Tinna Laufey Ásgeirsdóttir, prófessor við hagfræðideild Háskóla Íslands, rannsakaði áhrif styttingar framhaldsskólanna á ungmenni í háskóla með Gylfa Zoega prófessor og doktorsnemanum Gísla Gylfasyni. Þau ákváðu að rannsaka áhrif styttingarinnar eftir að kerfisbreytingin átti sér stað. Það hafi verið hentugur tími til að skoða málið auk þess sem góð gögn hafi verið aðgengileg, eins og einkunnir á fyrri skólastigum og afdrif í háskóla. Tinna Laufey ræddi rannsóknina og niðurstöður hennar í Bítinu í morgun.
Hún segir að þau hafi skoðað sérstaklega þrjár útkomur sem varði afdrif nemenda í háskólanum. Hvaða áhrif styttingin hafi á einkunnir, hversu margar einingar þau hafi lokið á fyrsta ári í háskóla og svo brotthvarf úr háskólanum.
„Við sáum með ansi skýrum hætti að styttingin hafði slæm áhrif á alla þessa þætti og frekar stór áhrif myndi ég kalla það,“ segir Tinna og að um hafi verið að ræða lækkun um hálft stig að meðaltali. Þau hafi lokið fimm færri einingum sem samsvari einu námskeiði og að þau séu líklegri til að hætta í háskólanum.
Skoða stutt tímabil
Tinna segir að þau hafi skoðað stutt tímabil. Breytingin tekur gildi 2015/2016 og þau skoði nemendur sem skrái sig svo í háskólann 2018/2019 og svo hafi þau aðeins skoðað eina önn 2020 vegna heimsfaraldurs Covid.
Tinna segir að sumir vilji meina að kerfið sé enn að aðlaga sig eftir breytinguna og kennarar að ná tökum á því að kenna námsefni styttri tíma. Það megi vel vera og að það sé hægt að taka það til greina því hópurinn sem sé rannsakaður hér sé sá sem hafi verið í framhaldsskóla þegar breytingin tekur gildi.
„Við sjáum greinilega skilin og út af þessum sérstöku aðstæðum getum við haft stjórn á ákveðnum þáttum sem er mikilvægt að hafa stjórn á,“ segir Tinna Laufey og að til dæmis séu nemendur að útskrifast á þessum tíma saman sem hafi þó ekki byrjað á sama tíma. Sumir hafi verið í fjögur ár og aðrir þrjú. Þau hafi svo tekið sömu námsáfanga í háskóla og þannig geti þau borið þau saman.
Ekki sömu áhrif á drengi og stúlkur
Tinna Laufey segir þetta stórar niðurstöður en að í þeim komi þó einnig fram að breytingin hafi ekki sömu áhrif á alla nemendur. Þeir sem hafa staðið sig vel í kerfinu gangi almennt betur. Það séu stelpur frekar en strákar.
„Helstu áhrifin eru á drengi og þá sem að hefur ekki gengið vel að fóta sig í menntakerfinu. Sterkir nemendur pluma sig ágætlega eftir breytinguna. Það verður meiri dreifing og við erum að búa til meiri dreifingu. Það er ekki af því að ákveðnir aðilar eru að skara fram út heldur af því að við erum að skilja ákveðna aðila frekar eftir,“ segir Tinna og að mikilvægt sé að fylgjast með þessu betur.
Hún segir mikla pressu á að ljúka á þremur árum ef fólk ætlar sér að gera það. Þau sem skrái sig í fjögurra ára nám ljúki náminu yfirleitt ekki á þremur árum.
Hægt er að hlusta á viðtalið í heild sinni hér að ofan.
