Ræktar 150 tonn af grænmeti á ári í 300 fermetrum Stefán Árni Pálsson skrifar 3. júní 2020 10:29 Andri stofnaði fyrirtækið fyrir þremur árum. Andri Björn Gunnarsson er grænmetisbóndi af þeirri gerð sem fáir Íslendingar hafa heyrt um áður en hann starfrækir fyrirtækið Hárækt sem sérhæfir sig í lóðréttum landbúnaði eða Vertical Farming eins og það er kallað úti í hinum stóra heimi. Lóðréttur landbúnaður er, í stuttu máli, hátæknileg innandyraræktun í fullkomlega stýrðu umhverfi, þar sem ekki er notast við neitt sólarljós, og ræktað er upp á við í hillum. Andri kom eins og stormur inn á markaðinn í fyrra en þá fór hann að selja salat og annað grænmeti undir vörumerkinu Vaxa inn á veitingastaði og í matvöruverslanir. Nú er gróðurhúsið komið í fulla afkastagetu og er óhætt að segja að reynslan af því hafi verið mjög góð til þessa en Frosti Logason heimsótti Andra á dögunum og fékk hann til að segja sér betur frá helstu kostum þessarar framleiðslu. Nýta alla möguleika „Þetta snýst í raun um að nýta alla möguleika eins vel og hægt er. Að framleiða mikinn mat á litlu landsvæði nálægt markaðnum og nýta orku, vatn og allt annað sem þarf eins vel og hægt er,“ segir Andri Björn stofnandi Vaxa. Ræktar vörurnar í 600 fermetra húsi. „Ísland er með kjöraðstæður fyrir þetta. Við erum með hreina orku, hreint vatn og nóg af landi. Ef þú horfir sögulega á landbúnað þá stýrist hann mjög mikið af þessum ytri þáttum eins og árstíðum, veðri eða plöntusjúkdómum eða einhverskonar pestum. Með því að stýra öllum þáttum alltaf hérna inni þá gerir það að verkum að þú getur búið til sömu gæði alltaf. Fyrir mér er þetta bylting í landbúnaði, að geta boðið upp á þetta.“ Enda segir Andri kúnnana sína hafa verið gríðarlega ánægða með þær vörur sem Vaxa hefur framleitt til þessa en fyrirtækið er líka í stöðugri vöruþróun þar sem aukið úrval fyrir íslenska neytendur hefur alltaf verið eitt af aðal markmiðum þess. „Ég myndi segja að miðað við viðtökurnar og það sem við höfum heyrt um vöruna að þetta er ofboðslega mikil gæðavara. Með því að stýra öllu ferlinum þá nást fram alveg ofboðslega mikil gæði hvað varðar bragð, áferð og endingartíma sérstaklega.“ 150 tonn á ári Einmitt það, en eitthvað hlýtur svona hátæknigróðurhús að kosta, menn spyrja sig því eðlilega, er þetta virkilega hagkvæmara heldur en hefðbundin grænmetisrækt og skyldi þetta vera framtíðin í íslenskum landbúnaði? „Ég er sannfærður um það. Þetta er eins og með margt sem er nýtt, það kostar aðeins meira til að byrja með en við höfum núna séð það, sérstaklega nýlega, hvað það er mikilvægt að við búum til okkar eigin mat og séum ekki alveg háð innflutningi. Til að setja þetta í samhengi þá er landsvæðið sem okkar ræktun fer fram á um þrjú hundruð fermetrar og á þessum þrjú hundruð fermetrum getum við ræktað um 150 tonn af grænmeti á ársgrundvelli. Þetta er um tíu sinnum meira en í hefðbundnu gróðurhúsi og hundrað sinnum meira en úti á akri þar sem þú ert háður ytri aðstæðum eins og árstíðum og veðurfari.“ Og samkvæmt Andra ætti hver sem er að geta farið út í svona rekstur því hann sjálfur hafði ekki hundsvit á landbúnaði þegar hann byrjaði og gat raunar ekki haldið lífi í pottablómi heima í stofu þegar hann fór fyrst af stað. En hvernig datt honum þessi hugmynd þá í hug? „Eins og margar góðar hugmyndir, kom þessu í spjalli yfir bjór með vinunum. Ég var nýfluttur til landsins og var að leita mér að einhverju til að gera og hafði dreymt um að vera með minn eigin rekstur.“ Hér að neðan má sjá innslagið í heild sinni. Landbúnaður Ísland í dag Garðyrkja Matvælaframleiðsla Mest lesið Mætti dópaður í Kastljós og laug blákalt að alþjóð Lífið Best klæddu, flippuðustu og fáklæddustu á Grammy Tíska og hönnun Svaraði kallinu frá Ben Stiller Bíó og sjónvarp Mætti svo gott sem nakin á rauða dregilinn Lífið Biðu í tvo tíma eftir „McDonalds“ borgurum sem strönduðu í tollinum Lífið Var tilbúinn með tapræðu í matarboðinu Lífið Stjörnulífið: Fáklæddar, í hátísku og Palli rúmliggjandi Lífið Iðjuþjálfi á Nesinu fer sínar eigin leiðir í skólamat Lífið Víkingur Heiðar vann til Grammy-verðlauna Lífið Frumsýning á Vísi: Stórbrotinn sigurvilji Sigurbjörns á hvíta tjaldið Lífið Fleiri fréttir Var tilbúinn með tapræðu í matarboðinu Frumsýning á Vísi: Stórbrotinn sigurvilji Sigurbjörns á hvíta tjaldið Iðjuþjálfi á Nesinu fer sínar eigin leiðir í skólamat Mætti dópaður í Kastljós og laug blákalt að alþjóð Stjörnulífið: Fáklæddar, í hátísku og Palli rúmliggjandi Mætti svo gott sem nakin á rauða dregilinn Víkingur Heiðar vann til Grammy-verðlauna Beyoncé loksins verðlaunuð fyrir bestu plötuna Biðu í tvo tíma eftir „McDonalds“ borgurum sem strönduðu í tollinum „Þetta er engin þrautaganga fyrir mig“ „Á svona tímapunkti vantar mann að geta tengt við einhvern“ Krakkatían: Óvæntur gestur, söngleikur og dalmatíuhundar „Mig langaði að segja þessar sögur“ Eignuðust stúlku með hjálp staðgöngumóður „Auðvitað kom heilmikið rót á mig eftir þetta“ Þurfti að gegna fjölmörgum hlutverkum samtímis sem aðstandandi Fréttatía vikunnar: Þorrinn, gervigreind og háloftin Jónsi og Una Torfa létu sig ekki vanta á opnunarhátíð Krafts Merzedes Club snýr aftur Fjölgar í „költinu“ hjá Kötu Odds og Þorgerði „Ósmekklegu plastblómin“ ekki frá forsetanum heldur RÚV Þungarokkarar komast ekki til Íslands Guðlaugur og Anný Rós keyptu einbýli í Garðabæ Páll Óskar féll í yfirlið og þríkjálkabrotnaði Segir neytendur rænda við skókaup og bendir þeim á mikilvægan límmiða Gunnar selur þakíbúð í „New York Loft-stíl“ Syndir á móti straumnum í old school hiphopi Sænsk sjónvarpsgoðsögn látin Fimm dýrustu eignirnar sem seldust árið 2024 Söng- og leikkonan Marianne Faithfull er látin Sjá meira
Andri Björn Gunnarsson er grænmetisbóndi af þeirri gerð sem fáir Íslendingar hafa heyrt um áður en hann starfrækir fyrirtækið Hárækt sem sérhæfir sig í lóðréttum landbúnaði eða Vertical Farming eins og það er kallað úti í hinum stóra heimi. Lóðréttur landbúnaður er, í stuttu máli, hátæknileg innandyraræktun í fullkomlega stýrðu umhverfi, þar sem ekki er notast við neitt sólarljós, og ræktað er upp á við í hillum. Andri kom eins og stormur inn á markaðinn í fyrra en þá fór hann að selja salat og annað grænmeti undir vörumerkinu Vaxa inn á veitingastaði og í matvöruverslanir. Nú er gróðurhúsið komið í fulla afkastagetu og er óhætt að segja að reynslan af því hafi verið mjög góð til þessa en Frosti Logason heimsótti Andra á dögunum og fékk hann til að segja sér betur frá helstu kostum þessarar framleiðslu. Nýta alla möguleika „Þetta snýst í raun um að nýta alla möguleika eins vel og hægt er. Að framleiða mikinn mat á litlu landsvæði nálægt markaðnum og nýta orku, vatn og allt annað sem þarf eins vel og hægt er,“ segir Andri Björn stofnandi Vaxa. Ræktar vörurnar í 600 fermetra húsi. „Ísland er með kjöraðstæður fyrir þetta. Við erum með hreina orku, hreint vatn og nóg af landi. Ef þú horfir sögulega á landbúnað þá stýrist hann mjög mikið af þessum ytri þáttum eins og árstíðum, veðri eða plöntusjúkdómum eða einhverskonar pestum. Með því að stýra öllum þáttum alltaf hérna inni þá gerir það að verkum að þú getur búið til sömu gæði alltaf. Fyrir mér er þetta bylting í landbúnaði, að geta boðið upp á þetta.“ Enda segir Andri kúnnana sína hafa verið gríðarlega ánægða með þær vörur sem Vaxa hefur framleitt til þessa en fyrirtækið er líka í stöðugri vöruþróun þar sem aukið úrval fyrir íslenska neytendur hefur alltaf verið eitt af aðal markmiðum þess. „Ég myndi segja að miðað við viðtökurnar og það sem við höfum heyrt um vöruna að þetta er ofboðslega mikil gæðavara. Með því að stýra öllu ferlinum þá nást fram alveg ofboðslega mikil gæði hvað varðar bragð, áferð og endingartíma sérstaklega.“ 150 tonn á ári Einmitt það, en eitthvað hlýtur svona hátæknigróðurhús að kosta, menn spyrja sig því eðlilega, er þetta virkilega hagkvæmara heldur en hefðbundin grænmetisrækt og skyldi þetta vera framtíðin í íslenskum landbúnaði? „Ég er sannfærður um það. Þetta er eins og með margt sem er nýtt, það kostar aðeins meira til að byrja með en við höfum núna séð það, sérstaklega nýlega, hvað það er mikilvægt að við búum til okkar eigin mat og séum ekki alveg háð innflutningi. Til að setja þetta í samhengi þá er landsvæðið sem okkar ræktun fer fram á um þrjú hundruð fermetrar og á þessum þrjú hundruð fermetrum getum við ræktað um 150 tonn af grænmeti á ársgrundvelli. Þetta er um tíu sinnum meira en í hefðbundnu gróðurhúsi og hundrað sinnum meira en úti á akri þar sem þú ert háður ytri aðstæðum eins og árstíðum og veðurfari.“ Og samkvæmt Andra ætti hver sem er að geta farið út í svona rekstur því hann sjálfur hafði ekki hundsvit á landbúnaði þegar hann byrjaði og gat raunar ekki haldið lífi í pottablómi heima í stofu þegar hann fór fyrst af stað. En hvernig datt honum þessi hugmynd þá í hug? „Eins og margar góðar hugmyndir, kom þessu í spjalli yfir bjór með vinunum. Ég var nýfluttur til landsins og var að leita mér að einhverju til að gera og hafði dreymt um að vera með minn eigin rekstur.“ Hér að neðan má sjá innslagið í heild sinni.
Landbúnaður Ísland í dag Garðyrkja Matvælaframleiðsla Mest lesið Mætti dópaður í Kastljós og laug blákalt að alþjóð Lífið Best klæddu, flippuðustu og fáklæddustu á Grammy Tíska og hönnun Svaraði kallinu frá Ben Stiller Bíó og sjónvarp Mætti svo gott sem nakin á rauða dregilinn Lífið Biðu í tvo tíma eftir „McDonalds“ borgurum sem strönduðu í tollinum Lífið Var tilbúinn með tapræðu í matarboðinu Lífið Stjörnulífið: Fáklæddar, í hátísku og Palli rúmliggjandi Lífið Iðjuþjálfi á Nesinu fer sínar eigin leiðir í skólamat Lífið Víkingur Heiðar vann til Grammy-verðlauna Lífið Frumsýning á Vísi: Stórbrotinn sigurvilji Sigurbjörns á hvíta tjaldið Lífið Fleiri fréttir Var tilbúinn með tapræðu í matarboðinu Frumsýning á Vísi: Stórbrotinn sigurvilji Sigurbjörns á hvíta tjaldið Iðjuþjálfi á Nesinu fer sínar eigin leiðir í skólamat Mætti dópaður í Kastljós og laug blákalt að alþjóð Stjörnulífið: Fáklæddar, í hátísku og Palli rúmliggjandi Mætti svo gott sem nakin á rauða dregilinn Víkingur Heiðar vann til Grammy-verðlauna Beyoncé loksins verðlaunuð fyrir bestu plötuna Biðu í tvo tíma eftir „McDonalds“ borgurum sem strönduðu í tollinum „Þetta er engin þrautaganga fyrir mig“ „Á svona tímapunkti vantar mann að geta tengt við einhvern“ Krakkatían: Óvæntur gestur, söngleikur og dalmatíuhundar „Mig langaði að segja þessar sögur“ Eignuðust stúlku með hjálp staðgöngumóður „Auðvitað kom heilmikið rót á mig eftir þetta“ Þurfti að gegna fjölmörgum hlutverkum samtímis sem aðstandandi Fréttatía vikunnar: Þorrinn, gervigreind og háloftin Jónsi og Una Torfa létu sig ekki vanta á opnunarhátíð Krafts Merzedes Club snýr aftur Fjölgar í „költinu“ hjá Kötu Odds og Þorgerði „Ósmekklegu plastblómin“ ekki frá forsetanum heldur RÚV Þungarokkarar komast ekki til Íslands Guðlaugur og Anný Rós keyptu einbýli í Garðabæ Páll Óskar féll í yfirlið og þríkjálkabrotnaði Segir neytendur rænda við skókaup og bendir þeim á mikilvægan límmiða Gunnar selur þakíbúð í „New York Loft-stíl“ Syndir á móti straumnum í old school hiphopi Sænsk sjónvarpsgoðsögn látin Fimm dýrustu eignirnar sem seldust árið 2024 Söng- og leikkonan Marianne Faithfull er látin Sjá meira