Þegar viðskiptalíkan Vesturlanda er stríð – og almenningur borgar brúsann Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir skrifar 16. september 2025 18:02 Þegar „viljugu þjóðirnar,“ þar á meðal Ísland, studdu innrás Bandaríkjanna í Írak, var hrundið af stað hörmungum sem enn sér ekki fyrir endann á. Aldrei hafa fleiri manneskjur verið á flótta. Ástæðan er augljós. Bandaríkin hafa ítrekað ráðist inn í lönd til að tryggja sér olíu, gas og áhrif. Innrásin í Írak er skólabókardæmi: réttlætt með lygum um gereyðingarvopn en í raun háð til að ná stjórn á auðlindum og svæðinu sjálfu. Þetta þykjast nú margir sjá skýrt. Vesturlönd eru samsek. NATO-ríkin studdu þessar aðgerðir, hernaðarlega, diplómatískt eða fjárhagslega – og Ísland með yfirlýstum stuðningi. Þannig bera Vesturlönd sameiginlega ábyrgð á flóttamannavandanum. Þetta er ekki bara saga um einstaka stríð. Þetta er heimskerfið sjálft sem fórnar heilu svæðunum fyrir auðlindaupptöku og gróða. Miðausturlönd, Afganistan, stórir hlutar Afríku – öllu hefur verið raskað, stríð framlengd, einræðisherrar ýmist studdir eða felldir – til að tryggja völd og auð fárra. Fólkið sjálft er afgangsstærð og einskis virt. Hræsnisfull gestrisni Angela Merkel var hyllt fyrir að opna faðminn, en að baki lá bæði þýskt samviskubit og þörf á vinnuafli. Margar aðrar þjóðir fylgdu, ekki af hjartahlýju heldur skyldu. Gestrisnin var því víða leikrit og ekkert annað. Að vera sannur gestgjafi krefst fjárfestingar og skipulags. Það var aldrei ætlunin. Vesturlönd hafa lengi dregið úr fjárfestingum í eigin samfélögum. Þessu hafa Íslendingar fundið fyrir og mun verða minnisvarði um þann skaða sem ríkisstjórn Íslands vann á síðasta áratugi þar sem verulega var dregið úr almannaþjónustu og frekara brask með auðæfi þjóðarinnar var grimmilega ástundað. Vesturlönd, þar á meðal Ísland, þjóna nú fjármagninu og stríðsherrum heimsins – ekki fólkinu sjálfu. Svo sorglegt er það. Þegar viðskiptalíkanið er stríð Að taka á móti flóttafólki krefst gríðarlegs fjármagns, skipulags og innviða. Vesturlönd gætu auðveldlega staðið undir því – eins og sést á vilja og getu þeirra til að eyða milljörðum í hervæðingu Evrópu. Hér er engin tilviljun á ferðinni: vestrænar ríkisstjórnir styðja stríð heimsins af fúsum vilja með því að tryggja að þeir sem græða á stríði ráði ferðinni. Stríð eru ekki aukaverkun af stefnu þeirra – stríð eru viðskiptalíkan þeirra. Almenningur svikinn – tvisvar Í stað þess að byggja upp samfélög hafa stjórnvöld grafið undan velferð og afhent fáum völd og auð. Flóttamannamóttaka varð víða aðeins feluleikur um peningastefnu sem brýtur samfélög niður og kveikir sundrungu. Afleiðingarnar voru fyrirsjáanlegar: ótti, gremja, rasismi og blórabögglar búnir til. Bæði heimamenn og flóttafólk er því svikið. Réttindum flaggað og baráttunni stolið Hræsnin birtist svona: stjórnvöld sem hafa skorið niður áður almenna grunnþjónustu flagga nú réttindum minnihlutahópa og kynfrelsis til að laga ímynd sína. Þau þagga niður í borgurum með því að stimpla alla gagnrýni sem hatur – jafnvel þegar bent er á handónýta grunnþjónustu, húsnæðisvanda og yfirfulla og undirmannaða skóla. Hvernig geta Bretar varpað fólki í fangelsi fyrir „rasisma“ á meðan bæði heimamenn og flóttafólk sitja eftir sviknir í ónýtum innviðum og samfélagi á heljarþröm? Hvernig getur Ísland flaggað stuðningi við kynsegin réttindi en deilt rúmi með Donaldi Trump – karlrembu, andófsmanni kynfrelsi sem fjöldi kvenna hefur að auki sakað um kynferðisofbeldi og áreitni? Styðjum Úkraínu – Svíkjum Palestínu Vesturlönd flagga stuðningi við sjálfstæðisbaráttu Úkraínu. Þau tala um frelsi, lýðræði og rétt fólks til að verja sig. En þegar kemur að Palestínu er annað uppi á teningnum. Þar er sömu orðunum snúið gegn þolendum – palestínsku þjóðinni. Þar er andóf gegn kerfisbundinni útrýmingu þjóðar kallað hryðjuverk. Vesturlönd styðja sjálfstæðisbaráttu Úkraínu – en fylgispekt þeirra við Bandaríkin og Ísrael kemur í veg fyrir að palestínsku þjóðinni sé bjargað frá útrýmingu. Þetta er óboðleg hræsni sem engin heiðarleg manneskja getur horft fram hjá. Hinn raunverulegi glæpur Baráttan snýst ekki um flóttafólk gegn heimafólki. Hún snýst um stjórnvöld sem brjóta innviði samfélaga niður og láta okkur berjast innbyrðis – svo við séum ófær að krefjast ábyrgðar þeirra. Þetta er hin sanna svívirða: kerfislægur rasismi dulbúinn sem velvild. Að bjóða skjól án aðlögunar, að veita lágmarksaðstoð án virðingar – og hundskamma svo almenning fyrir að sjá í gegnum leikritið. Evrópa kallar sig lýðræðislega og framsækna. En hvaða lýðræði er það, þegar borgurum er bannað að nefna hið augljósa? Sannleikurinn er þessi: skattgreiðendur borga tvisvar – fyrst með hruni grunnþjónustunnar, síðan með útgjöldum til hervæðingar. Flóttafólk situr eftir í ófullnægjandi aðstæðum. Borgarar sitja eftir yfirgefnir. Þörfum engra er mætt. Ósjálfstæð stjórnvöld Vesturlanda hafa fyrir löngu tapað trúverðugleika sínum en reyna engu að síður að halda borgurunum blindum gagnvart fylgispekt þeirra við raunvaldhafa heimsins. Þannig sitja þau sjálf sem leppar stríðsmangara og fjármagnseigenda sem í raun stjórna hinum „fínu lýðræðislegu“ vestrænu þjóðum. Þetta var allt fyrirsjáanlegt og þetta er glæpur. Höfundur er leikkona Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir Mest lesið Berum virðingu fyrir börnunum okkar Þorvaldur Davíð Kristjánsson Skoðun Ísland fyrst Kjartan Magnússon Skoðun Endurkaup í Grindavík: Fólk á rétt á raunverulegri mynd af húsnæði sínu Hilmar Freyr Gunnarsson Skoðun Krónupíning foreldra er engin lausn Þórdís Lóa Þórhallsdóttir Skoðun Köld kveðja á kvennaári Stefanía Sigurðardóttir Skoðun Gagnaver í leit að orku Tinna Traustadóttir Skoðun Í Hafnarfirði finnur unga fólkið rými, rödd og raunveruleg tækifæri Valdimar Víðisson Skoðun Varði Ísland ólíkt sumum öðrum Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Ný og góð veröld í Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir Skoðun Ég er ekki hættuleg – ég er veik Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Endurkaup í Grindavík: Fólk á rétt á raunverulegri mynd af húsnæði sínu Hilmar Freyr Gunnarsson skrifar Skoðun Ný og góð veröld í Reykjavíkurborg? Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Krónupíning foreldra er engin lausn Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Köld kveðja á kvennaári Stefanía Sigurðardóttir skrifar Skoðun Ísland fyrst Kjartan Magnússon skrifar Skoðun Gagnaver í leit að orku Tinna Traustadóttir skrifar Skoðun Varði Ísland ólíkt sumum öðrum Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Berum virðingu fyrir börnunum okkar Þorvaldur Davíð Kristjánsson skrifar Skoðun Í Hafnarfirði finnur unga fólkið rými, rödd og raunveruleg tækifæri Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Það er pólitískt val að uppræta fátækt Anna Margrét Bjarnadóttir skrifar Skoðun Bankarnir og þjáningin Ingólfur Sverrisson skrifar Skoðun Tryggja þarf öfluga endurhæfingu fyrir einstaklinga með krabbamein Ragna Kristín Guðbrandsdóttir skrifar Skoðun Stöndum með Ljósinu! Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Við þurfum að tala um Heiðmörk Guðmundur Hörður Guðmundsson skrifar Skoðun Aðild Íslands að ESB: Vegvísir til velsældar? Gunnar Pálsson skrifar Skoðun Misnotkun á velferðarkerfinu: Áhyggjur vegna nýbúa og kerfisglufa Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Ávinningur fyrri ára í hættu Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Gefum í – því unglingarnir okkar eiga það skilið skrifar Skoðun Það er munur á veðmálum og veðmálum Auður Inga Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Er hægt að bíða lengur? Björg Baldursdóttir skrifar Skoðun Tími til að fagna, minna á og hvetja áfram – 50 ár frá Kvennaverkfallinu Ólöf Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Jafnréttisbærinn Hafnarfjörður – nema þegar þú ert þolandi Ingibjörg Gróa Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Um meint hlutleysi Kína í Úkraínustríðinu Erlingur Erlingsson skrifar Skoðun Ljósið – samtök úti í bæ Jens Garðar Helgason skrifar Skoðun Af lokuðum búsetuúrræðum og sérlausnum í flugi Þorgerður M Þorbjarnardóttir,Halldór Reynisson skrifar Skoðun Á hvaða vegferð er heilbrigðisráðherra? Kjartan Helgi Ólafsson skrifar Skoðun VR-félagar, ykkar er valið! Halla Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Laufey og brúin milli kynslóðanna Gunnar Salvarsson skrifar Skoðun Árangur skólanna, hvað veist þú um hann? Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Ég er ekki hættuleg – ég er veik Elín A. Eyfjörð Ármannsdóttir skrifar Sjá meira
Þegar „viljugu þjóðirnar,“ þar á meðal Ísland, studdu innrás Bandaríkjanna í Írak, var hrundið af stað hörmungum sem enn sér ekki fyrir endann á. Aldrei hafa fleiri manneskjur verið á flótta. Ástæðan er augljós. Bandaríkin hafa ítrekað ráðist inn í lönd til að tryggja sér olíu, gas og áhrif. Innrásin í Írak er skólabókardæmi: réttlætt með lygum um gereyðingarvopn en í raun háð til að ná stjórn á auðlindum og svæðinu sjálfu. Þetta þykjast nú margir sjá skýrt. Vesturlönd eru samsek. NATO-ríkin studdu þessar aðgerðir, hernaðarlega, diplómatískt eða fjárhagslega – og Ísland með yfirlýstum stuðningi. Þannig bera Vesturlönd sameiginlega ábyrgð á flóttamannavandanum. Þetta er ekki bara saga um einstaka stríð. Þetta er heimskerfið sjálft sem fórnar heilu svæðunum fyrir auðlindaupptöku og gróða. Miðausturlönd, Afganistan, stórir hlutar Afríku – öllu hefur verið raskað, stríð framlengd, einræðisherrar ýmist studdir eða felldir – til að tryggja völd og auð fárra. Fólkið sjálft er afgangsstærð og einskis virt. Hræsnisfull gestrisni Angela Merkel var hyllt fyrir að opna faðminn, en að baki lá bæði þýskt samviskubit og þörf á vinnuafli. Margar aðrar þjóðir fylgdu, ekki af hjartahlýju heldur skyldu. Gestrisnin var því víða leikrit og ekkert annað. Að vera sannur gestgjafi krefst fjárfestingar og skipulags. Það var aldrei ætlunin. Vesturlönd hafa lengi dregið úr fjárfestingum í eigin samfélögum. Þessu hafa Íslendingar fundið fyrir og mun verða minnisvarði um þann skaða sem ríkisstjórn Íslands vann á síðasta áratugi þar sem verulega var dregið úr almannaþjónustu og frekara brask með auðæfi þjóðarinnar var grimmilega ástundað. Vesturlönd, þar á meðal Ísland, þjóna nú fjármagninu og stríðsherrum heimsins – ekki fólkinu sjálfu. Svo sorglegt er það. Þegar viðskiptalíkanið er stríð Að taka á móti flóttafólki krefst gríðarlegs fjármagns, skipulags og innviða. Vesturlönd gætu auðveldlega staðið undir því – eins og sést á vilja og getu þeirra til að eyða milljörðum í hervæðingu Evrópu. Hér er engin tilviljun á ferðinni: vestrænar ríkisstjórnir styðja stríð heimsins af fúsum vilja með því að tryggja að þeir sem græða á stríði ráði ferðinni. Stríð eru ekki aukaverkun af stefnu þeirra – stríð eru viðskiptalíkan þeirra. Almenningur svikinn – tvisvar Í stað þess að byggja upp samfélög hafa stjórnvöld grafið undan velferð og afhent fáum völd og auð. Flóttamannamóttaka varð víða aðeins feluleikur um peningastefnu sem brýtur samfélög niður og kveikir sundrungu. Afleiðingarnar voru fyrirsjáanlegar: ótti, gremja, rasismi og blórabögglar búnir til. Bæði heimamenn og flóttafólk er því svikið. Réttindum flaggað og baráttunni stolið Hræsnin birtist svona: stjórnvöld sem hafa skorið niður áður almenna grunnþjónustu flagga nú réttindum minnihlutahópa og kynfrelsis til að laga ímynd sína. Þau þagga niður í borgurum með því að stimpla alla gagnrýni sem hatur – jafnvel þegar bent er á handónýta grunnþjónustu, húsnæðisvanda og yfirfulla og undirmannaða skóla. Hvernig geta Bretar varpað fólki í fangelsi fyrir „rasisma“ á meðan bæði heimamenn og flóttafólk sitja eftir sviknir í ónýtum innviðum og samfélagi á heljarþröm? Hvernig getur Ísland flaggað stuðningi við kynsegin réttindi en deilt rúmi með Donaldi Trump – karlrembu, andófsmanni kynfrelsi sem fjöldi kvenna hefur að auki sakað um kynferðisofbeldi og áreitni? Styðjum Úkraínu – Svíkjum Palestínu Vesturlönd flagga stuðningi við sjálfstæðisbaráttu Úkraínu. Þau tala um frelsi, lýðræði og rétt fólks til að verja sig. En þegar kemur að Palestínu er annað uppi á teningnum. Þar er sömu orðunum snúið gegn þolendum – palestínsku þjóðinni. Þar er andóf gegn kerfisbundinni útrýmingu þjóðar kallað hryðjuverk. Vesturlönd styðja sjálfstæðisbaráttu Úkraínu – en fylgispekt þeirra við Bandaríkin og Ísrael kemur í veg fyrir að palestínsku þjóðinni sé bjargað frá útrýmingu. Þetta er óboðleg hræsni sem engin heiðarleg manneskja getur horft fram hjá. Hinn raunverulegi glæpur Baráttan snýst ekki um flóttafólk gegn heimafólki. Hún snýst um stjórnvöld sem brjóta innviði samfélaga niður og láta okkur berjast innbyrðis – svo við séum ófær að krefjast ábyrgðar þeirra. Þetta er hin sanna svívirða: kerfislægur rasismi dulbúinn sem velvild. Að bjóða skjól án aðlögunar, að veita lágmarksaðstoð án virðingar – og hundskamma svo almenning fyrir að sjá í gegnum leikritið. Evrópa kallar sig lýðræðislega og framsækna. En hvaða lýðræði er það, þegar borgurum er bannað að nefna hið augljósa? Sannleikurinn er þessi: skattgreiðendur borga tvisvar – fyrst með hruni grunnþjónustunnar, síðan með útgjöldum til hervæðingar. Flóttafólk situr eftir í ófullnægjandi aðstæðum. Borgarar sitja eftir yfirgefnir. Þörfum engra er mætt. Ósjálfstæð stjórnvöld Vesturlanda hafa fyrir löngu tapað trúverðugleika sínum en reyna engu að síður að halda borgurunum blindum gagnvart fylgispekt þeirra við raunvaldhafa heimsins. Þannig sitja þau sjálf sem leppar stríðsmangara og fjármagnseigenda sem í raun stjórna hinum „fínu lýðræðislegu“ vestrænu þjóðum. Þetta var allt fyrirsjáanlegt og þetta er glæpur. Höfundur er leikkona
Endurkaup í Grindavík: Fólk á rétt á raunverulegri mynd af húsnæði sínu Hilmar Freyr Gunnarsson Skoðun
Skoðun Endurkaup í Grindavík: Fólk á rétt á raunverulegri mynd af húsnæði sínu Hilmar Freyr Gunnarsson skrifar
Skoðun Í Hafnarfirði finnur unga fólkið rými, rödd og raunveruleg tækifæri Valdimar Víðisson skrifar
Skoðun Tryggja þarf öfluga endurhæfingu fyrir einstaklinga með krabbamein Ragna Kristín Guðbrandsdóttir skrifar
Skoðun Misnotkun á velferðarkerfinu: Áhyggjur vegna nýbúa og kerfisglufa Eggert Sigurbergsson skrifar
Skoðun Tími til að fagna, minna á og hvetja áfram – 50 ár frá Kvennaverkfallinu Ólöf Kristjánsdóttir skrifar
Skoðun Jafnréttisbærinn Hafnarfjörður – nema þegar þú ert þolandi Ingibjörg Gróa Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Af lokuðum búsetuúrræðum og sérlausnum í flugi Þorgerður M Þorbjarnardóttir,Halldór Reynisson skrifar
Endurkaup í Grindavík: Fólk á rétt á raunverulegri mynd af húsnæði sínu Hilmar Freyr Gunnarsson Skoðun