Gerir helmingur allra hrossabænda sig sekan um vanrækslu eða dýraníð? Ole Anton Bieltvedt skrifar 1. febrúar 2020 14:00 Margir virðast halda, að það sé almenn regla, að bændur á Íslandi annist dýr sín vel og fylgi lögum um dýravernd og dýravelferð í sínu dýrahaldi. Væri vel, ef rétt væri. Undirritaður var þó að skoða Starfsskýrslu Matvælastofnunar, MAST, fyrir 2018, sem er 10 ára afmælisár hjá stofnuninni. Margt kemur fram í þessari skýrslu, m.a. það, að 2018 munu hafa verið um 73.000 hross í landinu, og var um 3.000 fullorðnum hrossum, auk 4.500 folalda, slátrað; seld í kjöthakk og annað kjötmeti. Kannski er ekki mikið um þetta að segja, ef menn vilja byggja sitt lífsviðurværi á því, að ala dýr í þennan heim - líka spendýr, sem eru í grundvallar atriðum sköpuð, eins og við, mannfólkið, þó stærð, form og lögun kunni að vera önnur - til þess að slátra þeim og selja í kjötiðnaðinn.Það hlýtur þó að vekja blendnar tilfinningar hjá sumum, vonandi mörgum, að Þarfasti þjónninn, sem hélt lífinu í þessari þjóð, á harðræðistímum, um ár og aldir, með fórnfýsi, dugnaði og þrautseigju, svo af bar, sé nú ekki meira metinn af bændum, en svo, að hann sé í stórum stíl, í þúsunda tali, seldur í kjöthakk.Á árinu 2016 (nýrri gögn voru greinilega ekki til) fór MAST á 269 starfsstöðvar hrossabænda til eftirlits. Þetta voru þó ekki nema 12% allra hrossabænda, þannig, að eftirlitið er greinilega af skornum skammti.Komu alvarleg frávik varðandi velferð hestanna fram hjá 37 bændum. Hjá frekari 110 bændum komu fram velferðarfrávik, „sem ekki voru metin eins alvarleg“, eins og segir í skýrslunni, en voru þó greinilega líka alvarleg. Á þennan hátt kom í ljós, að við eftirlit hjá 269 hrossa-bændum, voru misalvarleg brot á velferð dýranna hjá 147 bændanna í gangi; 55% dýranna sættu vanrækslu, illri meðferð eða hreinu níði. Af þeim 37 tilvikum, sem alvarlegast þóttu, var um skort á fóðri að ræða í 14 tilvikum; voru dýrin vanalin eða svelt. Athyglisvert er, að í lokaathugasemd um þessi 37 brotlegu hrossabú, kom þessi athugasemd: „Úrbótum ekki sinn í 23 tilvikum“. Hvað gert var við þá, sem sinntu ekki úrbótum, kemur ekkert fram. Kannski var það ekkert! Í sömu skýrslu kemur fram, að blóðmerar hafi verið haldnar á 92 hrossabýlum. Var það tæplega 30% aukning frá árinu áður; 20 blóðhrossabændur bættust við milli ára. Um þetta hefur lítið verið fjallað, en þetta blóðmerahald byggist á því, að hryssur er gerðar fylfullar og svo er tappað af þeim blóði, 5 lítrum í senn, yfir leitt fjórum sinnum á tveggja mánaða tímabili á haustin, alls 20 lítrum, en blóðið er síðan selt lyfjafyrirtækjum til framleiðslu á frjósemislyfjum. Er þetta gert í svo miklum mæli, að heildarmagn nemur mörgum tugum tonna af blóði ár hvert.Það skelfilega við þetta dýrahald, ef dýrahald skyldi kalla – dýraníð á sennilega betur við - er það, að þetta eru allt villtar merar - útigangshross -, sem auðvitað þarf að beita heiftarlegu ofbeldi – hreinum fantabrögðum – til að unnt sé að ná þeim í algjöra kyrrstöðu, meðan að blóðinu er tappað af þeim. Það munu vera eiðsvarðir dýralæknar, sem gefa sig í blóðtökuna. Ekki mikil sjálfsvirðing í gangi þar. Virðast bændur halda þúsundir dýra í þessu skyni. Aftur má spyrja um virðingu bænda fyrir Þarfasta þjóninum. Geta þessir bændur virkilega ekki skapað sér einhvern skárri afkomugrundvöll, sýnt af sér aðeins meiri mannsæmd í sínu starfi, en þetta? Það er fyrirtækið Ísteka, sem stendur að þessari fyrir mér ljótu iðju, en leyfi fékk fyrirtækið - sem hefur stundað þetta í 30 ár - frá Lyfjastofnun, og á MAST að hafa eftirlit með þessari starfsemi. Þetta eftirlit mun þó byggjast á „stikkprufum byggðu á áhættumati“, eins og segir í skýrslu MAST, sem undirritaður skilur sem málamynda prufur. Við í Jarðarvinum sendum forstjóra og aðstoðarforstjóra Lyfjastofnunar þessar spurningar 21. janúar sl. með tilvísunar í upplýsingalög nr. 140/2012, sem þýðir, að Lyfjastofnun hefði borið að svara innan viku:1. Hversu margar útigangshryssur eru í svokölluðu blóðmerahaldi? 2. Hversu margir bændur halda blóðmerar? 3. Hvaða aðferðum er beitt til að taka blóð af þessum merum? Nú eru þetta villt dýr. Er augljóst, að ekki verður tappað blóði af þeim, nema með heiftarlegu ofbeldi gagnvart þeim. Beðið er um lýsingu á þessum blóðtöku aðferðum. 4. Vinsamlegast upplýsið á grundvelli hverra lagaheimilda, þessi blóðtaka – sem mun hafa farið fram í 40 ár, og þeir, sem henni stýra, kalla „blóðgjöf blóðgjafahryssa“, jafn kaldhæðnislegt og það er - fer fram. Í millitíðinni hafa ný lög og nýjar reglugerðir til dýraverndar og dýravelferðar tekið gildi. Samræmist þetta ofbeldi og þessi líkamlegi yfirgangur við dýrin þeim nýju verndar- og velferðar ákvæðum? 5. Sérstaklega er spurt, hvort þessi blóðtaka samræmist lögum nr. 55/2013; markmiði, anda og hinum margvíslegu ákvæðum laganna. Nú, 3. febrúar, hefur ekkert svar borist. Þessum spurningum var líka beint að MAST þann 21. janúar sl. Eru þessar spurningar hér með áréttaðar við Lyfjastofnun og MAST og svara krafist! Loka tilfinning undirritaðs við þessa málsskoðun er sú, að við Íslendingar megum skammast okkar fyrir, hvernig við höfum farið með þarfasta þjóninn og taka saman höndum um, að bæta út því eins skjótt og vel og verða má. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Dýr Dýraheilbrigði Landbúnaður Ole Anton Bieltvedt Blóðmerahald Mest lesið Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir Skoðun Kópavogsleiðinn Ragnar Þór Pétursson Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir Skoðun Loforðið sem borgarstjóri gleymdi Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Samstarf sem skilar raunverulegum loftslagsaðgerðum Nótt Thorberg Skoðun Kristrún, það er bannað að plata Snorri Másson Skoðun Lærum að lesa og reikna Jón Pétur Zimsen Skoðun Fjárfestum í fyrsta bekk, frekar en fangelsum Hjördís Eva Þórðardóttir Skoðun Tíu staðreyndir um alvarlegustu kvenréttindakrísu heims Stella Samúelsdóttir Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson Skoðun Skoðun Skoðun Vin í eyðimörkinni – almenningsbókasöfn borgarinnar Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson skrifar Skoðun Tíu staðreyndir um alvarlegustu kvenréttindakrísu heims Stella Samúelsdóttir skrifar Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Mestu aularnir í Vetrarbrautinni Kári Helgason skrifar Skoðun Fjárfestum í fyrsta bekk, frekar en fangelsum Hjördís Eva Þórðardóttir skrifar Skoðun Eftirlíking vitundar og hætturnar sem henni fylgja Þorsteinn Siglaugsson skrifar Skoðun Andaðu rólega elskan... Ester Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Gagnvirkni líkama og vitundar til heilbrigðis Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Nýjar lausnir í kennslu – gamlar hindranir Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Kópavogsleiðinn Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Samstarf sem skilar raunverulegum loftslagsaðgerðum Nótt Thorberg skrifar Skoðun Lærum að lesa og reikna Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Loforðið sem borgarstjóri gleymdi Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Kristrún, það er bannað að plata Snorri Másson skrifar Skoðun Öndunaræfingar í boði SFS Vala Árnadóttir skrifar Skoðun Öndum rólega – á meðan húsið brennur Magnús Magnússon skrifar Skoðun Umbylting ríkisfjármála á átta mánuðum Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Mestu aularnir í Vetrarbrautinni Kári Helgason skrifar Skoðun Átta atriði sem sýna fram á vanda hávaxtastefnunnar Halla Gunnarsdóttir skrifar Skoðun 50 þúsund nýir íbúar – Hvernig tryggjum við samheldni? Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Framtíð nemenda í fyrsta sæti í Kópavogi Ásdís Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Að setjast í fyrsta sinn á skólabekk Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Ferðalag úr fangelsi hugans Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Hraðahindranir fyrir strætó Sveinn Ólafsson skrifar Skoðun Íslenzkir sambandsríkissinnar Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Garðurinn okkar fyllist af illgresi Davíð Bergmann skrifar Skoðun Nýtt landsframlag – og hvað svo? Hrafnhildur Bragadóttir,Birna Sigrún Hallsdóttir skrifar Skoðun Fágætir dýrgripir í Vestmannaeyjum Gunnar Salvarsson skrifar Skoðun Gjaldskyldulandið Ísland - Viltu hafa bílastæðagjald við hverja lækjarsprænu? Hermann Helguson skrifar Sjá meira
Margir virðast halda, að það sé almenn regla, að bændur á Íslandi annist dýr sín vel og fylgi lögum um dýravernd og dýravelferð í sínu dýrahaldi. Væri vel, ef rétt væri. Undirritaður var þó að skoða Starfsskýrslu Matvælastofnunar, MAST, fyrir 2018, sem er 10 ára afmælisár hjá stofnuninni. Margt kemur fram í þessari skýrslu, m.a. það, að 2018 munu hafa verið um 73.000 hross í landinu, og var um 3.000 fullorðnum hrossum, auk 4.500 folalda, slátrað; seld í kjöthakk og annað kjötmeti. Kannski er ekki mikið um þetta að segja, ef menn vilja byggja sitt lífsviðurværi á því, að ala dýr í þennan heim - líka spendýr, sem eru í grundvallar atriðum sköpuð, eins og við, mannfólkið, þó stærð, form og lögun kunni að vera önnur - til þess að slátra þeim og selja í kjötiðnaðinn.Það hlýtur þó að vekja blendnar tilfinningar hjá sumum, vonandi mörgum, að Þarfasti þjónninn, sem hélt lífinu í þessari þjóð, á harðræðistímum, um ár og aldir, með fórnfýsi, dugnaði og þrautseigju, svo af bar, sé nú ekki meira metinn af bændum, en svo, að hann sé í stórum stíl, í þúsunda tali, seldur í kjöthakk.Á árinu 2016 (nýrri gögn voru greinilega ekki til) fór MAST á 269 starfsstöðvar hrossabænda til eftirlits. Þetta voru þó ekki nema 12% allra hrossabænda, þannig, að eftirlitið er greinilega af skornum skammti.Komu alvarleg frávik varðandi velferð hestanna fram hjá 37 bændum. Hjá frekari 110 bændum komu fram velferðarfrávik, „sem ekki voru metin eins alvarleg“, eins og segir í skýrslunni, en voru þó greinilega líka alvarleg. Á þennan hátt kom í ljós, að við eftirlit hjá 269 hrossa-bændum, voru misalvarleg brot á velferð dýranna hjá 147 bændanna í gangi; 55% dýranna sættu vanrækslu, illri meðferð eða hreinu níði. Af þeim 37 tilvikum, sem alvarlegast þóttu, var um skort á fóðri að ræða í 14 tilvikum; voru dýrin vanalin eða svelt. Athyglisvert er, að í lokaathugasemd um þessi 37 brotlegu hrossabú, kom þessi athugasemd: „Úrbótum ekki sinn í 23 tilvikum“. Hvað gert var við þá, sem sinntu ekki úrbótum, kemur ekkert fram. Kannski var það ekkert! Í sömu skýrslu kemur fram, að blóðmerar hafi verið haldnar á 92 hrossabýlum. Var það tæplega 30% aukning frá árinu áður; 20 blóðhrossabændur bættust við milli ára. Um þetta hefur lítið verið fjallað, en þetta blóðmerahald byggist á því, að hryssur er gerðar fylfullar og svo er tappað af þeim blóði, 5 lítrum í senn, yfir leitt fjórum sinnum á tveggja mánaða tímabili á haustin, alls 20 lítrum, en blóðið er síðan selt lyfjafyrirtækjum til framleiðslu á frjósemislyfjum. Er þetta gert í svo miklum mæli, að heildarmagn nemur mörgum tugum tonna af blóði ár hvert.Það skelfilega við þetta dýrahald, ef dýrahald skyldi kalla – dýraníð á sennilega betur við - er það, að þetta eru allt villtar merar - útigangshross -, sem auðvitað þarf að beita heiftarlegu ofbeldi – hreinum fantabrögðum – til að unnt sé að ná þeim í algjöra kyrrstöðu, meðan að blóðinu er tappað af þeim. Það munu vera eiðsvarðir dýralæknar, sem gefa sig í blóðtökuna. Ekki mikil sjálfsvirðing í gangi þar. Virðast bændur halda þúsundir dýra í þessu skyni. Aftur má spyrja um virðingu bænda fyrir Þarfasta þjóninum. Geta þessir bændur virkilega ekki skapað sér einhvern skárri afkomugrundvöll, sýnt af sér aðeins meiri mannsæmd í sínu starfi, en þetta? Það er fyrirtækið Ísteka, sem stendur að þessari fyrir mér ljótu iðju, en leyfi fékk fyrirtækið - sem hefur stundað þetta í 30 ár - frá Lyfjastofnun, og á MAST að hafa eftirlit með þessari starfsemi. Þetta eftirlit mun þó byggjast á „stikkprufum byggðu á áhættumati“, eins og segir í skýrslu MAST, sem undirritaður skilur sem málamynda prufur. Við í Jarðarvinum sendum forstjóra og aðstoðarforstjóra Lyfjastofnunar þessar spurningar 21. janúar sl. með tilvísunar í upplýsingalög nr. 140/2012, sem þýðir, að Lyfjastofnun hefði borið að svara innan viku:1. Hversu margar útigangshryssur eru í svokölluðu blóðmerahaldi? 2. Hversu margir bændur halda blóðmerar? 3. Hvaða aðferðum er beitt til að taka blóð af þessum merum? Nú eru þetta villt dýr. Er augljóst, að ekki verður tappað blóði af þeim, nema með heiftarlegu ofbeldi gagnvart þeim. Beðið er um lýsingu á þessum blóðtöku aðferðum. 4. Vinsamlegast upplýsið á grundvelli hverra lagaheimilda, þessi blóðtaka – sem mun hafa farið fram í 40 ár, og þeir, sem henni stýra, kalla „blóðgjöf blóðgjafahryssa“, jafn kaldhæðnislegt og það er - fer fram. Í millitíðinni hafa ný lög og nýjar reglugerðir til dýraverndar og dýravelferðar tekið gildi. Samræmist þetta ofbeldi og þessi líkamlegi yfirgangur við dýrin þeim nýju verndar- og velferðar ákvæðum? 5. Sérstaklega er spurt, hvort þessi blóðtaka samræmist lögum nr. 55/2013; markmiði, anda og hinum margvíslegu ákvæðum laganna. Nú, 3. febrúar, hefur ekkert svar borist. Þessum spurningum var líka beint að MAST þann 21. janúar sl. Eru þessar spurningar hér með áréttaðar við Lyfjastofnun og MAST og svara krafist! Loka tilfinning undirritaðs við þessa málsskoðun er sú, að við Íslendingar megum skammast okkar fyrir, hvernig við höfum farið með þarfasta þjóninn og taka saman höndum um, að bæta út því eins skjótt og vel og verða má.
Skoðun Gjaldskyldulandið Ísland - Viltu hafa bílastæðagjald við hverja lækjarsprænu? Hermann Helguson skrifar