Spenna á milli Íran og Bandaríkjanna fer vaxandi Hallgerður Kolbrún E Jónsdóttir skrifar 12. maí 2019 11:15 Hassan Rouhani, forseti Íran, Vladimir Putin, forseti Rússlands og Racep Tayyip Erdogan, forseti Tyrklands. getty/Mikhail Svetlov Hassan Rouhani, forseti Íran, segir álagið af viðskiptaþvingunum sem verið er að beita ríkið fordæmislausar. Frá þessu er greint á vef breska ríkisútvarpsins BBC. Viðskiptaþvinganir sem Bandaríkin komu á hafa valdið verra efnahagslegu ástandi í landinu en var þegar ríkið var í stríði við Írak á árunum 1980-1988 segir Rouhani. Spennan á milli Bandaríkjanna og Íran fer sí vaxandi en Bandarísk herafli og flugmóðurskip hafa verið send send inn í Persaflóa. Ósætti um stjórnarhætti Rouhani hefur farið vaxandi í Íran, en hann hefur kallað eftir samstöðu vegna þvingananna. „Á meðan á stríðinu stóð voru engin vandamál í bankakerfinu, við gátum verslað með olíu og það voru bara viðskiptaþvinganir sem sneru að vopnakaupum,“ sagði Rouhani í samtali við aðgerðarsinna í Tehran, höfuðborg landsins. Hann bætti við að „álagið sem andstæðingar okkar beita okkur með viðskiptaþvingunum er fordæmislaust í okkar íslömsku byltingu… en ég gefst ekki upp og er fullur vonar fyrir framtíðinni og trúi að við komumst yfir þessar hindranir ef við sýnum samstöðu.“ Þróunin í samskiptum Íran og Bandaríkjanna gæti haft áhrif á kjarnorkusamning sem Íran skrifaði undir árið 2015 ásamt þeim ríkjum sem hafa fasta setu í öryggisráði Sameinuðu þjóðanna, Bandaríkjanna, Rússlands, Bretlands, Frakklands og Kína, auk Þýskalands. Donald Trump, forseti Bandaríkjanna, tók einhliða ákvörðun á síðasta ári um að hætta að fara eftir samningnum og beita Íran viðskiptaþvingunum á ný, en Íran tilkynnti í kjölfarið að hefja kjarnorkuvinnslu á ný ef aðrir meðlimir samningsins tækju undir viðskiptaþvinganirnar.Hvað felst í viðskiptaþvingununum? Forseti Íran hefur orðið fyrir miklu aðkasti þar í landi eftir að Bandaríkin drógu sig út úr samningnum, sem stjórn Rouhani vann að. Vegna samningsins, hefur Íran samþykkt að minnka kjarnorkuumsvif sín og leyft alþjóðlegum eftirlitsmönnum að fylgjast með kjarnorkustöðvum til að koma í veg fyrir viðskiptaþvinganir. Viðskiptaþvinganir Bandaríkjanna, sérstaklega þær sem snúa að orku, vöruflutningi og viðskiptum, hafa haft áhrif á olíuviðskipti og valdið brotthvarfi erlendra fjárfesta. Viðskiptabannið kemur í veg fyrir að Bandarísk fyrirtæki geti verslað beint við Íran sem og komið í veg fyrir að erlend fyrirtæki og önnur ríki stundi viðskipti við Íran. Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn spáir því að hagkerfi Íran muni minnka um 6% árið 2019. Bandaríkin hafa hótað öðrum ríkjum að leggja á þau skatta, ef þau hætta ekki olíuviðskiptum við Íran. Þetta á við Kína, Indland, Japan, Suður-Kóreu og Tyrkland. Íran hefur hótað að loka Hormússundi, létti Bandaríkin ekki á viðskiptabanninu, en um 20% allrar olíu sem notuð er alþjóðlega er flutt í gegn um sundið.Hvað eru Bandaríkin að gera? Með viðskiptaþvingununum vonast yfirvöld í Bandaríkjunum til að Íran skrifi undir nýjan samning sem myndi ekki aðeins ná til kjarnorkumála heldur einnig flugskeyta áætlunar Íran og til þess sem yfirvöld kalla „skaðlega hegðun“ Íran í Mið-Austurlöndum. Bandaríkin eru að senda Patriot loftskeytakerfið til Mið-Austurlanda, sem er loftskeytakerfi sem virkar í öllum veðrum og getur skotið flaugum langar vegalengdir. Bandaríkin hafa einnig sent mikil hernaðargögn til Persaflóa, þar á meðal farartæki sem ganga bæði á landi og í vatni og flugtæki, sem og sprengjuflugvélar. Bandaríkin segja þetta viðbrögð við ógnum Íran sem þau segja beinast að herafla sínum á svæðinu. Íran svaraði þeim ásökunum og sagði þær bull. Nú eru rúmlega fimm þúsund bandarískir hermenn í Írak, nágrannalandi Íran. Fyrr í vikunni tilkynnti Íran að hætt væri að lúta tveimur skuldbindingum samningsins og hótaði að auka auðgun úrans ef viðskiptaþvingunum yrði ekki lyft innan tveggja mánaða. Evrópsk aðildarríki samningsins sögðust enn fylgja samningnum en þau myndu ekki lúta hótunum Íran, í von um að koma í veg fyrir fall samningsins. Bandaríkin Íran Tengdar fréttir Bandaríkjamenn senda flugmóðurskip og fylgdarlið að Persaflóa Bandaríkjamenn hafa ákveðið að senda flugmóðurskip með fullu fylgdarliði til Persaflóa og segja það gert til að senda stjórnvöldum í Íran skýr skilaboð. 6. maí 2019 08:15 Íranir gætu rift kjarnorkusamningnum vegna aðgerða Bandaríkjastjórnar Stjórnvöld í Teheran eru óánægð með refsiaðgerðir Bandaríkjanna og það sem þau telja seinagang Evrópuríkja í að standa við kjarnorkusamninginn. 28. apríl 2019 09:46 Evrópa hafnar afarkostum Íransstjórnar Frakkland, Þýskaland og Bretland, evrópsku aðildarríkin að JCPOA-samningnum um að Íranar fái ekki að koma sér upp kjarnorkuvopnum í skiptum fyrir afléttingu viðskiptaþvingana, hvöttu Írana í sameiginlegri yfirlýsingu í gær til þess að halda samningnum á lífi. 10. maí 2019 08:30 Íranir draga sig að hluta úr kjarnorkusamningnum Íranir hafa dregið sig að hluta út úr alþjóðlega kjarnorkusamningnum sem gerður var árið 2015 en Bandaríkjamenn drógu sig út úr í fyrra. 8. maí 2019 07:38 Íran krefst verndar gegn Bandaríkjunum Forseti Írans hefur tilkynnt að ríkið ætli tímabundið að hætta að framfylgja kjarnorkusamningnum vegna þvingana Bandaríkjamanna. Íranar vilja vernd gegn þvingununum annars ætli þeir að framleiða auðgað úran. 9. maí 2019 08:00 Mest lesið Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Eins og að vera staddur í martröð og geta ekki vaknað Innlent „Við gerum aldrei neitt nema með fullu samþykki“ Innlent Kennarasambandið sýni kennurum „alvarlega lítilsvirðingu“ Innlent Spennandi og sögulegar kosningar: Fjórir flokkar berjast fyrir lífi sínu í fallbaráttu Innlent Jöfnuðu fjölbýlishús við jörðu um miðja nótt Erlent KÍ segir ummæli Ingu Rúnar „rannsóknarefni“ Innlent Ætla að opna Bláa lónið 29. nóvember Innlent „RÚV er sá fjölmiðill sem er líklega einna lengst til vinstri á Íslandi“ Innlent Hlutverk flokksforingja stórlega ofmetið í kosningabaráttunni Innlent Fleiri fréttir Uppnám á COP29 er fulltrúar þjóða strunsuðu út Vill einn af höfundum „Project 2025“ við stjórn fjárlagaskrifstofu Jöfnuðu fjölbýlishús við jörðu um miðja nótt Hakkarar komu sér fyrir í kerfum fjölda fjarskiptafyrirtækja Ákærður fyrir að nauðga og myrða þrettán ára stúlku Leita móður ungabarns sem fannst látið á víðavangi Styrkja loftvarnir Norður-Kóreu fyrir hermenn og vopn Bolsonaro og félagar kærðir fyrir valdaránstilraun Trump-liðar heita aðgerðum gegn sakamáladómstólnum Útlit fyrir að Scholz leiði flokk sinn til kosninga þrátt fyrir óvinsældir Eigandi gistiheimilis handtekinn í gengslum við metanóleitrun Kostnaðurinn við krýningu Karls konungs 13 milljarðar króna Pam Bondi kemur í stað Matt Gaetz Segir notkun eldflaugarinnar fela í sér stigmögnun átaka Bættu krakkpípu við styttu Nínu Sæmundsson í Los Angeles Gaetz ætlar sér ekki að verða dómsmálaráðherra Tóku tíu úkraínska fanga af lífi Meina fyrstu trans þingkonunni að fara á kvennaklósettið Fyrsta nærmyndin af stjörnu utan Vetrarbrautarinnar Gefa út handtökuskipun á hendur Netanjahú Fjögur ungmenni nú látin af völdum tréspírans Skutu fyrstu langdrægu skotflauginni að Úkraínu Hugmynd um banana á vegg seldist á 850 milljónir John Prescott fallinn frá Siðanefndin klofin í máli Gaetz en gögn farin að leka Høiby í vikulangt gæsluvarðhald Fara fram á tveggja vikna gæsluvarðhald yfir stjúpsyninum NATO tryggi lykilinnviði eftir ætluð spellvirki í Eystrasalti Hlaut dauðadóm fyrir að eitra fyrir fjórtán vinum með blásýru Hótar að fella stjórnina í skugga „pólitísks dauðadóms“ Sjá meira
Hassan Rouhani, forseti Íran, segir álagið af viðskiptaþvingunum sem verið er að beita ríkið fordæmislausar. Frá þessu er greint á vef breska ríkisútvarpsins BBC. Viðskiptaþvinganir sem Bandaríkin komu á hafa valdið verra efnahagslegu ástandi í landinu en var þegar ríkið var í stríði við Írak á árunum 1980-1988 segir Rouhani. Spennan á milli Bandaríkjanna og Íran fer sí vaxandi en Bandarísk herafli og flugmóðurskip hafa verið send send inn í Persaflóa. Ósætti um stjórnarhætti Rouhani hefur farið vaxandi í Íran, en hann hefur kallað eftir samstöðu vegna þvingananna. „Á meðan á stríðinu stóð voru engin vandamál í bankakerfinu, við gátum verslað með olíu og það voru bara viðskiptaþvinganir sem sneru að vopnakaupum,“ sagði Rouhani í samtali við aðgerðarsinna í Tehran, höfuðborg landsins. Hann bætti við að „álagið sem andstæðingar okkar beita okkur með viðskiptaþvingunum er fordæmislaust í okkar íslömsku byltingu… en ég gefst ekki upp og er fullur vonar fyrir framtíðinni og trúi að við komumst yfir þessar hindranir ef við sýnum samstöðu.“ Þróunin í samskiptum Íran og Bandaríkjanna gæti haft áhrif á kjarnorkusamning sem Íran skrifaði undir árið 2015 ásamt þeim ríkjum sem hafa fasta setu í öryggisráði Sameinuðu þjóðanna, Bandaríkjanna, Rússlands, Bretlands, Frakklands og Kína, auk Þýskalands. Donald Trump, forseti Bandaríkjanna, tók einhliða ákvörðun á síðasta ári um að hætta að fara eftir samningnum og beita Íran viðskiptaþvingunum á ný, en Íran tilkynnti í kjölfarið að hefja kjarnorkuvinnslu á ný ef aðrir meðlimir samningsins tækju undir viðskiptaþvinganirnar.Hvað felst í viðskiptaþvingununum? Forseti Íran hefur orðið fyrir miklu aðkasti þar í landi eftir að Bandaríkin drógu sig út úr samningnum, sem stjórn Rouhani vann að. Vegna samningsins, hefur Íran samþykkt að minnka kjarnorkuumsvif sín og leyft alþjóðlegum eftirlitsmönnum að fylgjast með kjarnorkustöðvum til að koma í veg fyrir viðskiptaþvinganir. Viðskiptaþvinganir Bandaríkjanna, sérstaklega þær sem snúa að orku, vöruflutningi og viðskiptum, hafa haft áhrif á olíuviðskipti og valdið brotthvarfi erlendra fjárfesta. Viðskiptabannið kemur í veg fyrir að Bandarísk fyrirtæki geti verslað beint við Íran sem og komið í veg fyrir að erlend fyrirtæki og önnur ríki stundi viðskipti við Íran. Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn spáir því að hagkerfi Íran muni minnka um 6% árið 2019. Bandaríkin hafa hótað öðrum ríkjum að leggja á þau skatta, ef þau hætta ekki olíuviðskiptum við Íran. Þetta á við Kína, Indland, Japan, Suður-Kóreu og Tyrkland. Íran hefur hótað að loka Hormússundi, létti Bandaríkin ekki á viðskiptabanninu, en um 20% allrar olíu sem notuð er alþjóðlega er flutt í gegn um sundið.Hvað eru Bandaríkin að gera? Með viðskiptaþvingununum vonast yfirvöld í Bandaríkjunum til að Íran skrifi undir nýjan samning sem myndi ekki aðeins ná til kjarnorkumála heldur einnig flugskeyta áætlunar Íran og til þess sem yfirvöld kalla „skaðlega hegðun“ Íran í Mið-Austurlöndum. Bandaríkin eru að senda Patriot loftskeytakerfið til Mið-Austurlanda, sem er loftskeytakerfi sem virkar í öllum veðrum og getur skotið flaugum langar vegalengdir. Bandaríkin hafa einnig sent mikil hernaðargögn til Persaflóa, þar á meðal farartæki sem ganga bæði á landi og í vatni og flugtæki, sem og sprengjuflugvélar. Bandaríkin segja þetta viðbrögð við ógnum Íran sem þau segja beinast að herafla sínum á svæðinu. Íran svaraði þeim ásökunum og sagði þær bull. Nú eru rúmlega fimm þúsund bandarískir hermenn í Írak, nágrannalandi Íran. Fyrr í vikunni tilkynnti Íran að hætt væri að lúta tveimur skuldbindingum samningsins og hótaði að auka auðgun úrans ef viðskiptaþvingunum yrði ekki lyft innan tveggja mánaða. Evrópsk aðildarríki samningsins sögðust enn fylgja samningnum en þau myndu ekki lúta hótunum Íran, í von um að koma í veg fyrir fall samningsins.
Bandaríkin Íran Tengdar fréttir Bandaríkjamenn senda flugmóðurskip og fylgdarlið að Persaflóa Bandaríkjamenn hafa ákveðið að senda flugmóðurskip með fullu fylgdarliði til Persaflóa og segja það gert til að senda stjórnvöldum í Íran skýr skilaboð. 6. maí 2019 08:15 Íranir gætu rift kjarnorkusamningnum vegna aðgerða Bandaríkjastjórnar Stjórnvöld í Teheran eru óánægð með refsiaðgerðir Bandaríkjanna og það sem þau telja seinagang Evrópuríkja í að standa við kjarnorkusamninginn. 28. apríl 2019 09:46 Evrópa hafnar afarkostum Íransstjórnar Frakkland, Þýskaland og Bretland, evrópsku aðildarríkin að JCPOA-samningnum um að Íranar fái ekki að koma sér upp kjarnorkuvopnum í skiptum fyrir afléttingu viðskiptaþvingana, hvöttu Írana í sameiginlegri yfirlýsingu í gær til þess að halda samningnum á lífi. 10. maí 2019 08:30 Íranir draga sig að hluta úr kjarnorkusamningnum Íranir hafa dregið sig að hluta út úr alþjóðlega kjarnorkusamningnum sem gerður var árið 2015 en Bandaríkjamenn drógu sig út úr í fyrra. 8. maí 2019 07:38 Íran krefst verndar gegn Bandaríkjunum Forseti Írans hefur tilkynnt að ríkið ætli tímabundið að hætta að framfylgja kjarnorkusamningnum vegna þvingana Bandaríkjamanna. Íranar vilja vernd gegn þvingununum annars ætli þeir að framleiða auðgað úran. 9. maí 2019 08:00 Mest lesið Kosningavaktin: Íslendingar ganga að kjörborðinu Innlent Eins og að vera staddur í martröð og geta ekki vaknað Innlent „Við gerum aldrei neitt nema með fullu samþykki“ Innlent Kennarasambandið sýni kennurum „alvarlega lítilsvirðingu“ Innlent Spennandi og sögulegar kosningar: Fjórir flokkar berjast fyrir lífi sínu í fallbaráttu Innlent Jöfnuðu fjölbýlishús við jörðu um miðja nótt Erlent KÍ segir ummæli Ingu Rúnar „rannsóknarefni“ Innlent Ætla að opna Bláa lónið 29. nóvember Innlent „RÚV er sá fjölmiðill sem er líklega einna lengst til vinstri á Íslandi“ Innlent Hlutverk flokksforingja stórlega ofmetið í kosningabaráttunni Innlent Fleiri fréttir Uppnám á COP29 er fulltrúar þjóða strunsuðu út Vill einn af höfundum „Project 2025“ við stjórn fjárlagaskrifstofu Jöfnuðu fjölbýlishús við jörðu um miðja nótt Hakkarar komu sér fyrir í kerfum fjölda fjarskiptafyrirtækja Ákærður fyrir að nauðga og myrða þrettán ára stúlku Leita móður ungabarns sem fannst látið á víðavangi Styrkja loftvarnir Norður-Kóreu fyrir hermenn og vopn Bolsonaro og félagar kærðir fyrir valdaránstilraun Trump-liðar heita aðgerðum gegn sakamáladómstólnum Útlit fyrir að Scholz leiði flokk sinn til kosninga þrátt fyrir óvinsældir Eigandi gistiheimilis handtekinn í gengslum við metanóleitrun Kostnaðurinn við krýningu Karls konungs 13 milljarðar króna Pam Bondi kemur í stað Matt Gaetz Segir notkun eldflaugarinnar fela í sér stigmögnun átaka Bættu krakkpípu við styttu Nínu Sæmundsson í Los Angeles Gaetz ætlar sér ekki að verða dómsmálaráðherra Tóku tíu úkraínska fanga af lífi Meina fyrstu trans þingkonunni að fara á kvennaklósettið Fyrsta nærmyndin af stjörnu utan Vetrarbrautarinnar Gefa út handtökuskipun á hendur Netanjahú Fjögur ungmenni nú látin af völdum tréspírans Skutu fyrstu langdrægu skotflauginni að Úkraínu Hugmynd um banana á vegg seldist á 850 milljónir John Prescott fallinn frá Siðanefndin klofin í máli Gaetz en gögn farin að leka Høiby í vikulangt gæsluvarðhald Fara fram á tveggja vikna gæsluvarðhald yfir stjúpsyninum NATO tryggi lykilinnviði eftir ætluð spellvirki í Eystrasalti Hlaut dauðadóm fyrir að eitra fyrir fjórtán vinum með blásýru Hótar að fella stjórnina í skugga „pólitísks dauðadóms“ Sjá meira
Bandaríkjamenn senda flugmóðurskip og fylgdarlið að Persaflóa Bandaríkjamenn hafa ákveðið að senda flugmóðurskip með fullu fylgdarliði til Persaflóa og segja það gert til að senda stjórnvöldum í Íran skýr skilaboð. 6. maí 2019 08:15
Íranir gætu rift kjarnorkusamningnum vegna aðgerða Bandaríkjastjórnar Stjórnvöld í Teheran eru óánægð með refsiaðgerðir Bandaríkjanna og það sem þau telja seinagang Evrópuríkja í að standa við kjarnorkusamninginn. 28. apríl 2019 09:46
Evrópa hafnar afarkostum Íransstjórnar Frakkland, Þýskaland og Bretland, evrópsku aðildarríkin að JCPOA-samningnum um að Íranar fái ekki að koma sér upp kjarnorkuvopnum í skiptum fyrir afléttingu viðskiptaþvingana, hvöttu Írana í sameiginlegri yfirlýsingu í gær til þess að halda samningnum á lífi. 10. maí 2019 08:30
Íranir draga sig að hluta úr kjarnorkusamningnum Íranir hafa dregið sig að hluta út úr alþjóðlega kjarnorkusamningnum sem gerður var árið 2015 en Bandaríkjamenn drógu sig út úr í fyrra. 8. maí 2019 07:38
Íran krefst verndar gegn Bandaríkjunum Forseti Írans hefur tilkynnt að ríkið ætli tímabundið að hætta að framfylgja kjarnorkusamningnum vegna þvingana Bandaríkjamanna. Íranar vilja vernd gegn þvingununum annars ætli þeir að framleiða auðgað úran. 9. maí 2019 08:00