Fréttastofa fjallaði um rannsókn VIRK og nýja skilgreiningu WHO á kulnun seint í febrúarmánuði.
Sjá nánar: Sex prósent beiðna til VIRK uppfylltu skilyrði WHO um kulnun
Eftir að WHO þrengdi skilgreininguna á kulnun hefur umræðan um þetta sjúkdómsástand tekið nýja stefnu. Rannsókn VIRK sýndi fram á að einungis rúm sex prósent af þeim 58% sem leituðu til VIRK vegna kulnunareinkenna uppfylltu nýju skilgreininguna yfir kulnun. Samkvæmt WHO er kulnun vinnutengdur vandi. Þær Snædís Eva Sigurðardóttir og Sigrún Ása Þórðardóttir sálfræðingar hjá Styðjandi sálfræðiþjónustu hafa sérhæft sig í greiningu og meðferð við kulnun í rúman áratug. Þær telja að nýja greiningin geti haft skaðlegar afleiðingar.
„Hér er ekki bara um að ræða fyrirbæri sem tengist vinnustað,“ segir Snædís í hádegisfréttum Bylgjunnar.
Stór hópur í lausu lofti eftir nýja skilgreiningu
„Þessi skilgreining felur ekki í sér útlistun á sjúkdómsástandinu sem fylgir í kjölfarið og hún er alls ekki nógu umfangsmikil þessi nýja skilgreining; hún nær ekki utan um þau einkenni og þau vandamál sem fólk glímir við eftir að hafa verið undir langvarandi álagi í langan tíma og þá breytir í rauninni ekki miklu þó að álagið sé á vinnustað, í einkalífi eða jafnvel hvaða hugarfar fólks og hvaða innri kröfur keyra þig áfram,“ útskýrir Snædís.
Það sé ansi margt sem geti stuðlað að því að streitukerfið fari í gang. Það sé langur vegur frá að einungis vinnustaðurinn geti haft þau áhrif.
„Það er nefnilega hætta á að nú sé stór hópur fólks, sem var kannski byrjaður að fá einhvern skilning á vanda sínum og farinn að finna leiðir til að vinna sig út úr honum sem missir fótanna núna.“
Ólíkar meðferðir við kulnun og þunglyndi
Til dæmis geti þunglyndismeðferð fólks í kulnun gert illt verra.
„Þar sem þunglyndi einkennist af lækkuðu geðslagi, gleðileysi og óvirkni þá er meðferðin við því helst fólgin í því að koma fólki í meiri virkni og auka líkur á því að þau fái til baka sínar jákvæðu tilfinningar og vinna með hugarfar sem mögulega heldur geðslaginu lágu. Þetta er mjög erfitt að gera með fólki sem er búið að keyra sitt streitukerfi út og hefur litla hugræna getu og mikla þörf fyrir hvíld.“
Snædís segir að það sé mikilvægt að halda því til haga að vissulega komi það fyrir að fólk sé greint með kulnun sem sé haldið þunglyndi og mikilvægt sé að vanda til verka, gefa réttar greiningar og meðferð í þessu sem og öðru.
Mannsheilinn ráði mögulega ekki við kröfur nútímans
Þrátt fyrir að Snædís segi að uppspretta kulnunar geti vissulega verið vinnustaðurinn en ekki í öllum tilfellum. „Álag getur komið hvaðanæva að og vinnustaðir vissulega ættu og skulu taka ábyrgð og bera ábyrgð á heilsu sinna starfsmanna og skapa umhverfi sem gerir þeim kleift að vinna sína vinnu og þrífast vel.“
„Það er ansi margt sem stuðlar að því að okkar streitukerfi fer í gang, það fer ekki bara í gang í vinnunni, það geta líka verið aðstæður heima við, það getur verið börnin okkar, veikindi ástvina, fjárhagsáhyggjur og margar skuldbindingar því við lifum nú í samfélagi sem keyrir ansi hart, skulum við segja. Maður hefur áhyggjur af því að kröfur samfélagsins í dag sé nú kannski ekkert alveg í takt við það sem mannsheilinn ræður við yfir höfuð.“
Til frekari glöggvunar hafa þær Snædís og Sigrún skrifað ítarlega grein á Vísi um nýju kulnunargreininguna sem hægt er að lesa hér.
