Ríki sem eru ekki ríki Bjarki Sigurðsson skrifar 19. nóvember 2022 09:02 Fánar fjögurra ríkja sem ekki eru fullvalda. Efst til vinstri: Kristjanía. Efsti til hægri: Transnistría. Neðst til vinstri: Furstadæmið Sjáland. Neðst til hægri: Sómalíland. Getty Ekki eru öll ríki heimsins fullvalda, þekkt eða viðurkennd. Sum ríki berjast á hverjum einasta degi fyrir sjálfstæði sínu, önnur ríki eru viðurkennd af einungis örfáum öðrum ríkjum og sum viðurkennir bara ekki neinn, nema auðvitað íbúarnir sjálfir. Smáríki, smáþjóðir og sjálfstjórnarsvæði. Hver er munurinn á þessu? Fullvalda ríki heimsins eru 208 talsins samkvæmt Sameinuðu þjóðunum. 193 þeirra eru aðildarríki að Sameinuðu þjóðunum, tvö þeirra eru áheyrnarríki og þrettán ríki sem flokkast undir „annað“. Áheyrnarríkin tvö eru borgríkið Vatíkanið og Palestína. Deilt hefur verið um landsvæðið þar sem Palestína er til fjölda ára, allt frá því Ísraelsmönnum var komið þar fyrir af Sameinuðu þjóðunum árið 1947. Af aðildarríkjum Sameinuðu þjóðanna viðurkenna 138 sjálfstæði Palesínu, þar á meðal Ísland. Ríkin sem fá engan stimpil Ríkin þrettán sem falla hvorki undir hatt aðildarríkja né áheyrnarríkja eiga það flest öll sameiginlegt að önnur, sjálfstæð, ríki gera tilkall til svæðisins sem þau eru staðsett á. Einungis tvö þeirra, Cookseyjar og Niue, eru á svæði sem ekkert annað ríki gerir tilkall til. Bæði ríkin eru í frjálsu sambandi við Nýja-Sjáland og eru með aðild að einhverjum af undirstofnunum Sameinuðu þjóðanna. Þjóðhöfðingi ríkjanna tveggja er forsætisráðherra Nýja-Sjálands og eru íbúar með nýsjálenskan ríkisborgararétt. Niue þykir afar falleg.Getty Hér fyrir neðan er listi af hinum ríkjunum ellefu og þau ríki sem gera tilkall til svæðisins. Abkasía – Georgía Artsaklýðveldið – Aserbaísjan Alþýðulýðveldið Donetsk – Úkraína Kósovó – Serbía Alþýðulýðveldið Luhansk – Úkraína Norður-Kýpur – Kýpur Sahrawi-lýðveldið – Marokkó Sómalíland – Sómalía Suður-Ossetía – Georgía Taívan – Kína Transnistría – Moldóva Hér fyrir neðan má sjá myndband þar sem fjallað er um nokkur þessara ríkja og hver staða þeirra í alþjóðasamfélaginu er. Kósóvó er líklegast þessara ríkja til þess að öðlast stöðu aðildarríkis á næstunni en rúmlega hundrað ríki viðurkenna sjálfstæði þess frá Serbíu, þar á meðal Ísland. Einungis fimm ríki Evrópusambandsins viðurkenna ekki sjálfstæði ríkisins, Grikkland, Kýpur, Slóvakía, Spánn og Ungverjaland. Íbúar flestra þessara umdeildu ríkja telja sig ekki vera hluti af þjóð stærra ríkisins sem gerir tilkall til svæðisins. Fólk í Transnistríu telur sig ekki eiga samleið með íbúum Moldóvu og svo framvegis. Smáþjóðir og smáríki Smáþjóðir (e. micronations) er líklega áhugaverðustu og skemmtilegustu ríkin sem ekki eru fullvalda. Það getur hver sem er stofnað sína eigin smáþjóð, nánast hvar sem er. Það sem aðgreinir smáþjóðir frá öðrum ríkjum er að þær skortir alla viðurkenningu annarra ríkja eða helstu alþjóðastofnana. Rétt er að taka fram að í íslenskri tungu þýðir orðið einnig þjóð sem er smá, samanber Smáþjóðaleikarnir, en þær þjóðir sem taka þátt í leikunum eru þó viðurkenndar af flestum ríkjum heims. Blossa kannast flestir við en hann var lukkudýr Smáþjóðaleikanna er þeir fóru fram í Reykjavík árið 2015. Smáríki geta varla talist merkileg enda eru það ríki á borð við Andorra, Mónakó, Tonga og Ísland. Ísland er lang stærsta smáríki heims en við komumst á listann vegna fólksfjölda. Fyrsta smáþjóðin var enska eyjan Lundy. Eigandi eyjunnar, Martin Coles Harman, lýsti því yfir að hann væri konungur eyjunnar árið 1925 og bjó til sinn eigin gjaldmiðil. Þá gerði hann frímerki fyrir ríkið. Harman konungur seldi eyjuna árið 1969 og þar með tilheyrði konungdæmi Lundy sögunni. En Harman hratt af stað bylgju af smáþjóðum. Málaliðaárásir og alþjóðlegur glæpahringur Frægasta smáþjóðin er líklega furstadæmið Sjáland. Ríkið er staðsett á Maunsell-virki við strendur Bretlands í Norðursjó. Þar hefur fjölskylda Paddy Roy Bates búið síðan árið 1967 þegar hann tók yfir virkið en það hafði staðið autt í nokkur ár. Ríkið hefur orðið fyrir árás þýskra málaliða, dæmt fólk fyrir landráð og orðið fyrir barðinu á alþjóðlegum glæpahring sem seldi vegabréf ríkisins á svörtum markaði. Smáþjóðin Sjáland gefur ríkisborgurum sínum vegabréf. Hér má sjá vegabréf fyrrverandi utanríkisráðherra Sjálands.Getty/Dusko Despotovic Alls eru sextíu smáþjóðir í heiminum, flestar í Bandaríkjunum, Bretlandi og Ástralíu. Hingað til hafa engar smáþjóðir verið stofnaðar á Íslandi. Maunsell-virkið sem hýsir Sjálendinga. Önnur þekkt smáþjóð, að minnsta kosti þekkt hér á landi, er fríríkið Kristjanía í Danmörku. Upphaf Kristjaníu má rekja til ársins 1971 þegar blaðamaðurinn Jacob Ludvigsen og nokkrir félagar hans tóku yfir yfirgefna herstöð við Kristjánshöfn. Íbúar Kristjaníu lifa aðallega á minjagripa- og veitingasölu og er vinsæll áfangastaður þeirra sem vilja reykja marijúana. Þar er neysla þess leyfð en lögreglan er ekki velkomin þótt hún láti sjá sig þar annað slagið. Kristjanía er staðsett í Kaupmannahöfn.Getty Sjálfstjórnarsvæði heimsins eru nokkuð mörg og flest þeirra vel þekkt. Mörg þeirra eru vinsælir ferðamannastaðir líkt og Suður-Týról á Ítalíu, Púertó Ríkó sem tilheyrir Bandaríkjunum, Katalónía á Spáni og Arúba sem tilheyrir Hollandi. Sjálfstæðisbarátta Katalóna hefur vakið athygli í gegnum árin en frægt er orðið þegar Katalónía lýsti yfir sjálfstæði þann 10. október árið 2017. Sjálfstæðið varði í nákvæmlega 56 sekúndur en þá var það dregið til baka. Grænland og Færeyjar flokkast einnig sem sjálfstjórnarsvæði innan dönsku ríkisheildarinnar. Ísland tilheyrði heildinni einnig allt til ársins 1944 þegar við urðum sjálfstætt ríki. Sjálfstæði er ekki á döfinni hjá Færeyingum og Grænlendingum eins og er. Sameinuðu þjóðirnar Danmörk Kósovó Taívan Tengdar fréttir Uri Geller segir skoska einkaeyju sína vera sjálfstæða smáþjóð Hinn umdeildi töframaður, sjónvarpsmaður og sjáandi, Uri Geller, heldur því fram að eyja við strendur Skotlands sem er í hans eigu sé nú orðin að smáþjóð (e. micronation). Hann keypti eyjuna árið 2009 en smáþjóðin mun á næstunni fá sinn eigin þjóðsöng, fána og stjórnarskrá. 7. ágúst 2022 11:17 „Innlimaði“ bílastæði rússneska ræðismannsins Finnskur karlmaður tók sig til og „innlimaði“ bílastæði rússneska ræðismannsins í Turku fyrir hönd Úkraínu í gær. Hann segir innlimunina í samræmi við úrslit eins manns þjóðaratkvæðagreiðslu sem hann hélt sjálfur í anda þeirra sem fóru fram á vegum leppstjórna Rússa í Úkraínu nýlega. 13. október 2022 14:05 Mest lesið Mjög gjarnan kölluð nasisti og fasisti Innlent Deilt um „Pope Francis“ forsetans: „Óboðlegt og óskiljanlegt“ eða hneykslunargirni heilagra? Innlent Barn á óskoðuðum bíl á 151 kílómetra hraða Innlent Vildi „tagga“ Frans páfa en niðurstaðan reyndist slysaleg Innlent Drottningin lögð inn vegna veikinda Erlent „Til hamingju hálfvitar“ Innlent Gallar í nýbyggingum: Eigendur nýrra íbúða eigi ríkari rétt Innlent „Skrítið og óeðlilegt“ að Ísrael fái að vera með í Eurovision Innlent Þrjátíu prestar krefjast dvalarleyfis fyrir Oscar Innlent Eldur í öðrum hreyfli vélar Delta í Flórída Erlent Fleiri fréttir Á þriðja tug látnir eftir árás á ferðamenn í Kasmír Meirihluti eftirlifenda helfararinnar hverfur næsta áratuginn Harvard stefnir Bandaríkjastjórn vegna þvingunaraðgerða hennar Leyniþjónustustjóri ber Netanjahú þungum sökum Drottningin lögð inn vegna veikinda Eldur í öðrum hreyfli vélar Delta í Flórída Útför páfans á laugardag Greint frá dánarorsök páfans Dánarorsök páfans talin vera heilablóðfall Trump styður Hegseth: Neitar að um trúnaðarbrest hafi verið að ræða Breskir þingmenn leggjast gegn því að Trump ávarpi þingið Skýrslan sé „full af lygum“ Leiðtogar minnast páfans Hvernig er nýr páfi valinn? Loftvarnarsírenur óma á ný eftir skammvinnt „vopnahlé“ Frans páfi er látinn Deildi hernaðarupplýsingum í öðru spjalli með konu sinni og bróður Segja samfélagsmiðla valda auknu kvenhatri og rasisma í skólum Ísraelsher játar „fagleg mistök“ í máli hjálparstarfsmannanna Samsetning lyfja gæti komið í veg fyrir þúsundir hjartaáfalla Páfinn fordæmdi gyðingahatur og ástandið á Gasa Á fjórða hundrað stórskotaliðsárása á fyrstu nótt vopnahlés Vance átti í skoðanaskiptum við hægri hönd páfans Saka hvor aðra um að berjast áfram þrátt fyrir vopnahlé Segjast hafa uppgötvað nýjan lit sem ekki hefur sést áður „Önnur tilraun Pútín til að leika sér að mannslífum“ Pútín tilkynnir um „páskavopnahlé“ Hæstiréttur frestar brottvísunum Trumps Lést í snjóflóði í Ölpunum Mannskæðasta árásin á Húta hingað til Sjá meira
Fullvalda ríki heimsins eru 208 talsins samkvæmt Sameinuðu þjóðunum. 193 þeirra eru aðildarríki að Sameinuðu þjóðunum, tvö þeirra eru áheyrnarríki og þrettán ríki sem flokkast undir „annað“. Áheyrnarríkin tvö eru borgríkið Vatíkanið og Palestína. Deilt hefur verið um landsvæðið þar sem Palestína er til fjölda ára, allt frá því Ísraelsmönnum var komið þar fyrir af Sameinuðu þjóðunum árið 1947. Af aðildarríkjum Sameinuðu þjóðanna viðurkenna 138 sjálfstæði Palesínu, þar á meðal Ísland. Ríkin sem fá engan stimpil Ríkin þrettán sem falla hvorki undir hatt aðildarríkja né áheyrnarríkja eiga það flest öll sameiginlegt að önnur, sjálfstæð, ríki gera tilkall til svæðisins sem þau eru staðsett á. Einungis tvö þeirra, Cookseyjar og Niue, eru á svæði sem ekkert annað ríki gerir tilkall til. Bæði ríkin eru í frjálsu sambandi við Nýja-Sjáland og eru með aðild að einhverjum af undirstofnunum Sameinuðu þjóðanna. Þjóðhöfðingi ríkjanna tveggja er forsætisráðherra Nýja-Sjálands og eru íbúar með nýsjálenskan ríkisborgararétt. Niue þykir afar falleg.Getty Hér fyrir neðan er listi af hinum ríkjunum ellefu og þau ríki sem gera tilkall til svæðisins. Abkasía – Georgía Artsaklýðveldið – Aserbaísjan Alþýðulýðveldið Donetsk – Úkraína Kósovó – Serbía Alþýðulýðveldið Luhansk – Úkraína Norður-Kýpur – Kýpur Sahrawi-lýðveldið – Marokkó Sómalíland – Sómalía Suður-Ossetía – Georgía Taívan – Kína Transnistría – Moldóva Hér fyrir neðan má sjá myndband þar sem fjallað er um nokkur þessara ríkja og hver staða þeirra í alþjóðasamfélaginu er. Kósóvó er líklegast þessara ríkja til þess að öðlast stöðu aðildarríkis á næstunni en rúmlega hundrað ríki viðurkenna sjálfstæði þess frá Serbíu, þar á meðal Ísland. Einungis fimm ríki Evrópusambandsins viðurkenna ekki sjálfstæði ríkisins, Grikkland, Kýpur, Slóvakía, Spánn og Ungverjaland. Íbúar flestra þessara umdeildu ríkja telja sig ekki vera hluti af þjóð stærra ríkisins sem gerir tilkall til svæðisins. Fólk í Transnistríu telur sig ekki eiga samleið með íbúum Moldóvu og svo framvegis. Smáþjóðir og smáríki Smáþjóðir (e. micronations) er líklega áhugaverðustu og skemmtilegustu ríkin sem ekki eru fullvalda. Það getur hver sem er stofnað sína eigin smáþjóð, nánast hvar sem er. Það sem aðgreinir smáþjóðir frá öðrum ríkjum er að þær skortir alla viðurkenningu annarra ríkja eða helstu alþjóðastofnana. Rétt er að taka fram að í íslenskri tungu þýðir orðið einnig þjóð sem er smá, samanber Smáþjóðaleikarnir, en þær þjóðir sem taka þátt í leikunum eru þó viðurkenndar af flestum ríkjum heims. Blossa kannast flestir við en hann var lukkudýr Smáþjóðaleikanna er þeir fóru fram í Reykjavík árið 2015. Smáríki geta varla talist merkileg enda eru það ríki á borð við Andorra, Mónakó, Tonga og Ísland. Ísland er lang stærsta smáríki heims en við komumst á listann vegna fólksfjölda. Fyrsta smáþjóðin var enska eyjan Lundy. Eigandi eyjunnar, Martin Coles Harman, lýsti því yfir að hann væri konungur eyjunnar árið 1925 og bjó til sinn eigin gjaldmiðil. Þá gerði hann frímerki fyrir ríkið. Harman konungur seldi eyjuna árið 1969 og þar með tilheyrði konungdæmi Lundy sögunni. En Harman hratt af stað bylgju af smáþjóðum. Málaliðaárásir og alþjóðlegur glæpahringur Frægasta smáþjóðin er líklega furstadæmið Sjáland. Ríkið er staðsett á Maunsell-virki við strendur Bretlands í Norðursjó. Þar hefur fjölskylda Paddy Roy Bates búið síðan árið 1967 þegar hann tók yfir virkið en það hafði staðið autt í nokkur ár. Ríkið hefur orðið fyrir árás þýskra málaliða, dæmt fólk fyrir landráð og orðið fyrir barðinu á alþjóðlegum glæpahring sem seldi vegabréf ríkisins á svörtum markaði. Smáþjóðin Sjáland gefur ríkisborgurum sínum vegabréf. Hér má sjá vegabréf fyrrverandi utanríkisráðherra Sjálands.Getty/Dusko Despotovic Alls eru sextíu smáþjóðir í heiminum, flestar í Bandaríkjunum, Bretlandi og Ástralíu. Hingað til hafa engar smáþjóðir verið stofnaðar á Íslandi. Maunsell-virkið sem hýsir Sjálendinga. Önnur þekkt smáþjóð, að minnsta kosti þekkt hér á landi, er fríríkið Kristjanía í Danmörku. Upphaf Kristjaníu má rekja til ársins 1971 þegar blaðamaðurinn Jacob Ludvigsen og nokkrir félagar hans tóku yfir yfirgefna herstöð við Kristjánshöfn. Íbúar Kristjaníu lifa aðallega á minjagripa- og veitingasölu og er vinsæll áfangastaður þeirra sem vilja reykja marijúana. Þar er neysla þess leyfð en lögreglan er ekki velkomin þótt hún láti sjá sig þar annað slagið. Kristjanía er staðsett í Kaupmannahöfn.Getty Sjálfstjórnarsvæði heimsins eru nokkuð mörg og flest þeirra vel þekkt. Mörg þeirra eru vinsælir ferðamannastaðir líkt og Suður-Týról á Ítalíu, Púertó Ríkó sem tilheyrir Bandaríkjunum, Katalónía á Spáni og Arúba sem tilheyrir Hollandi. Sjálfstæðisbarátta Katalóna hefur vakið athygli í gegnum árin en frægt er orðið þegar Katalónía lýsti yfir sjálfstæði þann 10. október árið 2017. Sjálfstæðið varði í nákvæmlega 56 sekúndur en þá var það dregið til baka. Grænland og Færeyjar flokkast einnig sem sjálfstjórnarsvæði innan dönsku ríkisheildarinnar. Ísland tilheyrði heildinni einnig allt til ársins 1944 þegar við urðum sjálfstætt ríki. Sjálfstæði er ekki á döfinni hjá Færeyingum og Grænlendingum eins og er.
Sameinuðu þjóðirnar Danmörk Kósovó Taívan Tengdar fréttir Uri Geller segir skoska einkaeyju sína vera sjálfstæða smáþjóð Hinn umdeildi töframaður, sjónvarpsmaður og sjáandi, Uri Geller, heldur því fram að eyja við strendur Skotlands sem er í hans eigu sé nú orðin að smáþjóð (e. micronation). Hann keypti eyjuna árið 2009 en smáþjóðin mun á næstunni fá sinn eigin þjóðsöng, fána og stjórnarskrá. 7. ágúst 2022 11:17 „Innlimaði“ bílastæði rússneska ræðismannsins Finnskur karlmaður tók sig til og „innlimaði“ bílastæði rússneska ræðismannsins í Turku fyrir hönd Úkraínu í gær. Hann segir innlimunina í samræmi við úrslit eins manns þjóðaratkvæðagreiðslu sem hann hélt sjálfur í anda þeirra sem fóru fram á vegum leppstjórna Rússa í Úkraínu nýlega. 13. október 2022 14:05 Mest lesið Mjög gjarnan kölluð nasisti og fasisti Innlent Deilt um „Pope Francis“ forsetans: „Óboðlegt og óskiljanlegt“ eða hneykslunargirni heilagra? Innlent Barn á óskoðuðum bíl á 151 kílómetra hraða Innlent Vildi „tagga“ Frans páfa en niðurstaðan reyndist slysaleg Innlent Drottningin lögð inn vegna veikinda Erlent „Til hamingju hálfvitar“ Innlent Gallar í nýbyggingum: Eigendur nýrra íbúða eigi ríkari rétt Innlent „Skrítið og óeðlilegt“ að Ísrael fái að vera með í Eurovision Innlent Þrjátíu prestar krefjast dvalarleyfis fyrir Oscar Innlent Eldur í öðrum hreyfli vélar Delta í Flórída Erlent Fleiri fréttir Á þriðja tug látnir eftir árás á ferðamenn í Kasmír Meirihluti eftirlifenda helfararinnar hverfur næsta áratuginn Harvard stefnir Bandaríkjastjórn vegna þvingunaraðgerða hennar Leyniþjónustustjóri ber Netanjahú þungum sökum Drottningin lögð inn vegna veikinda Eldur í öðrum hreyfli vélar Delta í Flórída Útför páfans á laugardag Greint frá dánarorsök páfans Dánarorsök páfans talin vera heilablóðfall Trump styður Hegseth: Neitar að um trúnaðarbrest hafi verið að ræða Breskir þingmenn leggjast gegn því að Trump ávarpi þingið Skýrslan sé „full af lygum“ Leiðtogar minnast páfans Hvernig er nýr páfi valinn? Loftvarnarsírenur óma á ný eftir skammvinnt „vopnahlé“ Frans páfi er látinn Deildi hernaðarupplýsingum í öðru spjalli með konu sinni og bróður Segja samfélagsmiðla valda auknu kvenhatri og rasisma í skólum Ísraelsher játar „fagleg mistök“ í máli hjálparstarfsmannanna Samsetning lyfja gæti komið í veg fyrir þúsundir hjartaáfalla Páfinn fordæmdi gyðingahatur og ástandið á Gasa Á fjórða hundrað stórskotaliðsárása á fyrstu nótt vopnahlés Vance átti í skoðanaskiptum við hægri hönd páfans Saka hvor aðra um að berjast áfram þrátt fyrir vopnahlé Segjast hafa uppgötvað nýjan lit sem ekki hefur sést áður „Önnur tilraun Pútín til að leika sér að mannslífum“ Pútín tilkynnir um „páskavopnahlé“ Hæstiréttur frestar brottvísunum Trumps Lést í snjóflóði í Ölpunum Mannskæðasta árásin á Húta hingað til Sjá meira
Uri Geller segir skoska einkaeyju sína vera sjálfstæða smáþjóð Hinn umdeildi töframaður, sjónvarpsmaður og sjáandi, Uri Geller, heldur því fram að eyja við strendur Skotlands sem er í hans eigu sé nú orðin að smáþjóð (e. micronation). Hann keypti eyjuna árið 2009 en smáþjóðin mun á næstunni fá sinn eigin þjóðsöng, fána og stjórnarskrá. 7. ágúst 2022 11:17
„Innlimaði“ bílastæði rússneska ræðismannsins Finnskur karlmaður tók sig til og „innlimaði“ bílastæði rússneska ræðismannsins í Turku fyrir hönd Úkraínu í gær. Hann segir innlimunina í samræmi við úrslit eins manns þjóðaratkvæðagreiðslu sem hann hélt sjálfur í anda þeirra sem fóru fram á vegum leppstjórna Rússa í Úkraínu nýlega. 13. október 2022 14:05
Deilt um „Pope Francis“ forsetans: „Óboðlegt og óskiljanlegt“ eða hneykslunargirni heilagra? Innlent
Deilt um „Pope Francis“ forsetans: „Óboðlegt og óskiljanlegt“ eða hneykslunargirni heilagra? Innlent