Gulleyjan okkar Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir skrifar 14. mars 2024 06:00 Leiðréttingar á hagtölum síðustu vikur hafa sýnt okkur að staðan hér á landi er nokkuð betri en við héldum áður. Annars vegar er talið að íbúar á landinu séu um 14.000 færri en við héldum. Hins vegar hefur endurmat Hagstofunnar leitt í ljós að hagvöxtur síðustu missera var meiri en áður var talið. Samanlögð niðurstaða er að landsframleiðsla á mann er 6% meiri en áður var talið. Þetta breytir mati á þróun síðustu ára og stöðu í alþjóðlegu samhengi. Ísland færist upp fyrir Holland og upp að hlið Danmerkur í landsframleiðslu á mann og er þar með hið sjötta hæsta í hinum vestræna heimi. Landsframleiðsla Íslands jókst um nær 11% á tímabilinu 2019-2023, sem er meira en á Norðurlöndunum (sjá meðfylgjandi mynd). Af Evrópuríkjum hefur hagvöxtur einungis verið meiri í Króatíu og Serbíu. Tölurnar sýna, svo ekki verður um villst, að Ísland kom fádæma vel út úr heimsfaraldrinum. Aðrar hagtölur bera sama vitni – kaupmáttur launa hefur vaxið um 6% frá 2019 en aftur á móti rýrnað um 3-4% á sama tíma í ríkjum ESB og á Norðurlöndunum. Þá má einnig nefna að eftir faraldurinn tók það hagkerfið aðeins tvö ár að ná fyrra framleiðslustigi. Þegar heimsfaraldurinn skók heimsbyggðina voru skuldir heimila, fyrirtækja og ríkissjóðs lágar, fjármálastofnanir vel fjármagnaðar og erlend staða þjóðarbúsins afar hagstæð. Þessu má þakka góðri hagstjórn, pólitískri forystu og framtakssömu fólki hér á landi. Hagtölurnar sýna að í meginatriðum heppnuðust efnahagslegar aðgerðir ríkisstjórnarinnar í heimsfaraldri afskaplega vel. Land tækifæranna Það er eiginlega ótrúlegt hve gæfulega hefur tekist til við að byggja upp samfélag í fremstu röð hér á Íslandi á þeim rúmlega hundrað árum sem við höfum verið fullvalda ríki. Þetta sjá utanaðkomandi augu vel. Fyrir utan augljós efnahagsleg lífskjör búum við í ríki sem er álitið hið friðsælasta í heimi, menningararfurinn er sterkur og höldum ætíð í þá hugsun að við séum þrátt fyrir allt jöfn, þótt okkur gangi misvel á stundum. Við eigum til að gleyma að þrátt fyrir harðbýli og landfræðilega einangrun hefur okkur tekist að búa til eitt mesta velmegunarsamfélag í heimi. Þar af leiðandi eitt mesta velmegunarsamfélag mannkynssögunnar. Stór orð, en dagsönn. Það væru stór mistök að taka þessu sem sjálfsögðum hlut. Við þurfum að mæta hverjum degi eins og íþróttamaður sem veit að hver einasti leikur byrjar jafn og það þarf alltaf að leggja sig fram. Minnkandi verðbólga Við siglum þó ekki lygnan sjó án áskorana. Verðbólga hefur verið of mikil með tilheyrandi háu vaxtastigi um nokkurt skeið, en þó má leyfa sér að vona að þar séu bjartari tímar fram undan með vissum fyrirsjáanleika um þróun launa næstu ár. Þess utan hefur verðbólgan hjaðnað talsvert síðustu mánuði og er á réttri leið. Mikilvægasta verkefnið næstu misseri er að sú þróun haldi áfram til þess að skapa skilyrði fyrir stöðugleika og áframhaldandi hagvaxtarskeiði. Áframhaldandi árangur Við okkur blasa áskoranir, hvort sem það eru lakari skammtímahorfur, staðan á Reykjanesskaga eða í heimspólitíkinni. Þessu þarf að taka alvarlega og af ábyrgð. Áframhaldandi hagvöxtur og framfarir munu auðvelda okkur að takast á við þessi verkefni. Það gerist ekki af sjálfu sér heldur þurfa stjórnvöld meðvitað að skapa skilyrði fyrir slíkar framfarir. Við eigum að gera kröfu á okkur sjálf að taka ákvarðanir út frá því hvar við getum aukið framleiðni. Það þarf að vera akkeri okkar – framleiðni er ekkert annað en grunnforsenda lífskjara okkar og kaupmáttar. Þetta hefur nú verið sett á dagskrá og skiptir máli. Án framfara er afturför „Það er svo bágt að standa í stað, og mönnunum munar annaðhvort afturábak ellegar nokkuð á leið.“ orti Jónas Hallgrímsson. Að sækja ekki fram jafngildir nefnilega afturför. Önnur samfélög hafa líka metnað og þau munu sækja fram. Mikill hagvöxtur, eða há landsframleiðsla, er ekki lausn við öllum okkar vandamálum og mörg ríki sem við tökum okkur sjaldan til fyrirmyndar búa við háa landsframleiðslu á mann. Hins vegar er alveg ljóst að þau ríki þar sem borgararnir búa við mest öryggi, velmegun og lífsgæði í víðum skilningi eru þau þar sem landsframleiðsla á mann er há. Það er ekki tilviljun. Við þurfum stöðugt að gera betur til þess að viðhalda stöðu okkar sem framúrskarandi samfélag. Okkur hefur tekist það síðustu áratugi undir forystu Sjálfstæðisflokksins og hyggjumst halda því áfram. Höfundur er fjármála- og efnahagsráðherra. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir Efnahagsmál Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Sjálfstæðisflokkurinn Mest lesið Svar við grein Dagnýjar Hængsdóttur Köhler Ragnheiður Magnúsdóttir,Halldóra Jónsdóttir,Óskar Þór Karlsson,Eiríkur Böðvarsson Skoðun Eflum málumhverfi barna Bjarnfríður Leósdóttir,Harpa Stefánsdóttir,Hildur Rut Sigurbjartsdóttir,Silja Jóhannsdóttir,Þorbjörg Saga Ásgeirsdóttir Skoðun Cześć Polskiej części VR Agata Maria Magnússon,Norbert Gruchociak Skoðun Aðgengismál í HÍ – Háskóli fyrir öll? Styrmir Hallsson Skoðun Formaður FHG enn í víking gegn ferðaþjónustu Ingvar Örn Ingvarsson Skoðun Opið bréf til Loga Einarssonar Jón Ingi Bergsteinsson Skoðun Sjórinn sækir fram Guðmundur Ari Sigurjónsson Skoðun Grásleppan úr kvóta! Lilja Rafney Magnúsdóttir Skoðun Sálfélagslegt öryggi – lykillinn að árangri og hagkvæmni Andri Hauksteinn Oddsson Skoðun Björn til rektors Benedikt Hjartarson Skoðun Skoðun Skoðun Ingibjörg Gunnarsdóttir til rektors Bryndís Elfa Gunnarsdóttir,Ingunn Erla Ingvarsdóttir,Erna Petersen skrifar Skoðun Villuljós í varnarstarfi Gunnar Pálsson skrifar Skoðun Opið bréf til Loga Einarssonar Jón Ingi Bergsteinsson skrifar Skoðun Hagsmunir stúdenta eru hagsmunir háskóla Silja Bára R. Ómarsdóttir skrifar Skoðun Sjórinn sækir fram Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Á tímamótum - hugleiðingar frá fráfarandi íbúaráði í Grafarvogi! Fanný Gunnarsdóttir,Ingimar Þór Friðriksson,Kjartan Magnússon,Árni Guðmundsson,Erla Bára Ragnarsdóttir,Tómas Örn Guðlaugsson skrifar Skoðun Óviðunandi viðhaldsleysi á vegum Þorgrímur Sigmundsson skrifar Skoðun Aðlögun – að laga sig að lífinu Grétar Halldór Gunnarsson skrifar Skoðun Formaður FHG enn í víking gegn ferðaþjónustu Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Háskóli Íslands þarfnast afburðaleiðtoga Snorri Þór Sigurðsson skrifar Skoðun Þegar lífið snýst á hvolf Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun StrákaKraftur og Mottumars! Viktoría Jensdóttir skrifar Skoðun Formannskosning VR er hafin – Nú skiptir atkvæðið þitt máli! Þorsteinn Skúli Sveinsson skrifar Skoðun Það skiptir öllu máli að kjósa Flosi Eiríksson skrifar Skoðun Cześć Polskiej części VR Agata Maria Magnússon,Norbert Gruchociak skrifar Skoðun Tækifæri fyrir nemendur Háskóla Íslands Ingibjörg Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Grásleppan úr kvóta! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Aðgengismál í HÍ – Háskóli fyrir öll? Styrmir Hallsson skrifar Skoðun Eflum málumhverfi barna Bjarnfríður Leósdóttir,Harpa Stefánsdóttir,Hildur Rut Sigurbjartsdóttir,Silja Jóhannsdóttir,Þorbjörg Saga Ásgeirsdóttir skrifar Skoðun Sálfélagslegt öryggi – lykillinn að árangri og hagkvæmni Andri Hauksteinn Oddsson skrifar Skoðun Örugg skref fyrir Ísland í alþjóðasamfélaginu Dagbjört Hákonardóttir skrifar Skoðun Björn til rektors Benedikt Hjartarson skrifar Skoðun Svar við grein Dagnýjar Hængsdóttur Köhler Ragnheiður Magnúsdóttir,Halldóra Jónsdóttir,Óskar Þór Karlsson,Eiríkur Böðvarsson skrifar Skoðun Yfir til ykkar, VR-ingar! Halla Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Hvernig getur NATO verið, eða hafa verið, flott og fínt, en ESB slæmt? Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Kjósum Björn Þorsteinsson sem næsta rektor Háskóla Íslands! Geir Sigurðsson skrifar Skoðun Af hverju kílómetragjald? Arna Lára Jónsdóttir skrifar Skoðun Ingibjörg Gunnarsdóttir – magnaður árangur Bryndís Eva Birgisdóttir skrifar Skoðun Hvar eru verndarar tjáningarfrelsisins nú? Ugla Stefanía Kristjönudóttir Jónsdóttir skrifar Skoðun Flosa til formennsku í VR Pétur Hrafn Sigurðsson skrifar Sjá meira
Leiðréttingar á hagtölum síðustu vikur hafa sýnt okkur að staðan hér á landi er nokkuð betri en við héldum áður. Annars vegar er talið að íbúar á landinu séu um 14.000 færri en við héldum. Hins vegar hefur endurmat Hagstofunnar leitt í ljós að hagvöxtur síðustu missera var meiri en áður var talið. Samanlögð niðurstaða er að landsframleiðsla á mann er 6% meiri en áður var talið. Þetta breytir mati á þróun síðustu ára og stöðu í alþjóðlegu samhengi. Ísland færist upp fyrir Holland og upp að hlið Danmerkur í landsframleiðslu á mann og er þar með hið sjötta hæsta í hinum vestræna heimi. Landsframleiðsla Íslands jókst um nær 11% á tímabilinu 2019-2023, sem er meira en á Norðurlöndunum (sjá meðfylgjandi mynd). Af Evrópuríkjum hefur hagvöxtur einungis verið meiri í Króatíu og Serbíu. Tölurnar sýna, svo ekki verður um villst, að Ísland kom fádæma vel út úr heimsfaraldrinum. Aðrar hagtölur bera sama vitni – kaupmáttur launa hefur vaxið um 6% frá 2019 en aftur á móti rýrnað um 3-4% á sama tíma í ríkjum ESB og á Norðurlöndunum. Þá má einnig nefna að eftir faraldurinn tók það hagkerfið aðeins tvö ár að ná fyrra framleiðslustigi. Þegar heimsfaraldurinn skók heimsbyggðina voru skuldir heimila, fyrirtækja og ríkissjóðs lágar, fjármálastofnanir vel fjármagnaðar og erlend staða þjóðarbúsins afar hagstæð. Þessu má þakka góðri hagstjórn, pólitískri forystu og framtakssömu fólki hér á landi. Hagtölurnar sýna að í meginatriðum heppnuðust efnahagslegar aðgerðir ríkisstjórnarinnar í heimsfaraldri afskaplega vel. Land tækifæranna Það er eiginlega ótrúlegt hve gæfulega hefur tekist til við að byggja upp samfélag í fremstu röð hér á Íslandi á þeim rúmlega hundrað árum sem við höfum verið fullvalda ríki. Þetta sjá utanaðkomandi augu vel. Fyrir utan augljós efnahagsleg lífskjör búum við í ríki sem er álitið hið friðsælasta í heimi, menningararfurinn er sterkur og höldum ætíð í þá hugsun að við séum þrátt fyrir allt jöfn, þótt okkur gangi misvel á stundum. Við eigum til að gleyma að þrátt fyrir harðbýli og landfræðilega einangrun hefur okkur tekist að búa til eitt mesta velmegunarsamfélag í heimi. Þar af leiðandi eitt mesta velmegunarsamfélag mannkynssögunnar. Stór orð, en dagsönn. Það væru stór mistök að taka þessu sem sjálfsögðum hlut. Við þurfum að mæta hverjum degi eins og íþróttamaður sem veit að hver einasti leikur byrjar jafn og það þarf alltaf að leggja sig fram. Minnkandi verðbólga Við siglum þó ekki lygnan sjó án áskorana. Verðbólga hefur verið of mikil með tilheyrandi háu vaxtastigi um nokkurt skeið, en þó má leyfa sér að vona að þar séu bjartari tímar fram undan með vissum fyrirsjáanleika um þróun launa næstu ár. Þess utan hefur verðbólgan hjaðnað talsvert síðustu mánuði og er á réttri leið. Mikilvægasta verkefnið næstu misseri er að sú þróun haldi áfram til þess að skapa skilyrði fyrir stöðugleika og áframhaldandi hagvaxtarskeiði. Áframhaldandi árangur Við okkur blasa áskoranir, hvort sem það eru lakari skammtímahorfur, staðan á Reykjanesskaga eða í heimspólitíkinni. Þessu þarf að taka alvarlega og af ábyrgð. Áframhaldandi hagvöxtur og framfarir munu auðvelda okkur að takast á við þessi verkefni. Það gerist ekki af sjálfu sér heldur þurfa stjórnvöld meðvitað að skapa skilyrði fyrir slíkar framfarir. Við eigum að gera kröfu á okkur sjálf að taka ákvarðanir út frá því hvar við getum aukið framleiðni. Það þarf að vera akkeri okkar – framleiðni er ekkert annað en grunnforsenda lífskjara okkar og kaupmáttar. Þetta hefur nú verið sett á dagskrá og skiptir máli. Án framfara er afturför „Það er svo bágt að standa í stað, og mönnunum munar annaðhvort afturábak ellegar nokkuð á leið.“ orti Jónas Hallgrímsson. Að sækja ekki fram jafngildir nefnilega afturför. Önnur samfélög hafa líka metnað og þau munu sækja fram. Mikill hagvöxtur, eða há landsframleiðsla, er ekki lausn við öllum okkar vandamálum og mörg ríki sem við tökum okkur sjaldan til fyrirmyndar búa við háa landsframleiðslu á mann. Hins vegar er alveg ljóst að þau ríki þar sem borgararnir búa við mest öryggi, velmegun og lífsgæði í víðum skilningi eru þau þar sem landsframleiðsla á mann er há. Það er ekki tilviljun. Við þurfum stöðugt að gera betur til þess að viðhalda stöðu okkar sem framúrskarandi samfélag. Okkur hefur tekist það síðustu áratugi undir forystu Sjálfstæðisflokksins og hyggjumst halda því áfram. Höfundur er fjármála- og efnahagsráðherra.
Svar við grein Dagnýjar Hængsdóttur Köhler Ragnheiður Magnúsdóttir,Halldóra Jónsdóttir,Óskar Þór Karlsson,Eiríkur Böðvarsson Skoðun
Eflum málumhverfi barna Bjarnfríður Leósdóttir,Harpa Stefánsdóttir,Hildur Rut Sigurbjartsdóttir,Silja Jóhannsdóttir,Þorbjörg Saga Ásgeirsdóttir Skoðun
Skoðun Ingibjörg Gunnarsdóttir til rektors Bryndís Elfa Gunnarsdóttir,Ingunn Erla Ingvarsdóttir,Erna Petersen skrifar
Skoðun Á tímamótum - hugleiðingar frá fráfarandi íbúaráði í Grafarvogi! Fanný Gunnarsdóttir,Ingimar Þór Friðriksson,Kjartan Magnússon,Árni Guðmundsson,Erla Bára Ragnarsdóttir,Tómas Örn Guðlaugsson skrifar
Skoðun Formannskosning VR er hafin – Nú skiptir atkvæðið þitt máli! Þorsteinn Skúli Sveinsson skrifar
Skoðun Eflum málumhverfi barna Bjarnfríður Leósdóttir,Harpa Stefánsdóttir,Hildur Rut Sigurbjartsdóttir,Silja Jóhannsdóttir,Þorbjörg Saga Ásgeirsdóttir skrifar
Skoðun Svar við grein Dagnýjar Hængsdóttur Köhler Ragnheiður Magnúsdóttir,Halldóra Jónsdóttir,Óskar Þór Karlsson,Eiríkur Böðvarsson skrifar
Skoðun Hvernig getur NATO verið, eða hafa verið, flott og fínt, en ESB slæmt? Ole Anton Bieltvedt skrifar
Svar við grein Dagnýjar Hængsdóttur Köhler Ragnheiður Magnúsdóttir,Halldóra Jónsdóttir,Óskar Þór Karlsson,Eiríkur Böðvarsson Skoðun
Eflum málumhverfi barna Bjarnfríður Leósdóttir,Harpa Stefánsdóttir,Hildur Rut Sigurbjartsdóttir,Silja Jóhannsdóttir,Þorbjörg Saga Ásgeirsdóttir Skoðun