Þörf á tafarlausu og varanlegu vopnahléi á Gaza Kristín S. Hjálmtýsdóttir skrifar 8. desember 2023 09:30 Árásirnar á Gaza eru fordæmalausar að umfangi og ákefð. Almennir borgarar á Gaza, þar á meðal börn, konur, aldraðir og einstaklingar með fötlun eiga hvergi öruggt skjól. Enginn er óhultur. Flest hafa þurft að flýja hvert sjúkrahúsið eða áningarstaðinn á fætur öðrum vegna endurtekinna sprengjuárása og vita ekki hvort þau lifi fram á næsta dag. Börn bera særð eða látin systkini eða vini á herðum sér í skjól. Enn önnur eru særð, í áfalli og foreldralaus. Þetta er eitthvað sem ekkert barn ætti að þurfa að upplifa. Við stöndum frammi fyrir ástandi sem verður ekki bætt með því einu saman að senda inn fleiri bíla hlaðna hjálpargögnum, þar sem öryggi til mannúðaraðstoðar er ekki til staðar. Íbúar Gaza þarfnast, fyrst og fremst, verndar. Fólk skortir lífsnauðsynjar Í dag er talið að fleiri en 16 þúsund almennir borgarar hafi látið lífið á Gaza frá því átökin hófust. Konur eru um 30% þeirra sem hafa látist og yfir 40% eru börn. Fleiri en 43 þúsund hafa særst og um 1,9 milljón íbúa Gaza eru á vergangi, sem er hátt í 85%. Áætlað er að meira en 60% heimila séu eyðilögð eða skemmd. Algjört rafmagnsleysi er á svæðinu. Stór hluti sjúkrahúsa er óstarfhæfur, á meðan önnur sjúkrahús geta aðeins veitt takmarkaða þjónustu. Vegna lyfjaskorts eru neyðarkeisaraskurðir og aflimanir á særðu fólki, þar á meðal börnum, framkvæmdar án svæfinga og nýburar láta lífið vegna þess að ekki er hægt að veita þeim læknisaðstoð. Yfir 50% skólabygginga á Gaza hafa orðið fyrir sprengjuárásum og ekkert barn á skólaaldri getur stundað nám. Gríðarlegur skortur er á mat, hreinu vatni, lyfjum og öðrum nauðsynjavörum. Íbúar Gaza eru innilokaðir, einungis landamæri Rafah við Egyptaland eru opin að hluta. Þúsundir fjölskyldna og einstaklinga hafast við á lóðum sjúkrahúsa eða skóla í þeirri von að njóta skjóls og aðstoðar. Smitsjúkdómar eru farnir að gera vart við sig, meðal annars, vegna skorts á hreinlæti. Starfsfólk og sjálfboðaliðar hjálparsamtaka geta ekki sinnt starfi sínu, þar sem aðstæður leyfa það ekki. Alþjóðasamfélagið er að bregðast íbúum Gaza Ekkert réttlætir þá skelfilegu árás sem almennir borgarar í Ísrael urðu fyrir þann 7. október síðastliðinn. En þær réttlæta ekki takmarkalausar árásir gegn almennum borgurum á Gaza. Enginn er öruggur á Gaza í dag. Með hverri árás eru almennir borgarar verr settir. Heil kynslóð ungmenna á Gaza þekkir ekkert annað en lokuð landamæri, áföll tengd átökum og sársaukafulla arfleifð þeirra. Um helmingur íbúa Gaza er yngri en 18 ára og hefur upplifað endurteknar hernaðaraðgerðir frá fæðingu. Þau þurfa von um raunverulega framtíð. Rauði krossinn er verndari alþjóðlegra mannúðarlaga, sem aðilum vopnaðra átaka ber að virða öllum stundum. Hlutverk laganna er meðal annars að vernda almenna borgara og heimili þeirra, sjúkrahús og skóla, sem og að setja þeim hernaðaraðferðum sem notaðar eru takmörk. Aðilum átaka ber að beita ýtrustu varúð og sjá til þess að umfang skemmda verði ekki óhóflegt miðað við það hernaðarlega markmið sem stefnt er að. Gíslataka er óheimil og vert er að taka fram að konur og börn njóta sérstakrar verndar samkvæmt alþjóðlegum mannúðarlögum og börn má ekki aðskilja frá foreldrum sínum. Aðilum átaka ber einnig að tryggja fæðuöryggi almennings. Að koma í veg fyrir aðgang almennings að matvælum er bannað samkvæmt alþjóðlegum mannúðarlögum. Brot á því getur talist stríðsglæpur. Nauðsynjar ómissandi almenningi til lífs eins og matvæli, landbúnaðarsvæði, uppskera, búfé, neysluvatnsbúnaður og birgðir njóta sérstakrar verndar í vopnuðum átökum. Við getum ekki litið fram hjá þeirri staðreynd að alþjóðasamfélaginu hefur ekki tekist að vernda og standa vörð um réttindi íbúa Gaza eins og alþjóðleg mannúðarlög kveða á um. Mannúðaraðstoð er ekki eina lausnin á þjáningum almennra borgara á Gaza. Pólitísk skref eru nauðsynleg og liður í því að leysa þá hringrás ofbeldis sem á sér stað. Það er siðferðisleg skylda okkar að tala máli almennra borgara á Gaza og þrýsta á um að líf þeirra njóti verndar. Það er brýnt að alþjóðasamfélagið beiti sér enn frekar fyrir vernd almennra borgara á Gaza og að tafarlausu og varanlegu vopnahléi verði komið á. Ef alþjóðleg mannúðarlög eru endurtekið virt að vettugi verður erfiðara að finna pólitíska lausn til að binda enda á þær hörmungar sem almennir borgarar á Gaza eru að upplifa. Höfundur er framkvæmdastjóri Rauða krossins á Íslandi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kristín S. Hjálmtýsdóttir Átök í Ísrael og Palestínu Mest lesið Minntist ekkert á Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson Skoðun Tökum á glæpahópum af meiri þunga Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir Skoðun Þetta er námið sem lifir áfram Bryngeir Valdimarsson Skoðun Árborg - spennandi kostur fyrir öll Guðný Björk Pálmadóttir Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun Mannauðurinn á vinnustaðnum þarf góða innivist til að dafna Ásta Logadóttir Skoðun Hversu oft á að fresta framtíðinni? Erna Magnúsdóttir,Stefán Þórarinn Sigurðsson Skoðun Skoðun Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir skrifar Skoðun Mannauðurinn á vinnustaðnum þarf góða innivist til að dafna Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Þetta er námið sem lifir áfram Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Árborg - spennandi kostur fyrir öll Guðný Björk Pálmadóttir skrifar Skoðun Tökum á glæpahópum af meiri þunga Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Minntist ekkert á Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugsum stórt í skipulags- og samgöngumálum Hilmar Ingimundarson skrifar Skoðun Eitt eilífðar smáblóm Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Betri mönnun er lykillinn Skúli Helgason,Sabine Leskopf skrifar Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hversu oft á að fresta framtíðinni? Erna Magnúsdóttir,Stefán Þórarinn Sigurðsson skrifar Skoðun Getur Ísland staðið fremst í heilsutækni? Arna Harðardóttir skrifar Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar Skoðun Fjármál framhaldsskóla Róbert Ferdinandsson skrifar Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Skoðun Varhugaverð sjónarmið eða raunsæ leið? Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Dýrin skilin eftir í náttúruvá Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skapandi leiðir í skóla- og frístundastarfi Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar Skoðun Reykjavík er meðal dreifðustu höfuðborga Evrópu Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Verum öll tengd Sólrún Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Samræðulist í heimi gervigreindar Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Samræmt gæðanám eða einsleit kerfi? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar Sjá meira
Árásirnar á Gaza eru fordæmalausar að umfangi og ákefð. Almennir borgarar á Gaza, þar á meðal börn, konur, aldraðir og einstaklingar með fötlun eiga hvergi öruggt skjól. Enginn er óhultur. Flest hafa þurft að flýja hvert sjúkrahúsið eða áningarstaðinn á fætur öðrum vegna endurtekinna sprengjuárása og vita ekki hvort þau lifi fram á næsta dag. Börn bera særð eða látin systkini eða vini á herðum sér í skjól. Enn önnur eru særð, í áfalli og foreldralaus. Þetta er eitthvað sem ekkert barn ætti að þurfa að upplifa. Við stöndum frammi fyrir ástandi sem verður ekki bætt með því einu saman að senda inn fleiri bíla hlaðna hjálpargögnum, þar sem öryggi til mannúðaraðstoðar er ekki til staðar. Íbúar Gaza þarfnast, fyrst og fremst, verndar. Fólk skortir lífsnauðsynjar Í dag er talið að fleiri en 16 þúsund almennir borgarar hafi látið lífið á Gaza frá því átökin hófust. Konur eru um 30% þeirra sem hafa látist og yfir 40% eru börn. Fleiri en 43 þúsund hafa særst og um 1,9 milljón íbúa Gaza eru á vergangi, sem er hátt í 85%. Áætlað er að meira en 60% heimila séu eyðilögð eða skemmd. Algjört rafmagnsleysi er á svæðinu. Stór hluti sjúkrahúsa er óstarfhæfur, á meðan önnur sjúkrahús geta aðeins veitt takmarkaða þjónustu. Vegna lyfjaskorts eru neyðarkeisaraskurðir og aflimanir á særðu fólki, þar á meðal börnum, framkvæmdar án svæfinga og nýburar láta lífið vegna þess að ekki er hægt að veita þeim læknisaðstoð. Yfir 50% skólabygginga á Gaza hafa orðið fyrir sprengjuárásum og ekkert barn á skólaaldri getur stundað nám. Gríðarlegur skortur er á mat, hreinu vatni, lyfjum og öðrum nauðsynjavörum. Íbúar Gaza eru innilokaðir, einungis landamæri Rafah við Egyptaland eru opin að hluta. Þúsundir fjölskyldna og einstaklinga hafast við á lóðum sjúkrahúsa eða skóla í þeirri von að njóta skjóls og aðstoðar. Smitsjúkdómar eru farnir að gera vart við sig, meðal annars, vegna skorts á hreinlæti. Starfsfólk og sjálfboðaliðar hjálparsamtaka geta ekki sinnt starfi sínu, þar sem aðstæður leyfa það ekki. Alþjóðasamfélagið er að bregðast íbúum Gaza Ekkert réttlætir þá skelfilegu árás sem almennir borgarar í Ísrael urðu fyrir þann 7. október síðastliðinn. En þær réttlæta ekki takmarkalausar árásir gegn almennum borgurum á Gaza. Enginn er öruggur á Gaza í dag. Með hverri árás eru almennir borgarar verr settir. Heil kynslóð ungmenna á Gaza þekkir ekkert annað en lokuð landamæri, áföll tengd átökum og sársaukafulla arfleifð þeirra. Um helmingur íbúa Gaza er yngri en 18 ára og hefur upplifað endurteknar hernaðaraðgerðir frá fæðingu. Þau þurfa von um raunverulega framtíð. Rauði krossinn er verndari alþjóðlegra mannúðarlaga, sem aðilum vopnaðra átaka ber að virða öllum stundum. Hlutverk laganna er meðal annars að vernda almenna borgara og heimili þeirra, sjúkrahús og skóla, sem og að setja þeim hernaðaraðferðum sem notaðar eru takmörk. Aðilum átaka ber að beita ýtrustu varúð og sjá til þess að umfang skemmda verði ekki óhóflegt miðað við það hernaðarlega markmið sem stefnt er að. Gíslataka er óheimil og vert er að taka fram að konur og börn njóta sérstakrar verndar samkvæmt alþjóðlegum mannúðarlögum og börn má ekki aðskilja frá foreldrum sínum. Aðilum átaka ber einnig að tryggja fæðuöryggi almennings. Að koma í veg fyrir aðgang almennings að matvælum er bannað samkvæmt alþjóðlegum mannúðarlögum. Brot á því getur talist stríðsglæpur. Nauðsynjar ómissandi almenningi til lífs eins og matvæli, landbúnaðarsvæði, uppskera, búfé, neysluvatnsbúnaður og birgðir njóta sérstakrar verndar í vopnuðum átökum. Við getum ekki litið fram hjá þeirri staðreynd að alþjóðasamfélaginu hefur ekki tekist að vernda og standa vörð um réttindi íbúa Gaza eins og alþjóðleg mannúðarlög kveða á um. Mannúðaraðstoð er ekki eina lausnin á þjáningum almennra borgara á Gaza. Pólitísk skref eru nauðsynleg og liður í því að leysa þá hringrás ofbeldis sem á sér stað. Það er siðferðisleg skylda okkar að tala máli almennra borgara á Gaza og þrýsta á um að líf þeirra njóti verndar. Það er brýnt að alþjóðasamfélagið beiti sér enn frekar fyrir vernd almennra borgara á Gaza og að tafarlausu og varanlegu vopnahléi verði komið á. Ef alþjóðleg mannúðarlög eru endurtekið virt að vettugi verður erfiðara að finna pólitíska lausn til að binda enda á þær hörmungar sem almennir borgarar á Gaza eru að upplifa. Höfundur er framkvæmdastjóri Rauða krossins á Íslandi.
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun
Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar
Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar
Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar
Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar
Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun