Hugsum út fyrir rammann til að leysa húsnæðisvandann Gísli Rafn Ólafsson skrifar 1. október 2024 09:31 Það er óumdeilt að húsnæðisskortur á Íslandi er eitt stærsta samfélagsvandamál okkar tíma. Ungt fólk, fjölskyldur og einstaklingar standa frammi fyrir erfiðum aðstæðum þegar kemur að því að finna sér viðeigandi húsnæði á sanngjörnu verði. Þrátt fyrir mikla uppbyggingu undanfarin ár virðist vandinn ekki minnka, heldur þvert á móti. Það er ljóst að hefðbundnar lausnir hafa ekki dugað til og því þurfum við að hugsa út fyrir rammann. Við megum ekki takmarka okkur við hefðbundnar markaðslausnir heldur leita nýrra leiða til að tryggja fólki þak yfir höfuðið. Það er ekki nóg að treysta á einkaframkvæmdir og vonast til að markaðurinn leysi vandann sjálfkrafa. Við þurfum að horfa til óhagnaðardrifinna lausna sem geta stuðlað að auknu framboði á húsnæði án þess að gróðasjónarmið ráði för. Nauðsynlegt að ríki og sveitarfélög vinni saman Ein slík lausn er húsnæðissamvinnufélög. Í slíkum félögum eiga íbúarnir sjálfir eignarhlut í húsnæðinu og taka þátt í rekstri þess. Þetta eykur ekki aðeins aðgengi að húsnæði heldur stuðlar einnig að félagslegri samheldni og þátttöku íbúa í eigin umhverfi. Húsnæðissamvinnufélög hafa reynst vel í öðrum löndum og geta verið hluti af lausninni hér á landi. Annað dæmi er aukin uppbygging leigufélaga sem ekki eru rekin í hagnaðarskyni. Slík félög geta boðið upp á langtímaleigu á sanngjörnu verði og tryggt þannig stöðugleika fyrir leigjendur. Með því að fjarlægja hagnaðardrifin sjónarmið af leigumarkaðnum getum við skapað öruggari umgjörð fyrir þá sem kjósa að leigja frekar en að kaupa. Til þess að þessar lausnir geti orðið að veruleika er nauðsynlegt að ríki og sveitarfélög vinni saman. Ríkið getur sett lagaramma sem auðveldar stofnun og rekstur slíkra félaga, auk þess að veita fjárhagslegan stuðning. Sveitarfélögin geta lagt til lóðir á hagstæðum kjörum, veitt afslátt af gatnagerðargjöldum og stuðlað að sveigjanlegri skipulagsvinnu. Fleiri þurfa að fá sæti við borðið þegar lausnir eru mótaðar Samvinna milli ríkis og sveitarfélaga er lykilatriði í þessu samhengi. Húsnæðisvandinn er ekki bundinn við einstök svæði heldur er hann þjóðarvandamál sem krefst samstilltra aðgerða. Með sameiginlegu átaki getum við tryggt að lausnirnar séu heildstæðar og taki mið af þörfum allra landsmanna. Það er einnig mikilvægt að huga að nýsköpun í byggingariðnaði. Með því að horfa til nýrra byggingaraðferða og efna getum við lækkað byggingarkostnað og aukið hagkvæmni. Hér gætu ríki og sveitarfélög komið að málum með því að styðja við rannsóknir og þróun á þessu sviði, auk þess að einfalda regluverk og leyfisferli. Við megum ekki heldur gleyma mikilvægi þess að hlusta á raddir þeirra sem vandinn snertir mest. Ungt fólk, námsmenn, lágtekjufólk og aðrir hópar sem standa höllum fæti á húsnæðismarkaðnum þurfa að fá sæti við borðið þegar lausnir eru mótaðar. Með því að taka mið af reynslu og þörfum þeirra getum við tryggt að aðgerðirnar skili raunverulegum árangri. Sýnum hugrekki til að brjóta upp vítahringinn Ég hef trú á því að með því að hugsa út fyrir rammann og horfa til óhagnaðardrifinna lausna getum við brotið upp þann vítahring sem húsnæðisvandinn er orðinn að. Við þurfum að sýna hugrekki til að fara nýjar leiðir og treysta á að samvinna og samstaða geti skilað betri árangri en einkahagsmunir og gróðasjónarmið. Við höfum áður sýnt að við getum tekið á okkur stór verkefni þegar við stöndum saman. Nú er tækifæri til að gera það aftur, að búa til framtíð þar sem allir eiga kost á öruggu og viðeigandi húsnæði. Það er ekki bara spurning um fjármál eða byggingartækni, heldur um mannréttindi og lífsgæði. Það er kominn tími til að ríki og sveitarfélög taki höndum saman og leggi grunn að nýrri húsnæðisstefnu sem byggir á samvinnu, nýsköpun og félagslegu réttlæti. Með því að gera það getum við tryggt að komandi kynslóðir þurfi ekki að búa við sama húsnæðisskort og við sjáum í dag. Verðum að vera óhrædd við að fara nýjar leiðir Við verðum að muna að húsnæði er ekki bara vara á markaði heldur heimili fólks. Það er staðurinn þar sem við lifum lífi okkar, elskum, vinnum og byggjum upp framtíðina. Með því að setja fólkið í forgang getum við skapað betra og réttlátara samfélag fyrir alla. Húsnæðismálin eru ekki einföld en með opnum huga og vilja til að hugsa út fyrir hefðbundnar leiðir getum við fundið lausnir. Við þurfum að vera óhrædd við að prófa nýjar hugmyndir, læra af reynslu annarra þjóða og aðlaga þær að okkar aðstæðum. Að lokum er það ábyrgð okkar allra að taka þátt í þessari vegferð. Með sameiginlegu átaki ríkis, sveitarfélaga og samfélagsins alls getum við breytt stöðunni til hins betra. Við skulum ekki láta tækifærið til að breyta og bæta fram hjá okkur fara. Framtíðin bíður okkar og hún er í okkar höndum. Höfundur er þingmaður Pírata. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Gísli Rafn Ólafsson Píratar Húsnæðismál Mest lesið Má endalaust vera níðingur!! Arna Magnea Danks Skoðun Gegn áætluðu kílómetragjaldi stjórnvalda á bifhjól Matthías Arngrímsson Skoðun Tillaga um hærri vörugjöld á mótorhjól er skref aftur á bak Unnar Már Magnússon Skoðun Takk Vigdís! Takk Guðni! Takk Halla! — Takk þjóð! Hjörtur Hjartarson Skoðun Krefjandi tímar í veitingageiranum Einar Bárðarson Skoðun Hindúisminn og allir hinir -ismarnir í lífi mínu Þórhallur Heimisson Skoðun Líf og dauði við Aðalstræti Helgi Þorláksson Skoðun Opið bréf til Jóhanns Páls Jóhannssonar umhverfis-, orku- og loftlagsráðherra Kolbrún Georgsdóttir Skoðun „Fór í útkall“ Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir Skoðun Fjör á fjármálamarkaði Fastir pennar Skoðun Skoðun Gervigreind er persónulegi kennarinn þinn – Lærum að læra upp á nýtt Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Gegn áætluðu kílómetragjaldi stjórnvalda á bifhjól Matthías Arngrímsson skrifar Skoðun Tillaga um hærri vörugjöld á mótorhjól er skref aftur á bak Unnar Már Magnússon skrifar Skoðun Hvernig hugsar þú um hreint vatn? Lovísa Árnadóttir skrifar Skoðun Takk Vigdís! Takk Guðni! Takk Halla! — Takk þjóð! Hjörtur Hjartarson skrifar Skoðun Blóðmerar - skeytingarleysi hinna þriggja valda Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Krefjandi tímar í veitingageiranum Einar Bárðarson skrifar Skoðun Má endalaust vera níðingur!! Arna Magnea Danks skrifar Skoðun Um pólitík óttans, öryggisvæðingu fólksflótta og hina ICElensku varðhaldsstöð Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Silfurfat Samfylkingarinnar Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Opið bréf til Jóhanns Páls Jóhannssonar umhverfis-, orku- og loftlagsráðherra Kolbrún Georgsdóttir skrifar Skoðun Fjármálabylting: Gervigreind og táknvæðing fyrir almenning Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Véfréttir og villuljós Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun „Fór í útkall“ Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Dagur náms- og starfsráðgjafar 2025: Faglegur stuðningur sem skiptir máli – fyrir einstaklinga og samfélagið Jónína Kárdal,Svandís Sturludóttir skrifar Skoðun Fjölþátta ógnarstjórn Högni Elfar Gylfason skrifar Skoðun Verjum mikilvæga starfsemi Ljóssins Guðbjörg Jónsdóttir,Helga Tryggvadóttir,Sigurdís Haraldsdóttir skrifar Skoðun ,,Mig langar svo bara að geta kennt þessum 25 börnum“ Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Mér kvíðir slæm íslenska ungmenna Elín Karlsdóttir skrifar Skoðun Íþróttahreyfingin stefnir í gjaldþrot!! Helgi Sigurður Haraldsson skrifar Skoðun Læknaeiðurinn og dánaraðstoð: Hvað þýðir „að valda ekki skaða“? Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Takk Sigurður Ingi Helgi Héðinsson skrifar Skoðun Krónan býr sig ekki til sjálf Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Stöndum saman fyrir íslenskan flugrekstur Bogi Nils Bogason skrifar Skoðun ,,Gallaður" hundur - söluhluturinn hundur - um úrskurð Kærunefndar vöru- og þjónustukaupa Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Fyrst heimsfaraldur, svo náttúruhamfarir, þá gjaldþrot og nú verkföll! Sigríður Margrét Oddsdóttir skrifar Skoðun Baráttan heldur áfram! Hjálmtýr Heiðdal skrifar Skoðun Hvers virði er líf barns? Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Hvernig hljómar tilboðið einn fyrir þrjá? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Fyrrverandi lögreglumaður heyrir enn röddina Sigurður Árni Reynisson skrifar Sjá meira
Það er óumdeilt að húsnæðisskortur á Íslandi er eitt stærsta samfélagsvandamál okkar tíma. Ungt fólk, fjölskyldur og einstaklingar standa frammi fyrir erfiðum aðstæðum þegar kemur að því að finna sér viðeigandi húsnæði á sanngjörnu verði. Þrátt fyrir mikla uppbyggingu undanfarin ár virðist vandinn ekki minnka, heldur þvert á móti. Það er ljóst að hefðbundnar lausnir hafa ekki dugað til og því þurfum við að hugsa út fyrir rammann. Við megum ekki takmarka okkur við hefðbundnar markaðslausnir heldur leita nýrra leiða til að tryggja fólki þak yfir höfuðið. Það er ekki nóg að treysta á einkaframkvæmdir og vonast til að markaðurinn leysi vandann sjálfkrafa. Við þurfum að horfa til óhagnaðardrifinna lausna sem geta stuðlað að auknu framboði á húsnæði án þess að gróðasjónarmið ráði för. Nauðsynlegt að ríki og sveitarfélög vinni saman Ein slík lausn er húsnæðissamvinnufélög. Í slíkum félögum eiga íbúarnir sjálfir eignarhlut í húsnæðinu og taka þátt í rekstri þess. Þetta eykur ekki aðeins aðgengi að húsnæði heldur stuðlar einnig að félagslegri samheldni og þátttöku íbúa í eigin umhverfi. Húsnæðissamvinnufélög hafa reynst vel í öðrum löndum og geta verið hluti af lausninni hér á landi. Annað dæmi er aukin uppbygging leigufélaga sem ekki eru rekin í hagnaðarskyni. Slík félög geta boðið upp á langtímaleigu á sanngjörnu verði og tryggt þannig stöðugleika fyrir leigjendur. Með því að fjarlægja hagnaðardrifin sjónarmið af leigumarkaðnum getum við skapað öruggari umgjörð fyrir þá sem kjósa að leigja frekar en að kaupa. Til þess að þessar lausnir geti orðið að veruleika er nauðsynlegt að ríki og sveitarfélög vinni saman. Ríkið getur sett lagaramma sem auðveldar stofnun og rekstur slíkra félaga, auk þess að veita fjárhagslegan stuðning. Sveitarfélögin geta lagt til lóðir á hagstæðum kjörum, veitt afslátt af gatnagerðargjöldum og stuðlað að sveigjanlegri skipulagsvinnu. Fleiri þurfa að fá sæti við borðið þegar lausnir eru mótaðar Samvinna milli ríkis og sveitarfélaga er lykilatriði í þessu samhengi. Húsnæðisvandinn er ekki bundinn við einstök svæði heldur er hann þjóðarvandamál sem krefst samstilltra aðgerða. Með sameiginlegu átaki getum við tryggt að lausnirnar séu heildstæðar og taki mið af þörfum allra landsmanna. Það er einnig mikilvægt að huga að nýsköpun í byggingariðnaði. Með því að horfa til nýrra byggingaraðferða og efna getum við lækkað byggingarkostnað og aukið hagkvæmni. Hér gætu ríki og sveitarfélög komið að málum með því að styðja við rannsóknir og þróun á þessu sviði, auk þess að einfalda regluverk og leyfisferli. Við megum ekki heldur gleyma mikilvægi þess að hlusta á raddir þeirra sem vandinn snertir mest. Ungt fólk, námsmenn, lágtekjufólk og aðrir hópar sem standa höllum fæti á húsnæðismarkaðnum þurfa að fá sæti við borðið þegar lausnir eru mótaðar. Með því að taka mið af reynslu og þörfum þeirra getum við tryggt að aðgerðirnar skili raunverulegum árangri. Sýnum hugrekki til að brjóta upp vítahringinn Ég hef trú á því að með því að hugsa út fyrir rammann og horfa til óhagnaðardrifinna lausna getum við brotið upp þann vítahring sem húsnæðisvandinn er orðinn að. Við þurfum að sýna hugrekki til að fara nýjar leiðir og treysta á að samvinna og samstaða geti skilað betri árangri en einkahagsmunir og gróðasjónarmið. Við höfum áður sýnt að við getum tekið á okkur stór verkefni þegar við stöndum saman. Nú er tækifæri til að gera það aftur, að búa til framtíð þar sem allir eiga kost á öruggu og viðeigandi húsnæði. Það er ekki bara spurning um fjármál eða byggingartækni, heldur um mannréttindi og lífsgæði. Það er kominn tími til að ríki og sveitarfélög taki höndum saman og leggi grunn að nýrri húsnæðisstefnu sem byggir á samvinnu, nýsköpun og félagslegu réttlæti. Með því að gera það getum við tryggt að komandi kynslóðir þurfi ekki að búa við sama húsnæðisskort og við sjáum í dag. Verðum að vera óhrædd við að fara nýjar leiðir Við verðum að muna að húsnæði er ekki bara vara á markaði heldur heimili fólks. Það er staðurinn þar sem við lifum lífi okkar, elskum, vinnum og byggjum upp framtíðina. Með því að setja fólkið í forgang getum við skapað betra og réttlátara samfélag fyrir alla. Húsnæðismálin eru ekki einföld en með opnum huga og vilja til að hugsa út fyrir hefðbundnar leiðir getum við fundið lausnir. Við þurfum að vera óhrædd við að prófa nýjar hugmyndir, læra af reynslu annarra þjóða og aðlaga þær að okkar aðstæðum. Að lokum er það ábyrgð okkar allra að taka þátt í þessari vegferð. Með sameiginlegu átaki ríkis, sveitarfélaga og samfélagsins alls getum við breytt stöðunni til hins betra. Við skulum ekki láta tækifærið til að breyta og bæta fram hjá okkur fara. Framtíðin bíður okkar og hún er í okkar höndum. Höfundur er þingmaður Pírata.
Opið bréf til Jóhanns Páls Jóhannssonar umhverfis-, orku- og loftlagsráðherra Kolbrún Georgsdóttir Skoðun
Skoðun Gervigreind er persónulegi kennarinn þinn – Lærum að læra upp á nýtt Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Um pólitík óttans, öryggisvæðingu fólksflótta og hina ICElensku varðhaldsstöð Sema Erla Serdaroglu skrifar
Skoðun Opið bréf til Jóhanns Páls Jóhannssonar umhverfis-, orku- og loftlagsráðherra Kolbrún Georgsdóttir skrifar
Skoðun Fjármálabylting: Gervigreind og táknvæðing fyrir almenning Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Dagur náms- og starfsráðgjafar 2025: Faglegur stuðningur sem skiptir máli – fyrir einstaklinga og samfélagið Jónína Kárdal,Svandís Sturludóttir skrifar
Skoðun Verjum mikilvæga starfsemi Ljóssins Guðbjörg Jónsdóttir,Helga Tryggvadóttir,Sigurdís Haraldsdóttir skrifar
Skoðun ,,Gallaður" hundur - söluhluturinn hundur - um úrskurð Kærunefndar vöru- og þjónustukaupa Árni Stefán Árnason skrifar
Skoðun Fyrst heimsfaraldur, svo náttúruhamfarir, þá gjaldþrot og nú verkföll! Sigríður Margrét Oddsdóttir skrifar
Opið bréf til Jóhanns Páls Jóhannssonar umhverfis-, orku- og loftlagsráðherra Kolbrún Georgsdóttir Skoðun