Eru kennarar töframenn? Alma Björk Ástþórsdóttir skrifar 7. maí 2021 14:01 Í umræðu um skóla án aðgreiningar og þann skort á sérfræðingum sem hefur loðað við innleiðingu stefnunnar kemur iðulega fram sú röksemd að kennarar séu einnig sérfræðingar og eigi að geta tekist á við vandann. Þeir þekki börnin best, þeir vita hvaða aðstoð nemendur þeirra þurfa, þeir séu færir í sínu fagi og flinkir í öllu. Í umræðu á Alþingi um skóla án aðgreiningar nefnir Lilja Alfreðsdóttir mennta- og menningarmálaráðherra að markmið ráðuneytisins hafi m.a. verið að efla alla umgjörð í kringum kennara. Ráðuneytið hafi aukið áherslur á kennaramenntun í þeim tilgangi að fá inn öflugt fólk og áhersla hafi einnig verið á starfsþróun kennara. Þetta voru svörin þegar hún var spurð um viðbrögð við þeim vanda sem virðist vera uppi í „skóla án aðgreiningar“. Því miður sýna þessi svör ákveðið skilningsleysi stjórnvalda og skort á gagnrýnni hugsun. Kennarar hafa engan töfrasprota, svo mikið er víst! Í skóla án aðgreiningar á að koma til móts við alla nemendur og þar á meðal nemendur með fjölþættan vanda. Kennarar eru frábærir sérfræðingar, en fyrr má nú aldeilis vera ef sérfræðiþekking kennara nær einnig yfir alla aðra sérfræðimenntun! Að við gætum hreinlega horft fram hjá öðrum fagstéttum og einbeitt okkur bara að því að efla kennaramenntun? Við gætum kannski einnig lagt niður allt sem heitir sérnám lækna og einbeitt okkur að því að efla heimilislækningar? Alveg sama hversu miklir sérfræðingar kennarar eru, þá eru þeir mannlegir, með tíu fingur og tíu tær, nákvæmlega eins og allir aðrir. Þeir búa ekki yfir ofurkröftum eða töfrum. Þeir geta ekki látið fisk fljúga eða kanínu tala. Þeir geta heldur ekki komið til móts við alla nemendur í 30 manna bekk þar sem kannski 6 börn eru með sérþarfir, alveg sama hversu mikla trú við höfum á þeim. Kennarar verðskulda einnig mannlegt starfsumhverfi. Það er ósanngjarnt að hlaða endalausum verkefnum á kennara sem aðrir sérfræðingar ættu með réttu að fá í sinn hlut. Þeir eiga að fá að njóta sín í starfi eins og aðrir. Það er gott að það sé lögð áhersla á að efla kennaramenntun, en það þarf einnig að efla þátttöku annarra sérfræðinga í skólakerfinu. Aðrar fagstéttir verðskulda einnig virðingu Við erum með fagfólk sem hefur hlotið margra ára menntun í sálfræði, þroskaþjálfafræði, talmeinafræði, félagsráðgjöf og iðjuþjálfun. Hvernig er hægt að réttlæta það að líta fram hjá þessari þekkingu þegar kemur að því að leysa verkefni innan skólanna sem falla nákvæmlega undir þessar fagstéttir? Að segja að lausnin við vanda skóla án aðgreiningar sé að efla kennaramenntun og fjölga kennurum er að mínu mati ákveðin vanvirðing við aðrar fagstéttir. Það er einnig hætt við því að þessi ofur áhersla á sérfræðiþekkingu kennarans afvegaleiði umræðuna frá því sem raunverulega skiptir máli þegar fjallað er um þann vanda sem er uppi í stefnunni „skóli án aðgreiningar“. Lausnin er heildræn nálgun Það sem skiptir máli er að mikilvægar fagstéttir sem koma að uppeldi, kennslu, þroska og velferð barna, starfi innan allra skóla svo hægt sé að tryggja heildræna nálgun í skólakerfi sem á að koma til móts við öll börn óháð stöðu. Það að kerfið tali ekki saman bitnar á börnunum og kennurum þeirra. Þetta er vandi sem þarf að leysa og það liggur á, því velferð fjölda barna er í húfi. Ég hef áður bent á að ef við leggjum ekki nægt fjármagn í kerfið núna þá greiðum við það til baka síðar. Bartrand Lauth geðlæknir á BUGL bendir einnig á það í grein Læknablaðsins að við séum í dag að greiða fyrir sparnað í skólakerfinu frá hrunárunum. Það er eflaust hægt að finna tölu á þann kostnað, en sálræn líðan barnanna og afleiðingarnar á þessum sparnaði fyrir einstaklinginn verður seint metinn til fjár. Á vefsíðu Barnaheilla er að finna ágætis skilgreiningu á vanrækslu. „Um vanrækslu er að ræða þegar þörfum barns er ekki sinnt þannig að barninu er búin hætta af eða það getur skaðað þroska þess“. Á Íslandi ríkir skólaskylda og þegar það er ekki hægt að tryggja að þörfum barnanna sé mætt í skólakerfinu, þá er það klárlega vanræksla af hálfu yfirvalda. Það sem gerir þessa vanrækslu svo enn alvarlegri er að hún er látin viðgangast. Þó rekstur skólanna hafi verið færður yfir á sveitarfélögin á sínum tíma, þá er kominn tími til þess að ríkið stígi inn í þessi mál, því á endanum er það ríkið sem ber ábyrgðina. Það er algjörlega óboðlegt að margar fjölskyldur líði fyrir aðgerðarleysi stjórnvalda á meðan hægt væri að yfirstíga fjölda hindrana með einfaldri kerfisbreytingu. Bara það eitt að tryggja öllum skólum nægt fjármagn fyrir þeirri sérfræðiaðstoð sem þeir þurfa, óháð fötlunargreiningu barna, SIS kerfinu eða fjölda nemenda í skólanum, myndi gera kraftaverk. Þá myndi mörgum börnum líða betur. Raddir okkar þurfa að heyrast Fyrir foreldri barns með sérþarfir er erfitt að sætta sig við aðgerðarleysi stjórnvalda vitandi að ítarlegar skýrslur um vandann hafi verið gefnar út, m.a. skýrsla vegna úttektar Evrópuráðs. En eins og bent er á í skýrslu Evrópuráðs þá þarf að efla umræðuna. Yfirvöld vita kannski af vandanum, en það þarf að efla raunverulegan skilning á vandanum. Fyrir nokkrum dögum birtist pistill þriggja nemenda í iðjuþjálfun. Pistillinn veitti góða innsýn í starf iðjuþjálfa og mikilvægi þeirra innan skólakerfisins. Þetta var þarfur pistill og í því sambandi langar mig til þess að hvetja allar fagstéttir sem ættu með réttu að koma að skóla án aðgreiningar til þess að tjá sig um þessi mál. Í baráttu minni fyrir réttindum barnsins míns hef ég talað við marga kennara. Ég hef ekki enn hitt þann kennara sem er sáttur við kerfið eins og það er. Mig langar því einnig að hvetja kennara til þess að tjá sig. Þið starfið við þetta kerfi og ykkar innsýn er verðmæt. Kerfið er brotið og málefnið verðskuldar athygli. Ykkar skoðun og reynsla skiptir máli! Höfundur er laganemi við Háskóla Íslands. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skóla - og menntamál Réttindi barna Vinnumarkaður Alma Björk Ástþórsdóttir Mest lesið Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir Skoðun Laxaharmleikur Jóhannes Sturlaugsson Skoðun Lýðræðið í skötulíki! Lilja Rafney Magnúsdóttir Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun Ferðamannaþorpin - Náttúruvá Þóra B. Hafsteinsdóttir Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir Skoðun Ef Veðurstofan spáði vitlausu veðri í 40 ár, væri það bara í lagi? Björn Ólafsson Skoðun Málfrelsi og mörk þess á vettvangi lýðræðisins Helga Vala Helgadóttir Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun Skoðun Skoðun Ferðamannaþorpin - Náttúruvá Þóra B. Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar Skoðun Laxaharmleikur Jóhannes Sturlaugsson skrifar Skoðun Lýðræðið í skötulíki! Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar Skoðun Til varnar jafnlaunavottun Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Barnaræninginn Pútín Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Um þjóð og ríki Gauti Kristmannsson skrifar Skoðun Málfrelsi og mörk þess á vettvangi lýðræðisins Helga Vala Helgadóttir skrifar Skoðun Sjókvíaeldi á Íslandi fjarstýrt með gervigreind frá Noregi Ingólfur Ásgeirsson skrifar Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Stjórnarandstaðan er vannýtt auðlind Jón Daníelsson skrifar Skoðun Ef Veðurstofan spáði vitlausu veðri í 40 ár, væri það bara í lagi? Björn Ólafsson skrifar Skoðun Hægri sósíalismi Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun 5 ára vegferð að skóla framtíðarinnar – eða ekki! Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar Skoðun Það sem ekki má segja um það sem enginn vill sjá Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Löggæslumál og aðstöðuleysi í Búðardal – ákall um viðbragð og aðgerðir Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Listin að verða fullkomlega ósammála sjálfri sér á mettíma Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Þingmenn auðvaldsins Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Arðgreiðslur í sjávarútvegi: Staðreyndir gegn fullyrðingum Elliði Vignisson skrifar Skoðun Verðugur bandamaður? Steinar Harðarson skrifar Skoðun Við þurfum nýja sýn á stjórnmál okkar - Mamdani-sýn Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Sósíalistaflokkurinn heimilislaus - hvað næst? Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Rán um hábjartan dag Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Sjá meira
Í umræðu um skóla án aðgreiningar og þann skort á sérfræðingum sem hefur loðað við innleiðingu stefnunnar kemur iðulega fram sú röksemd að kennarar séu einnig sérfræðingar og eigi að geta tekist á við vandann. Þeir þekki börnin best, þeir vita hvaða aðstoð nemendur þeirra þurfa, þeir séu færir í sínu fagi og flinkir í öllu. Í umræðu á Alþingi um skóla án aðgreiningar nefnir Lilja Alfreðsdóttir mennta- og menningarmálaráðherra að markmið ráðuneytisins hafi m.a. verið að efla alla umgjörð í kringum kennara. Ráðuneytið hafi aukið áherslur á kennaramenntun í þeim tilgangi að fá inn öflugt fólk og áhersla hafi einnig verið á starfsþróun kennara. Þetta voru svörin þegar hún var spurð um viðbrögð við þeim vanda sem virðist vera uppi í „skóla án aðgreiningar“. Því miður sýna þessi svör ákveðið skilningsleysi stjórnvalda og skort á gagnrýnni hugsun. Kennarar hafa engan töfrasprota, svo mikið er víst! Í skóla án aðgreiningar á að koma til móts við alla nemendur og þar á meðal nemendur með fjölþættan vanda. Kennarar eru frábærir sérfræðingar, en fyrr má nú aldeilis vera ef sérfræðiþekking kennara nær einnig yfir alla aðra sérfræðimenntun! Að við gætum hreinlega horft fram hjá öðrum fagstéttum og einbeitt okkur bara að því að efla kennaramenntun? Við gætum kannski einnig lagt niður allt sem heitir sérnám lækna og einbeitt okkur að því að efla heimilislækningar? Alveg sama hversu miklir sérfræðingar kennarar eru, þá eru þeir mannlegir, með tíu fingur og tíu tær, nákvæmlega eins og allir aðrir. Þeir búa ekki yfir ofurkröftum eða töfrum. Þeir geta ekki látið fisk fljúga eða kanínu tala. Þeir geta heldur ekki komið til móts við alla nemendur í 30 manna bekk þar sem kannski 6 börn eru með sérþarfir, alveg sama hversu mikla trú við höfum á þeim. Kennarar verðskulda einnig mannlegt starfsumhverfi. Það er ósanngjarnt að hlaða endalausum verkefnum á kennara sem aðrir sérfræðingar ættu með réttu að fá í sinn hlut. Þeir eiga að fá að njóta sín í starfi eins og aðrir. Það er gott að það sé lögð áhersla á að efla kennaramenntun, en það þarf einnig að efla þátttöku annarra sérfræðinga í skólakerfinu. Aðrar fagstéttir verðskulda einnig virðingu Við erum með fagfólk sem hefur hlotið margra ára menntun í sálfræði, þroskaþjálfafræði, talmeinafræði, félagsráðgjöf og iðjuþjálfun. Hvernig er hægt að réttlæta það að líta fram hjá þessari þekkingu þegar kemur að því að leysa verkefni innan skólanna sem falla nákvæmlega undir þessar fagstéttir? Að segja að lausnin við vanda skóla án aðgreiningar sé að efla kennaramenntun og fjölga kennurum er að mínu mati ákveðin vanvirðing við aðrar fagstéttir. Það er einnig hætt við því að þessi ofur áhersla á sérfræðiþekkingu kennarans afvegaleiði umræðuna frá því sem raunverulega skiptir máli þegar fjallað er um þann vanda sem er uppi í stefnunni „skóli án aðgreiningar“. Lausnin er heildræn nálgun Það sem skiptir máli er að mikilvægar fagstéttir sem koma að uppeldi, kennslu, þroska og velferð barna, starfi innan allra skóla svo hægt sé að tryggja heildræna nálgun í skólakerfi sem á að koma til móts við öll börn óháð stöðu. Það að kerfið tali ekki saman bitnar á börnunum og kennurum þeirra. Þetta er vandi sem þarf að leysa og það liggur á, því velferð fjölda barna er í húfi. Ég hef áður bent á að ef við leggjum ekki nægt fjármagn í kerfið núna þá greiðum við það til baka síðar. Bartrand Lauth geðlæknir á BUGL bendir einnig á það í grein Læknablaðsins að við séum í dag að greiða fyrir sparnað í skólakerfinu frá hrunárunum. Það er eflaust hægt að finna tölu á þann kostnað, en sálræn líðan barnanna og afleiðingarnar á þessum sparnaði fyrir einstaklinginn verður seint metinn til fjár. Á vefsíðu Barnaheilla er að finna ágætis skilgreiningu á vanrækslu. „Um vanrækslu er að ræða þegar þörfum barns er ekki sinnt þannig að barninu er búin hætta af eða það getur skaðað þroska þess“. Á Íslandi ríkir skólaskylda og þegar það er ekki hægt að tryggja að þörfum barnanna sé mætt í skólakerfinu, þá er það klárlega vanræksla af hálfu yfirvalda. Það sem gerir þessa vanrækslu svo enn alvarlegri er að hún er látin viðgangast. Þó rekstur skólanna hafi verið færður yfir á sveitarfélögin á sínum tíma, þá er kominn tími til þess að ríkið stígi inn í þessi mál, því á endanum er það ríkið sem ber ábyrgðina. Það er algjörlega óboðlegt að margar fjölskyldur líði fyrir aðgerðarleysi stjórnvalda á meðan hægt væri að yfirstíga fjölda hindrana með einfaldri kerfisbreytingu. Bara það eitt að tryggja öllum skólum nægt fjármagn fyrir þeirri sérfræðiaðstoð sem þeir þurfa, óháð fötlunargreiningu barna, SIS kerfinu eða fjölda nemenda í skólanum, myndi gera kraftaverk. Þá myndi mörgum börnum líða betur. Raddir okkar þurfa að heyrast Fyrir foreldri barns með sérþarfir er erfitt að sætta sig við aðgerðarleysi stjórnvalda vitandi að ítarlegar skýrslur um vandann hafi verið gefnar út, m.a. skýrsla vegna úttektar Evrópuráðs. En eins og bent er á í skýrslu Evrópuráðs þá þarf að efla umræðuna. Yfirvöld vita kannski af vandanum, en það þarf að efla raunverulegan skilning á vandanum. Fyrir nokkrum dögum birtist pistill þriggja nemenda í iðjuþjálfun. Pistillinn veitti góða innsýn í starf iðjuþjálfa og mikilvægi þeirra innan skólakerfisins. Þetta var þarfur pistill og í því sambandi langar mig til þess að hvetja allar fagstéttir sem ættu með réttu að koma að skóla án aðgreiningar til þess að tjá sig um þessi mál. Í baráttu minni fyrir réttindum barnsins míns hef ég talað við marga kennara. Ég hef ekki enn hitt þann kennara sem er sáttur við kerfið eins og það er. Mig langar því einnig að hvetja kennara til þess að tjá sig. Þið starfið við þetta kerfi og ykkar innsýn er verðmæt. Kerfið er brotið og málefnið verðskuldar athygli. Ykkar skoðun og reynsla skiptir máli! Höfundur er laganemi við Háskóla Íslands.
Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun
„Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun
Skoðun Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson skrifar
Skoðun Stærðfræðikennari sem kann ekki að reikna? (Og getur ekki lært það!) Brynjólfur Þorvarðsson skrifar
Skoðun Íslendingar greiða sama hlutfall útgjalda í mat og Norðurlöndin Margrét Gísladóttir skrifar
Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar
Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar
Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Löggæslumál og aðstöðuleysi í Búðardal – ákall um viðbragð og aðgerðir Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar
Vonarsvæði fyrir framtíðina – ábyrgð stjórnvalda kallar á verndun Huld Hafliðadóttir,Heimir Harðarson Skoðun
„Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun