Þrælar ríkisins Hermundur Guðsteinsson skrifar 26. apríl 2020 11:00 „Kæri Hermundur Mikið hefur mætt á þeim sem halda uppi lögum og reglu á Íslandi undanfarnar vikur, bæði lögregluliðinu í heild og einstaklingum sem það skipa. Aðdáunarvert hefur verið að fylgjast með skipulagi aðgerða, stillingu lögreglumanna og lagni þeirra í samskiptum við mótmælendur í ýmiss konar ástandi. Þeir hafa lagt sjálfa sig í hættu við að gæta öryggis borgaranna og verja stofnanir ríkisins og eigur þess.“ Þessi fallegu orð má finna í bréfi, dagsettu 28. janúar 2009. Í niðurlagi bréfsins er mér óskað farsældar í starfi og einkalífi, enn fremur kemur fram að bréfið er ritað af vinsemd og virðingu. Þessi fallegu orð eru undirrituð fyrir hönd ríkisstjórnar Íslands, af þáverandi forsætisráðherra, Geir H. Haarde, mögulega hans síðasta embættisverk. Ég tók þátt í búsáhaldabyltingunni, af fullri alvöru. Þó ekki sem hluti þeirra þúsunda sem þar mótmæltu heldur einn þeirra, innan við tvö hundruð lögreglumanna, sem stóðu dag og nótt í miðbæ Reykjavíkur. Ég man vel eftir þessu. Ég man vel eftir því að ryðja leið fyrir ráðherra og þingmenn svo þeir kæmust akandi frá Alþingi. Ég man vel eftir óttanum þegar við stóðum níu fyrir framan Stjórnarráðið og mannhafið kom æðandi frá Austurvelli. Ég man vel eftir hávaðanum frá pottum, pönnum sem og flugeldum sem sprungu við fæturna á mér. Ég man vel eftir höfuðverknum sem orsakaðist af hávaðanum og fljúgandi gos- og bjórflöskum sem lentu á hjálminum. Ég man vel eftir bakverknum eftir að standa klukkustundum saman, án hvíldar, fyrir framan Alþingi og Stjórnarráðið í fullum óeirðabúningi. Ég man vel eftir því að leggjast á gólf Alþingishússins þegar langþráð hvíldin kom. Ég man vel eftir ráðherrum og þingmönnum sem gægðust, svo lítið bæri á, út um glugga Alþingishússins, líkt og þeir sem þykjast ekki vera heima en vilja samt sjá hver er að banka. Sumir óttaslegnir yfir því að missa þægileg sæti sín við kjötkatlana, aðrir spenntir að koma sér og sínum mögulega nær þeim sömu kötlum. Það skipti samt engu hvort þingmenn voru óttaslegnir eða spenntir. Enginn þeirra vildi fá reiðan múginn inn fyrir dyr, enginn vildi hitta á múginn í návígi. Þá var gott að geta falið sig, sparifataklæddur, bak við lögregluna sem tók við því sem kastað var, því sem sagt var og því sem gert var, en var ráðherrum og þingmönnum ætlað. Ég man vel að þessar stundir þar sem lögreglumenn „lögðu sjálfa sig í hættu við að gæta öryggis borgaranna og verja stofnanir ríkisins og eigur þess” þóttu réttlætanlegar án þess að fyrir þá hættu væri greitt sérstaklega eða fólki umbunað fyrir. Ég man sérstaklega vel að ég hafði ekki val um hvort ég sinnti þessu þrátt fyrir að mín starfstöð og minn vinnuveitandi annist ekki löggæslu á höfuðborgarsvæðinu. Lögreglumenn eru á margan hátt einstök starfsstétt. Langlundargeð þeirra virðist oft ótakmarkað. Lögreglumenn virðast sífellt reiðubúnir að fórna sínu fyrir félagann, hagsmuni embættisins eða samfélagið. Lögreglumenn sæta persónulegri ábyrgð vegna mistaka í starfi og gjalda fyrir slík mistök með starfi sínu enda óflekkað mannorð ein forsenda lögreglustarfs. Lögreglan er ein örfárra stétta sem er svo þjóðfélagslega mikilvæg að verkfall telst ekki réttur þeirra. Þá eru lögregla líka ein fárra stétta sem hægt er að skikka til vinnu, sveigja og beygja vinnutíma og hvíldarákvæði vegna samfélagslegra mikilvægra hagsmuna. Þrátt fyrir allt þetta mikilvægi og alla þessa ábyrgð er lögreglustarfið orðið láglaunastarf á íslenskum vinnumarkaði. Ég hef oft heyrt „þið eruð bara hundar og þrælar ríkisins” þegar ég hef verið við störf. Ég hef ekki látið slík orð bíta á mig enda eru aðstæður þeirra sem láta slík orð falla ekki öfundsverðar. En eftir því sem ég hugsa þetta betur þá er stórt sannleikskorn í þessu. Lögreglumenn ganga til kjarasamninga eins og aðrar stéttir. Þegar viðsemjendum lögreglumanna, ríkinu, þykir henta. Það er jú ekkert sem kallar á það að semja við lögreglumenn enda hafa þeir ekkert vægi, geta ekkert gert og mega ekkert gera. Má kalla viðburð ef viðsemjendur lögreglu ræða kjarasamninga af alvöru innan árs frá því að fyrri samningur, framlengingarsamkomulag eða gerðardómur féll úr gildi. Þá er, líkt og fyrir hunda og þræla forðum, hent afgöngum og brauðmolum sem þeir þurfa að gera sér að góðu, enda ekki val um að krefjast annars með nokkru móti og þrælsóttinn knýr meirihluta stéttarinnar til að kyngja þurri skorpunni. Það hvernig komið hefur verið fram við lögregluna af íslenskum ráðamönnum má lýsa sem siðleysi og lágkúru. Það er siðlaust og lágkúrulegt að ráðskast með þann sem þú hefur svipt þeim mannréttindum sínum og vopnum til að standa upp og verja rétt sinn. Slík framkoma er einnig nefnd heigulsháttur. En hvað er hægt að gera. Ef til vill ekkert, kannski er þetta meitlað í stein. Lögreglumenn hafa ekkert vægi, engan rétt og engin verkfæri til að berjast fyrir bættum launum og kjörum. Ef til vill er best að líta á lögreglustarfið sem þolanlegt millibilsástand meðan fólk nýtir frívaktir til að mennta sig til annarra starfa. Í það minnsta er raunin sú hjá mér og svo mörgum starfsfélögum mínum og er stefnan að tolla í þessu starfi þar til löggiltri menntun er náð á öðrum vettvangi. Við þá sem eru að velta þessu starfi fyrir sér segi ég: leitið eitthvert annað. Þetta er illa launað hugsjónastarf þar sem vinnutíminn er slæmur. Þetta er starfsumhverfi kvíða, streitu og kulnunar. Þetta er ófjölskylduvænt, orsakar gjarnan sambúðarslit, hjónaskilnaði og sundrung fjölskyldna. Þetta er einfaldlega ekki þess virði og íslenska ríkið virðir lítils starfsmenn lögreglu. Finnið ykkur eitthvað betra, af nógu er að taka. Höfundur er lögregluvarðstjóri Greinin hefur verið uppfærð: Áður var fyrirsögn hennar Hugleiðingar en því hefur nú verið breytt. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kjaramál Lögreglan Mest lesið Kolbrún Þ. Pálsdóttir – rétti leiðtoginn fyrir Háskóla Íslands Hafliði Ásgeirsson,Eyjólfur Brynjar Eyjólfsson,Þorbjörg St. Þorsteinsdóttir Skoðun Magnús Karl er hæfastur rektorsframbjóðenda Ástráður Eysteinsson Skoðun Kjósum opnara grunnnám Toby Erik Wikström Skoðun Háskólasamfélag á tímamótum - Silja Bára sem næsti rektor HÍ Berglind Rós Magnúsdóttir Skoðun Hver reif kjaft við hvern? Gunnar Hólmsteinn Ársælsson Skoðun Betri starfsaðstæður og skilvirkari háskóli Silja Bára Ómarsdóttir Skoðun Alþjóðlegt samstarf er forsenda öruggra landamæra Jón Pétur Jónsson,Íris Björg Kristjánsdóttir Skoðun Ríkisábyrgð á 1.490 milljarða króna? Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Sagnaarfur Biblíunnar – Davíð og Golíat, hugrekki og berskjöldun Dr. Sigurvin Lárus Jónsson Skoðun Samskipti: Lykillinn að vellíðan og árangri í vinnuumhverfi Ásta Guðrún Guðbrandsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Samskipti: Lykillinn að vellíðan og árangri í vinnuumhverfi Ásta Guðrún Guðbrandsdóttir skrifar Skoðun Ríkisábyrgð á 1.490 milljarða króna? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Sagnaarfur Biblíunnar – Davíð og Golíat, hugrekki og berskjöldun Dr. Sigurvin Lárus Jónsson skrifar Skoðun Hver reif kjaft við hvern? Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Alþjóðlegt samstarf er forsenda öruggra landamæra Jón Pétur Jónsson,Íris Björg Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Háskólasamfélag á tímamótum - Silja Bára sem næsti rektor HÍ Berglind Rós Magnúsdóttir skrifar Skoðun Kjósum opnara grunnnám Toby Erik Wikström skrifar Skoðun Magnús Karl er hæfastur rektorsframbjóðenda Ástráður Eysteinsson skrifar Skoðun Betri starfsaðstæður og skilvirkari háskóli Silja Bára Ómarsdóttir skrifar Skoðun Hvers vegna styð ég Magnús Karl í kjöri til rektors Háskóla Íslands? Ingileif Jónsdóttir skrifar Skoðun Allt fyrir samansúrrað pólitískt og peningalegt vald? Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun Vopnakaup íslenska ráðamanna Friðrik Erlingsson skrifar Skoðun Samstaðan er óstöðvandi afl Helga Þórey Júlíudóttir skrifar Skoðun Kolbrún Þ. Pálsdóttir – rétti leiðtoginn fyrir Háskóla Íslands Hafliði Ásgeirsson,Eyjólfur Brynjar Eyjólfsson,Þorbjörg St. Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Hegða sér eins og ofdekraðir unglingar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Af hverju ættu nemendur að kjósa Magnús Karl sem rektor HÍ? Eygló Sóley Hróðmarsdóttir Löve,Daníel Thor Myer skrifar Skoðun Við mótmælum nýbyggingum í Neðra Breiðholtinu Jökull Þór Sveinsson,Hlynur Ingi Jóhannsson skrifar Skoðun Er „sam-búð“ búsetuform 21. aldar og lausn við háum byggingakostnaði? Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Tryggjum framtíð endurnýjanlegrar orku á Íslandi Íris Lind Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Reynsla, framtíðarsýn og kjarkur Silju Báru Anna Helga Jónsdóttir,Sigurður Örn Stefánsson skrifar Skoðun Gunnar Smári hvað er hann? Birgir Dýrfjörð skrifar Skoðun Um Ingibjörgu Gunnarsdóttur – ferill að rektorskjöri Rúnar Unnþórsson,Þórhallur Ingi Halldórsson skrifar Skoðun Ísland er leiðandi ljós og hvatning til fjölmiðla Hrönn Egilsdóttir skrifar Skoðun Forvarnir á ferð Erlingur Sigvaldason skrifar Skoðun Vertu meðbyr mannúðar Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Fegurð sem breytir skólum Einar Mikael Sverrisson skrifar Skoðun Það læra börnin sem fyrir þeim er haft Sigurður Örn Hilmarsson skrifar Skoðun Björn Þorsteinsson as Rector - A visionary leader uniting disciplines and driving innovation Marianne Elisabeth Klinke skrifar Skoðun Verður Frelsið fullveldinu að bráð? Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Til rektorsframbjóðenda: Hvað gerir nýr rektor HÍ við Endurmenntun? Ólafur Stephensen skrifar Sjá meira
„Kæri Hermundur Mikið hefur mætt á þeim sem halda uppi lögum og reglu á Íslandi undanfarnar vikur, bæði lögregluliðinu í heild og einstaklingum sem það skipa. Aðdáunarvert hefur verið að fylgjast með skipulagi aðgerða, stillingu lögreglumanna og lagni þeirra í samskiptum við mótmælendur í ýmiss konar ástandi. Þeir hafa lagt sjálfa sig í hættu við að gæta öryggis borgaranna og verja stofnanir ríkisins og eigur þess.“ Þessi fallegu orð má finna í bréfi, dagsettu 28. janúar 2009. Í niðurlagi bréfsins er mér óskað farsældar í starfi og einkalífi, enn fremur kemur fram að bréfið er ritað af vinsemd og virðingu. Þessi fallegu orð eru undirrituð fyrir hönd ríkisstjórnar Íslands, af þáverandi forsætisráðherra, Geir H. Haarde, mögulega hans síðasta embættisverk. Ég tók þátt í búsáhaldabyltingunni, af fullri alvöru. Þó ekki sem hluti þeirra þúsunda sem þar mótmæltu heldur einn þeirra, innan við tvö hundruð lögreglumanna, sem stóðu dag og nótt í miðbæ Reykjavíkur. Ég man vel eftir þessu. Ég man vel eftir því að ryðja leið fyrir ráðherra og þingmenn svo þeir kæmust akandi frá Alþingi. Ég man vel eftir óttanum þegar við stóðum níu fyrir framan Stjórnarráðið og mannhafið kom æðandi frá Austurvelli. Ég man vel eftir hávaðanum frá pottum, pönnum sem og flugeldum sem sprungu við fæturna á mér. Ég man vel eftir höfuðverknum sem orsakaðist af hávaðanum og fljúgandi gos- og bjórflöskum sem lentu á hjálminum. Ég man vel eftir bakverknum eftir að standa klukkustundum saman, án hvíldar, fyrir framan Alþingi og Stjórnarráðið í fullum óeirðabúningi. Ég man vel eftir því að leggjast á gólf Alþingishússins þegar langþráð hvíldin kom. Ég man vel eftir ráðherrum og þingmönnum sem gægðust, svo lítið bæri á, út um glugga Alþingishússins, líkt og þeir sem þykjast ekki vera heima en vilja samt sjá hver er að banka. Sumir óttaslegnir yfir því að missa þægileg sæti sín við kjötkatlana, aðrir spenntir að koma sér og sínum mögulega nær þeim sömu kötlum. Það skipti samt engu hvort þingmenn voru óttaslegnir eða spenntir. Enginn þeirra vildi fá reiðan múginn inn fyrir dyr, enginn vildi hitta á múginn í návígi. Þá var gott að geta falið sig, sparifataklæddur, bak við lögregluna sem tók við því sem kastað var, því sem sagt var og því sem gert var, en var ráðherrum og þingmönnum ætlað. Ég man vel að þessar stundir þar sem lögreglumenn „lögðu sjálfa sig í hættu við að gæta öryggis borgaranna og verja stofnanir ríkisins og eigur þess” þóttu réttlætanlegar án þess að fyrir þá hættu væri greitt sérstaklega eða fólki umbunað fyrir. Ég man sérstaklega vel að ég hafði ekki val um hvort ég sinnti þessu þrátt fyrir að mín starfstöð og minn vinnuveitandi annist ekki löggæslu á höfuðborgarsvæðinu. Lögreglumenn eru á margan hátt einstök starfsstétt. Langlundargeð þeirra virðist oft ótakmarkað. Lögreglumenn virðast sífellt reiðubúnir að fórna sínu fyrir félagann, hagsmuni embættisins eða samfélagið. Lögreglumenn sæta persónulegri ábyrgð vegna mistaka í starfi og gjalda fyrir slík mistök með starfi sínu enda óflekkað mannorð ein forsenda lögreglustarfs. Lögreglan er ein örfárra stétta sem er svo þjóðfélagslega mikilvæg að verkfall telst ekki réttur þeirra. Þá eru lögregla líka ein fárra stétta sem hægt er að skikka til vinnu, sveigja og beygja vinnutíma og hvíldarákvæði vegna samfélagslegra mikilvægra hagsmuna. Þrátt fyrir allt þetta mikilvægi og alla þessa ábyrgð er lögreglustarfið orðið láglaunastarf á íslenskum vinnumarkaði. Ég hef oft heyrt „þið eruð bara hundar og þrælar ríkisins” þegar ég hef verið við störf. Ég hef ekki látið slík orð bíta á mig enda eru aðstæður þeirra sem láta slík orð falla ekki öfundsverðar. En eftir því sem ég hugsa þetta betur þá er stórt sannleikskorn í þessu. Lögreglumenn ganga til kjarasamninga eins og aðrar stéttir. Þegar viðsemjendum lögreglumanna, ríkinu, þykir henta. Það er jú ekkert sem kallar á það að semja við lögreglumenn enda hafa þeir ekkert vægi, geta ekkert gert og mega ekkert gera. Má kalla viðburð ef viðsemjendur lögreglu ræða kjarasamninga af alvöru innan árs frá því að fyrri samningur, framlengingarsamkomulag eða gerðardómur féll úr gildi. Þá er, líkt og fyrir hunda og þræla forðum, hent afgöngum og brauðmolum sem þeir þurfa að gera sér að góðu, enda ekki val um að krefjast annars með nokkru móti og þrælsóttinn knýr meirihluta stéttarinnar til að kyngja þurri skorpunni. Það hvernig komið hefur verið fram við lögregluna af íslenskum ráðamönnum má lýsa sem siðleysi og lágkúru. Það er siðlaust og lágkúrulegt að ráðskast með þann sem þú hefur svipt þeim mannréttindum sínum og vopnum til að standa upp og verja rétt sinn. Slík framkoma er einnig nefnd heigulsháttur. En hvað er hægt að gera. Ef til vill ekkert, kannski er þetta meitlað í stein. Lögreglumenn hafa ekkert vægi, engan rétt og engin verkfæri til að berjast fyrir bættum launum og kjörum. Ef til vill er best að líta á lögreglustarfið sem þolanlegt millibilsástand meðan fólk nýtir frívaktir til að mennta sig til annarra starfa. Í það minnsta er raunin sú hjá mér og svo mörgum starfsfélögum mínum og er stefnan að tolla í þessu starfi þar til löggiltri menntun er náð á öðrum vettvangi. Við þá sem eru að velta þessu starfi fyrir sér segi ég: leitið eitthvert annað. Þetta er illa launað hugsjónastarf þar sem vinnutíminn er slæmur. Þetta er starfsumhverfi kvíða, streitu og kulnunar. Þetta er ófjölskylduvænt, orsakar gjarnan sambúðarslit, hjónaskilnaði og sundrung fjölskyldna. Þetta er einfaldlega ekki þess virði og íslenska ríkið virðir lítils starfsmenn lögreglu. Finnið ykkur eitthvað betra, af nógu er að taka. Höfundur er lögregluvarðstjóri Greinin hefur verið uppfærð: Áður var fyrirsögn hennar Hugleiðingar en því hefur nú verið breytt.
Kolbrún Þ. Pálsdóttir – rétti leiðtoginn fyrir Háskóla Íslands Hafliði Ásgeirsson,Eyjólfur Brynjar Eyjólfsson,Þorbjörg St. Þorsteinsdóttir Skoðun
Alþjóðlegt samstarf er forsenda öruggra landamæra Jón Pétur Jónsson,Íris Björg Kristjánsdóttir Skoðun
Skoðun Samskipti: Lykillinn að vellíðan og árangri í vinnuumhverfi Ásta Guðrún Guðbrandsdóttir skrifar
Skoðun Sagnaarfur Biblíunnar – Davíð og Golíat, hugrekki og berskjöldun Dr. Sigurvin Lárus Jónsson skrifar
Skoðun Alþjóðlegt samstarf er forsenda öruggra landamæra Jón Pétur Jónsson,Íris Björg Kristjánsdóttir skrifar
Skoðun Háskólasamfélag á tímamótum - Silja Bára sem næsti rektor HÍ Berglind Rós Magnúsdóttir skrifar
Skoðun Hvers vegna styð ég Magnús Karl í kjöri til rektors Háskóla Íslands? Ingileif Jónsdóttir skrifar
Skoðun Kolbrún Þ. Pálsdóttir – rétti leiðtoginn fyrir Háskóla Íslands Hafliði Ásgeirsson,Eyjólfur Brynjar Eyjólfsson,Þorbjörg St. Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju ættu nemendur að kjósa Magnús Karl sem rektor HÍ? Eygló Sóley Hróðmarsdóttir Löve,Daníel Thor Myer skrifar
Skoðun Við mótmælum nýbyggingum í Neðra Breiðholtinu Jökull Þór Sveinsson,Hlynur Ingi Jóhannsson skrifar
Skoðun Er „sam-búð“ búsetuform 21. aldar og lausn við háum byggingakostnaði? Sara Björg Sigurðardóttir skrifar
Skoðun Reynsla, framtíðarsýn og kjarkur Silju Báru Anna Helga Jónsdóttir,Sigurður Örn Stefánsson skrifar
Skoðun Um Ingibjörgu Gunnarsdóttur – ferill að rektorskjöri Rúnar Unnþórsson,Þórhallur Ingi Halldórsson skrifar
Skoðun Björn Þorsteinsson as Rector - A visionary leader uniting disciplines and driving innovation Marianne Elisabeth Klinke skrifar
Skoðun Til rektorsframbjóðenda: Hvað gerir nýr rektor HÍ við Endurmenntun? Ólafur Stephensen skrifar
Kolbrún Þ. Pálsdóttir – rétti leiðtoginn fyrir Háskóla Íslands Hafliði Ásgeirsson,Eyjólfur Brynjar Eyjólfsson,Þorbjörg St. Þorsteinsdóttir Skoðun
Alþjóðlegt samstarf er forsenda öruggra landamæra Jón Pétur Jónsson,Íris Björg Kristjánsdóttir Skoðun