Húsnæðisbætur fyrir útvalda Ágústa Ágústsdóttir skrifar 23. febrúar 2021 22:25 Við eins og margir aðrir foreldrar á landsbyggðinni búum ekki við þann kost að hafa framhaldsskóla í göngu- eða akstursfæri. Því sendum við börnin okkar burtu og oftast á heimavist, svo þau geti sótt skóla. Almennt lít ég þetta jákvæðum augum, því þetta er gott skref að mínu mati fyrir börnin okkar í átt að sjálfstæði þó þetta fyrirkomulag henti ekki öllum. Þessari stöðu fylgir þó töluverður kostnaður og er heimavistin eingöngu einn hluti þess. Til að vega á móti kostnaði fást húsnæðisbætur sem skipta miklu í heildaruppgjörinu. Við eigum tvær dætur í framhaldsskóla á Akureyri. Sú eldri var fyrstu tvö árin á heimavist og líkaði það vel, en svo kom að hún sóttist eftir meira sjálfstæði og vildi því komast í búsetu þar sem hún hefði tækifæri á að elda sinn eigin mat og þvo sinn eigin þvott. Hvorugt þessa er í boði á heimavist. Þetta fannst okkur jákvæð þróun á þeirri leið hennar að verða sjálfstæð fullorðin manneskja. Hún ákvað því að leigja herbergi í íbúðarhúsnæði þar sem hún deilir sameiginlegri aðstöðu með öðrum leigjendum, eins og t.d. eldhúsi (3 eldhús eru í húsinu), baðherbergi (3 slík eru í húsinu) og þvottahúsaðstöðu. Hún deilir hæðinni sinni með 2-3 háskólanemum. Þarna lærir hún að umgangast og deila húsnæði og verkum með öðru fólki sem við teljum góðan skóla. Samvinna er góð meðal íbúa þess og húsnæðið er í eigu löggilds leigufélags. Þar sem hún varð ekki 18 ára fyrr en í desember 2020 þáði hún húsnæðisstyrk af sveitarfélagi sínu, Norðurþingi, sem ætlaður er ungmennum frá 15-17 ára aldurs. Sveitarfélagið gerði engar athugasemdir við húsnæðið, en sýna þarf fram á löggildan leigusamning og staðfestingu á skólavist. En þegar hún ný lögráða, sendi inn umsókn til Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar bar við annað hljóð í kútnum. Umsókninni var hafnað á þeim grundvelli laga, að húsnæðið sem hún búi í, feli ekki í sér venjulega eða fullnægjandi heimilisaðstöðu, þar sem hún hafi hvorki séreldhús eða séreldunaraðstöðu, sérsnyrtingu og baðaðstöðu. Lögin segja að hún eigi eingöngu rétt á húsnæðisbótum ef hún: a) Býr á heimavist, skólagarði, sambýli fatlaðra eða á sambýli einstaklinga á áfangaheimilum. b) Leigi heila íbúð eða einbýli. Þá segir í c. lið 3. mgr. 9. greinar að húsnæðisbætur verði ekki veittar vegna leigu á hluta íbúðarhúsnæðis, svo sem vegna leigu á einstökum herbergjum. Þetta þykir mér verulega undarlegt. Ef ástæða laga þessa er til að koma í veg fyrir söfnun fjölda einstaklinga í óásættanlega lítið rými, með ófullnægjandi aðstöðu miðað við fjöldann sem þar býr þá þarf að skýra það sérstaklega. Þessi mismunun getur bara ekki staðist í mínum huga. Þetta er meira svona „af því bara við segjum það“ lög sem standast engin rök. Í hnotskurn er verið að segja dóttur okkar að hún sé gjaldgeng ef: a) hún flytji aftur á heimavistina þar sem hún deilir þá herbergi og baðherbergi með öðrum herbergisfélaga (og nota bene þá fá báðir herbergisfélagarnir húsnæðisbætur), hefur enga eldunaraðstöðu og enga þvottaaðstöðu, eða b) hún leigi heila íbúð eða einbýlishús. Og rökin eru, að allt annað telji þau ekki ásættanlega búsetu, af því bara. Og þar sem hún glímir ekki við fötlun né er að koma úr fangelsi eða vímuefnameðferð, þá á sambýli eða áfangaheimili ekki við. Í 2. gr. laga um Húsnæðis- og mannvirkjastofnun segir m.a. „Stofnunin skal stuðla að því að jafnvægi ríki á húsnæðismarkaði, m.a. með húsnæðisstuðningi. Einnig skal stofnunin leitast við að tryggja að almenningur hafi aðgang að öruggu og vistvænu húsnæði á viðráðanlegu verði og í samræmi við þarfir hvers og eins, óháð efnahag og búsetu, þannig að almenningur hafi raunverulegt val um búsetuform.“ Benda má á að Jafnræðisreglan segir, að allir skuli vera jafnir gagnvart lögum og bannar hún mismunun á grundvelli ómálefnalegra sjónarmiða. Þá kveður meðalhófsreglan á um að íþyngjandi ákvarðanir hins opinbera megi ekki ganga lengra en nauðsyn krefur til að ná lögmætu markmiði. Hvaða lögmætu markmiðum í þessu tilviki ? Hún nýtti andmælarétt sinn og skrifaði formlegt bréf til rökstuðnings sínu máli. Í mjög svo óformlegu svari sérfræðings er henni hafnað m.a. með þeim orðum að ekki sé hægt að líta framhjá lögunum, og þar sem að fleiri hafi bent á þetta, sé komið fordæmi fyrir synjun bóta í slíkum málum. En henni er velkomið að kæra úrskurðinn áfram til Úrskurðunarnefndar velferðarmála. Takk pent fyrir! Höfundur er íbúi á Norðausturlandi og foreldri barna í framhaldsnámi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ágústa Ágústsdóttir Byggðamál Mest lesið Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Búum til „vandamál“ – leysum það með samræmdum prófum Árelía Eydís Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen skrifar Skoðun Afkastadrifin menntun og verðgildi nemenda Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Ég er deildarstjóri í leikskóla Helga Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Draumastarfið Arnfríður Hermannsdóttir skrifar Skoðun Hjartsláttur sjávarbyggðanna Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Erum við tilbúin til að bæta menntakerfið okkar? Jónína Einarsdóttir skrifar Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Búum til „vandamál“ – leysum það með samræmdum prófum Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir skrifar Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Hvar er mannúðin? Davíð Sól Pálsson skrifar Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Vill íslenska þjóðin halda í einmenninguna? Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Inngilding eða „aðskilnaður“? Jasmina Vajzović Crnac skrifar Skoðun Vonin má aldrei deyja Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh skrifar Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Fólk eða fífl? Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Eru til lausnir við mönnunarvanda heilsugæslunnar? Gunnlaugur Már Briem skrifar Skoðun Er eitthvað mál að handtaka börn? Elsa Bára Traustadóttir skrifar Skoðun Er ferðaþjónusta útlendingavandamál? Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Íslenska kerfið framleiðir afbrotamenn Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Ekki fokka þessu upp! Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Kosningaloforð og hvað svo? Björn Snæbjörnsson skrifar Skoðun Fólk, fjárfestingar og framfarir Baldur Thorlacius skrifar Sjá meira
Við eins og margir aðrir foreldrar á landsbyggðinni búum ekki við þann kost að hafa framhaldsskóla í göngu- eða akstursfæri. Því sendum við börnin okkar burtu og oftast á heimavist, svo þau geti sótt skóla. Almennt lít ég þetta jákvæðum augum, því þetta er gott skref að mínu mati fyrir börnin okkar í átt að sjálfstæði þó þetta fyrirkomulag henti ekki öllum. Þessari stöðu fylgir þó töluverður kostnaður og er heimavistin eingöngu einn hluti þess. Til að vega á móti kostnaði fást húsnæðisbætur sem skipta miklu í heildaruppgjörinu. Við eigum tvær dætur í framhaldsskóla á Akureyri. Sú eldri var fyrstu tvö árin á heimavist og líkaði það vel, en svo kom að hún sóttist eftir meira sjálfstæði og vildi því komast í búsetu þar sem hún hefði tækifæri á að elda sinn eigin mat og þvo sinn eigin þvott. Hvorugt þessa er í boði á heimavist. Þetta fannst okkur jákvæð þróun á þeirri leið hennar að verða sjálfstæð fullorðin manneskja. Hún ákvað því að leigja herbergi í íbúðarhúsnæði þar sem hún deilir sameiginlegri aðstöðu með öðrum leigjendum, eins og t.d. eldhúsi (3 eldhús eru í húsinu), baðherbergi (3 slík eru í húsinu) og þvottahúsaðstöðu. Hún deilir hæðinni sinni með 2-3 háskólanemum. Þarna lærir hún að umgangast og deila húsnæði og verkum með öðru fólki sem við teljum góðan skóla. Samvinna er góð meðal íbúa þess og húsnæðið er í eigu löggilds leigufélags. Þar sem hún varð ekki 18 ára fyrr en í desember 2020 þáði hún húsnæðisstyrk af sveitarfélagi sínu, Norðurþingi, sem ætlaður er ungmennum frá 15-17 ára aldurs. Sveitarfélagið gerði engar athugasemdir við húsnæðið, en sýna þarf fram á löggildan leigusamning og staðfestingu á skólavist. En þegar hún ný lögráða, sendi inn umsókn til Húsnæðis- og mannvirkjastofnunar bar við annað hljóð í kútnum. Umsókninni var hafnað á þeim grundvelli laga, að húsnæðið sem hún búi í, feli ekki í sér venjulega eða fullnægjandi heimilisaðstöðu, þar sem hún hafi hvorki séreldhús eða séreldunaraðstöðu, sérsnyrtingu og baðaðstöðu. Lögin segja að hún eigi eingöngu rétt á húsnæðisbótum ef hún: a) Býr á heimavist, skólagarði, sambýli fatlaðra eða á sambýli einstaklinga á áfangaheimilum. b) Leigi heila íbúð eða einbýli. Þá segir í c. lið 3. mgr. 9. greinar að húsnæðisbætur verði ekki veittar vegna leigu á hluta íbúðarhúsnæðis, svo sem vegna leigu á einstökum herbergjum. Þetta þykir mér verulega undarlegt. Ef ástæða laga þessa er til að koma í veg fyrir söfnun fjölda einstaklinga í óásættanlega lítið rými, með ófullnægjandi aðstöðu miðað við fjöldann sem þar býr þá þarf að skýra það sérstaklega. Þessi mismunun getur bara ekki staðist í mínum huga. Þetta er meira svona „af því bara við segjum það“ lög sem standast engin rök. Í hnotskurn er verið að segja dóttur okkar að hún sé gjaldgeng ef: a) hún flytji aftur á heimavistina þar sem hún deilir þá herbergi og baðherbergi með öðrum herbergisfélaga (og nota bene þá fá báðir herbergisfélagarnir húsnæðisbætur), hefur enga eldunaraðstöðu og enga þvottaaðstöðu, eða b) hún leigi heila íbúð eða einbýlishús. Og rökin eru, að allt annað telji þau ekki ásættanlega búsetu, af því bara. Og þar sem hún glímir ekki við fötlun né er að koma úr fangelsi eða vímuefnameðferð, þá á sambýli eða áfangaheimili ekki við. Í 2. gr. laga um Húsnæðis- og mannvirkjastofnun segir m.a. „Stofnunin skal stuðla að því að jafnvægi ríki á húsnæðismarkaði, m.a. með húsnæðisstuðningi. Einnig skal stofnunin leitast við að tryggja að almenningur hafi aðgang að öruggu og vistvænu húsnæði á viðráðanlegu verði og í samræmi við þarfir hvers og eins, óháð efnahag og búsetu, þannig að almenningur hafi raunverulegt val um búsetuform.“ Benda má á að Jafnræðisreglan segir, að allir skuli vera jafnir gagnvart lögum og bannar hún mismunun á grundvelli ómálefnalegra sjónarmiða. Þá kveður meðalhófsreglan á um að íþyngjandi ákvarðanir hins opinbera megi ekki ganga lengra en nauðsyn krefur til að ná lögmætu markmiði. Hvaða lögmætu markmiðum í þessu tilviki ? Hún nýtti andmælarétt sinn og skrifaði formlegt bréf til rökstuðnings sínu máli. Í mjög svo óformlegu svari sérfræðings er henni hafnað m.a. með þeim orðum að ekki sé hægt að líta framhjá lögunum, og þar sem að fleiri hafi bent á þetta, sé komið fordæmi fyrir synjun bóta í slíkum málum. En henni er velkomið að kæra úrskurðinn áfram til Úrskurðunarnefndar velferðarmála. Takk pent fyrir! Höfundur er íbúi á Norðausturlandi og foreldri barna í framhaldsnámi.
Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen skrifar
Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar
Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar
Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar