Innlent

Forsætisráðherra segir komu kafbáta í samræmi við skuldbindingar Íslands

Heimir Már Pétursson skrifar
Með heimild til að sækja þjónustu á Íslandi er hægt að spara kafbátum nokkurra daga siglingu þegar þeir eru við eftirliti á hafsvæðinu í kringum Ísland. Hér má sjá kafbátinn USS Albuquerque.
Með heimild til að sækja þjónustu á Íslandi er hægt að spara kafbátum nokkurra daga siglingu þegar þeir eru við eftirliti á hafsvæðinu í kringum Ísland. Hér má sjá kafbátinn USS Albuquerque. Getty

Forsætisráðherra segir þjónustu við kjarnorkuknúna kafbáta hér við land samræmast skuldbindingum Íslands innan Atlantshafsbandalagsins þar sem eftirlit með kafbátum hafi farið fram á Íslandi. Hún og utanríkisráðherra undristrika að þeir kafbátar sem koma í íslenska lögsögu verði ekki búnir kjarnorkuvopnum í samræmi við þjóðaröryggisstefnu Íslands.

Greint var frá því eftir ríkisstjórnarfund í morgun að bandarískum kafbátum sem knúðir eru kjarnorku verði heimilt að sækja þjónustu til Íslands til að taka vistir og hafa áhafnaskipti. Bátarnir munu koma upp á yfirborðið skammt frá landi í Helguvík en ekki leggjast að landi.

Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir segir undirbúning fyrir komu bandarískra kafbáta hingað hafa staðið yfir í um eitt ár. Hún hafi átt náið samstarf við forsætisráðherra vegna málsins.Vísir/Vlilhelm

Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir utanríkisráðherra segir málið hafa verið lengi í undirbúningi og hún átt náið samstarf við forsætisráðherra vegna þess. Þetta væri stórt og mikilvægt skref til sameiginlegra varna Íslands og NATO-ríkjanna.

„Þar með eykur það bæði fælingarmátt og getu okkar til að sinna þessu eftirliti betur en áður,“ segir utanríkisráðherra. Eftirlit með umferð kafbáta fari nú þegar fram á Íslandi. Þjónusta sem þessi hafi um áratugaskeið farið fram í Noregi og koma bátanna hingað muni spara þeim nokkurra daga siglingu.

„Þetta er unnið í nánu samstarfi við Geislavarnir ríkisins, Landhelgisgæsluna og Ríkislögreglustjóra. Í hvert skipti sem þau vilja koma hingað upp þurfa þau að kalla eftir því við utanríkisráðuneytið og við þurfum að veita leyfi í hvert sinn. En þetta er ekki tímabundin heimild. Þetta er ný ákvörðun,“ segir Þórdís Kolbrún. Þannig viti íslensk stjórnvöld allaf með einhverjum fyrirvara hvenær von er á báti.

Bandarískir kafbátar koma til um 150 hafna í 50 ríkjum. Þeir bátar sem sinna eftirliti í kringum Ísland munu ekki lengur þurfa að sigla til Noregs til að sækja vistir eða hafa áhafnaskipti, eftir að þeim var veitt heimild til að sigla inn í Helgvuvík.Getty

Með þátttöku sinni i stjórnarsamstarfinu gengust Vinstri græn inn á að Ísland væri í NATO þótt flokkurinn sé á móti aðildinni. Veran í NATO væri hluti af þjóðaröryggisstefnu Íslands. En Vinstri græn hafa einnig oft lagt fram frumvörp á Alþingi, sem þó hafa ekki náð í gegn, um að Ísland væri ekki einungis kjarnorkuvopnalaust heldur að hingað kæmu heldur ekki kjarnorkuknúin skip.

Katrín Jakobsdóttir segir eftirlit með kafbátum nú þegar fara fram á Íslandi. Komu bandarískra eftirlitskafbáta hingað til lands megi skoða sem hluta af skuldbindingum Íslands innan NATO og vegna varnarsamningsins við Bandaríkin.Stöð 2/Ívar Fannar

Katrín Jakobsdóttir forsætisráðherra segir málið hafa fengið góðan undirbúning.

„Það liggur líka algerlega skýr fyrir sú afstaða sem samþykkt hefur verið í þjóðaröryggisstefnu fyrir Ísland, ekki bara einu sinni heldur tvisvar, að íslenskt land og íslensk landhelgi eru friðlýst fyrir kjarnavopnum," segir forsætisráðherra.

Þessi ákvörðun væri beintengd hlutverki Íslands við kafbátaeftirlit sem hluta af skuldbindingum landsins við NATO og vegna varnarsamningsins við Bandaríkin. Eftir innrás Rússa í Úkraínu hafi legið fyrir að umferð gæti aukist á hafinu í kringum Ísland.

Bandarískar kafbátaleitarflugvélar koma reglulega til Keflavíkur í tengslum við eftirlitsstöðina með siglingu kafbáta sem fram fer á Keflavíkurflugvelli.Stöð 2/HMP

Katrín segir að reikna megi með einhverri umræðu innan VG um að þessir kafbátar væru knúnir kjarnorku. Vinstri græn hafi hins vegar fallist á að sinna ákvæðum þjóðaröryggisstefnunnar allt frá upphafi stjórnarsamstarfsins.

„Og það höfum við gert síðan. Ég hef ekki orðið vör við annað en félagar í VG hafi sýnt því sjónarmiði skilning þegar um er að ræða að leiða ríkisstjórnarsamstarf. Ekki hvað síst á tímum eins og við lifum núna þar sem stríð geisar í álfunni,“ segir Katrín Jakobsdóttir.


Tengdar fréttir

Kjarn­orku­knúnir kaf­bátar fá að hafa við­komu við Ís­land

Þórdís Kolbrún Reykfjörð Gylfadóttir utanríkisráðherra hefur tilkynnt bandarískum stjórnvöldum að kjarnorkuknúnum kafbátum sjóhers þeirra verður heimilt að hafa stutta viðkomu við Ísland. Kafbátarnir sem fá heimild til að að hafa viðdvöl hér bera ekki kjarnavopn og eru ekki útbúnir til þess. Búist er við að fyrsti kafbáturinn komi á næstunni.

Öflug eftirlit með umferð flugvéla, skipa og kafbáta við Ísland

Mikið eftirlit er með umferð flugvéla, skipa og kafbáta yfir og í kringum Ísland á vegum NATO og Bandaríkjahers í samstarfi við Landhelgisgæsluna. Um sextíu manna flugsveit frá danska hernum er að ljúka loftrýmisgæslu á Íslandi eftir mánaðardvöl.




Fleiri fréttir

Sjá meira


×