Innlent

Enginn afgangur áætlaður á næsta ári

Aðalheiður Ámundadóttir skrifar
Bjarni Benediktsson kynnti frumvarp til fjárlaga í gær
Bjarni Benediktsson kynnti frumvarp til fjárlaga í gær Fréttablaðið/Anton
Ríkissjóður verður ekki rekinn með afgangi á næsta ári eins og ráð var fyrir gert í þeirri fjármálaáætlun sem samþykkt var fyrr á árinu, vegna samdráttarskeiðs sem gengur nú yfir. Í frumvarpi til fjárlaga sem kynnt var í gær er gert ráð að tekjur ríkissjóðs verði 920 milljarðar á næsta ári en gjöld 919 milljarðar.

Meðal aðgerða til að bregðast við samdrættinum eru lækkun tekjuskatts á einstaklinga sem kemur fram á tveimur árum en ekki þremur eins og upphaflega var áformað. Í frumvarpinu segir að lækkunin auki ráð­stöf­un­ar­tekjur og einka­neyslu heim­il­anna og stuðli þannig að efna­hags­leg­um ­stöð­ug­leika, bæði vegna tíma­setn­ing­ar­innar í hag­sveifl­unni og hás sparn­að­ar­hlut­falls heim­il­anna.

Aðkomu ríkisins við gerð lífskjarasamningana er einnig að finna í frumvarpinu með lengra fæðingarorlofi, hærri barnabótum og aðgerðum í húsnæðismálum. Þá verður klárað að lækka tryggingargjaldið í samræmi við það sem boðað hefur verið og lækkar það um 0,5 prósent á næsta ári.

Aukin opinber fjárfesting er einnig kynnt í frumvarpinu sem þáttur í viðbrögðum við efnahagssamdrættinum og gerir frumvarpið ráð fyrir tæpum 80 milljörðum í fjárfestingarverkefni sem er 11 milljörðum meira en á yfirstandandi ári. Kaup á þyrlum fyrir Landhelgisgæsluna, smíði nýs hafrannsóknaskips, bygging Húss íslenskunnar og áframhaldandi uppbygging nýs Landspítala eru meðal helstu verkefna auk 28 milljarða sem eyrnamerktir eru fjárfestingum í samgöngum.

Meðal mála sem fjármögnuð eru í frumvarpinu og hafa verið til umræðu er nýtt námsstyrkjakerfi, stuðningur við einkarekna fjölmiðla, hækkuð framlög til loftslagsmála, kostnaðarþátttaka í flugfargjöldum innanlands og upp­bygg­ing hjúkr­un­ar­rýma.



Aðilar vinnumarkaðarins segja kost og löst á fjárlagafrumvarpinu

Halldór Benjamín

Jákvætt

  • Miklar skattalækkanir boðaðar sem styrkir hag heimilana, sér í lagi á tekjulægri endanum. Styður með beinum hætti við Lífskjarasamninginn.
  • Skuldastaða ríkissjóðs er virkilega góð – kraftaverk verið unnið á síðustu árum. Ríkissjóður hefur þanþol til að taka á sig áföll framtíðar.
Neikvætt

  • Lítið aðhald eða áhersla á að bæta rekstur.
  • Nauðsynlegt að lækka tryggingagjald frekar til að koma súrefni inn í atvinnulífið þegar hægir á atvinnulífinu.
  • Hefði viljað sjá ríkissjóð skila lítillega halla og keyra á fjárfestingar fyrr á tímabilinu. Þó frumvarpið yrði meira þenslufrumvarp þá myndi það ekki breyta viðbrögðum Seðlabankans og sporna gegn frekari vaxtalækkunum því verðbólguhorfur hér heima og erlendis benda ekki til annars en að verðbólgan sé á hraðri niðurleið.
Halldór Benjamín Þorgeirsson, framkvæmdastjóri Samtaka atvinnulífsins.

Drífa Snædal

Jákvætt

  • Gott ríkisstjórnin ætli að standa við lífskjarasamninga
  • Persónuaflslátturinn heldur verðgildi sínu.
Neikvætt

  • Vantar viðleitni til að afla tekna á móti skattalækkunum til að þær komi ekki niður á velferðarkerfinu. Ef tekna verður ekki aflað á mót er hætta á að aðgerðirnar rýri innviðina.
  • Hefði viljað sjá hækkun fjármagnstekjuskatts, aukið fé í skattrannsóknir til að endurheimta skattfé, auk annarra tekjuöflunarleiða eins og hátekjuskatt og auðlindagjald.
Drífa Snædal, forseti ASÍ.

Kosningalykt af þessu

Björn Leví Gunnarsson finnur kosningalykt af frumvarpinu. „Skattalækkanir koma að mestu fram á næsta (kosninga)ári, á sama tíma og ýjað er að því að efnahagsspár næsta árs verði mögulega verri en gert er ráð fyrir núna. Ég kvarta þó ekki undan skattalækkunum nema að því leyti að þær koma ekki vel út fyrir allra tekjulægstu hópana og ég hefði viljað sjá aukinn persónuafslátt,“ segir Björn. Hann gagnrýnir einnig framsetningu frumvarpsins.

„Aftur hafa gagnsæismálin mistekist. Það er ómögulegt að sjá í fjárlagafrumvarpinu af hverju tillögur að fjárveitingum eru þær upphæðir sem lagðar eru til en ekki einhverjar aðrar upphæðir. Við vitum til dæmis ekkert hvort upphæðin fyrir Landspítalann dugar til þess að hægt sé að sinna lögbundinni þjónustu eða ekki. Fjárlagafrumvarpið er svona eins og spaghettíhrúga þar sem ómögulegt er að sjá hvaða verkefni kostar hvað og af hverju af því að það týnist í flækjunni.“

Fullkomlega óraunhæfar forsendur

Þorsteinn Víglundsson fagnar því að grípa eigi til skattalækkana á einstaklinga enda heppilegur tími til þess að styðja við kaupmátt. „Á móti koma hins vegar ýmsar skattahækkanir upp á rúmlega 5 milljarða svo þegar upp er staðið eru lækkanirnar óverulegar.“

Það sem helst er gagnrýnivert er að efnahagsforsendur frumvarpsins eru fullkomlega óraunhæfar. Ríkisstjórnin hefur ítrekað þurft að endurskoða áform sín á liðnum árum vegna of mikillar bjartsýni en virðist samt ekkert læra. Gert er ráð fyrir nærri þriggja prósenta hagvexti á næsta ári sem er mun meira en Seðlabankinn og flestir greiningaraðilar gera ráð fyrir. Að auki eru ýmis hættumerki á lofti í alþjóðaviðskiptum sem haft gætu neikvæð áhrif á hagvöxt hér. Einsýnt er að endurskoða þurfi frumvarpið frá grunni þegar endurskoðuð hagspá liggur fyrir.

Þá má gagnrýna hversu litlu er bætt við fjárfestingar hins opinbera sem hafa verið langt undir meðaltali undanfarinn áratug.

Fjárlög hinna fáu og ríku

Ágúst Ólafur Ágústsson, þingmaður Samfylkingarinnar, segir frumvarpið staðfesta að það búi tvær þjóðir í landinu. „Þjóðin sem á eignirnar og þjóðin sem borgar. Enn erum við með lægsta fjármagnstekjuskatt allra Norðurlanda en fjármagnstekjur lækka meira að segja milli ára, enn erum við með veiðileyfagjald svipað hátt og tóbaksgjaldið, enn stendur til að lækka bankaskattinn og enn finnst þessari ríkisstjórn að 5% ríkustu Íslendingarnir sem eiga næstum jafnmikið og hin 95%-in, eiga skilið að vera í skjóli á tímum niðursveiflu. Háskólarnir með LÍN, framhaldsskólar og þróunarsamvinna fá meira að segja lækkun milli ára að raunvirði. Þá er bara gert ráð fyrir 3% launahækkun fyrir opinbera starfsmenn í verðbólgu sem er mun hærri. Þetta eru fjárlög hinna fáu og ríku.“

Óskhyggja um hitt og þetta

Formanni Flokks fólksins þykir frumvarpið einkennast af mikilli bjartsýni um horfurnar. „Þetta er auðvitað óskhyggja um hitt og þetta sem maður veit svo ekkert hvort verður barn í brók,“ segir Inga Sæland. Þótt hún fagni skattalækkunum hefur hún efasemdir um að þær komi þeim sem allra verst standa að raunverulegu gagni. Helmingur launafólks er með laun um eða undir 440 þúsund krónum á mánuði og 5.800 krónur á mánuði í skattalækkun fyrir þennan hóp dugar skammt.“ Inga er þó ánægð með það sem þó er gert. „Það er sjálfsagt að nefna það sem jákvætt er og vel er gert. Þessar aðgerðir sem ríkisstjórnin er að fara í í húsnæðismálum eru mjög jákvæðar,“ segir Inga og bindur einnig vonir við áframhaldandi vaxtalækkanir sem skili sér best fyrir fólkið.


Tengdar fréttir




Fleiri fréttir

Sjá meira


×