Nokkrar góðar ástæður til að svindla á örorkukerfinu Eiður Welding skrifar 11. júní 2024 08:00 Allt frá blautu barnsbeini vissi ég nákvæmlega hvert ég vildi stefna í lífinu, ég vildi vaða í seðlum án þess að vinna neitt og vera laus við allt vesen og stress. Ég áttaði mig aldrei á af hverju fólk væri að leggja á sig að fara í nám til að læra einhverja iðn eða stefna á háskólanám, bæði með tilheyrandi kostnaði og álagi. Nei, ég ætlaði sko ekki að strita og púla að óþörfu. Ég ákvað að redda mér örorkumati og lifa ljúfa lífinu án þess að lyfta fingri. Það er nú meira ruglið að fólk striti allt sitt líf eins og hamstur á hjól. Þú þarft ekki að hafa áhyggjur af því lengur því í þessari grein fer ég yfir hvernig þú getur synt í seðlum, sullað í kampavíni og kavíar og fengið frítt í sund að auki. Hugsaðu þér snilldina í því að fá lækni til þess að skrifa upp á þú sért ,,fatlafól“ til lífstíðar, fyllir út spurningalista og umsókn og það er bingó á borði sjö! Nú getur veislan hafist. Berðu þig ömurlega hvert sem þú ferð Kæri lesandi, þegar margra mánaða ferli er afstaðið þá er bara að hlamma sér í sófann og horfa á Glæstar vonir sem nóg er af. Það er þó eitt sem ber að varast, það er mikilvægt að bera sig illa hvert sem þú ferð svo fólk haldi nú ekki að þú sért að svindla á okkar góða kerfi. Allt er ömurlegt hjá þér, alltaf, engin von og ekkert er fram undan en svo kveður þú og gengur hlæjandi í bankann. Það heldur betur gott framundan hjá þér en gættu þess að gera ekkert skemmtilegt og vertu bara helst heima hjá þér því þú hefur hvort sem er ekki efni á neinu öðru á strípuðum örorkulífeyri. Já, gott er það og full ástæða til þess að væla sig inn í þessa paradís strax í dag. Fjöldi örorkulífeyristaka og bótasvik Því miður verður ekki lengi friður í paradís þar sem nú liggur fyrir Alþingi fyrirspurn frá þingmanni Sjálfstæðisflokksins um fjölda örorkulífeyristaka og bótasvik. Í fyrirspurninni er m.a. óskað eftir upplýsingum um hvaða rannsóknir og niðurstöður liggja fyrir um umfang bótasvika sem felast í því að einstaklingar eru metnir öryrkjar án þess að gildar ástæður liggi þar að baki. Nú reynir á þig kæri lesandi hvort þú hefur það sem til þarf til að komast í VIP klúbbinn. Þegar smásjá öryrkjaeftirlitsins er dregin fram er vænlegast að vanda vel til verka 24 tíma sólahrings, sjö daga vikunnar. Núna er rétti tíminn til að dusta rykið af spelkunum, burðast með öndunarkút um götur og torg og segja öllum að þú sért geðveikur út af inngöngu Íslands í NATO líkt og Ingvar E. Sigurðsson gerði svo listilega í kvikmyndinni Englar alheimsins. Óþekktur hlutur á pokasvæði Ég verð því miður að hryggja þig kæri lesandi því ég hef ekki verið að segja þér satt. Sannleikurinn er sá að það er enginn kavíar né kampavín í paradís örorkukerfisins en þar má þó finna kranavatn og oft tómlegan bónuspoka. Ef þú átt ekki íbúð áður en þú færð örorkumat og ert án ríkra ættingja sem eru tilbúnir til að hlaupa undir bagga getur þú gleymt hugmyndinni um að eignast eigið húsnæði með tilheyrandi öryggi, enda ómögulegt að fá greiðslumat með örorkulífeyri auk þess sem hlutdeildarlán virka illa fyrir fatlað fólk. Kerfið heldur þétt utan um fjárhagsupplýsingar þeirra sem treysta á þetta mikilvæga öryggisnet og mörg dæmi eru um að örorkulífeyristakar lendi í skuld við Tryggingastofnun (TR) þegar loksins birtir til, t.d. þegar fólk fær óvænt afturvirka eingreiðslu frá sínum lífeyrissjóði. Að fá örorkumat er ekki einfalt ferli líkt og sjálfsafgreiðsla í matvöruverslun er fyrir flesta. Fatlað fólk er fjölbreyttur hópur fólks og tegund fötlunar getur verið af ýmsum toga. Sumt fólk fæðist fatlað en aðrir fatlast síðar á lífsleiðinni. Fyrir seinni hópinn bíður langt endurhæfingarferli sem því miður skilar ekki alltaf árangri. Það er þó ekki nóg að sérfræðilæknar og annað fagfólk sem vinnur að endurhæfingu viðkomandi telji að hún sé fullreynd heldur þarf sá hinn sami að standast mat skoðunarlæknis og tryggingalæknis á vegum TR. Það er ekki auðvelt að komast í gegnum sigtið og dæmi eru um að einstaklingar fái ítrekað þá niðurstöðu að endurhæfing sé ekki fullreynd þrátt fyrir að allt sem stendur til boða skili ekki árangri. Þau ykkar sem kannast við sjálfsafgreiðslukassa sem gargar „óþekktur hlutur á pokasvæði!” þrátt fyrir að allt hafi verið stimplað inn, getið ímyndað ykkur að vera föst fyrir framan kassann árum saman, hlustandi á sama svarið auk langvarandi framfærslu óöryggis fyrir ykkur og ykkar fjölskyldu. Panama norðursins? Er það virkilega góð ástæða að leggja á sig allt þetta umstang fyrir greiðslur undir lágmarkslaunum og sundkort til þess eins að vera umsvifalaust hafnað af skoðunar- og tryggingarlæknum TR? Meira að segja fólk með flóknar fatlanir á erfitt með að komast í gegnum nálarauga TR. Önnur algengasta spurningin sem fólk spyr við fyrstu kynni á eftir nafni er „og hvað gerir þú?” Sú spurning veldur mörgum örorkulífeyristökum kvíða enda leynast fordómar víða gagnvart þeim sem geta ekki tekið þátt á vinnumarkaði. Hluti af þessum fordómum er tilkominn vegna fáfræði um líf og aðstæður fatlaðs fólks, jafnvel svo að fólk telur okkur vera letingja sem nenni ekki að vinna. Háttvirtur þingmaður er velkominn í kaffispjall, fræðslu og greiðsluseðlaskoðun hjá okkur í UngÖBÍ og hvetjum við hann jafnframt til að setja sama metnað í rannsókn innherjasvika og samráðs fyrirtækja. „Það er flókið að eiga pening á Íslandi“ svo vitnað sé í núverandi fjármálaráðherra, en TR er ekki Panama norðursins. sem gerir letingjum kleift að lifa hinu ljúfa lífi á kostnað skattgreiðenda. Við þurfum að færa umræðuna á hærra plan, setja okkur í spor hvers annars, vinna gegn fordómum og stuðla að inngildingu allra inn í íslenskt samfélag. Höfundur er formaður UngÖBÍ Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Alþingi Málefni fatlaðs fólks Mest lesið Halldór 5.10.2024 Jón Þór Stefánsson Halldór Eignafólk græðir mikið á vaxtastefnu Seðlabankans Stefán Ólafsson Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir Skoðun Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson Skoðun Af ofurhetjum og störfum þeirra Kristín Björnsdóttir Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun Uppeldi frá gamla einmenningar eins-skin-litar viðhorfum Matthildur Björnsdóttir Skoðun Að dansa í regninu Lóa Björk Ólafsdóttir Skoðun Einstakur atburður og viðbúnaður Marinó G. Njálsson Skoðun Skoðun Skoðun Uppeldi frá gamla einmenningar eins-skin-litar viðhorfum Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Af ofurhetjum og störfum þeirra Kristín Björnsdóttir skrifar Skoðun Eignafólk græðir mikið á vaxtastefnu Seðlabankans Stefán Ólafsson skrifar Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur skrifar Skoðun Framtíðarkvíði er ekki gott veganesti Sigurður Páll Jónsson skrifar Skoðun Spilling á Íslandi: Erum við að missa tökin? Ágústa Árnadóttir skrifar Skoðun Orkan á Vestfjörðum Þorsteinn Másson skrifar Skoðun Smábátar eru þjóðhagslega hagkvæmari en togarar Kjartan Sveinsson skrifar Skoðun Foreldrar eru sérfræðingar í sínum börnum Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Vísindin vakna til nýsköpunar! Einar Mäntylä skrifar Skoðun Risastórt lýðheilsumál sem Alþingi hunsar Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar Skoðun Þess vegna býð ég mig fram Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Sleppum brúnni og förum betri leið framhjá Selfossi Elliði Vignisson skrifar Skoðun Einstakur atburður og viðbúnaður Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Framboð er eina leiðin Eiríkur St. Eiríksson skrifar Skoðun Háskóli Íslands er ekki að sinna skyldum sínum Silja Höllu Egilsdóttir skrifar Skoðun Verðmætasköpun og kennarar Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Nýjar lausnir gegn ofbeldi Drífa Snædal skrifar Skoðun Lögin um það sem er bannað Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Að dansa í regninu Lóa Björk Ólafsdóttir skrifar Skoðun Dauðarefsing Pírata Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun Af hverju erum við að þessu? Kjartan Sveinn Guðmundsson skrifar Skoðun Upplýsingaóreiða í boði orkugeirans og Landsvirkjunar Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Úrskurðargrautur lögmanna Ómar R. Valdimarsson skrifar Skoðun Er vitlaust gefið í stjórnmálum? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Hinn langi USArmur Ísraels Ingólfur Steinsson skrifar Skoðun Kveðja frá Heimssýn til landsfundar VG 2024 Haraldur Ólafsson skrifar Skoðun Þjóðaróperan á Alþingi í nær 70 ár Finnur Bjarnason,Þórunn Sigurðardóttir skrifar Skoðun Um Ölfusárbrú og veggjöld Haukur Arnþórsson skrifar Sjá meira
Allt frá blautu barnsbeini vissi ég nákvæmlega hvert ég vildi stefna í lífinu, ég vildi vaða í seðlum án þess að vinna neitt og vera laus við allt vesen og stress. Ég áttaði mig aldrei á af hverju fólk væri að leggja á sig að fara í nám til að læra einhverja iðn eða stefna á háskólanám, bæði með tilheyrandi kostnaði og álagi. Nei, ég ætlaði sko ekki að strita og púla að óþörfu. Ég ákvað að redda mér örorkumati og lifa ljúfa lífinu án þess að lyfta fingri. Það er nú meira ruglið að fólk striti allt sitt líf eins og hamstur á hjól. Þú þarft ekki að hafa áhyggjur af því lengur því í þessari grein fer ég yfir hvernig þú getur synt í seðlum, sullað í kampavíni og kavíar og fengið frítt í sund að auki. Hugsaðu þér snilldina í því að fá lækni til þess að skrifa upp á þú sért ,,fatlafól“ til lífstíðar, fyllir út spurningalista og umsókn og það er bingó á borði sjö! Nú getur veislan hafist. Berðu þig ömurlega hvert sem þú ferð Kæri lesandi, þegar margra mánaða ferli er afstaðið þá er bara að hlamma sér í sófann og horfa á Glæstar vonir sem nóg er af. Það er þó eitt sem ber að varast, það er mikilvægt að bera sig illa hvert sem þú ferð svo fólk haldi nú ekki að þú sért að svindla á okkar góða kerfi. Allt er ömurlegt hjá þér, alltaf, engin von og ekkert er fram undan en svo kveður þú og gengur hlæjandi í bankann. Það heldur betur gott framundan hjá þér en gættu þess að gera ekkert skemmtilegt og vertu bara helst heima hjá þér því þú hefur hvort sem er ekki efni á neinu öðru á strípuðum örorkulífeyri. Já, gott er það og full ástæða til þess að væla sig inn í þessa paradís strax í dag. Fjöldi örorkulífeyristaka og bótasvik Því miður verður ekki lengi friður í paradís þar sem nú liggur fyrir Alþingi fyrirspurn frá þingmanni Sjálfstæðisflokksins um fjölda örorkulífeyristaka og bótasvik. Í fyrirspurninni er m.a. óskað eftir upplýsingum um hvaða rannsóknir og niðurstöður liggja fyrir um umfang bótasvika sem felast í því að einstaklingar eru metnir öryrkjar án þess að gildar ástæður liggi þar að baki. Nú reynir á þig kæri lesandi hvort þú hefur það sem til þarf til að komast í VIP klúbbinn. Þegar smásjá öryrkjaeftirlitsins er dregin fram er vænlegast að vanda vel til verka 24 tíma sólahrings, sjö daga vikunnar. Núna er rétti tíminn til að dusta rykið af spelkunum, burðast með öndunarkút um götur og torg og segja öllum að þú sért geðveikur út af inngöngu Íslands í NATO líkt og Ingvar E. Sigurðsson gerði svo listilega í kvikmyndinni Englar alheimsins. Óþekktur hlutur á pokasvæði Ég verð því miður að hryggja þig kæri lesandi því ég hef ekki verið að segja þér satt. Sannleikurinn er sá að það er enginn kavíar né kampavín í paradís örorkukerfisins en þar má þó finna kranavatn og oft tómlegan bónuspoka. Ef þú átt ekki íbúð áður en þú færð örorkumat og ert án ríkra ættingja sem eru tilbúnir til að hlaupa undir bagga getur þú gleymt hugmyndinni um að eignast eigið húsnæði með tilheyrandi öryggi, enda ómögulegt að fá greiðslumat með örorkulífeyri auk þess sem hlutdeildarlán virka illa fyrir fatlað fólk. Kerfið heldur þétt utan um fjárhagsupplýsingar þeirra sem treysta á þetta mikilvæga öryggisnet og mörg dæmi eru um að örorkulífeyristakar lendi í skuld við Tryggingastofnun (TR) þegar loksins birtir til, t.d. þegar fólk fær óvænt afturvirka eingreiðslu frá sínum lífeyrissjóði. Að fá örorkumat er ekki einfalt ferli líkt og sjálfsafgreiðsla í matvöruverslun er fyrir flesta. Fatlað fólk er fjölbreyttur hópur fólks og tegund fötlunar getur verið af ýmsum toga. Sumt fólk fæðist fatlað en aðrir fatlast síðar á lífsleiðinni. Fyrir seinni hópinn bíður langt endurhæfingarferli sem því miður skilar ekki alltaf árangri. Það er þó ekki nóg að sérfræðilæknar og annað fagfólk sem vinnur að endurhæfingu viðkomandi telji að hún sé fullreynd heldur þarf sá hinn sami að standast mat skoðunarlæknis og tryggingalæknis á vegum TR. Það er ekki auðvelt að komast í gegnum sigtið og dæmi eru um að einstaklingar fái ítrekað þá niðurstöðu að endurhæfing sé ekki fullreynd þrátt fyrir að allt sem stendur til boða skili ekki árangri. Þau ykkar sem kannast við sjálfsafgreiðslukassa sem gargar „óþekktur hlutur á pokasvæði!” þrátt fyrir að allt hafi verið stimplað inn, getið ímyndað ykkur að vera föst fyrir framan kassann árum saman, hlustandi á sama svarið auk langvarandi framfærslu óöryggis fyrir ykkur og ykkar fjölskyldu. Panama norðursins? Er það virkilega góð ástæða að leggja á sig allt þetta umstang fyrir greiðslur undir lágmarkslaunum og sundkort til þess eins að vera umsvifalaust hafnað af skoðunar- og tryggingarlæknum TR? Meira að segja fólk með flóknar fatlanir á erfitt með að komast í gegnum nálarauga TR. Önnur algengasta spurningin sem fólk spyr við fyrstu kynni á eftir nafni er „og hvað gerir þú?” Sú spurning veldur mörgum örorkulífeyristökum kvíða enda leynast fordómar víða gagnvart þeim sem geta ekki tekið þátt á vinnumarkaði. Hluti af þessum fordómum er tilkominn vegna fáfræði um líf og aðstæður fatlaðs fólks, jafnvel svo að fólk telur okkur vera letingja sem nenni ekki að vinna. Háttvirtur þingmaður er velkominn í kaffispjall, fræðslu og greiðsluseðlaskoðun hjá okkur í UngÖBÍ og hvetjum við hann jafnframt til að setja sama metnað í rannsókn innherjasvika og samráðs fyrirtækja. „Það er flókið að eiga pening á Íslandi“ svo vitnað sé í núverandi fjármálaráðherra, en TR er ekki Panama norðursins. sem gerir letingjum kleift að lifa hinu ljúfa lífi á kostnað skattgreiðenda. Við þurfum að færa umræðuna á hærra plan, setja okkur í spor hvers annars, vinna gegn fordómum og stuðla að inngildingu allra inn í íslenskt samfélag. Höfundur er formaður UngÖBÍ
Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun
Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun
Skoðun Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur skrifar
Telur rektor Háskóla Íslands úrskurði alþjóðadómstóla og ályktanir Sameinuðu þjóðanna vera pólitískt álitamál? Elí Hörpu- og Önundarbur Skoðun
Þriðjungur barna af erlendum uppruna tilheyrir ekki skólanum sínum Sara Björg Sigurðardóttir Skoðun