Höfnum nýjum lögum um leigubifreiðar Daníel O. Einarsson skrifar 10. júní 2022 15:00 Fyrir Alþingi liggur frumvarp til laga um leigubifreiðaakstur svo sem kunnugt er af fréttum. Frami, félag leigubifreiðastjóra, og Bandalag íslenskra leigubifreiðastjóra hafa lagst gegn frumvarpinu. Gild ástæða er til að útlista betur röksemdir samtaka leigubifreiðastjóra þar sem misskilnings hefur gætt í umfjöllun fjölmiðla undanfarnar vikur. Það fyrirkomulag sem nú er við lýði á leigubifreiðaakstri myndar sannarlega mikilvægan hlekk í samgönguinnviðum landsins. Fullri þjónustu leigubifreiða er haldið uppi allan sólarhringinn, árið um kring í krafti a) vinnuskyldu leyfishafa, b) stöðvarskyldu leigubifreiða og 3) takmörkunar á fjölda leyfa. Á hinum Norðurlöndunum hafa verið stigin ýmis skref í afnámi þessara þriggja þátta sem alls staðar hefur leitt til ófarnaðar, jafnt fyrir neytendur sem leigubifreiðastjóra. Samtök launafólks gera kjarasamninga við atvinnurekendur, en starfsskilyrði leigubifreiðastjóra eru eðli máls samkvæmt mun ótryggari en almenns launafólks. Með áratugalangri baráttu tókst þó að skapa stéttinni viðunandi starfsskilyrði. Sem dæmi á sjötta áratug síðustu aldar var fjöldi „götuharkara“ orðinn slíkur að einsýnt var að takmarka yrði fjölda leyfa til leigubifreiðaaksturs samhliða því sem gera yrði margháttaðar kröfur til leyfishafa svo þjónustunni yrði sinnt af fagmennsku. Allt var þetta unnið eftir evrópskri og einkum norrænni fyrirmynd. Afregluvæðing hefur haft hörmulegar afleiðingar Afnám fjöldatakmarkana á hinum Norðurlöndunum hefur orðið til þess að áhugasamir verða sér úti um leyfi og sinna akstri nær eingöngu á stöðum og tímum þegar líklegast er að vænta viðskipta. Þetta hefur haft í för með sér að þeir sem sinnt hafa leigubifreiðaakstri í fullu starfi, hafa hrakist úr greininni. Afleiðingarnar eru þannig verri þjónusta fyrir neytendur á virkum dögum, utan háannatíma og þjónustuna skortir á fjarlægari stöðum. Þetta mun eðlilega æxlast með sama hætti hér á landi og bitna einkum og sér í lagi á öldruðum, fötluðum, sjónskertum og öðrum þeim er síst skyldi. Þessir hópar fólks hafa getað treyst á þjónustu leigubifreiða hvenær sem er sólarhringsins og reyndir leigubifreiðastjórar sinnt þeim af fagmennsku. Þetta er enginn hræðsluáróður, heldur beinharðar staðreyndir af þróun mála í nágrannalöndunum. Nýlega var leigubifreiðaakstur afregluvæddur í Noregi, hámarksfjöldi leyfa afnuminn og stöðvarskylda sömuleiðis. Eftir að nýju lögin komu til framkvæmda hefur farveitan Uber komið inn á norskan markað og vegna færri ferða farþega hafa margir leigubifreiðastjórar séð sig knúna til að aka fyrir Uber. Í viðtölum benda leigubifreiðastjórar í Osló á að of lítið sé að hafa upp úr akstri fyrir Uber til að hægt sé að lifa af honum mannsæmandi lífi. Hið nýja fyrirkomulag er því ávísun á félagsleg undirboð, stór hluti ágóðans flyst úr landi og allt skattaeftirlit verður til muna erfiðara. Að ekki sé minnst á lakari þjónustu við neytendur sem hefur, þegar á hólminn er komið, reynst töluvert dýrari en áður. Lærum af mistökum nágrannalandanna Norsk stjórnvöld hafa hafið vinnu við endurskoðun nýlegrar afregluvæðingar leigubifreiðaaksturs þar í landi, en á fundi fulltrúa samtaka norskra leigubifreiðastjóra með samgöngunefnd norska Stórþingsins á dögunum, var rætt um svigrúm til að innleiða á nýjan leik nauðsynlegt regluverk um leigubifreiðaakstur innan marka löggjafar á Evrópska efnahagssvæðinu. Samtök íslenskra leigubifreiðastjóra hvetja alþingismenn til að leggja núverandi frumvarp um leigubifreiðaaksturs til hliðar. Mikilvægt er að læra af þeim mistökum sem gerð hafa verið við afregluvæðingu atvinnugreinarinnar á hinum Norðurlöndunum og annars staðar um heiminn. Sér í lagi er ástæða til að fylgjast með þeirri endurskoðun norskra laga um málaflokkinn sem nú stendur yfir þar í landi. Í reynd skiptir enn meira máli að virða núgildandi löggjöf og skerpa á áherslum en að ráðast í heildarenduskoðun. Meðal röksemda gegn núverandi fyrirkomulagi er skortur á leigubifreiðum á annatímum. Sá skortur er meðal annars tilkominn vegna ólöglegrar starfsemi, til dæmis svokallaðra „skutlara“ sem oft tengjast ýmissi annarri glæpastarfsemi, þar sem stjórnvöld hafa sýnt lítinn vilja til að uppræta þennan vanda. Slíkt ástand kemur niður á öryggi farþega og sér í lagi þeirra sem nýta sér ólöglegan akstur á eigin áhættu. Mikilvægt er að skerpa á refsiákvæðum í núverandi lögum um leigubifreiðar svo lögreglu verði búnar traustari heimildir til að beita gegn ólögmætri samkeppni. Umfram allt hvetjum við stjórnmálamenn til að eiga gott samstarf við stétt leigubifreiðastjóra um allar breytingar á rekstrarumhverfi greinarinnar og hafa hugfast hvernig megi í senn tryggja sem bestu þjónustu við neytendur og skapa leigubifreiðastjórum hagfellt vinnuumhverfi. Öryggi leigubifreiðastjóra og farþega helst í hendur, gagnkvæmt. Höfundur er formaður Bandalags íslenskra leigubifreiðastjóra. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Leigubílar Mest lesið Barnasáttmáli fyrir öll börn Guðný Björk Eydal,Paola Carenas Skoðun Tjáningarfrelsi, gagnrýni og Snorri Másson Birgir Orri Ásgrímsson Skoðun Ójafnvægið sem heimurinn býr við – og skellur á Bakka Erna Bjarnadóttir Skoðun Eins skýrt og það verður Jóna Hlíf Halldórsdóttir Skoðun Súrdeigsbrauð, ilmkjarnaolíur og Samtökin 78 Snorri Másson Skoðun Trollveiðar og veiðiráðgjöf Magnús Jónsson Skoðun Verður það að vera Ísrael? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Þögnin sem skapaði ótta – arfleifð Þórarins í Sameyki Sigríður Svanborgardóttir Skoðun Gríðarlegir hagsmunir í húfi Sigurður Ingi Jóhannsson Skoðun Halldór 31.05.2025 Halldór Skoðun Skoðun Er ekki tími til kominn að tengja? Kristín María Birgisdóttir skrifar Skoðun Barnasáttmáli fyrir öll börn Guðný Björk Eydal,Paola Carenas skrifar Skoðun Ójafnvægið sem heimurinn býr við – og skellur á Bakka Erna Bjarnadóttir skrifar Skoðun Bensínstöðvardíll og Birkimelur Helgi Áss Grétarsson skrifar Skoðun Trollveiðar og veiðiráðgjöf Magnús Jónsson skrifar Skoðun Gríðarlegir hagsmunir í húfi Sigurður Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Skynsamleg forgangsröðun fjár Ragnhildur Jónsdóttir skrifar Skoðun Eins skýrt og það verður Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Tjáningarfrelsi, gagnrýni og Snorri Másson Birgir Orri Ásgrímsson skrifar Skoðun Að sameinast fjölskyldu sinni Guðrún Brynjólfsdóttir skrifar Skoðun Þögnin sem skapaði ótta – arfleifð Þórarins í Sameyki Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Súrdeigsbrauð, ilmkjarnaolíur og Samtökin 78 Snorri Másson skrifar Skoðun Eru forvarnir í hættu? Dagbjört Harðardóttir skrifar Skoðun Tveir alþingismenn og Gaza Sverrir Agnarsson skrifar Skoðun Hver borgar fyrir ódýrar lóðir? Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Erum við að lengja dauðann en ekki lífið? Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Mikill munur á aðgengi að líknarmeðferð í Evrópu Kristín Lára Ólafsdóttir skrifar Skoðun Sumarið verður nýtt vel til uppbyggingar snjóflóðavarna Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Verður það að vera Ísrael? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Dýravernd - frumbyggjahættir Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Stórstraumsfjara mæld - HMS ráðþrota Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Sýnum fordómum ekki umburðarlyndi Snorri Sturluson skrifar Skoðun Landbúnaður á tímamótum – Við þurfum nýja stefnu Guðjón Sigurbjartsson skrifar Skoðun Sjómenn til hamingju! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Leyfum mennskunni að sigra Anna Hildur Hildibrandsdóttir skrifar Skoðun Fjölskyldan fyrst Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Hvað er markaðsverð á fiski? Sverrir Haraldsson skrifar Skoðun Tími til kerfisbundinna breytinga í samfélagstúlkun – ákall til stjórnvalda Anna Karen Svövudóttir skrifar Skoðun Fæðing Ísraels - Líkum misþyrmt BIrgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Við eigum allt. Af hverju finnst okkur samt vanta eitthvað? Valentina Klaas skrifar Sjá meira
Fyrir Alþingi liggur frumvarp til laga um leigubifreiðaakstur svo sem kunnugt er af fréttum. Frami, félag leigubifreiðastjóra, og Bandalag íslenskra leigubifreiðastjóra hafa lagst gegn frumvarpinu. Gild ástæða er til að útlista betur röksemdir samtaka leigubifreiðastjóra þar sem misskilnings hefur gætt í umfjöllun fjölmiðla undanfarnar vikur. Það fyrirkomulag sem nú er við lýði á leigubifreiðaakstri myndar sannarlega mikilvægan hlekk í samgönguinnviðum landsins. Fullri þjónustu leigubifreiða er haldið uppi allan sólarhringinn, árið um kring í krafti a) vinnuskyldu leyfishafa, b) stöðvarskyldu leigubifreiða og 3) takmörkunar á fjölda leyfa. Á hinum Norðurlöndunum hafa verið stigin ýmis skref í afnámi þessara þriggja þátta sem alls staðar hefur leitt til ófarnaðar, jafnt fyrir neytendur sem leigubifreiðastjóra. Samtök launafólks gera kjarasamninga við atvinnurekendur, en starfsskilyrði leigubifreiðastjóra eru eðli máls samkvæmt mun ótryggari en almenns launafólks. Með áratugalangri baráttu tókst þó að skapa stéttinni viðunandi starfsskilyrði. Sem dæmi á sjötta áratug síðustu aldar var fjöldi „götuharkara“ orðinn slíkur að einsýnt var að takmarka yrði fjölda leyfa til leigubifreiðaaksturs samhliða því sem gera yrði margháttaðar kröfur til leyfishafa svo þjónustunni yrði sinnt af fagmennsku. Allt var þetta unnið eftir evrópskri og einkum norrænni fyrirmynd. Afregluvæðing hefur haft hörmulegar afleiðingar Afnám fjöldatakmarkana á hinum Norðurlöndunum hefur orðið til þess að áhugasamir verða sér úti um leyfi og sinna akstri nær eingöngu á stöðum og tímum þegar líklegast er að vænta viðskipta. Þetta hefur haft í för með sér að þeir sem sinnt hafa leigubifreiðaakstri í fullu starfi, hafa hrakist úr greininni. Afleiðingarnar eru þannig verri þjónusta fyrir neytendur á virkum dögum, utan háannatíma og þjónustuna skortir á fjarlægari stöðum. Þetta mun eðlilega æxlast með sama hætti hér á landi og bitna einkum og sér í lagi á öldruðum, fötluðum, sjónskertum og öðrum þeim er síst skyldi. Þessir hópar fólks hafa getað treyst á þjónustu leigubifreiða hvenær sem er sólarhringsins og reyndir leigubifreiðastjórar sinnt þeim af fagmennsku. Þetta er enginn hræðsluáróður, heldur beinharðar staðreyndir af þróun mála í nágrannalöndunum. Nýlega var leigubifreiðaakstur afregluvæddur í Noregi, hámarksfjöldi leyfa afnuminn og stöðvarskylda sömuleiðis. Eftir að nýju lögin komu til framkvæmda hefur farveitan Uber komið inn á norskan markað og vegna færri ferða farþega hafa margir leigubifreiðastjórar séð sig knúna til að aka fyrir Uber. Í viðtölum benda leigubifreiðastjórar í Osló á að of lítið sé að hafa upp úr akstri fyrir Uber til að hægt sé að lifa af honum mannsæmandi lífi. Hið nýja fyrirkomulag er því ávísun á félagsleg undirboð, stór hluti ágóðans flyst úr landi og allt skattaeftirlit verður til muna erfiðara. Að ekki sé minnst á lakari þjónustu við neytendur sem hefur, þegar á hólminn er komið, reynst töluvert dýrari en áður. Lærum af mistökum nágrannalandanna Norsk stjórnvöld hafa hafið vinnu við endurskoðun nýlegrar afregluvæðingar leigubifreiðaaksturs þar í landi, en á fundi fulltrúa samtaka norskra leigubifreiðastjóra með samgöngunefnd norska Stórþingsins á dögunum, var rætt um svigrúm til að innleiða á nýjan leik nauðsynlegt regluverk um leigubifreiðaakstur innan marka löggjafar á Evrópska efnahagssvæðinu. Samtök íslenskra leigubifreiðastjóra hvetja alþingismenn til að leggja núverandi frumvarp um leigubifreiðaaksturs til hliðar. Mikilvægt er að læra af þeim mistökum sem gerð hafa verið við afregluvæðingu atvinnugreinarinnar á hinum Norðurlöndunum og annars staðar um heiminn. Sér í lagi er ástæða til að fylgjast með þeirri endurskoðun norskra laga um málaflokkinn sem nú stendur yfir þar í landi. Í reynd skiptir enn meira máli að virða núgildandi löggjöf og skerpa á áherslum en að ráðast í heildarenduskoðun. Meðal röksemda gegn núverandi fyrirkomulagi er skortur á leigubifreiðum á annatímum. Sá skortur er meðal annars tilkominn vegna ólöglegrar starfsemi, til dæmis svokallaðra „skutlara“ sem oft tengjast ýmissi annarri glæpastarfsemi, þar sem stjórnvöld hafa sýnt lítinn vilja til að uppræta þennan vanda. Slíkt ástand kemur niður á öryggi farþega og sér í lagi þeirra sem nýta sér ólöglegan akstur á eigin áhættu. Mikilvægt er að skerpa á refsiákvæðum í núverandi lögum um leigubifreiðar svo lögreglu verði búnar traustari heimildir til að beita gegn ólögmætri samkeppni. Umfram allt hvetjum við stjórnmálamenn til að eiga gott samstarf við stétt leigubifreiðastjóra um allar breytingar á rekstrarumhverfi greinarinnar og hafa hugfast hvernig megi í senn tryggja sem bestu þjónustu við neytendur og skapa leigubifreiðastjórum hagfellt vinnuumhverfi. Öryggi leigubifreiðastjóra og farþega helst í hendur, gagnkvæmt. Höfundur er formaður Bandalags íslenskra leigubifreiðastjóra.
Skoðun Tími til kerfisbundinna breytinga í samfélagstúlkun – ákall til stjórnvalda Anna Karen Svövudóttir skrifar