Góðir leghálsar Herdis Anna Þorvaldsdóttir skrifar 21. maí 2021 10:31 Að leita langt yfir skammt Um daginn gekk ég til góðs. Við fórum saman 126 konur upp á hæsta tind Íslands til að styðja við Lífskraft og safna fyrir bættum aðbúnaði fyrir krabbameinsgreinda. Á leiðinni voru mér ofarlega í huga þau ljúfu ljós í mínu lífi sem hafa slokknað of snemma í kjölfar baráttu þeirra við krabbamein. Þeirra á meðal var ein mín nánasta vinkona sem lést úr leghálskrabbameini 35 ára gömul frá tveimur dætrum. Þessi geislandi unga kona greindist með frumubreytingar fyrst 28 ára gömul við skimun á Leitarstöð Krabbameinsfélagsins og var þá bókuð í aðra skimun eftir sex mánuði. Í skimuninni sex mánuðum síðar kom í ljós að myndast hafði stórt æxli í leghálsi sem reyndist illkynja og hófst þá barátta hennar fyrir lífinu sem stóð með hléum í sjö ár. Ég rifja sögu hennar upp til að undirstrika það hvað tíminn er mikilvægur þáttur þegar kemur að greiningum og meðferð krabbameina. Í dag bíða hér á landi þúsundir kvenna niðurstöðu úr skimun leghálssýna og hafa beðið lengi. Ég er ein þessara kvenna og hef nú einmitt beðið í sex mánuði eftir niðurstöðu. Og þó svo að ég sé sjálf hreystin uppmáluð og engin einkenni sem ættu að valda mér áhyggjum, þá er mér ekki rótt. Ég sem einstaklingur sem þigg þjónustu hins opinbera heilbrigðiskerfis og hef engan annan valkost verð að geta treyst því að ákvarðanir séu teknar á réttum forsendum og hlustað sé á ráð sérfræðinga. Sérstaklega þegar um er að ræða sjúkdóm þar sem töf getur kostað einstaklinga lífið eða valdið fósturláti vegna óþarflega mikils inngrips. Gæðum rannsóknar Leitarstöðvar Krabbameinsfélagsins var sannarlega orðið ábótavant eins fram kom í umræðunni síðasta haust og sorglegt hversu lengi það fór framhjá mönnum að ekki var allt með felldu. Þeim ágöllum var þó mögulegt að bregðast við með lagfæringum þannig að rannsóknin stæðist gæðakröfur og fyrirbyggja frekari mistök. Hins vegar ef Krabbameinsfélagið þótti ekki réttur vettvangur er samt óskiljanlegt hvers vegna sú leið var valin að senda sýnin úr landi gegn ráðleggingum fagaðila þegar aðrar og hentugri leiðir voru mögulegar. Á Landspítalanum er nú til staðar afkastamikið tæki sem getur skimað eftir HPV veirunni á mjög stuttum tíma og ef þörf var á frumgreiningu með smásjá var til staðar sérhæft starfsfólk sem hægt var að semja við. Við það að senda sýnin til Danmerkur tapast bæði ómetanlegur tími sem og aðgengi að sýnunum sem oft er nauðsynlegt við ákvörðun um meðferð. Samfélagslegt tap er líka umtalsvert þar sem færnin og kunnáttan við að greina sýnin hérlendis tapast niður og sýnin sjálf geyma upplýsingar sem gæti reynst mikilvægt að hafa aðgang að í framtíðinni. Samkvæmt 3. grein laga um sjúklinga á sjúklingur rétt á fullkomnustu heilbrigðisþjónustu sem völ er á á hverjum tíma. Þó ég sé ekki fagaðili á heilbrigðissviði þá leyfi ég mér að fullyrða það kinnroðalaust að sú þjónusta sem boðið er upp á við skimun á leghálskrabbameini hérlendis getur seint talist sú fullkomnasta sem möguleiki væri á. Þá finnst mér umhugsunarvert hvers vegna svo mikil áhersla er lögð á að stýra konum á heilsugæslu í sýnatöku þegar þær hafa, margar, hingað til sótt þessa þjónustu til síns kvensjúkdómalæknis sem þær treysta og heldur utanum öll þeirra mál. Í mínu tilfelli fékk ég “hnipp” frá Ísland.is í lok febrúar um að ég ætti að leita til heilsugæslunnar og fara strax aftur í skimun þar sem sýnið frá því nóvember hefði verið athugavert en of skemmt vegna tafa til að hægt hefði verið að rannsaka það nægilega. Læknirinn sem ég hef nú sótt þessa þjónustu til siðastliðin 30 ár og tók umrætt sýni, fær hins vegar þær upplýsingar að ég eigi að fara í næstu skimun eftir þrjú ár. Mér er ekki ljóst hvernig hann á að fylgja eftir mínum málum þegar hann fær ekki þær upplýsingar sem eru honum nauðsynlegar til að gera það og ef ekki hann, hver þá? Ég get ekki séð hvernig hagræðið af þessum breytingum er reiknað út ef það kemur niður á þjónustunni sjálfri og þar af leiðandi heilsu fólks. Þá er hætta á að við gætum verið að fórna meiru fyrir minna. Á Alþingi hefur verið kallað eftir svörum frá heilbrigðisyfirvöldum um forsendur breytinganna og hvaða áhrif þær muni hafa á heilsu kvenna. Birtingu óháðrar skýrslu sem á að svara þessum spurningum hefur nú verið frestað fram í júní. Til að viðhalda gæðum í heilbrigðisþjónustu og byggja upp traust gagnvart þeim sem hennar njóta þarf að vera gagnsæi í ákvarðanatöku, hlustað á álit sérfræðinga og samtal milli aðila með virðingu að leiðarljósi. Þá er einnig mikilvægt að neytendur hafi val hvar sem því er viðkomið og frelsi til að fylgja því vali. Höfundur er varaþingmaður Sjálfstæðisflokksins og frambjóðandi í 4.-5. sæti í prófkjöri Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun: Kosningar 2021 Sjálfstæðisflokkurinn Skimun fyrir krabbameini Mest lesið Lummuleg áform heilbrigðisráðherra Ragnar Sigurður Kristjánsson Skoðun Hver á að fá súrefnisgrímuna fyrst? Davíð Bergmann. Skoðun Rölt að botninum Smári McCarthy Skoðun Lýðskrum Skattfylkingarinnar Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Áform um að eyðileggja Ísland! Jóna Imsland Skoðun Krabbamein – reddast þetta? Halla Þorvaldsdóttir Skoðun Tekur ný ríkisstjórn af skarið? Árni Einarsson Skoðun Málþóf spillingar og græðgi á Alþingi Jón Frímann Jónsson Skoðun Valdið yfir sjávarútvegsmálunum Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Strandveiðar í gíslingu – Alþingi sveltir sjávarbyggðir Árni Björn Kristbjörnsson Skoðun Skoðun Skoðun Áform um að eyðileggja Ísland! Jóna Imsland skrifar Skoðun Í 1.129 daga hefur Alþingi hunsað jaðarsettasta hóp samfélagsins Grímur Atlason skrifar Skoðun Tekur ný ríkisstjórn af skarið? Árni Einarsson skrifar Skoðun Strandveiðar í gíslingu – Alþingi sveltir sjávarbyggðir Árni Björn Kristbjörnsson skrifar Skoðun Rölt að botninum Smári McCarthy skrifar Skoðun Að fortíð skal hyggja þegar framtíð skal byggja Einar G. Harðarson skrifar Skoðun Málþóf spillingar og græðgi á Alþingi Jón Frímann Jónsson skrifar Skoðun Lýðskrum Skattfylkingarinnar Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Krabbamein – reddast þetta? Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Valdið yfir sjávarútvegsmálunum Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Lummuleg áform heilbrigðisráðherra Ragnar Sigurður Kristjánsson skrifar Skoðun Hver á að fá súrefnisgrímuna fyrst? Davíð Bergmann. skrifar Skoðun Baráttan um kjör eldra fólks Jónína Björk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Menntamál íslenskra grunnskólabarna hafa verið til umfjöllunar – sem er vel. Miklu verra er tilefnið Karen Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Elsku Íslendingar, styðjum saman Grindavík Dagmar Valsdóttir skrifar Skoðun Svigrúm Eydísar á fölskum grunni Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Betri vegur til Þorlákshafnar er samkeppnismál Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Óvirðing við lýðræðislegar hefðir, gegn stjórnarskrá, trúnaðarbrot gagnvart kjósendum Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Lík brennd í Grafarvogi Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Er handahlaup valdeflandi? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Á jaðrinum með Jesú Daníel Ágúst Gautason skrifar Skoðun Þeir sem verja stórútgerðina – og heimsvaldastefnuna Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Gervigreindin beisluð Hanna Kristín Skaftadóttir,Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Kúnstin að vera ósammála sjálfum sér Heiða Ingimarsdóttir skrifar Skoðun Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson skrifar Skoðun Geislameðferð sem lífsbjörg Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Þetta eru ekki eðlileg vinnubrögð Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Stöðvum helvíti á jörðu Birna Þórarinsdóttir,Bjarni Gíslason,Gísli Rafn Ólafsson,Sigríður Schram,Stella Samúelsdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Hversu mikið er nóg? Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Til þeirra sem fagna Sigurður Gísli Bond Snorrason skrifar Sjá meira
Að leita langt yfir skammt Um daginn gekk ég til góðs. Við fórum saman 126 konur upp á hæsta tind Íslands til að styðja við Lífskraft og safna fyrir bættum aðbúnaði fyrir krabbameinsgreinda. Á leiðinni voru mér ofarlega í huga þau ljúfu ljós í mínu lífi sem hafa slokknað of snemma í kjölfar baráttu þeirra við krabbamein. Þeirra á meðal var ein mín nánasta vinkona sem lést úr leghálskrabbameini 35 ára gömul frá tveimur dætrum. Þessi geislandi unga kona greindist með frumubreytingar fyrst 28 ára gömul við skimun á Leitarstöð Krabbameinsfélagsins og var þá bókuð í aðra skimun eftir sex mánuði. Í skimuninni sex mánuðum síðar kom í ljós að myndast hafði stórt æxli í leghálsi sem reyndist illkynja og hófst þá barátta hennar fyrir lífinu sem stóð með hléum í sjö ár. Ég rifja sögu hennar upp til að undirstrika það hvað tíminn er mikilvægur þáttur þegar kemur að greiningum og meðferð krabbameina. Í dag bíða hér á landi þúsundir kvenna niðurstöðu úr skimun leghálssýna og hafa beðið lengi. Ég er ein þessara kvenna og hef nú einmitt beðið í sex mánuði eftir niðurstöðu. Og þó svo að ég sé sjálf hreystin uppmáluð og engin einkenni sem ættu að valda mér áhyggjum, þá er mér ekki rótt. Ég sem einstaklingur sem þigg þjónustu hins opinbera heilbrigðiskerfis og hef engan annan valkost verð að geta treyst því að ákvarðanir séu teknar á réttum forsendum og hlustað sé á ráð sérfræðinga. Sérstaklega þegar um er að ræða sjúkdóm þar sem töf getur kostað einstaklinga lífið eða valdið fósturláti vegna óþarflega mikils inngrips. Gæðum rannsóknar Leitarstöðvar Krabbameinsfélagsins var sannarlega orðið ábótavant eins fram kom í umræðunni síðasta haust og sorglegt hversu lengi það fór framhjá mönnum að ekki var allt með felldu. Þeim ágöllum var þó mögulegt að bregðast við með lagfæringum þannig að rannsóknin stæðist gæðakröfur og fyrirbyggja frekari mistök. Hins vegar ef Krabbameinsfélagið þótti ekki réttur vettvangur er samt óskiljanlegt hvers vegna sú leið var valin að senda sýnin úr landi gegn ráðleggingum fagaðila þegar aðrar og hentugri leiðir voru mögulegar. Á Landspítalanum er nú til staðar afkastamikið tæki sem getur skimað eftir HPV veirunni á mjög stuttum tíma og ef þörf var á frumgreiningu með smásjá var til staðar sérhæft starfsfólk sem hægt var að semja við. Við það að senda sýnin til Danmerkur tapast bæði ómetanlegur tími sem og aðgengi að sýnunum sem oft er nauðsynlegt við ákvörðun um meðferð. Samfélagslegt tap er líka umtalsvert þar sem færnin og kunnáttan við að greina sýnin hérlendis tapast niður og sýnin sjálf geyma upplýsingar sem gæti reynst mikilvægt að hafa aðgang að í framtíðinni. Samkvæmt 3. grein laga um sjúklinga á sjúklingur rétt á fullkomnustu heilbrigðisþjónustu sem völ er á á hverjum tíma. Þó ég sé ekki fagaðili á heilbrigðissviði þá leyfi ég mér að fullyrða það kinnroðalaust að sú þjónusta sem boðið er upp á við skimun á leghálskrabbameini hérlendis getur seint talist sú fullkomnasta sem möguleiki væri á. Þá finnst mér umhugsunarvert hvers vegna svo mikil áhersla er lögð á að stýra konum á heilsugæslu í sýnatöku þegar þær hafa, margar, hingað til sótt þessa þjónustu til síns kvensjúkdómalæknis sem þær treysta og heldur utanum öll þeirra mál. Í mínu tilfelli fékk ég “hnipp” frá Ísland.is í lok febrúar um að ég ætti að leita til heilsugæslunnar og fara strax aftur í skimun þar sem sýnið frá því nóvember hefði verið athugavert en of skemmt vegna tafa til að hægt hefði verið að rannsaka það nægilega. Læknirinn sem ég hef nú sótt þessa þjónustu til siðastliðin 30 ár og tók umrætt sýni, fær hins vegar þær upplýsingar að ég eigi að fara í næstu skimun eftir þrjú ár. Mér er ekki ljóst hvernig hann á að fylgja eftir mínum málum þegar hann fær ekki þær upplýsingar sem eru honum nauðsynlegar til að gera það og ef ekki hann, hver þá? Ég get ekki séð hvernig hagræðið af þessum breytingum er reiknað út ef það kemur niður á þjónustunni sjálfri og þar af leiðandi heilsu fólks. Þá er hætta á að við gætum verið að fórna meiru fyrir minna. Á Alþingi hefur verið kallað eftir svörum frá heilbrigðisyfirvöldum um forsendur breytinganna og hvaða áhrif þær muni hafa á heilsu kvenna. Birtingu óháðrar skýrslu sem á að svara þessum spurningum hefur nú verið frestað fram í júní. Til að viðhalda gæðum í heilbrigðisþjónustu og byggja upp traust gagnvart þeim sem hennar njóta þarf að vera gagnsæi í ákvarðanatöku, hlustað á álit sérfræðinga og samtal milli aðila með virðingu að leiðarljósi. Þá er einnig mikilvægt að neytendur hafi val hvar sem því er viðkomið og frelsi til að fylgja því vali. Höfundur er varaþingmaður Sjálfstæðisflokksins og frambjóðandi í 4.-5. sæti í prófkjöri Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík.
Skoðun Menntamál íslenskra grunnskólabarna hafa verið til umfjöllunar – sem er vel. Miklu verra er tilefnið Karen Rúnarsdóttir skrifar
Skoðun Óvirðing við lýðræðislegar hefðir, gegn stjórnarskrá, trúnaðarbrot gagnvart kjósendum Arnar Þór Jónsson skrifar
Skoðun Óboðlegt ástand á Landspítala – okkar sjónarhorn Hildur Jónsdóttir,Einar Freyr Ingason,Þórir Bergsson skrifar
Skoðun Stöðvum helvíti á jörðu Birna Þórarinsdóttir,Bjarni Gíslason,Gísli Rafn Ólafsson,Sigríður Schram,Stella Samúelsdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar