Norræna byggðin á Grænlandi lét eftir sig glæsileg mannvirki Kristján Már Unnarsson skrifar 11. desember 2016 08:15 Edda Lyberth fararstjóri leikur söguna með tilþrifum við Þjóðhildarkirkju í Brattahlíð, landnámsjörð Eiriks rauða á Grænlandi. Kirkjan var reist í tilefni afmælis landafundanna árið 2000 í mynd upphaflegar kirkju Þjóðhildar, eiginkonu Eiríks. Stöð 2/Kristján Már Unnarsson. Norræna byggðin, sem myndaðist á Grænlandi með landnámi Eiríks rauða og mörghundruð Íslendinga fyrir um þúsund árum, skyldi eftir sig stærri steinbyggingar en varðveist hafa á Íslandi frá miðöldum. Rústir stórrar dómkirkju að Görðum, veglegs biskupsseturs og tveggja fjósa, sem gátu hýst um eitthundrað kýr, eru vitnisburður um þvílíkt ríkidæmi að illskiljanlegt er hversvegna byggðin eyddist og fólkið hvarf. Í næstum tveimur þáttum Landnemanna á Stöð 2 verður fjallað um íslenska landnámið á Grænlandi og hinar fornu byggðir heimsóttar. Saga Eiríks rauða verður skoðuð og reynt að grafast fyrir um hvað varð um norræna fólkið. Við Hvalseyjarkirkju á Grænlandi. Eiríkur Hilmisson hljóðmaður og Friðrik Þór Halldórsson kvikmyndatökumaður við upptökur.Stöð 2/Kristján Már Unnarsson.Síðustu heimildir um byggðina eru frá brúðkaupi í Hvalseyjarkirkju árið 1408 og þá virtist allt með felldu. Síðan hefur ekkert spurst til þjóðarinnar. Hvalseyjarkirkja stendur enn að mestu uppi sem veglegasti minnisvarðinn um hina horfnu byggð, sannkallað krúnudjásn. Dómkirkjan að Görðum var hins vegar mun stærri og er talin hafa verið nokkuð heilleg fram á átjándu öld, þegar nýir norrænir landnemar í umboði dönsku krúnunnar byrjuðu að endurnýta grjóthleðslur hennar til að reisa nýjar byggingar. Eftir stendur aðeins grunnur dómkirkjunnar. Engu að síður hefur það sterk áhrif á Íslendinga nútímans að ganga um þessar minjar og kynnast sögunni. Undrun vekur hversu stór björgin eru sem höggvin voru í byggingarnar úr fjallinu fyrir ofan og ráðgáta hvernig tókst að flytja þau úr stað og stafla þeim upp.Íslenskir ferðamenn á vegum Bændaferða hlýða á fróðleiksmola fararstjóra í steikjandi hita við rústir Hvalseyjarkirkju.Stöð 2/Kristján Már Unnarsson. „Eiríkur kvað menn mjög mundu fýsa þangað ef landið héti vel,“ segir í Landnámabók um nafngift Grænlands. „Eiríkur var bara alls ekkert að gabba,“ segir Ingvi Þorsteinsson náttúrufræðingur en í þættinum verður því velt upp hvort nafngiftin hafi nokkuð verið út í hött miðað við veðursældina sem ríkir í Eystribyggð. Skammt frá Brattahlíð, landnámsbæ Eiríks rauða, má enn í dag finna iðagrænar fjallshlíðar og skógi vaxna dali.Skógi vaxnar hlíðar Eiríksfjarðar kvikmyndaðar fyrir Landnemana á Stöð 2. Þarna gæti Eirikur rauði hafa fengið hugmyndina að nafngift Grænlands,Stöð 2/Kristján Már Unnarsson.Landnemarnir eru á dagskrá á mánudagskvöld klukkan 19.20, í opinni dagskrá strax að loknum fréttum. Hér má sjá sýnishorn úr þættinum. Þeir sem misstu af síðasta þætti geta séð hann kl. 16.50 í dag en þættirnir eru endursýndir á Stöð 2 síðdegis á sunnudögum. Ferðamennska á Íslandi Grænland Landnemarnir Tengdar fréttir Landnámsöskulagið leiðrétt til ársins 877 Leiðrétta þarf helsta tímamæli landnámsins um sex ár eftir að ný rannsókn sýndi að landnámsöskulagið er ranglega tímasett. 9. desember 2016 20:00 Landnemarnir - Þrælahald og kvennabúr Geirmundar heljarskinns „Það segja vitrir menn, að hann hafi göfgastur verið allra landnámsmanna á Íslandi,“ segir Landnámabók um Geirmund heljarskinn. 11. mars 2016 14:23 Landnemarnir sigla áfram til Grænlands og Vínlands Landnám Íslendinga á Grænlandi með siglingu Eiríks rauða árið 985 og dularfullt hvarf norrænu þjóðarinnar um 500 árum síðar er meðal þess fjallað verður um í þáttaröðinni "Landnemarnir“ sem heldur áfram á Stöð 2 í vetur. 13. nóvember 2016 10:15 Voru skógarnir svona veglegir við landnám? "Ég er sannfærður um það að allt láglendi landsins hafi litið svona út eins og þessi mynd sýnir,” segir Sveinn Runólfsson, fyrrverandi landgræðslustjóri. 20. nóvember 2016 12:00 Mest lesið Vaktin: Eldgos hafið nærri Grindavík Innlent Vefmyndavél Vísis á Reykjanesskaganum Innlent Þreyttur á áreiti og selur Tesluna fyrir slikk Innlent „Haugalygi að ég hafi ógnað einhverjum með byssu“ Innlent Neituðu að rýma: „Við viljum fá að vera í friði“ Innlent Ekið á gangandi vegfaranda Innlent Beindi byssunni yfir höfuð björgunarsveitarmanns Innlent Grindvíkingur ógnaði björgunarsveitarfólki með skotvopni Innlent „Þessi staður er ákaflega óheppilegur“ Innlent Björgunarsveitarfólki ógnað við rýmingu Innlent Fleiri fréttir Gangurinn sé að troða sér í norðaustur „Það munaði minnstu að þeir dræpu mig“ „Er líf okkar ekki jafn mikils virði og þeirra í Reykjavík?“ Hafnar ásökunum um byssuat og uppgefnir íbúar undir Steinafjalli „Haugalygi að ég hafi ógnað einhverjum með byssu“ Fordæmir atvikið í Grindavík Fara fram á að Mangione fái dauðarefsinguna Ekið á gangandi vegfaranda Beindi byssunni yfir höfuð björgunarsveitarmanns Neituðu að rýma: „Við viljum fá að vera í friði“ „Þessi staður er ákaflega óheppilegur“ Beita öllum brögðum til að minnka tjón ef hraunið nær bænum Grindvíkingur ógnaði björgunarsveitarfólki með skotvopni „Minni kraftur í þessu samanborið við fyrri gos“ Myndir: Eldgos ógnar Grindavík Snýst allt um að tryggja öryggi fólks Gos við bæjarmörkin: Aukafréttatími í hádeginu Ein af dekkstu sviðsmyndunum að raungerast Björgunarsveitarfólki ógnað við rýmingu Eldgosið séð úr lofti Vonast til að hefja störf í Grindavík strax á morgun Sterkari merki en fyrir síðustu eldgos Bein útsending: Ræða skýrslu fjármálastöðugleikanefndar Gestir vaktir og Bláa lónið rýmt í snatri Vaktin: Eldgos hafið nærri Grindavík Þreyttur á áreiti og selur Tesluna fyrir slikk Samþykki annarra verði ekki lengur skilyrði fyrir hunda- og kattahaldi Tók upp hníf eftir útistöður við mann á hóteli Síður með ofbeldi barna spretti upp eins og gorkúlur Orkuveitan vill reisa fimmtán vindmyllur Sjá meira
Norræna byggðin, sem myndaðist á Grænlandi með landnámi Eiríks rauða og mörghundruð Íslendinga fyrir um þúsund árum, skyldi eftir sig stærri steinbyggingar en varðveist hafa á Íslandi frá miðöldum. Rústir stórrar dómkirkju að Görðum, veglegs biskupsseturs og tveggja fjósa, sem gátu hýst um eitthundrað kýr, eru vitnisburður um þvílíkt ríkidæmi að illskiljanlegt er hversvegna byggðin eyddist og fólkið hvarf. Í næstum tveimur þáttum Landnemanna á Stöð 2 verður fjallað um íslenska landnámið á Grænlandi og hinar fornu byggðir heimsóttar. Saga Eiríks rauða verður skoðuð og reynt að grafast fyrir um hvað varð um norræna fólkið. Við Hvalseyjarkirkju á Grænlandi. Eiríkur Hilmisson hljóðmaður og Friðrik Þór Halldórsson kvikmyndatökumaður við upptökur.Stöð 2/Kristján Már Unnarsson.Síðustu heimildir um byggðina eru frá brúðkaupi í Hvalseyjarkirkju árið 1408 og þá virtist allt með felldu. Síðan hefur ekkert spurst til þjóðarinnar. Hvalseyjarkirkja stendur enn að mestu uppi sem veglegasti minnisvarðinn um hina horfnu byggð, sannkallað krúnudjásn. Dómkirkjan að Görðum var hins vegar mun stærri og er talin hafa verið nokkuð heilleg fram á átjándu öld, þegar nýir norrænir landnemar í umboði dönsku krúnunnar byrjuðu að endurnýta grjóthleðslur hennar til að reisa nýjar byggingar. Eftir stendur aðeins grunnur dómkirkjunnar. Engu að síður hefur það sterk áhrif á Íslendinga nútímans að ganga um þessar minjar og kynnast sögunni. Undrun vekur hversu stór björgin eru sem höggvin voru í byggingarnar úr fjallinu fyrir ofan og ráðgáta hvernig tókst að flytja þau úr stað og stafla þeim upp.Íslenskir ferðamenn á vegum Bændaferða hlýða á fróðleiksmola fararstjóra í steikjandi hita við rústir Hvalseyjarkirkju.Stöð 2/Kristján Már Unnarsson. „Eiríkur kvað menn mjög mundu fýsa þangað ef landið héti vel,“ segir í Landnámabók um nafngift Grænlands. „Eiríkur var bara alls ekkert að gabba,“ segir Ingvi Þorsteinsson náttúrufræðingur en í þættinum verður því velt upp hvort nafngiftin hafi nokkuð verið út í hött miðað við veðursældina sem ríkir í Eystribyggð. Skammt frá Brattahlíð, landnámsbæ Eiríks rauða, má enn í dag finna iðagrænar fjallshlíðar og skógi vaxna dali.Skógi vaxnar hlíðar Eiríksfjarðar kvikmyndaðar fyrir Landnemana á Stöð 2. Þarna gæti Eirikur rauði hafa fengið hugmyndina að nafngift Grænlands,Stöð 2/Kristján Már Unnarsson.Landnemarnir eru á dagskrá á mánudagskvöld klukkan 19.20, í opinni dagskrá strax að loknum fréttum. Hér má sjá sýnishorn úr þættinum. Þeir sem misstu af síðasta þætti geta séð hann kl. 16.50 í dag en þættirnir eru endursýndir á Stöð 2 síðdegis á sunnudögum.
Ferðamennska á Íslandi Grænland Landnemarnir Tengdar fréttir Landnámsöskulagið leiðrétt til ársins 877 Leiðrétta þarf helsta tímamæli landnámsins um sex ár eftir að ný rannsókn sýndi að landnámsöskulagið er ranglega tímasett. 9. desember 2016 20:00 Landnemarnir - Þrælahald og kvennabúr Geirmundar heljarskinns „Það segja vitrir menn, að hann hafi göfgastur verið allra landnámsmanna á Íslandi,“ segir Landnámabók um Geirmund heljarskinn. 11. mars 2016 14:23 Landnemarnir sigla áfram til Grænlands og Vínlands Landnám Íslendinga á Grænlandi með siglingu Eiríks rauða árið 985 og dularfullt hvarf norrænu þjóðarinnar um 500 árum síðar er meðal þess fjallað verður um í þáttaröðinni "Landnemarnir“ sem heldur áfram á Stöð 2 í vetur. 13. nóvember 2016 10:15 Voru skógarnir svona veglegir við landnám? "Ég er sannfærður um það að allt láglendi landsins hafi litið svona út eins og þessi mynd sýnir,” segir Sveinn Runólfsson, fyrrverandi landgræðslustjóri. 20. nóvember 2016 12:00 Mest lesið Vaktin: Eldgos hafið nærri Grindavík Innlent Vefmyndavél Vísis á Reykjanesskaganum Innlent Þreyttur á áreiti og selur Tesluna fyrir slikk Innlent „Haugalygi að ég hafi ógnað einhverjum með byssu“ Innlent Neituðu að rýma: „Við viljum fá að vera í friði“ Innlent Ekið á gangandi vegfaranda Innlent Beindi byssunni yfir höfuð björgunarsveitarmanns Innlent Grindvíkingur ógnaði björgunarsveitarfólki með skotvopni Innlent „Þessi staður er ákaflega óheppilegur“ Innlent Björgunarsveitarfólki ógnað við rýmingu Innlent Fleiri fréttir Gangurinn sé að troða sér í norðaustur „Það munaði minnstu að þeir dræpu mig“ „Er líf okkar ekki jafn mikils virði og þeirra í Reykjavík?“ Hafnar ásökunum um byssuat og uppgefnir íbúar undir Steinafjalli „Haugalygi að ég hafi ógnað einhverjum með byssu“ Fordæmir atvikið í Grindavík Fara fram á að Mangione fái dauðarefsinguna Ekið á gangandi vegfaranda Beindi byssunni yfir höfuð björgunarsveitarmanns Neituðu að rýma: „Við viljum fá að vera í friði“ „Þessi staður er ákaflega óheppilegur“ Beita öllum brögðum til að minnka tjón ef hraunið nær bænum Grindvíkingur ógnaði björgunarsveitarfólki með skotvopni „Minni kraftur í þessu samanborið við fyrri gos“ Myndir: Eldgos ógnar Grindavík Snýst allt um að tryggja öryggi fólks Gos við bæjarmörkin: Aukafréttatími í hádeginu Ein af dekkstu sviðsmyndunum að raungerast Björgunarsveitarfólki ógnað við rýmingu Eldgosið séð úr lofti Vonast til að hefja störf í Grindavík strax á morgun Sterkari merki en fyrir síðustu eldgos Bein útsending: Ræða skýrslu fjármálastöðugleikanefndar Gestir vaktir og Bláa lónið rýmt í snatri Vaktin: Eldgos hafið nærri Grindavík Þreyttur á áreiti og selur Tesluna fyrir slikk Samþykki annarra verði ekki lengur skilyrði fyrir hunda- og kattahaldi Tók upp hníf eftir útistöður við mann á hóteli Síður með ofbeldi barna spretti upp eins og gorkúlur Orkuveitan vill reisa fimmtán vindmyllur Sjá meira
Landnámsöskulagið leiðrétt til ársins 877 Leiðrétta þarf helsta tímamæli landnámsins um sex ár eftir að ný rannsókn sýndi að landnámsöskulagið er ranglega tímasett. 9. desember 2016 20:00
Landnemarnir - Þrælahald og kvennabúr Geirmundar heljarskinns „Það segja vitrir menn, að hann hafi göfgastur verið allra landnámsmanna á Íslandi,“ segir Landnámabók um Geirmund heljarskinn. 11. mars 2016 14:23
Landnemarnir sigla áfram til Grænlands og Vínlands Landnám Íslendinga á Grænlandi með siglingu Eiríks rauða árið 985 og dularfullt hvarf norrænu þjóðarinnar um 500 árum síðar er meðal þess fjallað verður um í þáttaröðinni "Landnemarnir“ sem heldur áfram á Stöð 2 í vetur. 13. nóvember 2016 10:15
Voru skógarnir svona veglegir við landnám? "Ég er sannfærður um það að allt láglendi landsins hafi litið svona út eins og þessi mynd sýnir,” segir Sveinn Runólfsson, fyrrverandi landgræðslustjóri. 20. nóvember 2016 12:00