Raddir skólafólks í fyrirrúmi Magnús Þór Jónsson skrifar 9. apríl 2024 09:00 Umræða um skólamál er mikilvæg. Bæði í íslensku samhengi sem og því alþjóðlega enda menntun undirstöðuatriði farsældar í samfélagi. Hvort sem er á vettvangi fjölmiðla, stjórnmálanna, hagsmunasamtaka eða bara í fermingarveislum og öðrum viðburðum á meðal almennings. Oft og tíðum sprettur umræðan upp sem viðbrögð við einstökum þáttum skólastarfs, eða bara jafnvel einstöku atviki sem upp kann að koma á ákveðnu skólastigi eða í einstökum skóla. Mikilvægt er að raddir skólafólks séu í forgrunni umræðunnar. Það býr þekking í þeim mannauði sem valið hefur sér þann vettvang að tryggja gæðamenntun og efla farsæld á vettvangi ólíkra skólastiga og skólagerða. Á undanförnum árum hefur komið upp að í umræðu um málefni menntunar sé frekar talað um skólafólk en við það og þá einmitt út frá þröngu sjónarhorni hvers atviks. Kennarasamband Íslands eru heildarsamtök allra sem vinna við kennslu, ráðgjöf eða stjórnun í leik-, grunn-, framhalds- og tónlistarskólum. Kennarasambandið stendur í dag fyrir ráðstefnunni Skóli nútíðar – vegvísir til framtíðar: Raddir skólafólks í fyrirrúmi. Grunnur ráðstefnunnar er byggður á viðhorfskönnun, sem gerð var meðal félagsfólks, þar sem horft var til þeirra áherslna sem þau vilja kalla eftir en einnig til að rýna nánar í einstaka þætti í okkar störfum þar sem við teljum okkur geta lagt til betri lausnir og útfærslur til framtíðar. Margt forvitnilegt er að finna í niðurstöðum könnunarinnar. Þar koma fram afgerandi skilaboð um að launakjör og starfsumhverfi ráði mestu fyrir umgjörð starfsins, skiptir þar engu máli eðli starfs eða skólagerð. Þar fara skýr skilaboð til launagreiðenda inn í þá kjarasamningsgerð sem er framundan. Í könnuninni kemur fram ákveðinn samhljómur um álagsþætti kennarastarfsins. Þar vill skólafólk rýna í hópastærðir og samsetningu þeirra á öllum skólastigum, þó með mismunandi áherslum. Umfang starfsins og ný verkefni eru líka stórir álagsþættir. Aðrir álagsþættir eru svo mismunandi eftir skólastigum; álag vegna umhverfisáreitis og hljóðvistar er sterkur þáttur í leik- og tónlistarskólum, skortur á stuðningi vegna einstaklingsmála í grunnskólum og skortur á námsgögnum í framhaldsskólum. Það er skýr vilji allra að starfsþróun sé fundinn staður innan hefðbundins vinnutíma skólanna. Þegar kemur að málefnum kennara leggur leikskólinn áherslu á starfsþróun tengda farsældarvinnu, grunnskólinn kallar eftir fræðslu um aga og samskipti en í tónlistar- og framhaldsskólum telja kennarar mesta þörf á að efla starfsþróun í faggrein sinni. Skólastjórnendur á öllum skólastigum eru afskaplega samstíga og leggja áherslu á að efla faglega forystu og mannauðs- og skipulagsmál. Það að starfa í skóla er álagsstarf. Í könnuninni kemur fram að almennt telur fólk sig ráða vel við álag í starfi en þó liggur nokkur munur þar á eftir skólastigum. Kennarar í leik- og grunnskóla eru líklegri til að telja sig ekki ráða nægilega vel við álagið en kennarar í framhaldsskólum, skólastjórnendur og þeir sem sinna ráðgjöf í öllum skólagerðum. Þá sýnir könnunin að 31% stjórnenda telja ólíklegt að þeir verði enn í sínu starfi eftir 5 ár, 27% kennara í leikskólum og 26% kennara í grunnskólum. Þegar horft er á svörin eftir skólagerðum sést að hlutfall þeirra sem telja sig ekki verða enn við störf eftir 5 ár er hæst í grunnskólanum. Hér er stiklað á stóru í könnun sem kynnt er frekar á ráðstefnunni. Í framhaldinu munu stjórn, aðildarfélög, nefndir og ráð KÍ vinna með þær vísbendingar og niðurstöður sem könnunin gefur. Raddir ráðstefnunnar verða raddir skólafólks. Þegar kemur að því að efla og bæta skólastarf, og auka gæði menntunar, verður hægt að sækja í könnunina; efni hennar er vegvísir til framtíðar. Fyrir liggja skólastefnur, námskrár, lög og reglugerðir um skólastarf. Við skólafólk vitum að vettvangur þeirra verkefna liggur víða um stjórnkerfið og fer um ólík svið samfélagsins. Það er á allra ábyrgð að í þeirri vinnu sem miðar að því að gera öflugt skólastarf enn betra verði raddir skólafólks í fyrirrúmi! Höfundur er formaður Kennarasambands Íslands. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Magnús Þór Jónsson Vinnumarkaður Skóla - og menntamál Grunnskólar Mest lesið Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Búum til „vandamál“ – leysum það með samræmdum prófum Árelía Eydís Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Draumastarfið Arnfríður Hermannsdóttir skrifar Skoðun Hjartsláttur sjávarbyggðanna Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Erum við tilbúin til að bæta menntakerfið okkar? Jónína Einarsdóttir skrifar Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Búum til „vandamál“ – leysum það með samræmdum prófum Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir skrifar Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Hvar er mannúðin? Davíð Sól Pálsson skrifar Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Vill íslenska þjóðin halda í einmenninguna? Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Inngilding eða „aðskilnaður“? Jasmina Vajzović Crnac skrifar Skoðun Vonin má aldrei deyja Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh skrifar Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Fólk eða fífl? Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Eru til lausnir við mönnunarvanda heilsugæslunnar? Gunnlaugur Már Briem skrifar Skoðun Er eitthvað mál að handtaka börn? Elsa Bára Traustadóttir skrifar Skoðun Er ferðaþjónusta útlendingavandamál? Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Íslenska kerfið framleiðir afbrotamenn Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Ekki fokka þessu upp! Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Kosningaloforð og hvað svo? Björn Snæbjörnsson skrifar Skoðun Fólk, fjárfestingar og framfarir Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Húsnæðis- og skipulagsmál Anna Sofía Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Falleinkunn fyrrum forseta Vilhjálmur Þorsteinsson,Viktor Orri Valgarðsson skrifar Skoðun Séreignarsparnaður nauðsynlegur valkostur til að létta greiðslubyrði Kolbrún Halldórsdóttir skrifar Sjá meira
Umræða um skólamál er mikilvæg. Bæði í íslensku samhengi sem og því alþjóðlega enda menntun undirstöðuatriði farsældar í samfélagi. Hvort sem er á vettvangi fjölmiðla, stjórnmálanna, hagsmunasamtaka eða bara í fermingarveislum og öðrum viðburðum á meðal almennings. Oft og tíðum sprettur umræðan upp sem viðbrögð við einstökum þáttum skólastarfs, eða bara jafnvel einstöku atviki sem upp kann að koma á ákveðnu skólastigi eða í einstökum skóla. Mikilvægt er að raddir skólafólks séu í forgrunni umræðunnar. Það býr þekking í þeim mannauði sem valið hefur sér þann vettvang að tryggja gæðamenntun og efla farsæld á vettvangi ólíkra skólastiga og skólagerða. Á undanförnum árum hefur komið upp að í umræðu um málefni menntunar sé frekar talað um skólafólk en við það og þá einmitt út frá þröngu sjónarhorni hvers atviks. Kennarasamband Íslands eru heildarsamtök allra sem vinna við kennslu, ráðgjöf eða stjórnun í leik-, grunn-, framhalds- og tónlistarskólum. Kennarasambandið stendur í dag fyrir ráðstefnunni Skóli nútíðar – vegvísir til framtíðar: Raddir skólafólks í fyrirrúmi. Grunnur ráðstefnunnar er byggður á viðhorfskönnun, sem gerð var meðal félagsfólks, þar sem horft var til þeirra áherslna sem þau vilja kalla eftir en einnig til að rýna nánar í einstaka þætti í okkar störfum þar sem við teljum okkur geta lagt til betri lausnir og útfærslur til framtíðar. Margt forvitnilegt er að finna í niðurstöðum könnunarinnar. Þar koma fram afgerandi skilaboð um að launakjör og starfsumhverfi ráði mestu fyrir umgjörð starfsins, skiptir þar engu máli eðli starfs eða skólagerð. Þar fara skýr skilaboð til launagreiðenda inn í þá kjarasamningsgerð sem er framundan. Í könnuninni kemur fram ákveðinn samhljómur um álagsþætti kennarastarfsins. Þar vill skólafólk rýna í hópastærðir og samsetningu þeirra á öllum skólastigum, þó með mismunandi áherslum. Umfang starfsins og ný verkefni eru líka stórir álagsþættir. Aðrir álagsþættir eru svo mismunandi eftir skólastigum; álag vegna umhverfisáreitis og hljóðvistar er sterkur þáttur í leik- og tónlistarskólum, skortur á stuðningi vegna einstaklingsmála í grunnskólum og skortur á námsgögnum í framhaldsskólum. Það er skýr vilji allra að starfsþróun sé fundinn staður innan hefðbundins vinnutíma skólanna. Þegar kemur að málefnum kennara leggur leikskólinn áherslu á starfsþróun tengda farsældarvinnu, grunnskólinn kallar eftir fræðslu um aga og samskipti en í tónlistar- og framhaldsskólum telja kennarar mesta þörf á að efla starfsþróun í faggrein sinni. Skólastjórnendur á öllum skólastigum eru afskaplega samstíga og leggja áherslu á að efla faglega forystu og mannauðs- og skipulagsmál. Það að starfa í skóla er álagsstarf. Í könnuninni kemur fram að almennt telur fólk sig ráða vel við álag í starfi en þó liggur nokkur munur þar á eftir skólastigum. Kennarar í leik- og grunnskóla eru líklegri til að telja sig ekki ráða nægilega vel við álagið en kennarar í framhaldsskólum, skólastjórnendur og þeir sem sinna ráðgjöf í öllum skólagerðum. Þá sýnir könnunin að 31% stjórnenda telja ólíklegt að þeir verði enn í sínu starfi eftir 5 ár, 27% kennara í leikskólum og 26% kennara í grunnskólum. Þegar horft er á svörin eftir skólagerðum sést að hlutfall þeirra sem telja sig ekki verða enn við störf eftir 5 ár er hæst í grunnskólanum. Hér er stiklað á stóru í könnun sem kynnt er frekar á ráðstefnunni. Í framhaldinu munu stjórn, aðildarfélög, nefndir og ráð KÍ vinna með þær vísbendingar og niðurstöður sem könnunin gefur. Raddir ráðstefnunnar verða raddir skólafólks. Þegar kemur að því að efla og bæta skólastarf, og auka gæði menntunar, verður hægt að sækja í könnunina; efni hennar er vegvísir til framtíðar. Fyrir liggja skólastefnur, námskrár, lög og reglugerðir um skólastarf. Við skólafólk vitum að vettvangur þeirra verkefna liggur víða um stjórnkerfið og fer um ólík svið samfélagsins. Það er á allra ábyrgð að í þeirri vinnu sem miðar að því að gera öflugt skólastarf enn betra verði raddir skólafólks í fyrirrúmi! Höfundur er formaður Kennarasambands Íslands.
Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar
Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar
Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar
Skoðun Séreignarsparnaður nauðsynlegur valkostur til að létta greiðslubyrði Kolbrún Halldórsdóttir skrifar