Swuayda blæðir: Hróp sem heimurinn heyrir ekki

Milli Swuayda-fjallanna og þeirra eldfjallasteina sem hafa geymt sögur um þrautseigju og reisn í gegnum aldir, blossaði í júlí 2025 upp eitt alvarlegasta mannréttindabrot síðustu ára í suðurhluta Sýrlands. Milli fjöldamorða, vígvalla á almannafæri og brota á grundvallarréttindum mannsins, lifir héraðið þar sem meirihluti íbúanna eru Drúsar, í myrkri sem hylur öll vonarmerki.

Swuayda: landfræði og saga

Swuayda er í suðurhluta Sýrlands og er þekkt fyrir fallegt fjalllendi og hús byggð úr svörtum eldfjallasteinum sem endurspegla þrautseigju íbúa svæðisins. Héraðið er meirihluta byggt af Drúsum, friðsömum og gömlum trúarhóp með langa sögu um að verja reisn og samlífi. Þeir hafa haldið tryggð við gildi kærleika og samstöðu við aðra trúarhópa og mynda þannig eina félagslega heild.

Upphaf: neisti átaka

Um miðjan júlí 2025 hófust átök milli Drúsa-sveitahópa og Badúía-vígamanna í úthverfum Swuayda, sem breyttust fljótt í harðar orrustur innan íbúðahverfa. Á meðan ringulreiðinni stóð, réðst „bráðabirgðastjórnar“herlið, skipað af Ahmed al-Shar‘a (þekktur sem al-Julani), inn í borgina til að „fá frið og öryggi.“ En það reyndist vera lygi til að fela hörmulegar morðraðir á borgurum og útrýmingu óvopnaðra borgara.

Tölur tala: fjöldamorð af stærstu gerð

Samkvæmt skýrslum Sameinuðu þjóðanna og upplýsingum í alþjóðlegum fjölmiðlum hafa:

• Yfir 700 manns hafa látið lífið, þar á meðal að minnsta kosti 254 borgarar, konur, ungmenni og börn sem voru heima eða reyndu að flýja átökin (The Guardian).

• Aflífun 168 einstaklinga á vígvellinum, þar á meðal veikir og heilbrigðisstarfsmenn sem voru teknir af lífi innan þjóðspítalans í Swuayda.

• Víðtæk rán og íkveikjur. (Reuters).

• Meira en 80,000 einstaklingar flúið heimili sín vegna ótta við áframhaldandi ofbeldi (Wikipedia).

Brot á alþjóðalögum og mannréttindum

Það sem er að gerast í Swuayda er alvarlegt brot á:

Genfar-sáttmálanum (1949): bannar árásir á borgara og heilbrigðisstofnanir.

Mannréttindayfirlýsingu Sameinuðu þjóðanna (1948): staðfestir rétt hvers manns til lífs og reisnar.

Rómarsáttmáli Alþjóðadómstólsins: skilgreinir slíka athöfn sem stríðsglæpi og glæpi gegn mannkyni sem krefjast ábyrgðar.

Niðurlægjandi og hrikaleg athæfi

Fjölmargar heimamenn segja frá því að karlar, konur, unglingar og jafnvel börn hafi verið þvinguð til niðurlægjandi athafna, eins og að láta raka sér yfirvaraskegg til að niðurlægja það. Konum var nauðgað, kveikt í húsum og verslunum, lík saklausra, þar á meðal kvenna og barna, var dreift um götur án þess að björgunarteymi gætu nálgast.

Fjöldamorð á drúsasamfélaginu

Þessi fjöldamorð eru eitt versta brot á Drúsum, sem hafa langa sögu um að halda uppi friði, reisn og samlífi. Þau beindust að meðlimum trúarhópsins með skipulögðum hætti, þar sem hundruðum óvopnaðra borgara var útrýmt eingöngu vegna trúar þeirra, þar á meðal konur, ungmenni og börn.

Sameiginlegur sársauki og alþjóðleg þögn

Það er sorglegt að fréttir af fórnarlömbum hafi ekki verið tilkynntar á viðeigandi hátt. Báðir hópar hafa verið og eru eitt félagslegt samfélag, sem hafa lifað í friði í margar aldir, deilt landi og áhyggjum, og nú deila þeir sársauka og dauða.

Fulltrúi kaþólsku biskupsstofunnar í Swuayda segir:

„Við lifum alltaf í sátt með Drúsum, hönd í hönd, lifum saman og deyjum saman.“

Þjóðspítalinn: tákn mannúðar í upplausn

Það sem gerðist inni á þjóðspítalanum var harmleikur á heimsmælikvarða. Rafmagn og vatn var rofið, særðir fengu ekki einu sinni grunnaðstoð. Aftökur á sjúklingum og heilbrigðisstarfsfólki áttu sér stað, og öðrum var meinað að veita hjálp. Þetta stórbrotna brot á alþjóðlegum mannúðarreglum skilur eftir sig skömm á öllum þeim sem þögðu.

Swuayda kallar á samúð heimsins

Það sem gerist í Swuayda í dag eru ekki bara staðbundinn átök, heldur glæpur gegn mannkyninu í öllum skilningi. Þögn alþjóðasamfélagsins hvetur til frekari brota og skilur þúsundir saklausra eftir í þögn heimsins.

Sem íbúi á Íslandi og einhver sem hefur lifað af stríð og flótta, þekki ég sársaukann af því að missa öryggi, heimili og reisn. Þetta er áskorun frá sýrlenska samfélaginu á Íslandi, þar á meðal Drúsum og kristnum, sem eru í sorg og áfalli vegna atburðanna í Suður-Sýrlandi.

Það er kominn tími til að bregðast við, skrifa og koma orði Swuayda á framfæri á öllum vettvangi, við öll samtök og hvern þann sem trúir því að líf borgaranna séu ekki bara tölur í fréttum.

Sem mannréttindakona, ég krefst ég þess að:

• Alþjóðasamfélagið og mannréttindasamtök (Human Rights Watch, Amnesty International, Sameinuðu þjóðirnar) grípi til tafarlausra aðgerða til að vernda borgarana í Swuayda.

• Send verði sjálfstæð alþjóðleg rannsóknarnefnd til að skrá glæpi og krefjast ábyrgðar.

• Virkja alþjóðlegt réttarkerfi til að sækja ábyrgðaraðila til saka, sama hvaða stöðu þeir hafa.

„Blóð saklausra má ekki vera í haldi pólitískra hagsmuna, réttlætið þekkir engar undanþágur.“

Höfundur er Drúsi frá Sýrlandi.