Góðan daginn, ég ætla að fá … ENGLISH PLEASE! Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar 17. september 2024 14:33 Nú eru það engin ný tíðindi að ekki sé alltaf hægt að ganga að þjónustu á íslensku sem vísri. Það eitt og sér er auðvitað mjög miður. Það er leitt að þeir sem vilja notast við íslensku, eins annkannalega og það hljómar í landi þar sem íslenska er opinbert mál, geti ekki alltaf fengið þjónustu á íslensku, fái ekki alltaf tækifæri til að brúka málið. Það er einkar leitt að ekki sé hægt að ábyrgjast grunníslensku alls staðar, að rekstraraðilar, atvinnurekendur, yfirvaldið telji sig ekki geta það, nenna því kannski ekki, vilja það ekki, telja það ekki svara kostnaði, telja íslensku halló, telja íslensku óþarfa og þar fram eftir götunum. Allar þessar ástæður eru álíka hryggilegar. Hvað svo sem kann að liggja að baki er ástandið óviðunandi. En aðalspurningin er hvort ekki beri að gera eitthvað í málunum, láta í sér heyra. Nú eða leitast við að leggja sitt af mörkum til að færa málin til betri vegar. Já, sumum kann að þykja þetta ástand hvimleitt svo ekki sé meira sagt. Sumir eru bálreiðir og blóta ástandinu í sand og ösku. Sumir yppta öxlum og láta sig þetta litlu varða, pæla ekkert í þessu. Og svo eru sumir óttaslegnir þess vegna, þeir kvíða fyrir að versla, fara á kaffihús eða veitingastaði af ótta við að skilja ekki þjónustuaðilana eða af því þeir treysta sér ekki til að tala ensku, eða gera það ekki, kunna það ekki. Ófáum blöskrar ástandið en segja ekki neitt, kvarta í hljóði eða í fjölskylduboðum og vilja meina að ástandið sé ólíðandi, að ekki sé hægt að nota eigið mál, að manni líði eins og túrhesti í eigin landi. Þeir hinir sömu sjá þó oft ekki ástæðu til að kvarta upphátt, í riti eða ræðu, undan íslenskuleysi, sjá ekki ástæðu til að láta óánægju sína í ljós. Og svo eru það þeir sem læra, vilja endilega læra íslensku og æfa. Þeir hinir sömu eru rændir tækifærum til að nota málið sé íslenska ekki alls staðar í boði. Viðkomandi getur vart æft sína grunníslensku sé hún ekki einu sinni í boði, sé viðkvæðið bara: English, please. Þeir segja þá bara: there is no chance learning and practicing Icelandic in Iceland. Undarlegur andskoti það. Sannlega má segja yður! Það er kominn tími til að tala tæpitungulaust! Þetta ástand er argasta bull og vitleysa! Það er kominn tími til að láta óánægju sína í ljós og beina óánægjunni að réttum aðila, þeim sem leggur línurnar og það er næsta víst ekki sá í framlínustarfinu. Ekki viljum við vera fólkið sem fokkaði upp málinu sem sleit samfelldan þráð málsins sem nær aftur í aldir, sem rauf tenginguna sem málið skapar við fortíðina, ekki viljum við vera það fólk sem rústaði íslensku, kom henni undir græna torfu. Þangað stefnum við næsta víst og þetta tiltekna mál er bara einn naglinn. Það verður að teljast ólíklegt að nokkur sé beinlínis ánægður með ástandið. Og vissulega má kvarta og kveina í hljóði og vona að ástandið batni af sjálfu sér. Ólíklegt er þó að nokkuð batni við það. Guð hjálpar þeim sem hjálpa sér sjálfir eins og sagt er. Þetta erum við hjá Gefum íslensku séns – íslenskuvænt samfélag meðvituð um. Við vitum að það stoðar lítt að kvarta bara og kveina og brynna músum í koddann sinn. Það verður að benda á það sem miður er og bjóða upp í dans hafi maður tök þar á og sé sæmilegur dansherra. Raunar ættu allir sem tala íslensku að geta boðið upp í íslenskudans og ættu að gera það. Hið eins sem þarf til þess er að tala íslensku og gera allt sem í manns valdi stendur til að gera sig skiljanlegan. Kristaltært er alltént að íslenska lærist ekki sé einvörðungu töluð enska. Það liggur jafnt í augum uppi sem úti. Gefum íslensku séns- íslenskuvænt samfélag leitast nefnilega við að bjóða upp á hugsanlegar lausnir. Við höfum staðið að einu og öðru í gegnum tíðina og fræðast má um það að hluta á FB-síðu átaksins svo og heimasíðu þess. Eitt er það þó sem draga má fram og það eru svokölluð framlínunámskeið sem hafa það að markmiði að kenna, með þátttöku móðurmálshafa, grunníslensku, íslensku sem nýtist í starfi og þá einkum og sér í lagi í þjónustugeiranum. Þá hefir starfsfólk eitthvað til að byggja á enda er ljóst að búi starfsfólk að engri íslenskukunnáttu hefir það ekkert til að byggja á, engan grunn og því ólíklegt að annað mál verði notað en enska. Þannig lærist engin íslenska. Engar töfralausnir eru í boði. Við höfum því sent línu á aðila á Ísafirði og nágrenni (Gefum íslensku séns – íslenskuvænt samfélag er átak á Vestfjörðum) sem eru ekki þekktir fyrir að leggja mikið upp úr því að starfsfólk sitt kunni skil á íslensku og boðið þeim upp á námskeið, boðið upp á liðsinni okkar og það að kostnaðarlausu. Það er nefnilega alls ekki svo flókið að færa þetta til betri vegar sé vilji til þess atarna. Fyrsta skrefið er auðvitað einbeittur vilji. Annað skrefið er að leggja línurnar og finna leið til að blanda saman vinnu og þessum grunnlærdómi. Slíku má örugglega fá áorkað í góðu samstarfi. Stofnað var til Gefum íslensku séns – íslenskuvænt samfélag á sínum tíma af því ástandið er fjarri því að verðskulda húrrahróp. Eitthvað þarf að aðhafast, eitthvað þarf að breytast. Það sem þarf einkum og sér í lagi að breytast er viðhorfið. Við höfum reynt að láta til okkar taka og hafa áhrif, einkum á Vestfjörðum. En telji einhver það sem við höfum staðið að til eftirbreytni má sannlega taka okkar hugmyndir frjálsri hendi og hvetjum við auk þess til að fólk láti almennt í sér heyra sé það ekki sátt. Annars breytist jú ekkert. Málið er að eitthvað þarf að gera og ekki stoðar að stinga hausnum í sandinn. Ekki stoðar að vera meðvirkur. Þá breytist ekki rass í bala. Er því ekki best að reyna að tækla þetta mál? PS. Það hefir og reynst ágætlega að horfa skilningsvana en með bros á vör á fólk í þjónustugeiranum og láta eins og viðkomandi hafa talað á kínversku eða máli sem við kunnum ekki skil á og endurtaka svo það sem viðkomandi vil á íslensku. Þannig fær hluteigandi starfsmaður óumbeðna íslenskukennslu. Enn hefir engum sem þessari aðferð beitir verið hent út okkur best vitandi enda væri hjákátlegt að henda einhverjum út eða neita að þjónusta einhvern fyrir að tala íslensku á Íslandi. Höfundur er verkefnastjóri átaksins Gefum íslensku séns – íslenskuvænt samfélag sem á heimili sitt á Ísafirði. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Íslensk tunga Mest lesið Falsfréttastjóri RÚV dýpkar holuna sína Einar Steingrímsson Skoðun Ákall um breytingar Gissur Freyr Gissurarson Skoðun Ekki er allt sem sýnist Ólafur Helgi Marteinsson Skoðun Skóli án aðgreiningar: Hentar ýktasta mynd skólastefnunnar öllum börnum? Jóna Sigríður Valbergsdóttir Skoðun Laun kvenna og karla Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun Vanfjármögnun vísindanna Magnús Hallsson,Styrmir Hallsson Skoðun Hvernig talar maður við tölvur og hafa vélar rökhugsun? Henning Arnór Úlfarsson Skoðun Verkin sem ríkisstjórnin verður dæmd af Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Hrynur sjávarútvegur? Stefán Ólafsson Skoðun Þegar barn óttast önnur börn Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Ekki er allt sem sýnist Ólafur Helgi Marteinsson skrifar Skoðun Skóli án aðgreiningar: Hentar ýktasta mynd skólastefnunnar öllum börnum? Jóna Sigríður Valbergsdóttir skrifar Skoðun Vilji til að rjúfa kyrrstöðu í húsnæðiskreppunni Finnbjörn A. Hermannsson skrifar Skoðun Grænt ál frá Íslandi er mikilvægt fyrir sjálfstæða Evrópu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Þegar barn óttast önnur börn Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Falsfréttastjóri RÚV dýpkar holuna sína Einar Steingrímsson skrifar Skoðun Ákall um breytingar Gissur Freyr Gissurarson skrifar Skoðun Veit sem sagt Grímur betur? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hvernig talar maður við tölvur og hafa vélar rökhugsun? Henning Arnór Úlfarsson skrifar Skoðun Laun kvenna og karla Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Verkin sem ríkisstjórnin verður dæmd af Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Open Letter to new HÍ Rector re Disability Support Hópur starfsfólks og nemenda við HÍ skrifar Skoðun Vanfjármögnun vísindanna Magnús Hallsson,Styrmir Hallsson skrifar Skoðun Kárhóll og Kína: Þegar vísindi verða pólitísk tól Davíð Michelsen skrifar Skoðun Mál Ásthildar Lóu Þórsdóttur – Hvernig manneskjur viljum við vera? Hulda Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Ríkisstjórn gegn fjölskyldusameiningum? Þorbjörg Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Lýðræðið deyr í myrkrinu Heiðar Örn Sigurfinnsson skrifar Skoðun Færni til framtíðar Álfheiður Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Ofbeldi Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Lestu Gaza Móheiður Hlíf Geirlaugsdóttir skrifar Skoðun Ný fjármálaáætlun - tækifæri til að efna loforðin um bætt geðheilbrigði Sandra B. Franks skrifar Skoðun 10 ár og bull í lokin Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Opið bréf til atvinnuvegaráðherra: 48 daga, nei takk Gísli Gunnar Marteinsson skrifar Skoðun Á nú að opinbera það að ég veit í rauninni ekki neitt? Kristín Hrefna Halldórsdóttir skrifar Skoðun Háskóli Höfuðborgarinnar, ekki Íslands Arent Orri Claessen,Gunnar Ásgrímsson skrifar Skoðun Hrynur sjávarútvegur? Stefán Ólafsson skrifar Skoðun Iftar, agape og Eid: Kristnir og múslimar við sama borð Hilal Kücükakin Kizilkaya,Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Bætt skipulag fyrir stúdenta Aðalsteinn Haukur Sverrisson ,Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Frá sögulegum minjum til sviðsettrar upplifunar: Um sanngildi og Disneyvæðingu Sólheimasands Guðmundur Björnsson skrifar Skoðun Staðan á húsnæðismarkaði: Offramboð af röngu meðaltali Egill Lúðvíksson skrifar Sjá meira
Nú eru það engin ný tíðindi að ekki sé alltaf hægt að ganga að þjónustu á íslensku sem vísri. Það eitt og sér er auðvitað mjög miður. Það er leitt að þeir sem vilja notast við íslensku, eins annkannalega og það hljómar í landi þar sem íslenska er opinbert mál, geti ekki alltaf fengið þjónustu á íslensku, fái ekki alltaf tækifæri til að brúka málið. Það er einkar leitt að ekki sé hægt að ábyrgjast grunníslensku alls staðar, að rekstraraðilar, atvinnurekendur, yfirvaldið telji sig ekki geta það, nenna því kannski ekki, vilja það ekki, telja það ekki svara kostnaði, telja íslensku halló, telja íslensku óþarfa og þar fram eftir götunum. Allar þessar ástæður eru álíka hryggilegar. Hvað svo sem kann að liggja að baki er ástandið óviðunandi. En aðalspurningin er hvort ekki beri að gera eitthvað í málunum, láta í sér heyra. Nú eða leitast við að leggja sitt af mörkum til að færa málin til betri vegar. Já, sumum kann að þykja þetta ástand hvimleitt svo ekki sé meira sagt. Sumir eru bálreiðir og blóta ástandinu í sand og ösku. Sumir yppta öxlum og láta sig þetta litlu varða, pæla ekkert í þessu. Og svo eru sumir óttaslegnir þess vegna, þeir kvíða fyrir að versla, fara á kaffihús eða veitingastaði af ótta við að skilja ekki þjónustuaðilana eða af því þeir treysta sér ekki til að tala ensku, eða gera það ekki, kunna það ekki. Ófáum blöskrar ástandið en segja ekki neitt, kvarta í hljóði eða í fjölskylduboðum og vilja meina að ástandið sé ólíðandi, að ekki sé hægt að nota eigið mál, að manni líði eins og túrhesti í eigin landi. Þeir hinir sömu sjá þó oft ekki ástæðu til að kvarta upphátt, í riti eða ræðu, undan íslenskuleysi, sjá ekki ástæðu til að láta óánægju sína í ljós. Og svo eru það þeir sem læra, vilja endilega læra íslensku og æfa. Þeir hinir sömu eru rændir tækifærum til að nota málið sé íslenska ekki alls staðar í boði. Viðkomandi getur vart æft sína grunníslensku sé hún ekki einu sinni í boði, sé viðkvæðið bara: English, please. Þeir segja þá bara: there is no chance learning and practicing Icelandic in Iceland. Undarlegur andskoti það. Sannlega má segja yður! Það er kominn tími til að tala tæpitungulaust! Þetta ástand er argasta bull og vitleysa! Það er kominn tími til að láta óánægju sína í ljós og beina óánægjunni að réttum aðila, þeim sem leggur línurnar og það er næsta víst ekki sá í framlínustarfinu. Ekki viljum við vera fólkið sem fokkaði upp málinu sem sleit samfelldan þráð málsins sem nær aftur í aldir, sem rauf tenginguna sem málið skapar við fortíðina, ekki viljum við vera það fólk sem rústaði íslensku, kom henni undir græna torfu. Þangað stefnum við næsta víst og þetta tiltekna mál er bara einn naglinn. Það verður að teljast ólíklegt að nokkur sé beinlínis ánægður með ástandið. Og vissulega má kvarta og kveina í hljóði og vona að ástandið batni af sjálfu sér. Ólíklegt er þó að nokkuð batni við það. Guð hjálpar þeim sem hjálpa sér sjálfir eins og sagt er. Þetta erum við hjá Gefum íslensku séns – íslenskuvænt samfélag meðvituð um. Við vitum að það stoðar lítt að kvarta bara og kveina og brynna músum í koddann sinn. Það verður að benda á það sem miður er og bjóða upp í dans hafi maður tök þar á og sé sæmilegur dansherra. Raunar ættu allir sem tala íslensku að geta boðið upp í íslenskudans og ættu að gera það. Hið eins sem þarf til þess er að tala íslensku og gera allt sem í manns valdi stendur til að gera sig skiljanlegan. Kristaltært er alltént að íslenska lærist ekki sé einvörðungu töluð enska. Það liggur jafnt í augum uppi sem úti. Gefum íslensku séns- íslenskuvænt samfélag leitast nefnilega við að bjóða upp á hugsanlegar lausnir. Við höfum staðið að einu og öðru í gegnum tíðina og fræðast má um það að hluta á FB-síðu átaksins svo og heimasíðu þess. Eitt er það þó sem draga má fram og það eru svokölluð framlínunámskeið sem hafa það að markmiði að kenna, með þátttöku móðurmálshafa, grunníslensku, íslensku sem nýtist í starfi og þá einkum og sér í lagi í þjónustugeiranum. Þá hefir starfsfólk eitthvað til að byggja á enda er ljóst að búi starfsfólk að engri íslenskukunnáttu hefir það ekkert til að byggja á, engan grunn og því ólíklegt að annað mál verði notað en enska. Þannig lærist engin íslenska. Engar töfralausnir eru í boði. Við höfum því sent línu á aðila á Ísafirði og nágrenni (Gefum íslensku séns – íslenskuvænt samfélag er átak á Vestfjörðum) sem eru ekki þekktir fyrir að leggja mikið upp úr því að starfsfólk sitt kunni skil á íslensku og boðið þeim upp á námskeið, boðið upp á liðsinni okkar og það að kostnaðarlausu. Það er nefnilega alls ekki svo flókið að færa þetta til betri vegar sé vilji til þess atarna. Fyrsta skrefið er auðvitað einbeittur vilji. Annað skrefið er að leggja línurnar og finna leið til að blanda saman vinnu og þessum grunnlærdómi. Slíku má örugglega fá áorkað í góðu samstarfi. Stofnað var til Gefum íslensku séns – íslenskuvænt samfélag á sínum tíma af því ástandið er fjarri því að verðskulda húrrahróp. Eitthvað þarf að aðhafast, eitthvað þarf að breytast. Það sem þarf einkum og sér í lagi að breytast er viðhorfið. Við höfum reynt að láta til okkar taka og hafa áhrif, einkum á Vestfjörðum. En telji einhver það sem við höfum staðið að til eftirbreytni má sannlega taka okkar hugmyndir frjálsri hendi og hvetjum við auk þess til að fólk láti almennt í sér heyra sé það ekki sátt. Annars breytist jú ekkert. Málið er að eitthvað þarf að gera og ekki stoðar að stinga hausnum í sandinn. Ekki stoðar að vera meðvirkur. Þá breytist ekki rass í bala. Er því ekki best að reyna að tækla þetta mál? PS. Það hefir og reynst ágætlega að horfa skilningsvana en með bros á vör á fólk í þjónustugeiranum og láta eins og viðkomandi hafa talað á kínversku eða máli sem við kunnum ekki skil á og endurtaka svo það sem viðkomandi vil á íslensku. Þannig fær hluteigandi starfsmaður óumbeðna íslenskukennslu. Enn hefir engum sem þessari aðferð beitir verið hent út okkur best vitandi enda væri hjákátlegt að henda einhverjum út eða neita að þjónusta einhvern fyrir að tala íslensku á Íslandi. Höfundur er verkefnastjóri átaksins Gefum íslensku séns – íslenskuvænt samfélag sem á heimili sitt á Ísafirði.
Skóli án aðgreiningar: Hentar ýktasta mynd skólastefnunnar öllum börnum? Jóna Sigríður Valbergsdóttir Skoðun
Skoðun Skóli án aðgreiningar: Hentar ýktasta mynd skólastefnunnar öllum börnum? Jóna Sigríður Valbergsdóttir skrifar
Skoðun Grænt ál frá Íslandi er mikilvægt fyrir sjálfstæða Evrópu Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar
Skoðun Open Letter to new HÍ Rector re Disability Support Hópur starfsfólks og nemenda við HÍ skrifar
Skoðun Mál Ásthildar Lóu Þórsdóttur – Hvernig manneskjur viljum við vera? Hulda Steingrímsdóttir skrifar
Skoðun Ný fjármálaáætlun - tækifæri til að efna loforðin um bætt geðheilbrigði Sandra B. Franks skrifar
Skoðun Iftar, agape og Eid: Kristnir og múslimar við sama borð Hilal Kücükakin Kizilkaya,Sigurvin Lárus Jónsson skrifar
Skoðun Frá sögulegum minjum til sviðsettrar upplifunar: Um sanngildi og Disneyvæðingu Sólheimasands Guðmundur Björnsson skrifar
Skóli án aðgreiningar: Hentar ýktasta mynd skólastefnunnar öllum börnum? Jóna Sigríður Valbergsdóttir Skoðun