Göt á sjókvíum laxeldisfyrirtækisins Arctic Fish í Patreksfirði uppgötvuðust fyrir rúmri viku. Í kjölfarið var óttast að eldislaxinn gengi upp fjölda laxveiðáa á Norðvesturlandi. Við könnun Matvælastofnunar kom í ljós að sennilega sé ekki um stóra slysasleppingu að ræða. Mismunur á fjölda fiska sem fóru í kvína og fjöldi slátraðra fiska reyndust innan skekkjumarka en mögulegt er að allt að 3,500 hafi strokið úr kvínni. Sex fiskar veiddust í net Fiskistofu í Patreksfirði vikunni.
Sjá einnig: Strokulax Arctic Fish sennilega borist í ár á Vestfjörðum
Veiddir í frárennsli frá virkjun
Daníel Jakobsson framkvæmdastjóri Arctic Fish segir götin bæði lítil og fiskinn stóran.
„Við vitum líka að almennt þegar svona fiskur sleppur, þá er tilhneiging hjá fisknum til að halda sig undir kvíunum, þar sem hann er vanur að fá fóður og ekki fara neitt langt í burtu, allavega svona hratt og vel,“ segir Daníel í samtali við fréttastofu.
Áhyggjur laxveiðimanna eru fyrst og fremst af erfðablöndun eldislaxins við villta laxastofninn og er talið að með viðvarandi ágangi eldislaxins dragi það verulega úr hæfni villta laxins. Daníel telur að kerfið verndi villta laxinn eins vel og mögulegt er.
„Ástæðan fyrir því að laxeldi er leyft á Vestfjörðum og Austfjörðum er fjarlægðin frá helstu laxveiðiám. Þar sem laxeldi er starfrækt eru litlar ár með litla stofna, sem hafa hingað til ekki verið skilgreindar sem laxveiðiár. Til dæmis Mjólká þar sem mest hefur veiðst af fisknum, sem er bara frárennsli frá virkjun og hefur engan sjálfstæðan laxastofn.“
Daníel segir að frá því fiskeldi hófst hafi einungis tíu staðfestir eldislaxar veiðst í ám sem skilgreindar seú sem laxveiðiár.
Kerfi sem verndi villta stofninn
„Svo erum við með bæði þessi burðarþol og áhættumat sem eiga að tryggja það að fiskeldið verði ekki í því magni að villtum laxi stafi ógn af.
Samkvæmt MAST hafa níu tilvik komið upp frá árinu 2015 þar sem göt fundust á kvíum. Stærsta slysasleppingin átti sér stað hjá laxeldisfyrirtækinu Arnarlaxi í Arnarfirði í október á síðasta ári þegar ljóst varð að fyrirtækið gat ekki gert grein fyrir afdrifum rúmlega 81 þúsund laxa hið minnsta. Matvælastofnun lagði í kjölfarið 120 milljóna króna sekt á fyrirtækið.
Er ekki óviðunandi að slysasleppingar eigi sér stað nokkuð reglulega?
„Ég er ekki sammála því að þetta sé að gerast reglulega. Það hafa ekki orðið nein alvarleg slepping hjá okkur fram að þessu,“ segir Daníel. „Ég get fullyrt að á Íslandi er aðeins leyfilegt að vera með besta mögulega búnað til fiskeldis.“
„Svo á kerfið auðvitað að vera þannig hannað að þegar þessi slys verða, þá eigi villta laxastofninum eigi ekki að stafa nein hætta af. Ég held að okkur hér á Íslandi hafi tekist að búa til kerfi sem mun vernda villta laxastofninn, meðal annars með fjarlægð við villta laxastofna.“