Góðir leghálsar Herdis Anna Þorvaldsdóttir skrifar 21. maí 2021 10:31 Að leita langt yfir skammt Um daginn gekk ég til góðs. Við fórum saman 126 konur upp á hæsta tind Íslands til að styðja við Lífskraft og safna fyrir bættum aðbúnaði fyrir krabbameinsgreinda. Á leiðinni voru mér ofarlega í huga þau ljúfu ljós í mínu lífi sem hafa slokknað of snemma í kjölfar baráttu þeirra við krabbamein. Þeirra á meðal var ein mín nánasta vinkona sem lést úr leghálskrabbameini 35 ára gömul frá tveimur dætrum. Þessi geislandi unga kona greindist með frumubreytingar fyrst 28 ára gömul við skimun á Leitarstöð Krabbameinsfélagsins og var þá bókuð í aðra skimun eftir sex mánuði. Í skimuninni sex mánuðum síðar kom í ljós að myndast hafði stórt æxli í leghálsi sem reyndist illkynja og hófst þá barátta hennar fyrir lífinu sem stóð með hléum í sjö ár. Ég rifja sögu hennar upp til að undirstrika það hvað tíminn er mikilvægur þáttur þegar kemur að greiningum og meðferð krabbameina. Í dag bíða hér á landi þúsundir kvenna niðurstöðu úr skimun leghálssýna og hafa beðið lengi. Ég er ein þessara kvenna og hef nú einmitt beðið í sex mánuði eftir niðurstöðu. Og þó svo að ég sé sjálf hreystin uppmáluð og engin einkenni sem ættu að valda mér áhyggjum, þá er mér ekki rótt. Ég sem einstaklingur sem þigg þjónustu hins opinbera heilbrigðiskerfis og hef engan annan valkost verð að geta treyst því að ákvarðanir séu teknar á réttum forsendum og hlustað sé á ráð sérfræðinga. Sérstaklega þegar um er að ræða sjúkdóm þar sem töf getur kostað einstaklinga lífið eða valdið fósturláti vegna óþarflega mikils inngrips. Gæðum rannsóknar Leitarstöðvar Krabbameinsfélagsins var sannarlega orðið ábótavant eins fram kom í umræðunni síðasta haust og sorglegt hversu lengi það fór framhjá mönnum að ekki var allt með felldu. Þeim ágöllum var þó mögulegt að bregðast við með lagfæringum þannig að rannsóknin stæðist gæðakröfur og fyrirbyggja frekari mistök. Hins vegar ef Krabbameinsfélagið þótti ekki réttur vettvangur er samt óskiljanlegt hvers vegna sú leið var valin að senda sýnin úr landi gegn ráðleggingum fagaðila þegar aðrar og hentugri leiðir voru mögulegar. Á Landspítalanum er nú til staðar afkastamikið tæki sem getur skimað eftir HPV veirunni á mjög stuttum tíma og ef þörf var á frumgreiningu með smásjá var til staðar sérhæft starfsfólk sem hægt var að semja við. Við það að senda sýnin til Danmerkur tapast bæði ómetanlegur tími sem og aðgengi að sýnunum sem oft er nauðsynlegt við ákvörðun um meðferð. Samfélagslegt tap er líka umtalsvert þar sem færnin og kunnáttan við að greina sýnin hérlendis tapast niður og sýnin sjálf geyma upplýsingar sem gæti reynst mikilvægt að hafa aðgang að í framtíðinni. Samkvæmt 3. grein laga um sjúklinga á sjúklingur rétt á fullkomnustu heilbrigðisþjónustu sem völ er á á hverjum tíma. Þó ég sé ekki fagaðili á heilbrigðissviði þá leyfi ég mér að fullyrða það kinnroðalaust að sú þjónusta sem boðið er upp á við skimun á leghálskrabbameini hérlendis getur seint talist sú fullkomnasta sem möguleiki væri á. Þá finnst mér umhugsunarvert hvers vegna svo mikil áhersla er lögð á að stýra konum á heilsugæslu í sýnatöku þegar þær hafa, margar, hingað til sótt þessa þjónustu til síns kvensjúkdómalæknis sem þær treysta og heldur utanum öll þeirra mál. Í mínu tilfelli fékk ég “hnipp” frá Ísland.is í lok febrúar um að ég ætti að leita til heilsugæslunnar og fara strax aftur í skimun þar sem sýnið frá því nóvember hefði verið athugavert en of skemmt vegna tafa til að hægt hefði verið að rannsaka það nægilega. Læknirinn sem ég hef nú sótt þessa þjónustu til siðastliðin 30 ár og tók umrætt sýni, fær hins vegar þær upplýsingar að ég eigi að fara í næstu skimun eftir þrjú ár. Mér er ekki ljóst hvernig hann á að fylgja eftir mínum málum þegar hann fær ekki þær upplýsingar sem eru honum nauðsynlegar til að gera það og ef ekki hann, hver þá? Ég get ekki séð hvernig hagræðið af þessum breytingum er reiknað út ef það kemur niður á þjónustunni sjálfri og þar af leiðandi heilsu fólks. Þá er hætta á að við gætum verið að fórna meiru fyrir minna. Á Alþingi hefur verið kallað eftir svörum frá heilbrigðisyfirvöldum um forsendur breytinganna og hvaða áhrif þær muni hafa á heilsu kvenna. Birtingu óháðrar skýrslu sem á að svara þessum spurningum hefur nú verið frestað fram í júní. Til að viðhalda gæðum í heilbrigðisþjónustu og byggja upp traust gagnvart þeim sem hennar njóta þarf að vera gagnsæi í ákvarðanatöku, hlustað á álit sérfræðinga og samtal milli aðila með virðingu að leiðarljósi. Þá er einnig mikilvægt að neytendur hafi val hvar sem því er viðkomið og frelsi til að fylgja því vali. Höfundur er varaþingmaður Sjálfstæðisflokksins og frambjóðandi í 4.-5. sæti í prófkjöri Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun: Kosningar 2021 Sjálfstæðisflokkurinn Skimun fyrir krabbameini Mest lesið Óður til Grænlands Halla Hrund Logadóttir Skoðun Afstaða forsætisráðherra til varnar- og öryggismála mikið áhyggjuefni! Ole Anton Bieltvedt Skoðun Stigið fram af festu? Jón Steinar Gunnlaugsson Skoðun Skrifræðismartröð í Hæðargarði Dóra Magnúsdóttir Skoðun Sérhagsmunir Viðskiptablaðsins Högni Elfar Gylfason Skoðun Hetjusögur af óþekktum manni – Ég kýs Þorstein Skúla sem formann VR Sólveig Guðjónsdóttir Skoðun Því miður, atkvæði þitt fannst ekki Oddgeir Georgsson Skoðun Aðalvandamálið þegar þjónusta á íslensku er ekki í boði! Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun Að missa sjón þó augun virki Inga María Ólafsdóttir Skoðun Jón og félagar eru farnir Árni Guðmundsson Skoðun Skoðun Skoðun Upp með olnbogana! Eliza Reid skrifar Skoðun Að missa sjón þó augun virki Inga María Ólafsdóttir skrifar Skoðun Flosi – sannur fyrirliði Hannes S. Jónsson skrifar Skoðun Því miður, atkvæði þitt fannst ekki Oddgeir Georgsson skrifar Skoðun Stigið fram af festu? Jón Steinar Gunnlaugsson skrifar Skoðun Aðalvandamálið þegar þjónusta á íslensku er ekki í boði! Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Óður til Grænlands Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Hetjusögur af óþekktum manni – Ég kýs Þorstein Skúla sem formann VR Sólveig Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Skrifræðismartröð í Hæðargarði Dóra Magnúsdóttir skrifar Skoðun Afstaða forsætisráðherra til varnar- og öryggismála mikið áhyggjuefni! Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Sérhagsmunir Viðskiptablaðsins Högni Elfar Gylfason skrifar Skoðun Fáni okkar allra... Eva Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Átökin um áminningarskylduna – stutt upprifjun Óli Jón Jónsson skrifar Skoðun Hvernig kennum við gagnrýna hugsun? – Umræða sem þarf að halda áfram Guðmundur Björnsson skrifar Skoðun Föstum saman, Ramadan og langafasta Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Auðhumla í Hamraborg Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar Skoðun Magnús Karl er einstakur kennari og verður afburða rektor Kristín Heimisdóttir skrifar Skoðun Mannlegi rektorinn Silja Bára Arnar Pálsson skrifar Skoðun Þegar Halla Gunnarsdóttir lét Kevin Spacey heyra það Drífa Snædal skrifar Skoðun Íslenskar löggæslustofnanir sem lögmæt skotmörk Bjarni Már Magnússon skrifar Skoðun Ó-frjósemi eða val Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Er íslenska geðheilbrigðiskerfið of strangt þegar kemur að nauðungarvistun? Arna Ósk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Heimilisofbeldi – aðgerðir í þágu þolenda Alma D. Möller ,Drífa Jónasdóttir skrifar Skoðun Þegar nemendur skilja ekki grundvallarhugtök: Hvað segir það um kennsluna? Guðmundur Björnsson skrifar Skoðun Við kjósum Kolbrúnu! Rannveig Klara Guðmundsdóttir,Gunnar Ásgrímsson skrifar Skoðun Geðheilbrigði snertir okkur öll Sandra B. Franks skrifar Skoðun Hin nýja heimsmynd Trumps, Putins og Jinpings Guðmundur Einarsson skrifar Skoðun Virðismatskerfi í þágu launajafnréttis Helga Björg Olgu- Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Konur láta lífið og karlar fá knús Guðný S. Bjarnadóttir skrifar Skoðun We Are Icelanders Too: The Fight for Equality and Recognition for Women of Foreign Origin in Iceland Mouna Nasr skrifar Sjá meira
Að leita langt yfir skammt Um daginn gekk ég til góðs. Við fórum saman 126 konur upp á hæsta tind Íslands til að styðja við Lífskraft og safna fyrir bættum aðbúnaði fyrir krabbameinsgreinda. Á leiðinni voru mér ofarlega í huga þau ljúfu ljós í mínu lífi sem hafa slokknað of snemma í kjölfar baráttu þeirra við krabbamein. Þeirra á meðal var ein mín nánasta vinkona sem lést úr leghálskrabbameini 35 ára gömul frá tveimur dætrum. Þessi geislandi unga kona greindist með frumubreytingar fyrst 28 ára gömul við skimun á Leitarstöð Krabbameinsfélagsins og var þá bókuð í aðra skimun eftir sex mánuði. Í skimuninni sex mánuðum síðar kom í ljós að myndast hafði stórt æxli í leghálsi sem reyndist illkynja og hófst þá barátta hennar fyrir lífinu sem stóð með hléum í sjö ár. Ég rifja sögu hennar upp til að undirstrika það hvað tíminn er mikilvægur þáttur þegar kemur að greiningum og meðferð krabbameina. Í dag bíða hér á landi þúsundir kvenna niðurstöðu úr skimun leghálssýna og hafa beðið lengi. Ég er ein þessara kvenna og hef nú einmitt beðið í sex mánuði eftir niðurstöðu. Og þó svo að ég sé sjálf hreystin uppmáluð og engin einkenni sem ættu að valda mér áhyggjum, þá er mér ekki rótt. Ég sem einstaklingur sem þigg þjónustu hins opinbera heilbrigðiskerfis og hef engan annan valkost verð að geta treyst því að ákvarðanir séu teknar á réttum forsendum og hlustað sé á ráð sérfræðinga. Sérstaklega þegar um er að ræða sjúkdóm þar sem töf getur kostað einstaklinga lífið eða valdið fósturláti vegna óþarflega mikils inngrips. Gæðum rannsóknar Leitarstöðvar Krabbameinsfélagsins var sannarlega orðið ábótavant eins fram kom í umræðunni síðasta haust og sorglegt hversu lengi það fór framhjá mönnum að ekki var allt með felldu. Þeim ágöllum var þó mögulegt að bregðast við með lagfæringum þannig að rannsóknin stæðist gæðakröfur og fyrirbyggja frekari mistök. Hins vegar ef Krabbameinsfélagið þótti ekki réttur vettvangur er samt óskiljanlegt hvers vegna sú leið var valin að senda sýnin úr landi gegn ráðleggingum fagaðila þegar aðrar og hentugri leiðir voru mögulegar. Á Landspítalanum er nú til staðar afkastamikið tæki sem getur skimað eftir HPV veirunni á mjög stuttum tíma og ef þörf var á frumgreiningu með smásjá var til staðar sérhæft starfsfólk sem hægt var að semja við. Við það að senda sýnin til Danmerkur tapast bæði ómetanlegur tími sem og aðgengi að sýnunum sem oft er nauðsynlegt við ákvörðun um meðferð. Samfélagslegt tap er líka umtalsvert þar sem færnin og kunnáttan við að greina sýnin hérlendis tapast niður og sýnin sjálf geyma upplýsingar sem gæti reynst mikilvægt að hafa aðgang að í framtíðinni. Samkvæmt 3. grein laga um sjúklinga á sjúklingur rétt á fullkomnustu heilbrigðisþjónustu sem völ er á á hverjum tíma. Þó ég sé ekki fagaðili á heilbrigðissviði þá leyfi ég mér að fullyrða það kinnroðalaust að sú þjónusta sem boðið er upp á við skimun á leghálskrabbameini hérlendis getur seint talist sú fullkomnasta sem möguleiki væri á. Þá finnst mér umhugsunarvert hvers vegna svo mikil áhersla er lögð á að stýra konum á heilsugæslu í sýnatöku þegar þær hafa, margar, hingað til sótt þessa þjónustu til síns kvensjúkdómalæknis sem þær treysta og heldur utanum öll þeirra mál. Í mínu tilfelli fékk ég “hnipp” frá Ísland.is í lok febrúar um að ég ætti að leita til heilsugæslunnar og fara strax aftur í skimun þar sem sýnið frá því nóvember hefði verið athugavert en of skemmt vegna tafa til að hægt hefði verið að rannsaka það nægilega. Læknirinn sem ég hef nú sótt þessa þjónustu til siðastliðin 30 ár og tók umrætt sýni, fær hins vegar þær upplýsingar að ég eigi að fara í næstu skimun eftir þrjú ár. Mér er ekki ljóst hvernig hann á að fylgja eftir mínum málum þegar hann fær ekki þær upplýsingar sem eru honum nauðsynlegar til að gera það og ef ekki hann, hver þá? Ég get ekki séð hvernig hagræðið af þessum breytingum er reiknað út ef það kemur niður á þjónustunni sjálfri og þar af leiðandi heilsu fólks. Þá er hætta á að við gætum verið að fórna meiru fyrir minna. Á Alþingi hefur verið kallað eftir svörum frá heilbrigðisyfirvöldum um forsendur breytinganna og hvaða áhrif þær muni hafa á heilsu kvenna. Birtingu óháðrar skýrslu sem á að svara þessum spurningum hefur nú verið frestað fram í júní. Til að viðhalda gæðum í heilbrigðisþjónustu og byggja upp traust gagnvart þeim sem hennar njóta þarf að vera gagnsæi í ákvarðanatöku, hlustað á álit sérfræðinga og samtal milli aðila með virðingu að leiðarljósi. Þá er einnig mikilvægt að neytendur hafi val hvar sem því er viðkomið og frelsi til að fylgja því vali. Höfundur er varaþingmaður Sjálfstæðisflokksins og frambjóðandi í 4.-5. sæti í prófkjöri Sjálfstæðisflokksins í Reykjavík.
Afstaða forsætisráðherra til varnar- og öryggismála mikið áhyggjuefni! Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Skoðun Aðalvandamálið þegar þjónusta á íslensku er ekki í boði! Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hetjusögur af óþekktum manni – Ég kýs Þorstein Skúla sem formann VR Sólveig Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Afstaða forsætisráðherra til varnar- og öryggismála mikið áhyggjuefni! Ole Anton Bieltvedt skrifar
Skoðun Hvernig kennum við gagnrýna hugsun? – Umræða sem þarf að halda áfram Guðmundur Björnsson skrifar
Skoðun Er íslenska geðheilbrigðiskerfið of strangt þegar kemur að nauðungarvistun? Arna Ósk Óskarsdóttir skrifar
Skoðun Þegar nemendur skilja ekki grundvallarhugtök: Hvað segir það um kennsluna? Guðmundur Björnsson skrifar
Skoðun We Are Icelanders Too: The Fight for Equality and Recognition for Women of Foreign Origin in Iceland Mouna Nasr skrifar
Afstaða forsætisráðherra til varnar- og öryggismála mikið áhyggjuefni! Ole Anton Bieltvedt Skoðun