„Þó staðan sé um margt fordæmalaus eftir boðun verkbanns SA í kjardeilu Eflingar hefur margt verið sagt og margar fullyrðingar settar fram sem standast litla sem enga skoðun,“ skrifar Ragnar Þór Ingólfsson, formaður VR, í aðsendum skoðanapistli á Vísi.
Í greininni segir Ragnar Þór að fullyrðingar um að þeir samningar sem þegar hafi verið gengið frá á almennum vinnumarkaði móti í einu og öllu það sem er í boði fyrir aðra, falli í flokk þessara fullyrðinga. Þá sé gefið í skyn að SA sé bundið trúnaði við þau verkalýðsfélög sem skrifað hafi undir samninga, og það að frumkvæði félaganna.
„Engar kröfur um slíkt voru settar fram og ekkert slíkt samkomulag var gert. Það hljóta allir að skilja að stéttarfélag sem gengur frá kjarasamningi hefur ekkert umboð eða vald til að binda önnur félög af því sama. Það er því alfarið á ábyrgð viðsemjandans að halda slíku fram og til streitu.“
Halldór Benjamín Þorbergsson, framkvæmdastjóri SA, hefur ítrekað sagt í viðtölum við fjölmiðla að trúnaður SA liggi gegn viðsemjendum sínum, verkalýðsfélögunum, og að með því að ganga of langt í eftirgjöf við kröfum Eflingar yrði sá trúnaður rofinn, og það væri ekki inni í myndinni.
Harka í kjarabaráttu sé ekki ný af nálinni
Í grein sinni segir Ragnar einnig að látið sé að því liggja að verkfallsaðgerðir séu fordæmalaus nálgun stéttarfélaga við að ná fram nauðsynlegum kjarabótum.
„Ef við byrjum á þeim meinta trúnaði sem SA heldur til haga virðist sá trúnaður eingöngu takmarkast við stöðu þeirra sem lægst hafa launin og beinast sérstaklega gegn einu stéttarfélagi. Staðreyndin er sú að í þeim kjarasamningum á almennum vinnumarkaði síðastliðin ár hefur lítið farið fyrir þessum meinta trúnaði hins opinbera og SA þegar aðrar stéttir ganga fram á eftir okkur,“ skrifar Ragnar Þór.
Hann bendir á að árið 2015 hafi VR og Starfsgreinasambandið boðað til verkfallsaðgerða sem áttu að enda með allsherjarverkföllum. Þær aðgerðir hafi verið samþykktar með tæplega 60 prósent atkvæða hjá VR, en 95 pósent atkvæða há SGS. Flest félög hafi á þessum tíma boðað aðgerðir eða farið í verkföll, þeirra á meðal BHM, Félag íslenskra hjúkrunarfræðinga, Sjúkraliðafélag Íslands og fleiri félög, sem nú hefja sínar kjaraviðræður.
„Ég hvet fólk til að vafra um netið og kynna sér orðræðuna og hörkuna sem var í þeim deilum. Ég var í samninganefnd VR á þessum tíma og man vel hversu mikil harka var í viðræðunum og öllum áróðrinum sem á okkur dundi. Sem fyrr var þetta eina leiðin, boðun aðgerða, til að fá SA og aðra viðsemjendur að samningaborðinu, af einhverri alvöru,“ skrifar Ragnar Þór og bendir á að harkan hafi síst verið minni í aðdraganda Lífskjarasamninganna árið 2019.
„Við vorum úthrópuð kolruglað lið sem væri á góðri leið með að setja hagkerfið á hliðina og vildi bara í átök átakanna vegna. Að kröfur okkar væru sturlaðar! Þið vonandi munið þetta allt saman, internetið gerir það allavega. Deilan endaði með því að boðað var til verkfallsaðgerða. Það var eina leiðin til að fá SA að borðinu. Það var ekkert að frétta fram að þeim tímapunkti fyrr en verkföll voru hafin en þá var fyrst hægt að hefja lausnamiðað samtal af einhverri alvöru og samningar vöru í höfn stuttu síðar.“
Sanngirni og réttlæti en ekki hver sagði hvað
Ragnar segir fráleitt að halda því fram að útilokað sé fyrir einn hóp að ná fram meiri kjarabótum en annar og að allir samningar þurfi að vera eins.
„Nýsamþykktir samningar VR/LÍV voru með töluvert öðrum hætti en SGS. Og samningur samflots iðnaðarmanna tók tillit til þátta er snéru að vinnutíma og iðnnemataxta sem voru ekki í samningum VR. Sama var uppi á teningnum 2019 þegar VR var með aðra útfærslu á sínum samningum er snéru t.d. að styttingu vinnuvikunnar og leiðréttingu á launahlutfalls skerðingum 18 til 20 ára svo dæmi séu tekin. Þrátt fyrir að vera í bandalagi með öðrum þá var tekið tillit til ólíkra þarfa okkar félagsfólks og samsetningar okkar félags,“ skrifar Ragnar Þór.
Í pistli sínum bendir Ragnar Þór á að kjarabaráttan snúist í grunninn um sanngirni og réttlæti fremur en persónur og leikendur sem að henni koma. Hún snúist um mannlega reisn, en ekki hver sagði hvað og hver svaraði fullum hálsi.
„Prófaðu að taka persónur út fyrir sviga og mátaðu þig inn í raunveruleika þeirra sem vinna fulla vinnu á lægstu launum. Prófaðu að setja þig í spor þeirra sem fengu 80 þúsund króna hækkun á leigu eða tvöfaldaðu afborgunina af húsnæðisláninu, ef það hefur ekki hækkað nú þegar, og reiknaðu stöðu þína út frá því.
Setjum okkur í spor þeirra sem þurfa að segja börnunum sínum að nú þurfi að flytja í nýtt hverfi eða sveitarfélag vegna þess að endar ná ekki saman. Setjum okkur í spor þeirra sem eru að sinna fárveikum foreldrum eða börnum í fjársveltu biðlistakerfi. Setjum okkur í þessi spor og tjáum okkur um stöðuna út frá því og hverju er um að kenna,“ skrifar Ragnar Þór að lokum.
