Erum við saman í sókn? Halla Helgadóttir skrifar 15. maí 2020 09:00 Hvernig sem á það er litið þá er niðurstaða útboðsins á markaðsátakinu „Saman í sókn“ sem M&C Saatchi stofan var valin til að leiða dapurleg og í ljósi aðstæðna pínleg fyrir skapandi greinar á Íslandi. Hönnunarmiðstöð Íslands lagði strax til við stjórnvöld, þegar verkefnið fór af stað, að þessar 1500 milljónir yrðu nýttar með skapandi og faglegri nálgun í þágu fjölbreytilegra greina, sb. eftirfarandi: „Tryggja að fjárfesting í erlenda markaðssókn, sem laða á erlendi gesti og ferðmenn til landsins, verði unnin af og byggð á framúrskarandi íslensku hugviti og varpi ljósi á raunveruleg íslensk verðmæti, náttúru, sköpun, sögur og upplifun. Megin áhersla verður á að efla og markaðssetja íslenska ferðaþjónustu. Til að ná því markmiði má leggja áherslu á áhugaverð verkefni, fyrirtæki og sögur til að vekja áhuga á landinu og ýta jafnframt undir markaðssetningu annarra geira atvinnulífs og menningar með fréttaflutningi og kynningum. Tryggja að framúrskarandi íslenskir aðilar leiði verkefnið og efla þannig íslenskt atvinnulíf, þekkingu og störf í skapandi greinum.“ Íslandsstofu var falið að leiða þessa vinnu. Það kom á óvart að það virtist ekki eiga sér stað neitt stefnumótandi samtal í upphafi um nálgun, hugmyndafræði eða nýjar leiðir, t.d. með aðkomu fulltrúa ferðaþjónustu, skapandi greina og fjölbreytilegs atvinnulífs. Strax var valin sú nálgun að verja langstærstum hluta fjárins í birtingar í erlendum miðlum og fara í hefðbundið útboðsferli um gerð auglýsinga- og kynningarefnis. Aðferð sem fagfólk veit ósköp vel að getur skilað tilviljanakenndri niðurstöðu. Okkur eru ljósar reglur evrópska efnahagssvæðisins og erum fylgjandi heilbrigðri samkeppni, þvert á lönd og höf. En vitum líka að stefnumótandi ákvarðanir í upphafi hafa allt að segja um hvernig spilast úr málum í framhaldinu. Stjórnvöld eru að veita stórum upphæðum úr sameiginlegum sjóðum, sem verður að verja með ábyrgum hætti í ljósi aðstæðna sem Covid-19 hefur skapað um allan heim. Það er ekkert hefðbundið eða venjulegt við stöðuna sem við erum í og þess vegna er sérstök ástæða til skoða nýjar aðferðir og nálgun við verkefni eins og þetta. Hönnunarmiðstöð reyndi að benda á þetta í upphafi, enda óttuðumst við að ferlið myndi einmitt skila þeirri niðurstöðu sem nú liggur fyrir, og vissum að það myndi mælast afskaplega illa fyrir. Hér á landi er til mikil þekking og reynsla, enda hefur Ísland vakið alþjóðlega athygli í kjölfar efnahagshrunsins fyrir frábæra frammistöðu á fjöldamörgum sviðum allt frá íþróttum yfir í listir og fyrir fáheyrða uppbyggingu ferðaþjónustu m.a. vegna frammistöðu í erlendri markaðssókn. Það er óþægileg þversögn að niðurstaða útboðsferilsins er í sjálfu sér slæm fyrir ímynd Íslands, ekki bara fyrir skapandi greinar sem þó hafa borið hróður landsins víða um heim. Svo er álitamál hvort útboð svona verkefnis sé raunverulega ábyrg, örugg og réttlát leið að niðurstöðu eða hvort hún sé tilviljunum háð, sb. hversu litlu munaði í efstu sætunum. Ramminn og keppnisgögnin ákvarða leiðina og þar með niðurstöðuna og mesta ábyrgðin felst í ákvörðunum sem teknar eru í upphafi ferlisins. Gerðar eru miklar og strangar kröfur til þeirra sem taka þátt í útboði og ekkert má út af bregða. Skv. samtali við nokkra þátttakendur má gera ráð fyrir hver um sig hafi varið á bilinu 4-500 klst. í gerð tilboðsgagna. Miðað við fremur lágt tímaverð og fjölda þátttakenda má færa rök fyrir að heildarkostnaður við vinnu allra þátttakenda sé ekki lægri en 100 milljónir. Þess vegna fylgir því líka mikil ábyrgð að efna til útboða og gera þarf kröfur um að þau þjóni tilganginum með óyggjandi hætti. Hvernig er tryggt að keppendur hafi allar upplýsingar sem þeir þurfa til að búa til samanburðarhæfar tillögur, hvaða kröfur eru gerðar um menntun, þekkingu, reynslu og samsetningu valnefndar, er hægt að meta skapandi vinnu með stærðfræðilegum mælistikum. Er sanngjarnt að dæma svona vinnu án þess að hitta keppendur, var lélegt netsamband, var einhver í símanum, hefur framkoma þeirra sem kynna verkin, rödd og tungumál eitthvað að segja. Leiddist einhverjum tónlistin í vídeóinu eða fílaði ekki litina. Staðreyndin er að í samkeppnum/útboðum þar sem beðið er um hugmyndir og tillögur um framkvæmd verulega umfangsmikilla og huglægra verkefna út frá mjög afmörkuðum upplýsingum, hefur keppandinn ekki forsendur til annars en að draga upp fremur einfalda mynd af því sem gæti orðið. Kapp er lagt á að heilla valnefnd með öllum tiltækum ráðum og þar geta ýmis smáatriði ráðið miklu. Ekkert samtal á sér stað um leiðir, engin sameiginleg stefnumótun eða hugmyndavinna né annað sem þarf til að samstarf sem þetta verði virkilega gott og árangursríkt. Mögulega má líkja þessu við að halda útboð um byggingu brúar sem ekki er búið hanna né ákveða hvar á að vera. Þetta eru vangaveltur um aðferðafræði og nálgun við framkvæmd verkefnisins í heild sem ákvarðar niðurstöðuna sem blasir við núna. Hér er ekki verið að draga heilindi eða getu fólksins sem mótaði, vann við eða tók þátt í þessu útboði í efa, enda höfum við engar forsendur til þess og reyndar heyrt margt jákvætt um ferlið frá þátttakendum. Staðreyndin er að frábært tækifæri hefur flogið út um gluggann, og eftir situr fjöldi reynslumikils fagfólks á sviði skapandi greina á Íslandi, margt verkefna- og jafnvel atvinnulaust á meðan „flottur frá útlöndum“ hleypur um og reynir að skilja hvað við stöndum fyrir. Höfundur er framkvæmdastjóri Hönnunarmiðstöðvar Íslands. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Auglýsinga- og markaðsmál Tíska og hönnun Halla Helgadóttir Mest lesið Við viljum tala íslensku, en hvernig Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir Skoðun Umbúðir en ekkert innihald í Hafnarfirði Einar Geir Þorsteinsson Skoðun Tímamót í sjálfsvígsforvörnum Ingibjörg Isaksen Skoðun Sumt er bara ekki hægt að rökræða Ása Lind Finnbogadóttir Skoðun Hættur heimsins virða engin landamæri Tótla I. Sæmundsdóttir Skoðun Yfirgangur, yfirlæti og endastöð Strætó Axel Hall Skoðun Halldór 27.03.2024 Halldór Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun Hafrannsóknastofnun leggur til 95 prósent samdrátt í sjókvíaeldi á laxi Jón Kaldal Skoðun Skoðun Skoðun Umbúðir en ekkert innihald í Hafnarfirði Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Við viljum tala íslensku, en hvernig Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Mansalsmál á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Hættur heimsins virða engin landamæri Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Tímamót í sjálfsvígsforvörnum Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Yfirgangur, yfirlæti og endastöð Strætó Axel Hall skrifar Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson skrifar Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar Skoðun Stjórnendur sem mega ekki stjórna Stefán Vagn Stefánsson skrifar Skoðun Stokkhólmseinkenni sem við ættum að forðast Aðalsteinn Júlíus Magnússon skrifar Skoðun Eflum iðnlöggjöfina og stöðvum brotin Hilmar Harðarson skrifar Skoðun Pjattkratar taka til Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Sumt er bara ekki hægt að rökræða Ása Lind Finnbogadóttir skrifar Skoðun Vaxtamunarviðskipti láta aftur á sér kræla Jökull Sólberg Auðunsson skrifar Skoðun Áskorun til ríkisstjórnarinnar: Innleiðum birgðaskyldu á eldsneyti Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Rétt skal vera rétt um gatnamót við Höfðabakka og Bæjarháls Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir skrifar Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir skrifar Skoðun NATO riðar til falls en hvað þýðir það fyrir skilnaðarbarnið Ísland? Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Græðgin í forgrunni Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Greiningar eða lausnir – hvort vegur þyngra? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Sterk staða Hafnarfjarðar Orri Björnsson skrifar Skoðun Bless bless jafnlaunavottun Sigríður Margrét Oddsdóttir skrifar Skoðun Miðstýrt skólakerfi eða fjölbreytni með samræmdu gæðamati? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Heiðursgestur Viðreisnar vill heimsveldi Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Veðmál barna – hættulegur leikur sem hægt er að stöðva Jóhann Steinar Ingimundarson skrifar Sjá meira
Hvernig sem á það er litið þá er niðurstaða útboðsins á markaðsátakinu „Saman í sókn“ sem M&C Saatchi stofan var valin til að leiða dapurleg og í ljósi aðstæðna pínleg fyrir skapandi greinar á Íslandi. Hönnunarmiðstöð Íslands lagði strax til við stjórnvöld, þegar verkefnið fór af stað, að þessar 1500 milljónir yrðu nýttar með skapandi og faglegri nálgun í þágu fjölbreytilegra greina, sb. eftirfarandi: „Tryggja að fjárfesting í erlenda markaðssókn, sem laða á erlendi gesti og ferðmenn til landsins, verði unnin af og byggð á framúrskarandi íslensku hugviti og varpi ljósi á raunveruleg íslensk verðmæti, náttúru, sköpun, sögur og upplifun. Megin áhersla verður á að efla og markaðssetja íslenska ferðaþjónustu. Til að ná því markmiði má leggja áherslu á áhugaverð verkefni, fyrirtæki og sögur til að vekja áhuga á landinu og ýta jafnframt undir markaðssetningu annarra geira atvinnulífs og menningar með fréttaflutningi og kynningum. Tryggja að framúrskarandi íslenskir aðilar leiði verkefnið og efla þannig íslenskt atvinnulíf, þekkingu og störf í skapandi greinum.“ Íslandsstofu var falið að leiða þessa vinnu. Það kom á óvart að það virtist ekki eiga sér stað neitt stefnumótandi samtal í upphafi um nálgun, hugmyndafræði eða nýjar leiðir, t.d. með aðkomu fulltrúa ferðaþjónustu, skapandi greina og fjölbreytilegs atvinnulífs. Strax var valin sú nálgun að verja langstærstum hluta fjárins í birtingar í erlendum miðlum og fara í hefðbundið útboðsferli um gerð auglýsinga- og kynningarefnis. Aðferð sem fagfólk veit ósköp vel að getur skilað tilviljanakenndri niðurstöðu. Okkur eru ljósar reglur evrópska efnahagssvæðisins og erum fylgjandi heilbrigðri samkeppni, þvert á lönd og höf. En vitum líka að stefnumótandi ákvarðanir í upphafi hafa allt að segja um hvernig spilast úr málum í framhaldinu. Stjórnvöld eru að veita stórum upphæðum úr sameiginlegum sjóðum, sem verður að verja með ábyrgum hætti í ljósi aðstæðna sem Covid-19 hefur skapað um allan heim. Það er ekkert hefðbundið eða venjulegt við stöðuna sem við erum í og þess vegna er sérstök ástæða til skoða nýjar aðferðir og nálgun við verkefni eins og þetta. Hönnunarmiðstöð reyndi að benda á þetta í upphafi, enda óttuðumst við að ferlið myndi einmitt skila þeirri niðurstöðu sem nú liggur fyrir, og vissum að það myndi mælast afskaplega illa fyrir. Hér á landi er til mikil þekking og reynsla, enda hefur Ísland vakið alþjóðlega athygli í kjölfar efnahagshrunsins fyrir frábæra frammistöðu á fjöldamörgum sviðum allt frá íþróttum yfir í listir og fyrir fáheyrða uppbyggingu ferðaþjónustu m.a. vegna frammistöðu í erlendri markaðssókn. Það er óþægileg þversögn að niðurstaða útboðsferilsins er í sjálfu sér slæm fyrir ímynd Íslands, ekki bara fyrir skapandi greinar sem þó hafa borið hróður landsins víða um heim. Svo er álitamál hvort útboð svona verkefnis sé raunverulega ábyrg, örugg og réttlát leið að niðurstöðu eða hvort hún sé tilviljunum háð, sb. hversu litlu munaði í efstu sætunum. Ramminn og keppnisgögnin ákvarða leiðina og þar með niðurstöðuna og mesta ábyrgðin felst í ákvörðunum sem teknar eru í upphafi ferlisins. Gerðar eru miklar og strangar kröfur til þeirra sem taka þátt í útboði og ekkert má út af bregða. Skv. samtali við nokkra þátttakendur má gera ráð fyrir hver um sig hafi varið á bilinu 4-500 klst. í gerð tilboðsgagna. Miðað við fremur lágt tímaverð og fjölda þátttakenda má færa rök fyrir að heildarkostnaður við vinnu allra þátttakenda sé ekki lægri en 100 milljónir. Þess vegna fylgir því líka mikil ábyrgð að efna til útboða og gera þarf kröfur um að þau þjóni tilganginum með óyggjandi hætti. Hvernig er tryggt að keppendur hafi allar upplýsingar sem þeir þurfa til að búa til samanburðarhæfar tillögur, hvaða kröfur eru gerðar um menntun, þekkingu, reynslu og samsetningu valnefndar, er hægt að meta skapandi vinnu með stærðfræðilegum mælistikum. Er sanngjarnt að dæma svona vinnu án þess að hitta keppendur, var lélegt netsamband, var einhver í símanum, hefur framkoma þeirra sem kynna verkin, rödd og tungumál eitthvað að segja. Leiddist einhverjum tónlistin í vídeóinu eða fílaði ekki litina. Staðreyndin er að í samkeppnum/útboðum þar sem beðið er um hugmyndir og tillögur um framkvæmd verulega umfangsmikilla og huglægra verkefna út frá mjög afmörkuðum upplýsingum, hefur keppandinn ekki forsendur til annars en að draga upp fremur einfalda mynd af því sem gæti orðið. Kapp er lagt á að heilla valnefnd með öllum tiltækum ráðum og þar geta ýmis smáatriði ráðið miklu. Ekkert samtal á sér stað um leiðir, engin sameiginleg stefnumótun eða hugmyndavinna né annað sem þarf til að samstarf sem þetta verði virkilega gott og árangursríkt. Mögulega má líkja þessu við að halda útboð um byggingu brúar sem ekki er búið hanna né ákveða hvar á að vera. Þetta eru vangaveltur um aðferðafræði og nálgun við framkvæmd verkefnisins í heild sem ákvarðar niðurstöðuna sem blasir við núna. Hér er ekki verið að draga heilindi eða getu fólksins sem mótaði, vann við eða tók þátt í þessu útboði í efa, enda höfum við engar forsendur til þess og reyndar heyrt margt jákvætt um ferlið frá þátttakendum. Staðreyndin er að frábært tækifæri hefur flogið út um gluggann, og eftir situr fjöldi reynslumikils fagfólks á sviði skapandi greina á Íslandi, margt verkefna- og jafnvel atvinnulaust á meðan „flottur frá útlöndum“ hleypur um og reynir að skilja hvað við stöndum fyrir. Höfundur er framkvæmdastjóri Hönnunarmiðstöðvar Íslands.
Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun
Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar
Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir skrifar
Skoðun Áskorun til ríkisstjórnarinnar: Innleiðum birgðaskyldu á eldsneyti Halla Hrund Logadóttir skrifar
Skoðun Rétt skal vera rétt um gatnamót við Höfðabakka og Bæjarháls Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir skrifar
Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir skrifar
Skoðun NATO riðar til falls en hvað þýðir það fyrir skilnaðarbarnið Ísland? Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar
Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun