Hvað hefur þú gert fyrir heilsuna í dag? Geir Gunnar Markússon skrifar 25. september 2020 13:00 Á hverjum einasta degi höfum við mjög mikið val um það hvort við höldum góðri heilsu eða stuðlum að versnandi heilsu. Nútíma líferni bíður upp á allt annað en heilsusamlegan lífsstíl og alltof margir eru dagsdaglega í heilsuniðurbroti. Hjá nútímanninum eiga allir þættir heilsusamlegs lífs undir högg að sækja t.d. er mikið framboð af skyndibita og sætindum, hreyfing er lítil sem engin, stressið og álagið er yfirgengilegt og svefnleysi er algengara en stormur á Stórhöfða. Það er jafnvel spurning hvort manneskjan sé yfir höfuð gerð til lifa af í nútíma líferni? Því okkur er að takast nokkuð vel að tortíma okkur með eigin „velmegnun“ með aukinni tíðni lífsstílssjúkdóma. Offita og fylgikvillar eru t.d. mun stærra vandamál í heiminum en vannæring. Það væri mjög skrítið að geta sofið eins og vært ungabarn eftir að hafa stressað sig upp allan daginn, drukkið ótæpilega af kaffi eða orkudrykkjum og svo ekkert hreyft sig. Líkaminn er svo oft að senda okkur skilboð sem við hunsum. Sorglega margir horfa t.d. ekki á ástæður svefnleysisins og taka bara öflugar svefntöflur til að bæta gráu ofan á svart. Hvar er ábyrgðin á eigin heilsu og lífi ef þú horfir ekki á lífsstíl þinn heldur tekur bara töflur til að halda niðri einkennunum sem lífsstíll þinn veldur? Við erum manneskjur eða homo sapiens, hinn viti borni maður en miðað við þessa sjálfeyðingarhvöt okkar í nútímalíferni þá er eitthvað langt í við séum hinn viti borni maður. Annað dæmi um skilaboð frá líkamanum sem við hunsum er þegar þú kemur heim eftir erfiðan dag í vinnunni með hausverk og slenið er að drepa þig þá væri það besta sem þú gerir er að fara í góðan 30 mín göngutúr (byrja létt, allt telur og ekki skemmir ef það er í guðsgrænni náttúrinni) og fá þér 1-2 vatnsglös fyrir túrinn. Ég get lofað því að hausverkurinn verður betri og orkan meiri eftir göngutúrinn. Því stórar líkur eru á því að líkami þinn hafi verið að senda þér skilaboð um að hann skorti súrefni og hreyfingu en þú gafst honum tvær hausverkjatöflur, sætindi og langan lúr (þarf vissulega að sofa en betra væri að geyma það til kl.22:00 og fá góðan nætursvefn). Líkami okkar og sál er alltaf að leita að jafnvægi og við þurfum ákveðið jafnvægi á okkar daglegu athafnir. Var mikið stress í vinnunni eða skólanum í dag? Ef svarið er já þá þarftu að finna heilsusamlegar leiðir til að afstressa þig (án þess að nota lyf, áfengi eða mat) t.d. hugleiðslu, slökun eða jóga. Við leyfum okkur eða gefum okkur ekki einu sinni 5-10 mínútur í hugleiðslu yfir daginn en við erum tilbúin að eyða heilum vinnudegi í stress og læti! Það sér það hver heilvita maður að svona líferni endar með ósköpum. Engin lifandi vera er gerð til þola svona misþyrmingu dag eftir dag, vikur og mánuðum saman…og hvað þá að nota enn verri aðferðir til að bæta fyrir skaðann!? Það er reyndar ótrúlegt hvað mannslíkaminn þolir miðað við misþyrmingarnar sem dynja á honum á hverjum degi. Nútíma lífsstíll er voðalega þægilegur og auðveldur, það er vissulega auðveldara að kaupa skyndibita en útbúa hollan kvöldmat og keyra í vinnuna frekar en að labba eða hjóla. En það sem margir vita ekki er að þessi líffstíll er vítahringur enn meiri óhollustu, hreyfingarleysis, svefnleysis og streitu. Það er t.d. ekkert í unnum mat með fullt af sykri og aukaefnum sem fær okkur til að vilja fara upp úr Lazy-boy stólnum og fara út að hreyfa okkur, þvert á móti með hverjum bitanum á fætur öðrum færist þú neðar og neðar í stólinn. Of margir af þeim sem ég hef hitt í næringar- og heilsuráðgjöf í gegnum árin segja að þau séu svo góð við sig að þau geti ekki pínt sig út í göngutúr í rigningu, borðað grænmeti í stað sælgætis eða hætt að horfa á uppáhaldsþáttinn í sjónuvarpinu til að fara að sofa. Það sem ég segi þessum skjólstæðingum er að í rauninni séu þau vond við sig þegar fram líða stundir, þegar líkaminn segir nei við þessari „góðsemi“. Í þessu samhengi heilbrigðs lífernis er ég ekki að tala um einhvern sykurlausan kúr eða algjört meinlæta líf þar sem við leyfum okkur aldrei neitt dekur í mat, heldur að við kunnum að njóta þess og í hófi án þess að heilsan fari að gjalda fyrir það. Og þá skiptir t.d. einstaka óhollusta ekki máli ef mataræðið þess fyrir utan er hollt.Margir í nútímasamfélagi hafa einfaldlega ekki upplifað alvöru lífsgæði sem fylgir heilsusamlegum lífsstíl og því hversu æðislega góður þú ert við sjálfa/n þig ef þú hugsar vel um líkama og sál. Ég vona að þú sért ekki komin með samviskubit eftir lestur þessarar greinar, því þú hefur ekki verið að sinna heilsunni? Það var síður en svo ástæðan, frekar að hvetja þig til dáða og mín einlæga von er að þú upplifir alvöru lífsgæði með sem bestri heilsu. Á hverjum degi höfum við val um ýmislegt sem snýr að heilsu okkar. Ég vona að þessi grein hafi opnað augu þín fyrir því að þú hefur valið þegar kemur að því að standa með heilsunni þinni. Höfundur er næringarfræðingur Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Heilsa Geir Gunnar Markússon Mest lesið Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Búum til „vandamál“ – leysum það með samræmdum prófum Árelía Eydís Guðmundsdóttir Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Glundroði Sjálfstæðisflokksins bitnar á hagstjórn og innviðum Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen skrifar Skoðun Afkastadrifin menntun og verðgildi nemenda Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Ég er deildarstjóri í leikskóla Helga Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Draumastarfið Arnfríður Hermannsdóttir skrifar Skoðun Hjartsláttur sjávarbyggðanna Lilja Rafney Magnúsdóttir skrifar Skoðun Erum við tilbúin til að bæta menntakerfið okkar? Jónína Einarsdóttir skrifar Skoðun Eru vaxtarmörkin vandinn? Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Búum til „vandamál“ – leysum það með samræmdum prófum Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar Skoðun Ölmusuhagkerfið Unnur Rán Reynisdóttir skrifar Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Sjálfstæðisflokkur hækkar kostnað heimilanna Kristrún Frostadóttir skrifar Skoðun Hvar er mannúðin? Davíð Sól Pálsson skrifar Skoðun Gerum þetta að kosningamáli Ágúst Ólafur Ágústsson skrifar Skoðun Stóri grænþvotturinn Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Örvæntingarfullur maður sker út grasker Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Vill íslenska þjóðin halda í einmenninguna? Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Inngilding eða „aðskilnaður“? Jasmina Vajzović Crnac skrifar Skoðun Vonin má aldrei deyja Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Ég var barnið sem vildi ekki taka í höndina á kennaranum sínum Fida Abu Libdeh skrifar Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar Skoðun Bob Marley og íslenskar kosningar Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Fólk eða fífl? Anna Gunndís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Eru til lausnir við mönnunarvanda heilsugæslunnar? Gunnlaugur Már Briem skrifar Skoðun Er eitthvað mál að handtaka börn? Elsa Bára Traustadóttir skrifar Skoðun Er ferðaþjónusta útlendingavandamál? Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Íslenska kerfið framleiðir afbrotamenn Ágústa Ágústsdóttir skrifar Skoðun Ekki fokka þessu upp! Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Kosningaloforð og hvað svo? Björn Snæbjörnsson skrifar Sjá meira
Á hverjum einasta degi höfum við mjög mikið val um það hvort við höldum góðri heilsu eða stuðlum að versnandi heilsu. Nútíma líferni bíður upp á allt annað en heilsusamlegan lífsstíl og alltof margir eru dagsdaglega í heilsuniðurbroti. Hjá nútímanninum eiga allir þættir heilsusamlegs lífs undir högg að sækja t.d. er mikið framboð af skyndibita og sætindum, hreyfing er lítil sem engin, stressið og álagið er yfirgengilegt og svefnleysi er algengara en stormur á Stórhöfða. Það er jafnvel spurning hvort manneskjan sé yfir höfuð gerð til lifa af í nútíma líferni? Því okkur er að takast nokkuð vel að tortíma okkur með eigin „velmegnun“ með aukinni tíðni lífsstílssjúkdóma. Offita og fylgikvillar eru t.d. mun stærra vandamál í heiminum en vannæring. Það væri mjög skrítið að geta sofið eins og vært ungabarn eftir að hafa stressað sig upp allan daginn, drukkið ótæpilega af kaffi eða orkudrykkjum og svo ekkert hreyft sig. Líkaminn er svo oft að senda okkur skilboð sem við hunsum. Sorglega margir horfa t.d. ekki á ástæður svefnleysisins og taka bara öflugar svefntöflur til að bæta gráu ofan á svart. Hvar er ábyrgðin á eigin heilsu og lífi ef þú horfir ekki á lífsstíl þinn heldur tekur bara töflur til að halda niðri einkennunum sem lífsstíll þinn veldur? Við erum manneskjur eða homo sapiens, hinn viti borni maður en miðað við þessa sjálfeyðingarhvöt okkar í nútímalíferni þá er eitthvað langt í við séum hinn viti borni maður. Annað dæmi um skilaboð frá líkamanum sem við hunsum er þegar þú kemur heim eftir erfiðan dag í vinnunni með hausverk og slenið er að drepa þig þá væri það besta sem þú gerir er að fara í góðan 30 mín göngutúr (byrja létt, allt telur og ekki skemmir ef það er í guðsgrænni náttúrinni) og fá þér 1-2 vatnsglös fyrir túrinn. Ég get lofað því að hausverkurinn verður betri og orkan meiri eftir göngutúrinn. Því stórar líkur eru á því að líkami þinn hafi verið að senda þér skilaboð um að hann skorti súrefni og hreyfingu en þú gafst honum tvær hausverkjatöflur, sætindi og langan lúr (þarf vissulega að sofa en betra væri að geyma það til kl.22:00 og fá góðan nætursvefn). Líkami okkar og sál er alltaf að leita að jafnvægi og við þurfum ákveðið jafnvægi á okkar daglegu athafnir. Var mikið stress í vinnunni eða skólanum í dag? Ef svarið er já þá þarftu að finna heilsusamlegar leiðir til að afstressa þig (án þess að nota lyf, áfengi eða mat) t.d. hugleiðslu, slökun eða jóga. Við leyfum okkur eða gefum okkur ekki einu sinni 5-10 mínútur í hugleiðslu yfir daginn en við erum tilbúin að eyða heilum vinnudegi í stress og læti! Það sér það hver heilvita maður að svona líferni endar með ósköpum. Engin lifandi vera er gerð til þola svona misþyrmingu dag eftir dag, vikur og mánuðum saman…og hvað þá að nota enn verri aðferðir til að bæta fyrir skaðann!? Það er reyndar ótrúlegt hvað mannslíkaminn þolir miðað við misþyrmingarnar sem dynja á honum á hverjum degi. Nútíma lífsstíll er voðalega þægilegur og auðveldur, það er vissulega auðveldara að kaupa skyndibita en útbúa hollan kvöldmat og keyra í vinnuna frekar en að labba eða hjóla. En það sem margir vita ekki er að þessi líffstíll er vítahringur enn meiri óhollustu, hreyfingarleysis, svefnleysis og streitu. Það er t.d. ekkert í unnum mat með fullt af sykri og aukaefnum sem fær okkur til að vilja fara upp úr Lazy-boy stólnum og fara út að hreyfa okkur, þvert á móti með hverjum bitanum á fætur öðrum færist þú neðar og neðar í stólinn. Of margir af þeim sem ég hef hitt í næringar- og heilsuráðgjöf í gegnum árin segja að þau séu svo góð við sig að þau geti ekki pínt sig út í göngutúr í rigningu, borðað grænmeti í stað sælgætis eða hætt að horfa á uppáhaldsþáttinn í sjónuvarpinu til að fara að sofa. Það sem ég segi þessum skjólstæðingum er að í rauninni séu þau vond við sig þegar fram líða stundir, þegar líkaminn segir nei við þessari „góðsemi“. Í þessu samhengi heilbrigðs lífernis er ég ekki að tala um einhvern sykurlausan kúr eða algjört meinlæta líf þar sem við leyfum okkur aldrei neitt dekur í mat, heldur að við kunnum að njóta þess og í hófi án þess að heilsan fari að gjalda fyrir það. Og þá skiptir t.d. einstaka óhollusta ekki máli ef mataræðið þess fyrir utan er hollt.Margir í nútímasamfélagi hafa einfaldlega ekki upplifað alvöru lífsgæði sem fylgir heilsusamlegum lífsstíl og því hversu æðislega góður þú ert við sjálfa/n þig ef þú hugsar vel um líkama og sál. Ég vona að þú sért ekki komin með samviskubit eftir lestur þessarar greinar, því þú hefur ekki verið að sinna heilsunni? Það var síður en svo ástæðan, frekar að hvetja þig til dáða og mín einlæga von er að þú upplifir alvöru lífsgæði með sem bestri heilsu. Á hverjum degi höfum við val um ýmislegt sem snýr að heilsu okkar. Ég vona að þessi grein hafi opnað augu þín fyrir því að þú hefur valið þegar kemur að því að standa með heilsunni þinni. Höfundur er næringarfræðingur
Skoðun Glundroði Sjálfstæðisflokksins bitnar á hagstjórn og innviðum Árni Rúnar Þorvaldsson skrifar
Skoðun Hver ætlar að taka fimmtu vaktina? Ákall til stjórnmálaflokka María Fjóla Harðardóttir,Halla Thoroddsen skrifar
Skoðun Þöggun Guðbjörg Ása Jóns Huldudóttir,Margrét Kristín Blöndal,Margrét Rut Eddudóttir,Lukka Sigurðardóttir,Sigtryggur Ari Jóhannsson,Halldóra Jóhanna Hafsteins Âû skrifar
Skoðun Fyrirmyndarstjórn Viðreisnar og Samfylkingar á Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar
Skoðun Um áhrif niðurskurðar á fjárlögum 2025 til kvikmyndagerðar og lista Steingrímur Dúi Másson skrifar