækkað byggingarkostnað og aukið hagkvæmni. Hér gætu ríki og sveitarfélög komið að málum með því að styðja við rannsóknir og þróun á þessu sviði, auk þess að einfalda regluverk og leyfisferli. Við megum ekki heldur gleyma mikilvægi þess að hlusta á raddir þeirra sem vandinn snertir mest. Ungt fólk, námsmenn, lágtekjufólk og aðrir hópar sem standa höllum fæti á húsnæðismarkaðnum þurfa að fá sæti við borðið þegar lausnir eru mótaðar. Með því að taka mið af reynslu og þörfum þeirra getum við tryggt að aðgerðirnar skili raunverulegum árangri. Sýnum hugrekki til að brjóta upp vítahringinn Ég hef trú á því að með því að hugsa út fyrir rammann og horfa til óhagnaðardrifinna lausna getum við brotið upp þann vítahring sem húsnæðisvandinn er orðinn að. Við þurfum að sýna hugrekki til að fara nýjar leiðir og treysta á að samvinna og samstaða geti skilað betri árangri en einkahagsmunir og gróðasjónarmið. Við höfum áður sýnt að við getum tekið á okkur stór verkefni þegar við stöndum saman. Nú er tækifæri til að gera það aftur, að búa til framtíð þar sem allir eiga kost á öruggu og viðeigandi húsnæði. Það er ekki bara spurning um fjármál eða byggingartækni, heldur um mannréttindi og lífsgæði. Það er kominn tími til að ríki og sveitarfélög taki höndum saman og leggi grunn að nýrri húsnæðisstefnu sem byggir á samvinnu, nýsköpun og félagslegu réttlæti. Með því að gera það getum við tryggt að komandi kynslóðir þurfi ekki að búa við sama húsnæðisskort og við sjáum í dag. Verðum að vera óhrædd við að fara nýjar leiðir Við verðum að muna að húsnæði er ekki bara vara á markaði heldur heimili fólks. Það er staðurinn þar sem við lifum lífi okkar, elskum, vinnum og byggjum upp framtíðina. Með því að setja fólkið í forgang getum við skapað betra og réttlátara samfélag fyrir alla. Húsnæðismálin eru ekki einföld en með opnum huga og vilja til að hugsa út fyrir hefðbundnar leiðir getum við fundið lausnir. Við þurfum að vera óhrædd við að prófa nýjar hugmyndir, læra af reynslu annarra þjóða og aðlaga þær að okkar aðstæðum. Að lokum er það ábyrgð okkar allra að taka þátt í þessari vegferð. Með sameiginlegu átaki ríkis, sveitarfélaga og samfélagsins alls getum við breytt stöðunni til hins betra. Við skulum ekki láta tækifærið til að breyta og bæta fram hjá okkur fara. Framtíðin bíður okkar og hún er í okkar höndum. Höfundur er þingmaður Pírata.
Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson Skoðun
Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir Skoðun
Skoðun Réttlæti hins sterka. Hvernig hinn sterki getur unnið nánast öll dómsmál Jörgen Ingimar Hansson skrifar
Skoðun Við sem lifum með POTS höfum verið yfirgefin af kerfinu Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Skoðun Reykjavíkurmódelið er skref í rétta átt – fyrir börnin og starfsfólkið Bozena Raczkowska skrifar
Skoðun Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir skrifar
Skoðun Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson skrifar
Skoðun Alþjóða geðheilbrigðisdagurinn – réttur til réttrar meðferðar Pétur Maack Þorsteinsson skrifar
Hættið að þykjast standa með mannréttindum – hafnið nýju útlendingafrumvarpi Jón Sigurðsson Skoðun
Sterkari saman – geðheilsa er mannréttindi allra Halldóra Jónsdóttir,Halldóra Víðisdóttir,Júlíana Guðrún Þórðardóttir Skoðun