Fjárhagsleg endurskipulagning fyrirtækja langt komin! Steingrímur J. Sigfússon skrifar 17. apríl 2012 06:00 Nýleg skýrsla Samkeppniseftirlitsins er fróðleg samantekt um fyrirtækjaumhverfið á Íslandi. Hún staðfestir sem betur fer að umtalsverð breyting til batnaðar hefur orðið nú síðustu misserin við endurskipulagningu 120 stærstu fyrirtækjanna á Íslandi. Þannig voru bankarnir með ráðandi stöðu í 27% af þessum fyrirtækjum nú í ársbyrjun 2012 samanborið við 68% árið 2009 og 46% í upphafi árs 2011. Mikið hefur því gerst á tiltölulega stuttum tíma og það er gleðilegt. Enn er þó vitaskuld talsvert óunnið í þessum efnum. Með sama áframhaldi ætti þetta hlutfall þó að verða komið enn neðar í lok ársins og við að nálgast hreint borð. Bein ítök bankanna minnka þá enn frekar án þess að með því sé sagt að lánardrottnar þeirra eigi ekki áfram að veita þeim aðhald. Þótt jákvætt sé að ítök bankanna séu að minnka bendir Samkeppniseftirlitið réttilega á að skuldsetning fyrirtækjanna sé að meðaltali enn há í alþjóðlegum samanburði. Skuldamargfaldarar eru þó nokkuð mismunandi eftir atvinnugreinum eins og gengur. Of mikil skuldsetning getur dregið kraftinn úr fyrirtækjunum og gert þau viðkvæmari fyrir áföllum. Það er því mikilvægt fyrir bankana að útskrifa ekki fyrirtækin eftir endurskipulagningu óhóflega skuldsett. Slíkt gæti reynst skammgóður vermir, skaðað bankana sjálfa til lengdar og orðið dragbítur á hagvöxt.Lykilfyrirtæki standa mörg sterkt Sem betur fer eru mörg burðarfyrirtæki í mikilvægum atvinnugreinum að ná vopnum sínum og að komast í þá stöðu að geta fjárfest og vaxið. Því fylgir að þau þessara fyrirtækja sem á því þurfa að halda geta betur fjármagnað sig hjá erlendum bönkum. Slíkt er nauðsynlegt fyrir stór útflutnings- og framleiðslufyrirtæki með alþjóðlega starfsemi. Mörg þekkingar- og sprotafyrirtæki eru á mikilli siglingu og hafa nýtt sér vel lágt gengi krónunnar og meira olnbogarými en á árunum fyrir hrun. Ljóst er að fjárhagsstaða margra stærstu og almennt vel rekinna sjávarútvegsfyrirtækja hefur batnað til mikilla muna síðustu þrjú árin. Hvað mestur er þó krafturinn í ferðaþjónustutengdum greinum nú um stundir. Fjölmörg önnur mikilvæg fyrirtæki í verslun, þjónustu og iðnaði hafa einnig farið í gegnum endurskipulagningu og eru að komast í rekstrarhæft form á nýjan leik. Almennt miðar því í rétta átt í þessum efnum og aukinn skriðþungi hefur komist á fjárhagslega endurskipulagningu atvinnulífsins sl. ár. Mjög fróðlegt væri að fá greiningu af svipuðum toga frá Samkeppniseftirlitinu hvað snertir skuldaúrvinnslu lítilla og meðalstórra fyrirtækja og árangrinum af „beinu brautinni" svokölluðu. Ekki svo að skilja að standi á Samkeppniseftirlitinu í þeim efnum ef fjármunir væru til staðar.Litlar breytingar á skipulagi markaða áhyggjuefni Innan við 10% af 120 stærstu fyrirtækjunum hafa farið í gegnum gjaldþrot eða nauðasamninga samkvæmt skýrslu Samkeppniseftirlitsins. Jafnframt kemur fram að einungis eitt fyrirtæki af þessum 120 er ekki lengur til sem slíkt í dag. Það er athyglisverð staðreynd í ljósi hrunsins 2008 og þess hversu skelfilega laskaður fjárhagur velflestra fyrirtækjanna þá var. Áhersla bankanna hefur því augljóslega verið á að endurskipuleggja fjárhagslega þau fyrirtæki sem lentu í kröggum frekar en að setja þau í þrot. Á þessu geta verið ýmsar hliðar sé horft til samkeppnissjónarmiða, en enginn vafi er á því í huga undirritaðs að með þessu hafa bjargast mikil verðmæti og ófá störf. Í ljósi þess að íslenskt viðskiptalíf hefur lengi einkennst af fákeppni á mörgum sviðum er þó ástæða til að slá ýmsa varnagla. Auðvitað skýrist það meðal annars af fámenninu, landfræðilegum aðstæðum o.fl. en breytir ekki um eðli við það. Tengsl stórfyrirtækja, sérhagsmunahópa og stjórnmála hafa auk þess verið of mikil á síðustu árum og áratugum og hollt að minnast þess hvert slíkt getur leitt, sbr. skýrslu Rannsóknarnefndar Alþingis. Í því ljósi m.a. hefur það ýmsa kosti að erlend fyrirtæki hasli sér frekari völl hér á landi til að efla samkeppni og slá á kunningja- og hagsmunatengslin. Þetta sjáum við tekið að gerast eins og dæmin um Bauhaus, Bygma, MP banka og EasyJet sanna. Í sama anda gæti það verið áhugavert ef t.d. einn af stóru bönkunum kæmist í eignatengsl við traust erlent fjármálafyrirtæki á næstunni. Að öllu samanlögðu má því segja að ferskari vindar séu teknir að blása um efnahagslífið. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Steingrímur J. Sigfússon Mest lesið Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir Skoðun Er loftslagskvíðinn horfinn? Sonja Huld Guðjónsdóttir Skoðun Betri hellir, stærri kylfur? Ingvar Þóroddsson Skoðun Hagsmunir flugrekstrar á Íslandi eru miklir Jóhannes Bjarni Guðmundsson Skoðun Málið er dautt (A Modest Proposal) Skoðun Líttupp - ertu að missa af einhverju? Skúli Bragi Geirdal Skoðun Kvennabarátta á tímum bakslags Tatjana Latinovic Skoðun Femínísk utanríkisstefna: aukin samstaða og aðgerðir Guillaume Bazard Skoðun Tvær leiðir færar til þess að skóli fyrir alla geti virkað Íris Björk Eysteinsdóttir Skoðun Kvöld sem er ekki bara fyrir börnin Alicja Lei Skoðun Skoðun Skoðun Aðförin að einkabílnum eða bara meira frelsi? Kristín Hrefna Halldórsdóttir skrifar Skoðun Kvöld sem er ekki bara fyrir börnin Alicja Lei skrifar Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar Skoðun Málið er dautt (A Modest Proposal) skrifar Skoðun Femínísk utanríkisstefna: aukin samstaða og aðgerðir Guillaume Bazard skrifar Skoðun Hagsmunir flugrekstrar á Íslandi eru miklir Jóhannes Bjarni Guðmundsson skrifar Skoðun Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Kvennabarátta á tímum bakslags Tatjana Latinovic skrifar Skoðun Líttupp - ertu að missa af einhverju? Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Betri hellir, stærri kylfur? Ingvar Þóroddsson skrifar Skoðun Er loftslagskvíðinn horfinn? Sonja Huld Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Okur fákeppni og ofurvextir halda uppi verðbólgu Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Óverjandi framkoma við fyrirtæki Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Viljum við læra af sögunni eða endurtaka hana? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Réttlæti hins sterka. Þegar vitleysan í dómsal slær allt út Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Ástarsvik ein tegund ofbeldis gegn eldra fólki Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Lítil bleik slaufa kemur miklu til leiðar Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Fræ menntunar – frá Froebel til Jung Kristín Magdalena Ágústsdóttir skrifar Skoðun 1500 vanvirk ungmenni í Reykjavík Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson skrifar Skoðun Að hafa trú á samfélaginu Hjálmar Bogi Hafliðason skrifar Skoðun Sköpum samfélag fyrir börn Gunnar Salvarsson skrifar Skoðun Skrift er málið Guðbjörg Rut Þórisdóttir skrifar Skoðun Viltu hafa jákvæð áhrif þegar þú ferðast? Ásdís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Tvær leiðir færar til þess að skóli fyrir alla geti virkað Íris Björk Eysteinsdóttir skrifar Skoðun Örorkubyrði og örorkuframlag lífeyrissjóða Björgvin Jón Bjarnason skrifar Skoðun Komið gott! Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Sjá meira
Nýleg skýrsla Samkeppniseftirlitsins er fróðleg samantekt um fyrirtækjaumhverfið á Íslandi. Hún staðfestir sem betur fer að umtalsverð breyting til batnaðar hefur orðið nú síðustu misserin við endurskipulagningu 120 stærstu fyrirtækjanna á Íslandi. Þannig voru bankarnir með ráðandi stöðu í 27% af þessum fyrirtækjum nú í ársbyrjun 2012 samanborið við 68% árið 2009 og 46% í upphafi árs 2011. Mikið hefur því gerst á tiltölulega stuttum tíma og það er gleðilegt. Enn er þó vitaskuld talsvert óunnið í þessum efnum. Með sama áframhaldi ætti þetta hlutfall þó að verða komið enn neðar í lok ársins og við að nálgast hreint borð. Bein ítök bankanna minnka þá enn frekar án þess að með því sé sagt að lánardrottnar þeirra eigi ekki áfram að veita þeim aðhald. Þótt jákvætt sé að ítök bankanna séu að minnka bendir Samkeppniseftirlitið réttilega á að skuldsetning fyrirtækjanna sé að meðaltali enn há í alþjóðlegum samanburði. Skuldamargfaldarar eru þó nokkuð mismunandi eftir atvinnugreinum eins og gengur. Of mikil skuldsetning getur dregið kraftinn úr fyrirtækjunum og gert þau viðkvæmari fyrir áföllum. Það er því mikilvægt fyrir bankana að útskrifa ekki fyrirtækin eftir endurskipulagningu óhóflega skuldsett. Slíkt gæti reynst skammgóður vermir, skaðað bankana sjálfa til lengdar og orðið dragbítur á hagvöxt.Lykilfyrirtæki standa mörg sterkt Sem betur fer eru mörg burðarfyrirtæki í mikilvægum atvinnugreinum að ná vopnum sínum og að komast í þá stöðu að geta fjárfest og vaxið. Því fylgir að þau þessara fyrirtækja sem á því þurfa að halda geta betur fjármagnað sig hjá erlendum bönkum. Slíkt er nauðsynlegt fyrir stór útflutnings- og framleiðslufyrirtæki með alþjóðlega starfsemi. Mörg þekkingar- og sprotafyrirtæki eru á mikilli siglingu og hafa nýtt sér vel lágt gengi krónunnar og meira olnbogarými en á árunum fyrir hrun. Ljóst er að fjárhagsstaða margra stærstu og almennt vel rekinna sjávarútvegsfyrirtækja hefur batnað til mikilla muna síðustu þrjú árin. Hvað mestur er þó krafturinn í ferðaþjónustutengdum greinum nú um stundir. Fjölmörg önnur mikilvæg fyrirtæki í verslun, þjónustu og iðnaði hafa einnig farið í gegnum endurskipulagningu og eru að komast í rekstrarhæft form á nýjan leik. Almennt miðar því í rétta átt í þessum efnum og aukinn skriðþungi hefur komist á fjárhagslega endurskipulagningu atvinnulífsins sl. ár. Mjög fróðlegt væri að fá greiningu af svipuðum toga frá Samkeppniseftirlitinu hvað snertir skuldaúrvinnslu lítilla og meðalstórra fyrirtækja og árangrinum af „beinu brautinni" svokölluðu. Ekki svo að skilja að standi á Samkeppniseftirlitinu í þeim efnum ef fjármunir væru til staðar.Litlar breytingar á skipulagi markaða áhyggjuefni Innan við 10% af 120 stærstu fyrirtækjunum hafa farið í gegnum gjaldþrot eða nauðasamninga samkvæmt skýrslu Samkeppniseftirlitsins. Jafnframt kemur fram að einungis eitt fyrirtæki af þessum 120 er ekki lengur til sem slíkt í dag. Það er athyglisverð staðreynd í ljósi hrunsins 2008 og þess hversu skelfilega laskaður fjárhagur velflestra fyrirtækjanna þá var. Áhersla bankanna hefur því augljóslega verið á að endurskipuleggja fjárhagslega þau fyrirtæki sem lentu í kröggum frekar en að setja þau í þrot. Á þessu geta verið ýmsar hliðar sé horft til samkeppnissjónarmiða, en enginn vafi er á því í huga undirritaðs að með þessu hafa bjargast mikil verðmæti og ófá störf. Í ljósi þess að íslenskt viðskiptalíf hefur lengi einkennst af fákeppni á mörgum sviðum er þó ástæða til að slá ýmsa varnagla. Auðvitað skýrist það meðal annars af fámenninu, landfræðilegum aðstæðum o.fl. en breytir ekki um eðli við það. Tengsl stórfyrirtækja, sérhagsmunahópa og stjórnmála hafa auk þess verið of mikil á síðustu árum og áratugum og hollt að minnast þess hvert slíkt getur leitt, sbr. skýrslu Rannsóknarnefndar Alþingis. Í því ljósi m.a. hefur það ýmsa kosti að erlend fyrirtæki hasli sér frekari völl hér á landi til að efla samkeppni og slá á kunningja- og hagsmunatengslin. Þetta sjáum við tekið að gerast eins og dæmin um Bauhaus, Bygma, MP banka og EasyJet sanna. Í sama anda gæti það verið áhugavert ef t.d. einn af stóru bönkunum kæmist í eignatengsl við traust erlent fjármálafyrirtæki á næstunni. Að öllu samanlögðu má því segja að ferskari vindar séu teknir að blása um efnahagslífið.
Skoðun Verkakonur samtímans – og nýtt skeið í kvennabaráttu! Guðrún Margrét Guðmundsdóttir,Aleksandra Leonardsdóttir skrifar
Skoðun Samhljómur á meðal ÍSÍ og Íslandsspila um endursköpun spilaumhverfisins Ingvar Örn Ingvarsson skrifar
Skoðun Viljum við læra af sögunni eða endurtaka hana? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar
Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson skrifar