Kynslóðir saman - grænt búsetuform framtíðar Sara Björg Sigurðardóttir skrifar 6. maí 2023 09:01 Reykjavíkurborg stendur á tímamótum. Síðasta áratug og þann næsta verða mestu breytingar á borginni í hálfa öld. Framtíðarborgin farin að taka á sig mynd á sínu mesta uppbyggingarskeiði. Það er viðeigandi mitt í HönnunarMars að hafa hugrekki til að kasta fram djörfum hugmyndum um nýja nálgun í búsetuformi. Kynslóðakjarna þar sem kynslóðir búa saman, nýta sömu lífsgæðin sem hvort tveggja ýtir undir fjölbreytt mannlíf í þéttri og grænni borg. Borgin okkar er að breytast, ný hverfi verða til, byggðin tekur á sig nýja mynd og tækifæri til að móta borgarsamfélag framtíðar er núna. Aðalskipulag Reykjavíkur, leiðarljósið okkar, tekur utan um byggðina, faðmar og fangar hlýlega inn í mótandi borgarsamfélag. Tækifærið til að eiga samtal er einmitt núna, mitt í uppskeru hönnuða, arkitekta og gesta á öllum aldri sem marsera um borgina einmitt þessa helgi til að taka samtalið og spyrja. Í hvernig borg viltu búa í? Í hvernig borg viltu eldast í? Breytt samfélagsgerð kallar á nýja hugsun Í mannfjöldaspám Hagstofu Íslands stendur þjóðin frammi fyrir sömu áskorunum og nágrannalöndin okkar. Árið 2020 var hlutfall fólks yfir 65 ára 14%, árið 2038 er áætlað að það hlutfall verði yfir 20% mannfjöldans og árið 2064 yfir 25%. Þannig mun mín kynslóð og kynslóðin á undan mér, lifa lengur, vera fjölmennari og gera meiri kröfur á samfélagið, hvað varðar þjónustu, lífsgæði og heilbrigði. Við því þarf að bregðast, á jafn fjölbreyttan hátt og viðfangsefnið er víðfeðm. Hugsa til framtíðar meira en við við höfum gert hingað til. Hvar liggja tækifæri og áskoranir 21. aldar? Ákoranir framtíðar snúa ekki bara að loftslagsmálum, grænum lausnum og endurnýtingu heldur líka að einmannaleikanum en hann fangar allar kynslóðir óháð aldri. Markmið okkar sem samfélags ætti að vera að uppræta einmannaleikann í gegnum borgarskipulag og hönnun húsa. Taka hugrökk skref í brjóta upp form og festu í nýja hugsun, nýja nálgun jafnvel með augum nýsköpunar. Brjóta upp normið sem við höfum skapað í eigin huga. Hvernig getum við það? Jú í gegnum hönnun híbýli og nærumhverfis, skapa umhverfi til samskipta og samveru í gegnum góða borgarhönnunin. Að fanga mannleg tengsl í gegnum skipulag nota sameiginleg rými þar sem fólk á ólíkum aldri hittist, talar saman og ver tíma hvert með öðru. Skapa umgjörð þar sem fólk stundar saman reglulega hreyfingu og heilsurækt í góðra vina hópi, móta rými fyrir sameiginlegar tómstundir og annað sem gleður sálina og léttir lund. Þátttakan styrkir samskipti, myndun félagslegra tengsla og það er dýrmætt að verða hluti af stærri og fjölbreyttari vinahópi, sérstaklega þegar lífsins ferðalangar týna tölunni þá er gott að finna samkennd hópsins sem eftir lifir og finna nýjan takt í lífinu. Við viljum öll tilheyra hópi, vera virkir samfélagsþegnar og vaxa í umhverfi sem okkur líður vel. Kynslóðakjarni næsta stig aukinna lífsgæða Í Árósum er að finna hús kynslóðanna og annað er hugsað í hjarta Kaupmannahafnar. Í kynslóðahúsi, sem opnað hefur í Árósum búa saman kynslóðir í blandaðri byggð. Er fjölbreytt samfélag fólks sem njóta stuðnings frá hver öðrum, grunnþörfum er fullnægt en þar gefst líka kostur á félagslegu samneyti ekki bara innan kynslóða heldur milli þeirra líka. Sannkallað samfélagshús með óþrjótandi möguleikum en þar eru íbúðir fyrir fjölskyldur, stúdíó íbúðir fyrir ungt fólk, íbúðir sem þjóna þörfum fatlaðs fólks og eldra fólks með og án þjónustu. Þar er hjúkrunarheimili fléttað saman í byggðina þannig að hægt að samnýta starfsfólk, skapa sterkari rekstrargrundvöll og öryggi fyrir þá íbúa sem það þurfa. Sumar íbúðir eru án eldhús aðrar ekki, sumar eru litlar með aðgang að sameiginlegri samverustofu, aðrar ekki. Íbúðaformið er eins fjölbreytt og þarfir mannfólksins eru fjölbreyttar. Þar er veitingahús, heilsugæsla, samkomusalur fyrir viðburði og tónleikahald, gróður og listaverk, gróðurhús og grænmetisrækt og leikskóli sem útisvæði með íbúum, allt innan seilingar - Óþrjótandi möguleikar til að laða að íbúa og aðra gesti - allt aðgengilegt í göngufjarlægð, stutt í hágæða almenningssamgöngur, göngu- og hjólastíga og græn útivistarsvæði. Lífsgæði fólks á ólíkum aldri með fjölbreyttar þarfir er þrætt saman í magnaðan vef lífsins gæða. Í hvernig borg viltu eldast í? Kynslóðir breytast og þarfir þeirra með. Borg framtíðar verður til núna og því mikilvægt að kalla eftir umræðu um hvernig borg við viljum eldast í. Vill ungt fólk í dag búa bara með sínum aldri eða vill það búa með fleiri kynslóðum saman? Gott borgarsamfélag blandar saman aldri, sem aftur styður við margvíslega þjónustu og atvinnulíf samhliða ber okkur ber skylda til að nýta verðmæti borgarlandsins, mannvirkja og mannauðs með samnýtingu sameiginlegra svæða hvort tveggja kallast á við græna borgarþróun. Fólk vill gjarnan eldast í sínu hverfi og þess vegna þurfum við að koma til móts við þarfir eldra fólks í meira mæli og koma með nýjar lausnir, nýjar hugmyndir að borðinu til að svara því ákalli. Við þurfum að huga betur að því að skapa búsetuform þar sem blönduð byggð og þjónusta fyrir breiðari þarfir fólks er sett saman. Þess vegna væri svo áhugavert að fá svör spurningunni - Í hvernig borg viltu búa? Í hvernig borg viltu eldast? Er það með áframhaldandi aðgreinu kynslóða eða að hafa hugrekki til að blanda kynslóðum saman, bæta lífsgæði, stuðla að grænni borgarþróun og höggva í einmanaleikann - um leið skapa samfélag þar sem eftirsóttarvert að fæðast í, búa í, lifa í og eldast í - borg fyrir okkur öll. Höfundur er formaður Öldungaráðs Reykjavíkurborgar og varaborgarfulltrúi Samfylkingarinnar Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Sara Björg Sigurðardóttir Reykjavík Borgarstjórn Mest lesið 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson Skoðun Skoðun Skoðun Hugsum stórt í skipulags- og samgöngumálum Hilmar Ingimundarson skrifar Skoðun Eitt eilífðar smáblóm Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Betri mönnun er lykillinn Skúli Helgason,Sabine Leskopf skrifar Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hversu oft á að fresta framtíðinni? Erna Magnúsdóttir,Stefán Þórarinn Sigurðsson skrifar Skoðun Getur Ísland staðið fremst í heilsutækni? Arna Harðardóttir skrifar Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar Skoðun Fjármál framhaldsskóla Róbert Ferdinandsson skrifar Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Skoðun Varhugaverð sjónarmið eða raunsæ leið? Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Dýrin skilin eftir í náttúruvá Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skapandi leiðir í skóla- og frístundastarfi Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar Skoðun Reykjavík er meðal dreifðustu höfuðborga Evrópu Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Verum öll tengd Sólrún Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Samræðulist í heimi gervigreindar Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Samræmt gæðanám eða einsleit kerfi? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson skrifar Skoðun Tími til kominn að styðja öll framúrskarandi ungmenni Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað með dansinn? Lilja Björk Haraldsdóttir skrifar Skoðun Mótórhjólasamtök á Íslandi – hvers vegna öll þessi læti? Helgi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson skrifar Sjá meira
Reykjavíkurborg stendur á tímamótum. Síðasta áratug og þann næsta verða mestu breytingar á borginni í hálfa öld. Framtíðarborgin farin að taka á sig mynd á sínu mesta uppbyggingarskeiði. Það er viðeigandi mitt í HönnunarMars að hafa hugrekki til að kasta fram djörfum hugmyndum um nýja nálgun í búsetuformi. Kynslóðakjarna þar sem kynslóðir búa saman, nýta sömu lífsgæðin sem hvort tveggja ýtir undir fjölbreytt mannlíf í þéttri og grænni borg. Borgin okkar er að breytast, ný hverfi verða til, byggðin tekur á sig nýja mynd og tækifæri til að móta borgarsamfélag framtíðar er núna. Aðalskipulag Reykjavíkur, leiðarljósið okkar, tekur utan um byggðina, faðmar og fangar hlýlega inn í mótandi borgarsamfélag. Tækifærið til að eiga samtal er einmitt núna, mitt í uppskeru hönnuða, arkitekta og gesta á öllum aldri sem marsera um borgina einmitt þessa helgi til að taka samtalið og spyrja. Í hvernig borg viltu búa í? Í hvernig borg viltu eldast í? Breytt samfélagsgerð kallar á nýja hugsun Í mannfjöldaspám Hagstofu Íslands stendur þjóðin frammi fyrir sömu áskorunum og nágrannalöndin okkar. Árið 2020 var hlutfall fólks yfir 65 ára 14%, árið 2038 er áætlað að það hlutfall verði yfir 20% mannfjöldans og árið 2064 yfir 25%. Þannig mun mín kynslóð og kynslóðin á undan mér, lifa lengur, vera fjölmennari og gera meiri kröfur á samfélagið, hvað varðar þjónustu, lífsgæði og heilbrigði. Við því þarf að bregðast, á jafn fjölbreyttan hátt og viðfangsefnið er víðfeðm. Hugsa til framtíðar meira en við við höfum gert hingað til. Hvar liggja tækifæri og áskoranir 21. aldar? Ákoranir framtíðar snúa ekki bara að loftslagsmálum, grænum lausnum og endurnýtingu heldur líka að einmannaleikanum en hann fangar allar kynslóðir óháð aldri. Markmið okkar sem samfélags ætti að vera að uppræta einmannaleikann í gegnum borgarskipulag og hönnun húsa. Taka hugrökk skref í brjóta upp form og festu í nýja hugsun, nýja nálgun jafnvel með augum nýsköpunar. Brjóta upp normið sem við höfum skapað í eigin huga. Hvernig getum við það? Jú í gegnum hönnun híbýli og nærumhverfis, skapa umhverfi til samskipta og samveru í gegnum góða borgarhönnunin. Að fanga mannleg tengsl í gegnum skipulag nota sameiginleg rými þar sem fólk á ólíkum aldri hittist, talar saman og ver tíma hvert með öðru. Skapa umgjörð þar sem fólk stundar saman reglulega hreyfingu og heilsurækt í góðra vina hópi, móta rými fyrir sameiginlegar tómstundir og annað sem gleður sálina og léttir lund. Þátttakan styrkir samskipti, myndun félagslegra tengsla og það er dýrmætt að verða hluti af stærri og fjölbreyttari vinahópi, sérstaklega þegar lífsins ferðalangar týna tölunni þá er gott að finna samkennd hópsins sem eftir lifir og finna nýjan takt í lífinu. Við viljum öll tilheyra hópi, vera virkir samfélagsþegnar og vaxa í umhverfi sem okkur líður vel. Kynslóðakjarni næsta stig aukinna lífsgæða Í Árósum er að finna hús kynslóðanna og annað er hugsað í hjarta Kaupmannahafnar. Í kynslóðahúsi, sem opnað hefur í Árósum búa saman kynslóðir í blandaðri byggð. Er fjölbreytt samfélag fólks sem njóta stuðnings frá hver öðrum, grunnþörfum er fullnægt en þar gefst líka kostur á félagslegu samneyti ekki bara innan kynslóða heldur milli þeirra líka. Sannkallað samfélagshús með óþrjótandi möguleikum en þar eru íbúðir fyrir fjölskyldur, stúdíó íbúðir fyrir ungt fólk, íbúðir sem þjóna þörfum fatlaðs fólks og eldra fólks með og án þjónustu. Þar er hjúkrunarheimili fléttað saman í byggðina þannig að hægt að samnýta starfsfólk, skapa sterkari rekstrargrundvöll og öryggi fyrir þá íbúa sem það þurfa. Sumar íbúðir eru án eldhús aðrar ekki, sumar eru litlar með aðgang að sameiginlegri samverustofu, aðrar ekki. Íbúðaformið er eins fjölbreytt og þarfir mannfólksins eru fjölbreyttar. Þar er veitingahús, heilsugæsla, samkomusalur fyrir viðburði og tónleikahald, gróður og listaverk, gróðurhús og grænmetisrækt og leikskóli sem útisvæði með íbúum, allt innan seilingar - Óþrjótandi möguleikar til að laða að íbúa og aðra gesti - allt aðgengilegt í göngufjarlægð, stutt í hágæða almenningssamgöngur, göngu- og hjólastíga og græn útivistarsvæði. Lífsgæði fólks á ólíkum aldri með fjölbreyttar þarfir er þrætt saman í magnaðan vef lífsins gæða. Í hvernig borg viltu eldast í? Kynslóðir breytast og þarfir þeirra með. Borg framtíðar verður til núna og því mikilvægt að kalla eftir umræðu um hvernig borg við viljum eldast í. Vill ungt fólk í dag búa bara með sínum aldri eða vill það búa með fleiri kynslóðum saman? Gott borgarsamfélag blandar saman aldri, sem aftur styður við margvíslega þjónustu og atvinnulíf samhliða ber okkur ber skylda til að nýta verðmæti borgarlandsins, mannvirkja og mannauðs með samnýtingu sameiginlegra svæða hvort tveggja kallast á við græna borgarþróun. Fólk vill gjarnan eldast í sínu hverfi og þess vegna þurfum við að koma til móts við þarfir eldra fólks í meira mæli og koma með nýjar lausnir, nýjar hugmyndir að borðinu til að svara því ákalli. Við þurfum að huga betur að því að skapa búsetuform þar sem blönduð byggð og þjónusta fyrir breiðari þarfir fólks er sett saman. Þess vegna væri svo áhugavert að fá svör spurningunni - Í hvernig borg viltu búa? Í hvernig borg viltu eldast? Er það með áframhaldandi aðgreinu kynslóða eða að hafa hugrekki til að blanda kynslóðum saman, bæta lífsgæði, stuðla að grænni borgarþróun og höggva í einmanaleikann - um leið skapa samfélag þar sem eftirsóttarvert að fæðast í, búa í, lifa í og eldast í - borg fyrir okkur öll. Höfundur er formaður Öldungaráðs Reykjavíkurborgar og varaborgarfulltrúi Samfylkingarinnar
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun
Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar
Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar
Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar
Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar
Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar
Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun