Byggjum upp betra heilbrigðiskerfi, hlustum á raddir notenda Guðrún Gyða Ölvisdóttir, Ásta Kristín Andrésdóttir, Málfríður Stefanía Þórðardóttir og Sigríður Magnúsdóttir skrifa 17. september 2023 08:00 Árið 2019 ákvað WHO að 17. september ár hvert verði alþjóðlegur dagur „öryggis sjúklinga“. Alþjóðlegur dagur öryggis sjúklinga 2023 verður tileinkaður þemanu „Engaging patients for patient safety“, in recognition of the crucial role patients, families and caregivers play in the safety of health care. Það er: „Að þátttaka sjúklinga sé mikilvæg fyrir öryggi þeirra og viðurkenning sé á mikilvægu hlutverki sem sjúklingar, fjölskyldur og umönnunaraðilar gegna í öryggi í heilbrigðisþjónustu.“ Við höfum öll ábyrgð, við þurfum að vita um mikilvægi okkar sem neytendur, sem veitendur og við þurfum að gera kröfu um að stjórnvöld sem eru að vinna í okkar þjónustu hlusti, framkvæmi mikilvæga hluti sem stuðla að bættri heilbrigðisþjónustu og séu meðvituð um hvað skiptir máli. Við í stjórn Heilsuhags búum yfir reynslu úr heilbrigðiskerfinu, þar sem í öllum tilfellum var brugðist við með röngum hætti. Reynsla að missa barn, aðstandandi barns sem hefur hlotið varanlegt tjón, líkamsskaði í aðgerð sem ekki verður bættur og svo starfsmaður sem var ákærður fyrir að hafa valdið dauða. Við höfum allar einnig unnið í heilbrigðiskerfinu til margra ára sem hjúkrunafræðingar þar sem við höfum séð góða hluti gerst. En einnig höfum við orðið vitni að skelfilegri framkomu og mistökum, því var farið af stað að leita uppi verkfæri sem gætu stutt við kerfið, fækkað mistökum og stutt við faglega úrvinnslu. Viðurkenning og rétt úrvinnsla á mistökum, gæti verið sú eina „hjálp“ sem hægt er að veita þeim sem eiga um sárt að binda. MedStar Health, stofnun sem hefur með öryggi og gæði að gera hefur búið til verkfæri sem heilbrigðisyfirvöld hér á landi gætu notað í þessum tilgangi. CANDOR (Communication and Optimal Resolution) er grunnþáttur í alhliða öryggisáætlun fyrir sjúklinga þar sem kerfisnálgun er með áreiðanleiki til að greina, skoða og bæta veikleika í heilbrigðiskerfinu. Candor öryggisáætlun kemur í veg fyrir að heilbrigðisstarfsmaður „fresti, afneiti eða fari í vörn þegar verkferlar eru notaðir í samskiptum við sjúklinga og fjölskyldur sem verða fyrir miska og leiðir til tímanlegrar úrlausnar og kerfisbóta þar sem við á.“ Af hverju CANDOR? Óvæntur skaði sjúklinga er allt of algengur og viðbrögðin uppfylla venjulega ekki þarfir sjúklings og fjölskyldu, eða stuðla að lærdómi sem gæti komið í veg fyrir skaða í framtíðinni. Samskipta- og verkferlar (CRP), eins og CANDOR, eru grundvallaraðferð til að bregðast við skaða sjúklinga og aðstandenda. Verkferlarnir eru hluti af áhrifaríkum, samúðarfullum öryggis- og gæðaumbótum sem nauðsynlegt er að, innleiða í íslenskt heilbrigðiskerfi í þágu sjúklinga, starfsfólks og samfélagsins í heild til að bæta þá hnökra og þau ómarkvissu vinnubrögð sem við höfum allt og oft orðið vitni að. Lykilupplýsingafærni í samskiptum eru líka kennd heilbrigðisfólki. Að sýna samúð og leyfa sjúklingum að tjá tilfinningar sínar. Mikilvægt er einnig að viðurkenna tilfinningar sjúklinga. Það er gert með því að samþykkja og segja að viðbrögðin séu skiljanleg, því þau eru það þegar áfall dynur yfir. Umfram allt er mikilvægt að vera heiðarlegur og útskýra staðreyndir. Þegar skjólstæðingur/þjónustuþeginn spyr spurninga og viðkomandi heilbrigðismaður veit ekki svarið er áríðandi að gefa bein svör og ef vitneskja er ekki til staðar að þá skal tilgreina það beint og gefa áætlun um hvenær svars er að vænta. Nota þarf árangursríkar samskiptaaðferðir því öllum spurningum og áhyggjum sem skjólstæðingar tjá þarf að sýna einlægjan áhuga og hlustun, augnsamband er mikilvægt í því sambandi. Það sem fagfólk þarf að forðast er að nota læknisfræðileg heiti. Það þarf að vera einlægt, vera það sjálft og vakandi fyrir því að sjúklingar skilji upplýsingar sem þeir fá. Hvaða breytingum megum við búast við með því að nota CANDOR? Notkun Candor hefur sýnt: Að öryggi sjúklinga eykst til muna og starfsfólk, sem verður á mistök í starfi, finnur fyrir miklu meira öryggi í verkferlum sem leiðbeinir þeim í að takast á við mistökin sem hafa átt sér stað. Andleg líðan verður mun betri bæði hjá skjólstæðingum og starfsfólki. Rannsóknir hafa sýnt að fækkun á alvarlegum mistökum var um 74%, aukning varð á atburðatilkynningum um 12%, heildarkostnaður sjúkratrygginga lækkaði um 55%, lækkun varð um 42% á tjónum og 47% fækkun varð á málaferlum. AHRQ (Agency for Healthcare Research and Quality)segir að CANDOR verkferlarnir séu leiðbeiningar um framkvæmd til að virkja sjúklinga og fjölskyldur í upplýsingamiðlun í kjölfar mistaka. Þetta breytir því að samstarf verður við sjúklinga og fjölskyldur um öryggislausnir sem skapa líka meira traust, bæði hjá notendum og veitendum þjónustunnar. Mikilvægur hluti þess er líka að innleiða umönnunaráætlun fyrir heilbrigðisstarfsfólk eftir mistök og hjálpa til við að greina þau og koma í veg fyrir endurtekningu í framtíðinni. Jafnframt á sá sem verður fyrir mistökum á rétt á að fá vitneskju um hverju var breytt í kjölfar mistakanna. Þegar CANDOR verkferli er notað má sjá aukningu á starfsánægju hjá heilbrigðisfólki og bætta líðan hjá skjólstæðingum í kjölfar mistaka. Heilsuhagur, hagsmunasamtök í heilbrigðisþjónustu, skora á heilbrigðisyfirvöld að vinna að því að innleiða verkferla sem bæta öryggismenningu, auka fræðslu og koma á sívirkri þjónustukönnun þar sem skjólstæðingar heilbrigðiskerfisins geta verið virkir þátttakendur. f.h. Stjórnar Heilsuhags. Guðrún Gyða Ölvisdóttir, Ásta Kristín Andrésdóttir, Málfríður Stefanía Þórðardóttir, Sigríður Magnúsdóttir. Hægt er að fara inn á síðuna https://heilsuhagurinn.is/ og gerast félagi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Heilbrigðismál Mest lesið Má lögregla rannsaka mál að eilífu? Hildur Sverrisdóttir Skoðun Klemmdar rasskinnar Brynjars Níelssonar Einar Baldvin Árnason Skoðun Fyrir hvað erum við að borga? Guðmundur Ari Sigurjónsson Skoðun Berum brjóstin Hafdís Hrönn Hafsteinsdóttir Skoðun Lygar sem kosta mannslíf Jón Frímann Jónsson Skoðun Takk fyrir að hjálpa Yazan! Gunnar Hersveinn Skoðun Einn af hverjum fimm Katrín Þórarinsdóttir ,Gerður María Gröndal Skoðun Að meðhöndla eðlilegar tilfinningar með lyfjum Hugrún Sigurjónsdóttir Skoðun Staðreyndir og mýtur um kynferðisofbeldi Eygló Harðardóttir Skoðun Dætur, systur, frænkur, vinkonur Jódís Skúladóttir Skoðun Skoðun Skoðun Berum brjóstin Hafdís Hrönn Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna ekki að kjósa strax? Þórhildur Sunna Ævarsdóttir skrifar Skoðun Sigmundur í villu og svima Friðjón R Friðjónsson skrifar Skoðun Takk fyrir að hjálpa Yazan! Gunnar Hersveinn skrifar Skoðun Haltu Lífi! - Öll börn eru okkar börn! Baldur Einarsson skrifar Skoðun Að meðhöndla eðlilegar tilfinningar með lyfjum Hugrún Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Klemmdar rasskinnar Brynjars Níelssonar Einar Baldvin Árnason skrifar Skoðun Lygar sem kosta mannslíf Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Hundalógík ríkisstjórnarinnar Guðbrandur Einarsson skrifar Skoðun Staðreyndir og mýtur um kynferðisofbeldi Eygló Harðardóttir skrifar Skoðun Raunveruleg pólítísk ábyrgð íslenskra stjórnmálamanna Ómar Már Jónsson skrifar Skoðun Á sama tíma, á sama stað Ólöf Guðmundsdóttir,Friðrik Árnason skrifar Skoðun Mikið væri það ljúft Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Er framtíðin í okkar höndum? Anton Sveinn McKee skrifar Skoðun Einn af hverjum fimm Katrín Þórarinsdóttir ,Gerður María Gröndal skrifar Skoðun Arðsemi vetrarþjónustu Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Endursala stórnotenda er engin töfralausn Tinna Traustadóttir skrifar Skoðun Fyrir hvað erum við að borga? Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Má lögregla rannsaka mál að eilífu? Hildur Sverrisdóttir skrifar Skoðun Dætur, systur, frænkur, vinkonur Jódís Skúladóttir skrifar Skoðun Er okur á leigumarkaði? Reynir Böðvarsson skrifar Skoðun Skynsamleg orkunýting Eva Dögg Davíðsdóttir skrifar Skoðun Tímamót fyrir kvenheilsu Willum Þór Þórsson skrifar Skoðun Hver á að mennta barnið mitt? Ólöf Ása Benediktsdóttir skrifar Skoðun Óþarfa steinar í götunni Teitur Björn Einarsson skrifar Skoðun Stofnun Félags Hafnarverkamanna: Ástæður og áhrif Sverrir Fannberg Júlíusson skrifar Skoðun Heyrn er mannréttindi Kristbjörg Pálsdóttir skrifar Skoðun Hvernig líður þér í dag? Hildur Vilhelmsdóttir skrifar Skoðun Framtíð sjúkraliða, viðbótarnám og nýliðun til að efla heilbrigðisþjónustuna Sandra B. Franks skrifar Skoðun Orkuskipti við hafnir á Norðurlandi eystra Ottó Elíasson skrifar Sjá meira
Árið 2019 ákvað WHO að 17. september ár hvert verði alþjóðlegur dagur „öryggis sjúklinga“. Alþjóðlegur dagur öryggis sjúklinga 2023 verður tileinkaður þemanu „Engaging patients for patient safety“, in recognition of the crucial role patients, families and caregivers play in the safety of health care. Það er: „Að þátttaka sjúklinga sé mikilvæg fyrir öryggi þeirra og viðurkenning sé á mikilvægu hlutverki sem sjúklingar, fjölskyldur og umönnunaraðilar gegna í öryggi í heilbrigðisþjónustu.“ Við höfum öll ábyrgð, við þurfum að vita um mikilvægi okkar sem neytendur, sem veitendur og við þurfum að gera kröfu um að stjórnvöld sem eru að vinna í okkar þjónustu hlusti, framkvæmi mikilvæga hluti sem stuðla að bættri heilbrigðisþjónustu og séu meðvituð um hvað skiptir máli. Við í stjórn Heilsuhags búum yfir reynslu úr heilbrigðiskerfinu, þar sem í öllum tilfellum var brugðist við með röngum hætti. Reynsla að missa barn, aðstandandi barns sem hefur hlotið varanlegt tjón, líkamsskaði í aðgerð sem ekki verður bættur og svo starfsmaður sem var ákærður fyrir að hafa valdið dauða. Við höfum allar einnig unnið í heilbrigðiskerfinu til margra ára sem hjúkrunafræðingar þar sem við höfum séð góða hluti gerst. En einnig höfum við orðið vitni að skelfilegri framkomu og mistökum, því var farið af stað að leita uppi verkfæri sem gætu stutt við kerfið, fækkað mistökum og stutt við faglega úrvinnslu. Viðurkenning og rétt úrvinnsla á mistökum, gæti verið sú eina „hjálp“ sem hægt er að veita þeim sem eiga um sárt að binda. MedStar Health, stofnun sem hefur með öryggi og gæði að gera hefur búið til verkfæri sem heilbrigðisyfirvöld hér á landi gætu notað í þessum tilgangi. CANDOR (Communication and Optimal Resolution) er grunnþáttur í alhliða öryggisáætlun fyrir sjúklinga þar sem kerfisnálgun er með áreiðanleiki til að greina, skoða og bæta veikleika í heilbrigðiskerfinu. Candor öryggisáætlun kemur í veg fyrir að heilbrigðisstarfsmaður „fresti, afneiti eða fari í vörn þegar verkferlar eru notaðir í samskiptum við sjúklinga og fjölskyldur sem verða fyrir miska og leiðir til tímanlegrar úrlausnar og kerfisbóta þar sem við á.“ Af hverju CANDOR? Óvæntur skaði sjúklinga er allt of algengur og viðbrögðin uppfylla venjulega ekki þarfir sjúklings og fjölskyldu, eða stuðla að lærdómi sem gæti komið í veg fyrir skaða í framtíðinni. Samskipta- og verkferlar (CRP), eins og CANDOR, eru grundvallaraðferð til að bregðast við skaða sjúklinga og aðstandenda. Verkferlarnir eru hluti af áhrifaríkum, samúðarfullum öryggis- og gæðaumbótum sem nauðsynlegt er að, innleiða í íslenskt heilbrigðiskerfi í þágu sjúklinga, starfsfólks og samfélagsins í heild til að bæta þá hnökra og þau ómarkvissu vinnubrögð sem við höfum allt og oft orðið vitni að. Lykilupplýsingafærni í samskiptum eru líka kennd heilbrigðisfólki. Að sýna samúð og leyfa sjúklingum að tjá tilfinningar sínar. Mikilvægt er einnig að viðurkenna tilfinningar sjúklinga. Það er gert með því að samþykkja og segja að viðbrögðin séu skiljanleg, því þau eru það þegar áfall dynur yfir. Umfram allt er mikilvægt að vera heiðarlegur og útskýra staðreyndir. Þegar skjólstæðingur/þjónustuþeginn spyr spurninga og viðkomandi heilbrigðismaður veit ekki svarið er áríðandi að gefa bein svör og ef vitneskja er ekki til staðar að þá skal tilgreina það beint og gefa áætlun um hvenær svars er að vænta. Nota þarf árangursríkar samskiptaaðferðir því öllum spurningum og áhyggjum sem skjólstæðingar tjá þarf að sýna einlægjan áhuga og hlustun, augnsamband er mikilvægt í því sambandi. Það sem fagfólk þarf að forðast er að nota læknisfræðileg heiti. Það þarf að vera einlægt, vera það sjálft og vakandi fyrir því að sjúklingar skilji upplýsingar sem þeir fá. Hvaða breytingum megum við búast við með því að nota CANDOR? Notkun Candor hefur sýnt: Að öryggi sjúklinga eykst til muna og starfsfólk, sem verður á mistök í starfi, finnur fyrir miklu meira öryggi í verkferlum sem leiðbeinir þeim í að takast á við mistökin sem hafa átt sér stað. Andleg líðan verður mun betri bæði hjá skjólstæðingum og starfsfólki. Rannsóknir hafa sýnt að fækkun á alvarlegum mistökum var um 74%, aukning varð á atburðatilkynningum um 12%, heildarkostnaður sjúkratrygginga lækkaði um 55%, lækkun varð um 42% á tjónum og 47% fækkun varð á málaferlum. AHRQ (Agency for Healthcare Research and Quality)segir að CANDOR verkferlarnir séu leiðbeiningar um framkvæmd til að virkja sjúklinga og fjölskyldur í upplýsingamiðlun í kjölfar mistaka. Þetta breytir því að samstarf verður við sjúklinga og fjölskyldur um öryggislausnir sem skapa líka meira traust, bæði hjá notendum og veitendum þjónustunnar. Mikilvægur hluti þess er líka að innleiða umönnunaráætlun fyrir heilbrigðisstarfsfólk eftir mistök og hjálpa til við að greina þau og koma í veg fyrir endurtekningu í framtíðinni. Jafnframt á sá sem verður fyrir mistökum á rétt á að fá vitneskju um hverju var breytt í kjölfar mistakanna. Þegar CANDOR verkferli er notað má sjá aukningu á starfsánægju hjá heilbrigðisfólki og bætta líðan hjá skjólstæðingum í kjölfar mistaka. Heilsuhagur, hagsmunasamtök í heilbrigðisþjónustu, skora á heilbrigðisyfirvöld að vinna að því að innleiða verkferla sem bæta öryggismenningu, auka fræðslu og koma á sívirkri þjónustukönnun þar sem skjólstæðingar heilbrigðiskerfisins geta verið virkir þátttakendur. f.h. Stjórnar Heilsuhags. Guðrún Gyða Ölvisdóttir, Ásta Kristín Andrésdóttir, Málfríður Stefanía Þórðardóttir, Sigríður Magnúsdóttir. Hægt er að fara inn á síðuna https://heilsuhagurinn.is/ og gerast félagi.
Skoðun Framtíð sjúkraliða, viðbótarnám og nýliðun til að efla heilbrigðisþjónustuna Sandra B. Franks skrifar