Borgarlínan verður hryggjarstykki almenningssamgangna á höfuðborgarsvæðinu Annie Weinstock skrifar 2. maí 2022 08:00 Höfuðborgarsvæðið er sniðið meira að bílaumferð en búast mætti við. Þegar ég heimsótti Ísland í fyrsta sinn, árið 2019, sá ég fyrir mér borgarbrag sem væri meira í ætt við Stokkhólm, þar sem ég bjó í byrjun aldarinnar. Veðurfar er svipað og í Stokkhólmi en þar gat ég auðveldlega verið bíllaus og gekk, tók strætó eða notaði neðanjarðarlest til að komast leiðar minnar. En hvers vegna er Reykjavík ekki eins? Norðurlandabúar eru jú þekktir fyrir að vera talsvert framsæknari í borgarskipulagi og hönnun en samlandar mínir vestan hafs. Og Ísland stendur sig vissulega betur en megnið af Bandaríkjunum. Byggðin í Reykjavík er nokkuð þétt, miðbærinn er líflegur og strætisvagnakerfið virkar vel. En bílaeign og umferð er þó mikil og gnægð er af bílastæðum. Fyrir lítið borgarsvæði þar sem íbúar hafa almennt sterka umhverfisvitund, kemur það á óvart að algengasti ferðamátinn sé enn hinn óskilvirki og óumhverfisvæni einkabíll. Meirihluti Íslendinga er meðvitaður um þetta og vill sjá breytingar. Reykjavík vinnur að því að þétta í götin í byggðinni til að gera borgarumhverfið samfelldara og gönguvænna. Borgin hefur þegar skapað lifandi göngugötusvæði, uppbygging Fossvogsbrúar sem er ætluð fyrir hjólandi og gangandi vegfarendurog almenningssamgöngur fer að hefjast og hér eru metnaðarfull áform um uppbyggingu hverfa með vistvænum samgöngum. Íslendingar vita flestir að eina leiðin til að draga úr því hvað við erum háð einkabílum í borgum er að byggja upp almenningssamgöngukerfi á heimsmælikvarða. Góðar almenningssamgöngur eru stolt borgarsvæða Ég hef unnið að BRT-kerfum (e. Bus Rapid Transit) í borgum um allan heim og hef umfangsmikla sérþekkingu á þeim. Slík kerfi almenningssamgangna sem byggja á vönduðum vögnum geta náð hraða og afkastagetu lestarkerfa fyrir brot af kostnaði við lestarkerfi. Hágæða BRT-kerfi er að finna í borgum um alla Evrópu, Bandaríkjunum, Kanada og víðar. Sé vandað til verka við skipulag og hönnun geta BRT-kerfi orðið hluti af ásýnd og stolti borga, verið hryggjarstykki samgangna sem fylgir samgönguásum milli borgarhluta. Sé kerfið illa hannað geta sérakreinar þess stíflast, stöðvarnar verið óþægilegar eða vagnarnir of troðnir. Hönnun Borgarlínu lofar góðu Við hjá BRTPlan vorum fengin af Verkefnastofu Borgarlínunnar til að aðstoða við hönnun Borgarlínunnar á frumstigum. Afrakstur þeirrar vinnu er að finna í skýrslu okkar sem kallast „Borgarlína: A Review“. Þegar við komum hingað fyrst kom það okkur þægilega á óvart að Borgarlínan myndi verða það sem kallast á fræðimáli „þriðju kynslóðar BRT-kerfi“. Það táknar að strætisvagnaleiðir af öllu svæðinu muni samtengjast BRT innviðunum (sérrými) eftir meginásum og halda síðan áfram að áfangastöðum í blandaðri umferð. Þetta þýðir færri skiptingar fyrir farþega og er eitt það helsta sem BRT-kerfi hafa fram yfir léttlestarkerfi – þar sem margir farþegar þurfa einhvern veginn að koma sér að og frá lestarsporinu og skipta um farartæki. Þriðju kynslóðar BRT er þróaðasta og nútímalegasta útgáfan af BRT-kerfum. Í verkefninu komum við með nokkrar ábendingar um úrbætur í hönnun til að tryggja að þjónustan samræmist því sem best gerist í dag í heildarhönnun almenningssamgangna. Auk þess að vinna að skipulagi þriðju kynslóðar leiðarkerfis unnum við náið með Verkefnastofu Borgarlínunnar til að tryggja ýmsa aðra mikilvæga þætti í hönnun kerfisins. Til dæmis að sérrými Borgarlínunnar séu miðjusett í götunni svo að vagnar geti ferðast um óhindrað þar sem því verður við komið. Einnig að Borgarlínan muni hafa góðar stöðvar sem verja farþega gegn veðri og vindum, svo vel fari um þá á meðan biðtíma stendur. Borgarlínan á næsta stig Við samstarfsfélagarnir erum hluti af hópi alþjóðlegra sérfræðinga um BRT-kerfi sem bjó til BRT-staðalinn (en. The BRT Standard). Staðalinn er matskerfi sem gerir okkur kleift að bera saman fyrirhuguð BRT-kerfi við það sem best gerist á alþjóðavísu. Bestu BRT-kerfin í heiminum, sem uppfylla öll þau lykilatriði sem þarf til að flytja fólk á milli staða eins og fljótt og þægilega og mögulegt er, eru í „gullflokki“ samkvæmt staðlinum. Miðað við frumdrög fyrstu lotu Borgarlínu verður hún í „silfurflokki“ samkvæmt BRT staðlinum. Með nokkrum uppfærslum í hönnunarfasanum gæti Borgarlínan náð að uppfylla kröfur fyrir gullflokk. Á meðal þess sem gera mætti til að gera fyrirliggjandi hönnun enn þá metnaðarfyllri væri: Að gera Hverfisgötu og akstursleiðir Borgarlínu umhverfis Reykjavíkurtjörn að fullu helgaðar almenningssamgöngum í báðar áttir. Þessar úrbætur myndu stytta ferðatíma og fjölga farþegum auk þess að bæta gæði umhverfis við Hverfisgötu, vaxandi verslunar- og íbúagötu, enn frekar. Að takmarka vinstri beygjur bíla yfir sérakreinar Borgarlínu, veita þannig almenningssamgöngum enn meiri forgang og fjölga farþegum með styttri ferðatíma. Að hafa Borgarlínustöðvar með umfangsmeiri, lokuðum biðskýlum með rennihurðum á brautarpöllum til að auka á þægindi farþega sem leiðir aftur til fjölgunar þeirra. Með því að halda áfram með þá hönnun sem birt var í frumdrögum fyrstu lotu Borgarlínu og gera ofangreindar úrbætur til viðbótar þá yrði Borgarlína fyrsta BRT-kerfið á Norðurlöndunum til að ná í gullflokk samkvæmt matskerfinu. Metnaðarfull BRT hönnun, eins og Borgarlínan, mun bæta verulega valkosti íbúa höfuðborgarsvæðisins til að fara á milli staða og verða skýrt merki til umheimsins um að Íslandi sé alvara með að draga úr áhrifum sínum á loftslagsbreytingar. Höfundur er framkvæmdastjóri BRTPlan í New York. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Borgarlína Samgöngur Reykjavík Mest lesið Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun Kvöld sem er ekki bara fyrir börnin Alicja Lei Skoðun Er loftslagskvíðinn horfinn? Sonja Huld Guðjónsdóttir Skoðun Aðförin að einkabílnum eða bara meira frelsi? Kristín Hrefna Halldórsdóttir Skoðun Hagsmunir flugrekstrar á Íslandi eru miklir Jóhannes Bjarni Guðmundsson Skoðun Refsa fyrst, spyrja svo? Jakob Frímann Magnússon Skoðun Málið er dautt (A Modest Proposal) Skoðun Börn eiga ekki heima í fangelsi Tótla I. Sæmundsdóttir Skoðun Er yfirvöldum alveg sama um fólk á bifhjólum? Njáll Gunnlaugsson Skoðun Skoðun Skoðun Vísindin geta læknað krabbamein en ekki grænmetissafar og kaffistólpípur Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir,Vilborg Kolbrún Vilmundardóttir skrifar Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Skoðun Er yfirvöldum alveg sama um fólk á bifhjólum? Njáll Gunnlaugsson skrifar Skoðun Ekki mamman í hópnum - leiðtoginn í hópnum Katrín Ásta Sigurjónsdóttir skrifar Skoðun Rannsóknarnefnd styrjalda Gunnar Einarsson skrifar Skoðun Börn eiga ekki heima í fangelsi Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Aðförin að einkabílnum eða bara meira frelsi? Kristín Hrefna Halldórsdóttir skrifar Skoðun Kvöld sem er ekki bara fyrir börnin Alicja Lei skrifar Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar Skoðun Málið er dautt (A Modest Proposal) skrifar Skoðun Femínísk utanríkisstefna: aukin samstaða og aðgerðir Guillaume Bazard skrifar Skoðun Hagsmunir flugrekstrar á Íslandi eru miklir Jóhannes Bjarni Guðmundsson skrifar Skoðun Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Kvennabarátta á tímum bakslags Tatjana Latinovic skrifar Skoðun Líttupp - ertu að missa af einhverju? Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Betri hellir, stærri kylfur? Ingvar Þóroddsson skrifar Skoðun Er loftslagskvíðinn horfinn? Sonja Huld Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Okur fákeppni og ofurvextir halda uppi verðbólgu Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Óverjandi framkoma við fyrirtæki Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Viljum við læra af sögunni eða endurtaka hana? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Réttlæti hins sterka. Þegar vitleysan í dómsal slær allt út Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Ástarsvik ein tegund ofbeldis gegn eldra fólki Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Lítil bleik slaufa kemur miklu til leiðar Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Fræ menntunar – frá Froebel til Jung Kristín Magdalena Ágústsdóttir skrifar Skoðun 1500 vanvirk ungmenni í Reykjavík Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson skrifar Skoðun Að hafa trú á samfélaginu Hjálmar Bogi Hafliðason skrifar Sjá meira
Höfuðborgarsvæðið er sniðið meira að bílaumferð en búast mætti við. Þegar ég heimsótti Ísland í fyrsta sinn, árið 2019, sá ég fyrir mér borgarbrag sem væri meira í ætt við Stokkhólm, þar sem ég bjó í byrjun aldarinnar. Veðurfar er svipað og í Stokkhólmi en þar gat ég auðveldlega verið bíllaus og gekk, tók strætó eða notaði neðanjarðarlest til að komast leiðar minnar. En hvers vegna er Reykjavík ekki eins? Norðurlandabúar eru jú þekktir fyrir að vera talsvert framsæknari í borgarskipulagi og hönnun en samlandar mínir vestan hafs. Og Ísland stendur sig vissulega betur en megnið af Bandaríkjunum. Byggðin í Reykjavík er nokkuð þétt, miðbærinn er líflegur og strætisvagnakerfið virkar vel. En bílaeign og umferð er þó mikil og gnægð er af bílastæðum. Fyrir lítið borgarsvæði þar sem íbúar hafa almennt sterka umhverfisvitund, kemur það á óvart að algengasti ferðamátinn sé enn hinn óskilvirki og óumhverfisvæni einkabíll. Meirihluti Íslendinga er meðvitaður um þetta og vill sjá breytingar. Reykjavík vinnur að því að þétta í götin í byggðinni til að gera borgarumhverfið samfelldara og gönguvænna. Borgin hefur þegar skapað lifandi göngugötusvæði, uppbygging Fossvogsbrúar sem er ætluð fyrir hjólandi og gangandi vegfarendurog almenningssamgöngur fer að hefjast og hér eru metnaðarfull áform um uppbyggingu hverfa með vistvænum samgöngum. Íslendingar vita flestir að eina leiðin til að draga úr því hvað við erum háð einkabílum í borgum er að byggja upp almenningssamgöngukerfi á heimsmælikvarða. Góðar almenningssamgöngur eru stolt borgarsvæða Ég hef unnið að BRT-kerfum (e. Bus Rapid Transit) í borgum um allan heim og hef umfangsmikla sérþekkingu á þeim. Slík kerfi almenningssamgangna sem byggja á vönduðum vögnum geta náð hraða og afkastagetu lestarkerfa fyrir brot af kostnaði við lestarkerfi. Hágæða BRT-kerfi er að finna í borgum um alla Evrópu, Bandaríkjunum, Kanada og víðar. Sé vandað til verka við skipulag og hönnun geta BRT-kerfi orðið hluti af ásýnd og stolti borga, verið hryggjarstykki samgangna sem fylgir samgönguásum milli borgarhluta. Sé kerfið illa hannað geta sérakreinar þess stíflast, stöðvarnar verið óþægilegar eða vagnarnir of troðnir. Hönnun Borgarlínu lofar góðu Við hjá BRTPlan vorum fengin af Verkefnastofu Borgarlínunnar til að aðstoða við hönnun Borgarlínunnar á frumstigum. Afrakstur þeirrar vinnu er að finna í skýrslu okkar sem kallast „Borgarlína: A Review“. Þegar við komum hingað fyrst kom það okkur þægilega á óvart að Borgarlínan myndi verða það sem kallast á fræðimáli „þriðju kynslóðar BRT-kerfi“. Það táknar að strætisvagnaleiðir af öllu svæðinu muni samtengjast BRT innviðunum (sérrými) eftir meginásum og halda síðan áfram að áfangastöðum í blandaðri umferð. Þetta þýðir færri skiptingar fyrir farþega og er eitt það helsta sem BRT-kerfi hafa fram yfir léttlestarkerfi – þar sem margir farþegar þurfa einhvern veginn að koma sér að og frá lestarsporinu og skipta um farartæki. Þriðju kynslóðar BRT er þróaðasta og nútímalegasta útgáfan af BRT-kerfum. Í verkefninu komum við með nokkrar ábendingar um úrbætur í hönnun til að tryggja að þjónustan samræmist því sem best gerist í dag í heildarhönnun almenningssamgangna. Auk þess að vinna að skipulagi þriðju kynslóðar leiðarkerfis unnum við náið með Verkefnastofu Borgarlínunnar til að tryggja ýmsa aðra mikilvæga þætti í hönnun kerfisins. Til dæmis að sérrými Borgarlínunnar séu miðjusett í götunni svo að vagnar geti ferðast um óhindrað þar sem því verður við komið. Einnig að Borgarlínan muni hafa góðar stöðvar sem verja farþega gegn veðri og vindum, svo vel fari um þá á meðan biðtíma stendur. Borgarlínan á næsta stig Við samstarfsfélagarnir erum hluti af hópi alþjóðlegra sérfræðinga um BRT-kerfi sem bjó til BRT-staðalinn (en. The BRT Standard). Staðalinn er matskerfi sem gerir okkur kleift að bera saman fyrirhuguð BRT-kerfi við það sem best gerist á alþjóðavísu. Bestu BRT-kerfin í heiminum, sem uppfylla öll þau lykilatriði sem þarf til að flytja fólk á milli staða eins og fljótt og þægilega og mögulegt er, eru í „gullflokki“ samkvæmt staðlinum. Miðað við frumdrög fyrstu lotu Borgarlínu verður hún í „silfurflokki“ samkvæmt BRT staðlinum. Með nokkrum uppfærslum í hönnunarfasanum gæti Borgarlínan náð að uppfylla kröfur fyrir gullflokk. Á meðal þess sem gera mætti til að gera fyrirliggjandi hönnun enn þá metnaðarfyllri væri: Að gera Hverfisgötu og akstursleiðir Borgarlínu umhverfis Reykjavíkurtjörn að fullu helgaðar almenningssamgöngum í báðar áttir. Þessar úrbætur myndu stytta ferðatíma og fjölga farþegum auk þess að bæta gæði umhverfis við Hverfisgötu, vaxandi verslunar- og íbúagötu, enn frekar. Að takmarka vinstri beygjur bíla yfir sérakreinar Borgarlínu, veita þannig almenningssamgöngum enn meiri forgang og fjölga farþegum með styttri ferðatíma. Að hafa Borgarlínustöðvar með umfangsmeiri, lokuðum biðskýlum með rennihurðum á brautarpöllum til að auka á þægindi farþega sem leiðir aftur til fjölgunar þeirra. Með því að halda áfram með þá hönnun sem birt var í frumdrögum fyrstu lotu Borgarlínu og gera ofangreindar úrbætur til viðbótar þá yrði Borgarlína fyrsta BRT-kerfið á Norðurlöndunum til að ná í gullflokk samkvæmt matskerfinu. Metnaðarfull BRT hönnun, eins og Borgarlínan, mun bæta verulega valkosti íbúa höfuðborgarsvæðisins til að fara á milli staða og verða skýrt merki til umheimsins um að Íslandi sé alvara með að draga úr áhrifum sínum á loftslagsbreytingar. Höfundur er framkvæmdastjóri BRTPlan í New York.
Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun
Skoðun Vísindin geta læknað krabbamein en ekki grænmetissafar og kaffistólpípur Dögg Guðmundsdóttir,Guðrún Nanna Egilsdóttir,Vilborg Kolbrún Vilmundardóttir skrifar
Skoðun Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar
Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar
Skoðun Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson skrifar
Skoðun Viljum við læra af sögunni eða endurtaka hana? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar
Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson skrifar
Þöggun, hroki og afneitun voru móttökur Samfylkingarinnar til okkar Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun